នាព្រឹកថ្ងៃទី០៥ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៣ នៅក្នុងទឹកដីវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រអង្គរ នៃទីក្រុងសៀមរាប ខេត្តសៀមរាបសន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ ស្តីពីអង្គរ សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ័ពិភពលោក ត្រូវបានរៀបចំបើកធ្វើឡើង ក្រោមអធិបតីភាពដ៍ខ្ពង់ខ្ពស់សម្តេចអគ្គមហា សេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងព្រមទាំង មានការចូលរូមផងដែរ ពីលោកជំទាវ អូរេលី ហ្វីលីប៉េតទី(Aurelie Filippetti) រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងគមនាគមន៍ នៃសាធារណៈរដ្ឋបារាំង និងឯ.ឧ យ៉ាស៊ូម៉ាសា ណាហ្គាមីណេ(Yasumasa Nagamine) អនុរដ្ឋមន្ត្រី នៃក្រសួងការបរទេសប្រទេសជប៉ុនដែលជាតំណាងប្រទេសសហប្រធាននៃអាយស៊ីស៊ីអង្គរ(ICC-Angkor)និងឯ.ឧ គីស័ររ៉ាវ(Kishore Rao)នាយកមជ្ឍមណ្ឌលបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកតំណាងលោកអគ្គនាយកអង្គការយូណេស្កូ។
ក្នុងពិធីបើកជាផ្លូវការ នៃសន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ដែលរៀបចំធ្វើ នៅសណ្ឋាគារសុខាត្រូវនិងខួបលើកទី២០នៃអត្ថិភាពរបស់អាយស៊ីស៊ីអង្គរ(ICC-Angkor)អង្គរឯ.ឧ.បណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានសន្និសីទអន្តរ រដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ស្តីពីអង្គរនេះ បានមានថ្លែងថា ថ្ងៃទី៥ធ្នូនេះ គឺជាព្រិត្តិការណ៍មួយទៀត នៃឆ្នាំបេតិកភណ្ឌ ២០១៣ បន្ទាប់ពីសន្និសីទលើកទី១ បានប្រារព្ធធ្វើឡើង នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៣ នៅទីក្រុងតូក្យូ និងសន្និសីទលើកទី២ នៅខែវិច្ឆិកា ២០០៣ នៅទីក្រុងប៉ារីស ហើយលើកទី៣នេះ សន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើក ទី៣នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង នៅខេត្តសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា។ ឯ.ឧ.បណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អានមានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងច្បាស់ នូវការយកចិត្តទុកដាក់ និងការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ របស់សម្តេចអគ្គមាហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ចំពោះរមណីយ៍ដ្ឋាន ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងការថែរក្សាការពារនិងលើកស្ទួយ សម្បត្តិបេតិភណ្ឌខ្មែរ ជាបេតិកភណ្ឌ របស់មនុស្សជាតិទាំងមូល។ឯ.ឧ.បណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អាន បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា អង្គសន្និសីទនេះ ជាវេទិការសំរាប់យើងទាំងអស់គ្នាក្នុងការបន្តជាឧឡារិក នូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើង និងការបន្តដោយឥតងាករេ នូវមាគ៌ាដែលយើងទាំងអស់គ្នា បានត្រួសត្រាយ និងធ្វើដំណើររួមគ្នា អស់រយៈពេល២០ឆ្នាំមកហើយ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃ អាយស៊ីស៊ីអង្គរ(ICC-Angkor)។ ឯ.ឧ.បណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អាន បានបង្ហាញនូវទស្សនះវិស័យថាយើងនឹងរួមគ្នា រិះរកវិធីសាស្ត្រ និងមធ្យោបាយនានា ដើម្បីធានានូវការគ្រប់គ្រងរមណីយ៍ដ្ឋានអង្គរ ប្រកបដោយចីរភាព និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដោយត្រូវពិចារណាអំពីការពិត ដែលថារម្យនីយអង្គរ គឺជារម្យនីយដ្ឋានរស់ ពីព្រោះរម្យនីយដ្ឋាននេះ មានលក្ខណៈលេចធ្លោរ ខាងបុរាណវិទ្យា ដោយសារប្រាង្គប្រាសាទ ដ៍វិសេសវិសាលជាច្រើន និងមានលក្ខណៈលេចធ្លោរធម្មជាតិ ដោយសារព្រៃឈើ និងប្រពន្ធ័ជលសាស្ត្របុរាណ ព្រមទាំងជាមជ្ឈមណ្ឌលសង្គមមួយ ដែលមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ និងមានការវិវត្តជាហូរហែរប្រកបដោយភូមិដ្ឋានបុរាណជាច្រើន ដែលបានកកើតនិងមានសកម្មភាពរស់រវើកតាំងពីយូរយាណាស់មួយហើយ។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានវាយតំលៃខ្ពស់ចំពោះសន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ ដោយសម្តេចបានចាត់ទុកជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏មានសារះសមខាន់មួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា។ និងបានថ្លែងស្វាគមន៍ចំពោះគណៈប្រតិភូទាំងអស់ ដែលបានចូលរួម ហើយបានចាត់ទុកថាវត្តមាននេះ នឹងជួយបន្តពង្រឹងបន្ថែមទៀតដល់សាមគ្គីភាព និងការប្តេជ្ញាចិត្តបំពេញការងាររួមគ្នា ក្នុងចំនោមប្រទេសនានាដើម្បីសម្រេចឲ្យបាន នូវគោលដៅរួមនៃការរក្សាការពារ បេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិយើង គឺ អង្គរ។ សម្តេចតេជោបានចាត់ទុកថាវត្តមាន គណៈប្រតិភូទាំងអស់សន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ គឺជាការបង្ហាញពីជំនឿទុកចិត្តខ្ពស់ចំពោះរាជរដ្ឋភិបាលកម្ពុជាក្នុងខណះដែលរាចរដ្ឋផិបាលកមញពុជាស្ថិតនៅដើមអាណត្តិទី៥របស់ខ្លួនបន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តីទី៥កាលពីថ្ងៃទី២៨ខែក្កដាឆ្នាំ២០១៣កន្លងទៅ។
សម្រាប់ការរក្សាការពារ បេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិសម្តេចតេជោថ្លែងថា អ្វីដែលយើង បានប្រឹងប្រែងរួមគ្នាកន្លងមកនេះ គឺក្នុងគោលដៅជួយសង្គ្រោះអង្គរ ហើយអ្វីដែលនឹងកើតមកជាមួយនោះ គឺការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រី របស់ប្រជាជន ហើយក្នុងទឹសដៅធានាសម្រេចឲ្យបាន នូវគោលដៅដ៍ពិសិទ្ធិនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតីកាលទី៥ និងបន្តពង្រឹងនិងពង្រីកសមិទ្ធិផលនានា ដែលសម្រេចបានកន្លងមក តាមរយៈការបន្តពង្រឹងសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ សន្តិសុខ និងសណ្តាប់សង្គម ដែលអនុវត្តវិធានការជាក់ស្តែងនានា សំដៅលើកស្ទួយនីតីរដ្ឋ ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាព និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ព្រមទាំងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស សំរាប់ពង្រឹងបរិស្ថាននយោបាយនិងសន្តិសុខ ដែលអនុគ្រោះដល់ការ អភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្នុងរយៈពេលវែង ក្នុងន័យលើកកំពស់កំរិតជីវភាព និងសុខាមាលភាពរបស់ប្រជាជន ការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងវឌ្ឍនភាពសង្គម ប្រកបដោយសមធម៌ និងការអភិរក្សសម្បត្តិវប្បធម៌នៅទូទាំងប្រទេស។ ក្នុងស្មារតីនេះ យើងពិតជាអាចមើលឃើញយ៉ាងប្រត្យក្សថា សម្បត្តិវប្បធម៌គឺជាដួងព្រលឹងរបស់កម្ពុជា។ ជាក់ស្តែង អង្គរ គឺជានិម្មិតរូបជាតិ ដោយប្រាង្គប្រាសាទអង្គរវត្តដ៍ល្បីល្បាញ ត្រូវបានផ្តិតនៅលើទង់ជាតិកម្ពុជា។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា ជាប្រទេសតែមួយគត់ នៅក្នុងពិភពលោក ដែលបានដាក់បេតិភណ្ឌជាតិនិងជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកផងនោះ នៅលើទង់ជាតិរបស់ខ្លួន ដូច្នោះយុទ្ធនាការអង្គរ មិនត្រឹមតែជាការអភិវឌ្ឍនិងអភិរក្ស បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាការរួមចំណែកយ៉ាងពិតប្រាកដក្នុងការ សំរេចបាន នូវគោលដៅអភិវឌ្ឍកម្ពុជាទៀតផង។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍អំពាវនាវដល់គណៈប្រតិភូ ដែលតំណាងឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងអស់ ដែលបានវត្តមាននៅទីនេះ សូមបន្តការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន សារជាថ្មីបន្ថែមទៀតសំរាប់សកម្មភាពការងារនៃទសវត្សថ្មី ក្នុងការការពារនិងអភិរក្ស រម្យនីយដ្ឋានអង្គរ ដោយរួមជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ក្នុងនោះចាំបាច់ត្រូវគិតគូរួមគ្នាអំពីវិធីសាស្ត្រនិងការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗបន្ថែមទៀតដើម្បីធានាឲ្យការគ្រប់គ្រងរម្យនីយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ត្រូវបានអនុវត្តទៅតាមក្រមសីលធម៌ និងប្រតិបត្តិស្តីពីការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍ ដូចដែលបានកំណត់នៅក្នុង(ធម្មនុញ្ញអង្គរ)។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ប្រការសំខាន់ ដែលយើងមិនអាចមើលរំលងគឺទីក្រុងសៀមរាប ពីព្រោះជាកន្លែងទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ច និងការស្នាក់នៅរបស់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ទាំងអស់ ដែលបានមកទស្សនារម្យ នីយដ្ឋានបុរាណនេះ។
សម្តេចតេជោលើកឡើងថា ទីក្រុងសៀមរាប ជាទីក្រុងដែលបង្កប់ទៅដោយរតនសម្បត្តិ មិនអាចកាត់ថ្លៃបានជាមួយនឹងសំណង់អគារ ប្រកបដោយរចនាបថស្ថាបត្យកម្មបុរាណ វត្តអារាមប្រវត្តិ សាស្ត្រ និងប្រពន្ធ័ជលសាស្ត្របុរាណដ៍មានប្រសិទ្ធិភាព នៅក្នុងបរិវេណ នៃប្រពន្ធ័បេតិកភណ្ឌដ៍ប្រពៃរុងរឿងនេះ។
សម្តេចតេជោបានបញ្ជាក់ថា មានសមាសធាតុសំខាន់ និងមិនអាចផ្តាច់ចេញពីគ្នាបានចំនួនបួន ដែលបង្កើតបានជាទេសភាពអង្គរ នោះគឺ ប្រាសាទ ទឹក ព្រៃឈើ និងប្រជាជន ហើយចំពោះមុខគឺយើង ត្រូវរួមគ្នាគិតគូនិងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ ចំពោះសមាសធាតុទាំងអស់នេះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងអ្នកជំនាញវ័យក្មេងកម្ពុជា ព្រមទាំងភាគីពាក់ពន្ធ័ទាំងអស់ រួមគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការពុយផុយថ្មប្រាសាទ និងការខូចខាត រូបចំលាក់ ដែលអាចបង្កឡើង ដោយការបំពុលបរិយាកាស។ សម្តេចបានទាញការចាប់អារម្មណ៍និងពន្យល់ ដល់សមាជិកនៃអង្គសន្និសីទទាំងមូលថា បើទោះបីជាមានការព្រួយបារម្ភ អំពីហានិភ័យនានា ចំពោះរម្យនីយដ្ឋាន និងប្រាង្គប្រាសាទ ដែលបណ្តាលមកពីចំនួនភ្ញៀវទេសចរ មកទស្សនាច្រើនលើសលុបក៍ដោយ ក៍យើងគប្បីមានការប្រុងប្រយត្ន័ ដោយមិនត្រូវយល់ ក្នុងន័យ អវិជ្ជមានណាមួយ ចំពោះកំណើនខ្ពស់ នៃចំនួនភ្ញៀវទេសចរណ៍នោះឡើយ។ រម្យនីយដ្ឋានអង្គរមានផ្ទៃក្រឡាសរុប រហូតដល់៤ម៉ឺនហិចតា ហើយប្រាង្គប្រាសាទដែលភ្ញៀវមកទស្សនា មានចំនួនយ៉ាងច្រើន។ ដូច្នេះបញ្ហាសំខាន់ស្ថិតនៅត្រង់ថា តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីគ្រប់គ្រងបែងចែកលំហូរភ្ញៀវនិងរៀបចំទីកន្លែងឲ្យភ្ញៀវបានមកទស្សនារម្យនីយដ្ឋាននេះប្រកបដោយរបៀបរៀបរយ។
សូមបញ្ជាក់ថ្លែងសន្ទរកថាក្នុងពិធីបើកសន្និសីទអន្តររដ្ឋាភិបាលលើកទី៣ ស្តីពីអង្គរ សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ័ពិភពលោក ជំទាវអូរេលី ហ្វីលីប៉េតទី(Aurelie Filippetti) រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងគមនាគមន៍ នៃសាធារណៈរដ្ឋបារាំង និងឯ.ឧ យ៉ាស៊ូម៉ាសា ណាហ្គាមីណេ9Yasumasa Nagamin) អនុរដ្ឋមន្ត្រី នៃក្រសួងការបរទេសប្រទេសជប៉ុន និងឯ.ឧ គីស័ររ៉ាវ(Kishore Rao)នាយកមជ្ឍមណ្ឌលបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកបានបង្ហាញពីសមានចិត្តបន្តគាំទ្រដំណើការកាងារថែរក្សានិងអភវឌ្ឍន៍តំបន់ឧទ្យានអង្គរប្រកបដោយចីរភាពជាបន្តទៀតផងដែរ។