ហេតុអ្វី​បានជាលោកស្រី​ Suu Kyi ​បរាជ័យ​ ស្តីពីសេរីភាព​ព័ត៌មាន​

រដ្ឋាភិបាលភូមា ដែលដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិសម្រាប់ប្រជាធិបតេយ្យ National League for Democracy  (NLD) ដែលបានចូលកាន់អំណាចអស់រយៈពេលជាង ១ ឆ្នាំមកហើយនោះ ដែលមានលោកស្រី Aung San Suu Kyi ធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលជាក់ស្តែង។ ជាការពិតហើយ ដែលលោកស្រី Suu Kyi ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលច្រើនគួរសម។ ការពិត លោកស្រី Suu Kyi តែងតែបានទទួលការរិះគន់ពីអ្នកធ្វើបទអត្ថាធិប្បាយ និងសមាជិកបក្សរបស់លោកស្រី ដោយសារតែការគ្រប់គ្រង់ប្រើកណ្តាប់ដៃតឹងរ៉ឹងពេកពីរដ្ឋាភិបាល ចំពោះស្ថានភាពដ៏ចាស់ដៃនោះ សមាជិករដ្ឋសភានៃបក្ស NLD ហាក់ដូចជាមិនបានធ្វើអ្វីច្រើននោះទេ។

ដើម្បីឱ្យដឹងច្បាស់នោះ ស្តីពីគោលនយោបាយផ្នែកខ្លះ លោកស្រី Suu Kyi មិនមានកម្រិតនៃការគ្រប់គ្រងទៅលើមេដឹកនាំដទៃទេ ប៉ុន្តែរបៀបបែបជាការបង្កើតប្រជាធិបតេយ្យទៅវិញ។ យោធា នៅតែជាតួអង្គដ៏មានអំណាចមិនធម្មតានៅក្នុងប្រទេសភូមា ហើយជាក្រុមដែលមានសមត្ថភាពក្នុងការប្រតិបត្តិការងារ ដោយមិនចាំបាច់មាននយោបាយច្បាស់លាស់ណាមួយឆ្លងកាត់គណៈរដ្ឋមន្ត្រីឡើយ។ យោធានៅតែមានភាគរយនៃចំនួនអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា ការគ្រប់គ្រងដ៏សំខាន់ទៅលើថវិការបស់ខ្លួន និងការជំទាស់របស់ខ្លួនទៅលើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញណាមួយ។ អ្នកគាំទ្រចំពោះវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដូចជាលោក U Ko Ni អតីតមេធាវីរបស់គណបក្ស NLD ដែលអាចធ្វើឱ្យថយចុះរបស់អំណាចកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបានគេធ្វើឃាត។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ មាននយោបាយច្រើនផ្នែកដែលលោកស្រី Suu Kyi គួរតែប្រើប្រាស់ឱ្យមានឥទ្ធិពលនោះ ហើយនៅក្នុងនោះសេរីភាពនៃសារព័ត៌មានគឺជាផ្នែកមួយ។ លោកស្រី Suu Kyi គឺជាមេបក្សប្រឆាំងដ៏យូរ ដែលកាលពីពេលនោះ ព័ត៌មាននៅភូមាត្រូវបានគេត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹង កងកម្លាំងសន្តិសុខឃុំឃាំងអ្នកយកព័ត៌មាន ហើយព័ត៌មានរដ្ឋវិញបានប្រើប្រាស់ទំព័ររបស់ពួកគេដើម្បីសើចចំអក និងថ្កោលទោសលោកស្រី។

លោកស្រីគួរតែប្រើប្រាស់វេទិកាដើម្បីជ្រោមជ្រែងសម្រាប់ព័ត៌មានឯករាជ្យ ឱ្យមានសេរីភាពកាន់តែច្រើនឡើងសម្រាប់អ្នកកាសែតដែលធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសភូមាទាំងមូល ហើយបញ្ចប់ការប្រើប្រាស់ព័ត៌មានផ្តាច់មុខ។

លោកស្រីអាចបោះជំហានឱ្យកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត ប្រសិនបើមានអ្នកកាសែតត្រូវបានជាប់ឃុំឃាំង ហើយអំពាវនាវឱ្យមានតម្លាភាពកាន់តែធំធេងឡើងនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល តម្លាភាពនេះហើយដែលអាចដំណើរការទៅដែលជាក្តីពេញចិត្តរបស់គាត់ ចាប់តាំងពីមានការរំលោភបំពានពីសំណាក់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទៅលើសារព័ត៌មានភូមាដោយត្រង់ ហើយជាការដាក់សម្ពាធឱ្យ មានវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

ប៉ុន្តែលោកស្រី Suu Kyi មិនបានប្រកាន់នូវយុទ្ធសាស្ត្ររបៀបនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅភូមាហាក់ដូចជាត្រឡប់ទៅរកភាពដើមដែលមានការរីកចម្រើនតិចតួច។ នៅក្នុងស្ថានភាពខ្លះ សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅភូមា ឥឡូវនេះហាក់ដូចជាកាន់តែមានភាពរឹតត្បិតជាង កាលពីឆ្នាំចុងក្រោយបង្អស់នៃអតីតរដ្ឋាភិបាលលោក Thein Sein ទៅទៀត។

រដ្ឋាភិបាលលោកស្រី Suu Kyi មិនបានព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរច្បាប់ដែលមាន ដែលជាឧបសគ្គដ៏ចម្បងចំពោះសេរីភាពសារប័ត៌មាន។

លោក Shawn Crispin នៃអង្គការគណៈកម្មការការពារអ្នកកាសែតកត់សម្គាល់ថា «កត្តាដ៏ចម្បងនៅក្នុងច្បាប់នោះ គឺនៅក្នុងចំណុចទី៦៦ នៃច្បាប់ទូរគមនាគមន៍ ដែលជាច្បាប់ចែងអំពីការដាក់គុក ៣ ឆ្នាំចំពោះករណីបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ តាមរយៈបណ្តាញសារគមនាគមន៍។ ខណៈពេលដែលច្បាប់នេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ម្តងម្កាល់ប៉ុណ្ណោះប្រឆាំងនឹងអ្នកកាសែត ក្រោមការគ្រប់គ្រងអំណាចបែបយោធា អ្នកនយោបាយ មន្ត្រីយោធា សូម្បីតែព្រះសង្ឃក៏ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះដើម្បីខ្ទប់ការផ្សាយតាមអនឡាញ និងការរិះគន់តាមប្រពន្ធព័ត៌មានសង្គម»។

ចាប់តាំងពីរដ្ឋាភិបាលលោកស្រី Suu Kyi ចូលកាន់តំណែងមានការប្តឹងចំនួន ៥៥ ករណីនៅក្រោមច្បាប់នេះ។ ហើយកាលពីចុងខែមុខមានអ្នកកាសែត ៣ នាក់ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន។

អ្នកនាំពាក្យសម្រាប់គណបក្សលោកស្រី Suu Kyi បានប្រាប់កាសែត New York Times ថា «សម្រាប់បុគ្គលិកព័ត៌មាន សេរីភាពសារព័ត៌មានគឺជាតម្រូវការដ៏សំខាន់… សម្រាប់យើងវិញសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍជាតិ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចគឺជារឿងអាទិភាព ហើយបន្ទាប់មកនោះ គឺរឿងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងសេរីភាពសារព័ត៌មានផងដែរ»៕

ប្រភព : The Diplomat ចុះថ្ងៃទី១១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧