Friday, February 28, 2014

​សម្ដេច​តេជោ៖ការ​កសាង​ធន​ធាន​មនុស្ស និង​ការប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ​ជា​សកម្ម​ភាព​ប្រចាំ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​

សម្ដេច​អគ្គមហាសេនាបតី​តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រ​​កម្ពុជា បាន​ថ្លែងនា​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤ ដោយ​កត់​សម្គាល់ថា​​ ការកសាង​ធន​ធាន​មនុស្ស​  ជា​ពិសេស​យុវជន​ជំនាន់​ក្រោយ និង​ជំរុញកា​រ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹង​អំពើ​ពុករលួយ គឺជា​គោលដៅ និង​ជា​សកម្មភាព​សំខាន់​ជា​ប្រចាំ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​។ ​

សម្ដេច​តេជោតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​លើកឡើងបញ្ហា​នេះ នៅសណ្ឋាគារ​អាំងទែរ​កុងទីណង់​តាល់​តាមរយៈ​សុន្ទរកថា ក្នុង​ពិធី​បើក​សន្និ​សី​ទ​ចក្ខុវិស័យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឆ្នាំ​២០១៤ ដែល​មាន​ប្រធាន​បទ «​កម្ពុជា​ក្នុង ប្រាំ​ឆ្នាំ​ទៅមុខៈ​កំណែ​ទម្រង់​ ​និង​ភាព​ប្រកួតប្រជែង​នៅក្នុង​តំបន់​ក្រោយ​ ធ្វើ​សមា​ហរណកម្ម​»។ សម្ដេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា «​នៅ​ក្នុងឤណ​ត្តិ​នេះ ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងអំពើ​ពុក​រលួយ នឹង​ត្រូវ​ធ្វើឱ្យ​កាន់តែ​រន្ថាន់​ថែម​ទៀត ដើម្បី​កសាងជំហានឆ្ពោះ​ទៅ​ពង្រឹងអភិបាលកិច្ច​ល្អ និង​ការលើកកម្ពស់​ការផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ឱ្យ​កាន់តែ​សុក្រឹត​»​

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ប្រធានបទ​នៃ​សន្និសីទ​នេះ សម្តេច​តេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​បានបាន​លើក​ឡើង​នូវ​បញ្ហា​សំខាន់​បី ក្នុងនោះ​រួមមាន​៖ ទី​១, ​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​ឱ្យ​កាន់តែ​ខ្លាំងក្លា​ថែម​ទៀត​លើការដ្ឋាន​កែ​ទម្រង់​សំ​ខាន់ៗ របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិកាល​ទី​៥​នេះ ឈាន​ទៅ​ពង្រឹងសមត្ថភាពប្រកួត​ប្រ​ជែង​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ចក្នុង​កម្រិត​តំបន់ និង​ពិភពលោក ​ព្រមទាំង​ការកែលម្អ​បរិយាកាស​ពាណិជ្ជ​កម្ម និងឤ​ជីវ​កម្ម។ ​ទី​២, ​ការកសាង​ធនធាន​មនុស្ស ពិសេស​យុវជន​វ័យក្មេង​របស់​យើង ឱ្យ​មាន​សមត្ថភាព​ជំនាញ​កាន់តែ​ខ្ពស់ ដែលឤ​ចឆ្លើយ​តប​នឹង​តម្រូវការរ​បស់​វិស័យ​ឯកជន និង ការផ្តល់​កាលានុវត្តភាព​ឱ្យ​ពួកគេ​ទទួលបានការអប់រំ​ប្រកបដោយ​គុណភាព​ខ្ពស់ និងទី​៣, ការ​ចូល​រួម​សហការ​គ្នា​ឱ្យ​កាន់តែ​ជិតស្និទ្ធ ក្នុងចំណោម​តួអង្គ​វិស័យសាធារណៈ វិស័យឯកជន និង សហគមន៍​ស្រាវជ្រាវ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយចំនួន និងចាប់​យក​ឱកាស​ល្អៗ ដែល​កើតមាន​ក្នុងដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ចឤ​ស៊ាន​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៥ និង​សមា​ហ​រណ​កម្ម​នៅក្នុង​តំបន់​កាន់តែ​ធំ​ទូលាយ​។

សម្តេច​តេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ប្រសាសន៍ពន្យល់​ថា អាទិភាព​ចម្បង​មួយ​សម្រាប់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង ៥ឆ្នាំទៅមុខ ​គឺ​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​មិន​ស៊ីគ្នា ឬ​គម្លាត​រវាង​ជំនាញ​ដែល​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម និង​អាជីវកម្ម​ចង់បាន ហើយនឹង​ជំនាញ​ដែល​ស្ថាប័ន​អប់រំ​កំពុង​ផលិត​ នេះ​ជា​ឧបសគ្គ​ចម្បង​មួយដែរ ដែល​កាត់បន្ថយ​កម្លាំង​ទាក់ទាញ​ឲ្យ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​នៅ​កម្ពុជា និងលទ្ធ​ភាព​របស់​យុវជន​កម្ពុជា​​ ក្នុង​ការ​ទទួល​បានការ​ងារ និង​ជីវភាព​រស់នៅ​យ៉ាង​ល្អ។

សម្តេច​តេ​ជោ​ថ្លែង​ថា យើង​ខ្វះខាត​ជា​ខ្លាំង​នូវ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ជំនាញ​សម្រាប់​វិស័យ​ទេសចរណ៍ និងការ​ទទួល​ភ្ញៀវ ​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​និស្សិត​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ផ្នែក​អាជីវកម្ម និង​ការគ្រប់គ្រង​ទូទៅ​មាន​​ចំនួន​ច្រើន​លើសលប់ រីឯ​និស្សិត​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​វិស្វកម្ម​មាន​ចំនួន​តិចតួច​ពេក។ យើង​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាងណា​ឲ្យ​យុវជន​កម្ពុជា​ដែល​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ពី​ស្ថាប័ន​ អប់រំ​ជំនាញ គឺ​មាន​ជំនាញ និង​សមត្ថភាព​អាច​បំពេញ​ការងារ​បាន និង​មានការ​ទទួលស្គាល់​នៅ​​ក្នុង​តំបន់​យើង។

សម្តេចតេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថ្លែង​ថា ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​ទាំងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាល​ដោយ​រួម​សហការ​ជាមួយ​វិស័យ​ឯកជន និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍ​នានា​នឹង​ផ្តោត​លើ​ការ​លើក​កម្ពស់​អភិ​បាល​កិច្ចការ​គ្រប់គ្រងគុណភាព​ការ​បង្រៀន និង​ធនធាន​ក្នុង​ការ​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧ​ត្ត​ម​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល និង​​ស្ថាប័ន​​អប់រំ និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ។ យើង​ក៏​យកចិត្តទុកដាក់​ផង​ដែរ​ទៅលើ​ការ​​លើកកម្ពស់​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ និង​ទទួលស្គាល់​គុណភាព​ស្ថាប័ន​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧ​ត្ត​ម ក៏ដូចជា ភាព ទាក់​ទង​ល្អ​នៃ​កម្មវិធីសិក្សា​របស់​ស្ថាប័ន​ទាំងនោះ​ ទៅ​នឹង​តម្រូវការ​របស់​ប្រទេស ព្រមទាំង​ការ​ជំរុញ​ឲ្យ​មានការ​អប់រំ និង​បណ្តុះ​បណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​នៅ​តាម​សហគ្រាស និង​ភាពជា​ដៃគូ​រវាង​រដ្ឋ​ វិស័យ​ឯកជន​ក្នុង​ផ្នែក​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧ​ត្ត​ម និង​ការអប់រំ​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ នៅក្នុង​វិស័យ​អាទិ ភាព ដូចជា វិទ្យាសាស្ត្រ​បច្ចេកវិទ្យា និង​វិស្វកម្ម​ផង​ដែរ​។

សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់​ថា ធនធាន​សំខាន់​បំផុត​របស់​កម្ពុ​ជា​គឺ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​បង្ហាញ​នូវ​កម្លាំង​រឹងមាំ និង​ភាព​ធន់​ទ្រាំ​ក្នុង​ការ​កសាង​ប្រទេសជាតិ​ឡើង​វិញ​ក្រោយពេល​បញ្ចប់​ទំនាស់ និង​ជាពិសេស​យុវជន​ជំនាន់​ក្រោយ​ដែល​បាន​នឹង​កំពុង​ទទួល​អត្ថ​ប្រយោជន៍​ពី​ការ​រីក​ចម្រើន​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែ​ក៏​កំពុង​មាន​ការ​រំពឹង​សង្ឃឹម​ជា​ខ្លាំង​ទៅលើ​ឱកាសល្អ​ ដែល​ប្រទេសជាតិ​នឹង​មាន​ផ្តល់​ឲ្យ​នា​ថ្ងៃ​នាគ​ត។ ការ​វិនិយោគ​របស់​យើង​ទៅលើ​យុវ​ជន​​ជំនាន់​ក្រោយ ព្រមទាំង​ចម្លើយ​តប​របស់​យើង​ចំពោះ​តម្រូវការ​របស់​អ្នក​ទាំងនេះ​មាន​ សារ​សំ​ខាន់​ណាស់​សម្រាប់​ជោគជ័យ​ទៅ​ថ្ងៃមុខ​របស់​ប្រទេសជាតិ ជាពិសេស​នៅ​ពេល​ដែល​តំបន់​អាស៊ី​កាន់​តែ​មាន​លក្ខណៈ​ប្រកួតប្រជែង និង​សមាហរណកម្ម​ខ្លាំង​ឡើងៗ​នោះ​។

ទាក់​ទង​ទៅនឹង​សកម្មភាព​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ទី​៥​នៃ​រដ្ឋ​សភា សម្ដេចអគ្គមហាសេនា​បតី​តេជោ​ ហ៊ុន​ សែន ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ខែ​ថ្មីៗ​នេះ រាជរដ្ឋាភិបាល និង គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ថ្មី ​បាន​ចូល​កាន់តំណែង​ក្នុងនីតិកាល​ទី​៥ ដោយ​មាន​ការប្តេជ្ញាចិត្ត​ខ្ពស់ជាង​ពេល​ណាៗ​ទាំងអស់ ដើម្បីអនុវត្ត​នូវ​ការកែទម្រង់​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ និងមាន​ប្រសិទ្ធភាព​, កិច្ច​ការ​កែ​ទម្រង់​​ជាកិច្ចការ​បន្ទាន់​ចាំបាច់ ដែល​ត្រូវ​បន្ត​ធ្វើ​ទាំងបច្ចុប្បន្ន និង​អនាគត។ ចំពោះមុខ​រាជ​រដ្ឋា ភិ​បាលបាន​ប្តេជ្ញាចិត្ត​ដ៏​មោះមុត និង​ផ្តល់ឤ​ទិ​ភាព​ខ្ពស់​ក្នុង​ការដ្ឋាន​កែទម្រង់​ដីធ្លី​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ដីធ្លី​ឱ្យ​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព ពិសេស​លើ​សម្បទាន​ដីសេដ្ឋកិច្ច និង​សម្បទាន​ដី​សង្គមកិច្ច​សំខាន់បំ​ផុត គឺ​ធានា​ឱ្យប្រាកដថា ធនធាន​ដីធ្លី​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវបានគ្រប់គ្រង និង​ប្រើប្រាស់​យ៉ាង​ល្អ​ដើម្បី​សម្រេចគោលដៅ​សង្គម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ជាតិ, ជំរុញពិពិធ​កម្ម និង​ផលិតភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ឱ្យមាន​ចីរភាព, ធានា​សុវត្ថិភាពកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី និងជីវភាព​រស់នៅ​របស់​សហគមន៍​ជនបទ និង កាត់បន្ថយ​ជា​អតិបរមា​នូវ​ការ​រេ​ចរិល, ការថយ​ចុះ​ធនធានធម្មជាតិ និង​បរិស្ថាន​, ត្រង់ចំណុ​ច​​នេះ​សម្ដេច​បន្ថែមថា​៖ ជារួម​រាជរដ្ឋាភិបាល​តែង​យកចិត្តទុកដាក់​លើ​ការដ្ឋាន​កែទម្រង់ ក្នុង​គោល​ដៅ​បង្កើន​បរិយាកាសវិនិយោគ និង​ធុរកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​។ ក្នុងនោះ រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ដាក់ចេញ​នូវ​វិធានការ គោល​នយោបាយ​ផ្សេងៗ ដើម្បី​ធ្វើឱ្យ​របបវិនិយោគ និង​ពាណិជ្ជកម្ម​មាន​​ភាពរលូន ស៊ីសង្វាក់​គ្នា​ជាមួយនឹង​ស្តង់ដារ​នៃ​បទបញ្ញត្តិ​អន្តរជាតិ​។ លើសពី​នេះ​រាជរ​ដ្ឋា​ភិ​បាល​​នឹង​ប្រឹងប្រែង​ថែម​ទៀត ក្នុង​ការកាត់បន្ថយរ​បាំង​មិនមែន​ពន្ធគយ​ដែល​រារាំង​ដល់ពា​ណិ​ជ្ជ​​កម្ម, ការបំពេញ​តាម​លក្ខខណ្ឌ​នានា​ ដើម្បី​សម្រួល​ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន​ដែល​តម្រូវ​ឡើង​ដោយ​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ចឤ​ស៊ាន, ការពង្រីក​ចំនួនសេវាកម្ម​ច្រកចេញ-ចូល​តែ​មួយ, ការកាត់បន្ថយ​បែបបទ​រដ្ឋបាល​សម្រាប់​ធុរកិច្ច​ក្នុងស្រុក និង​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន ​ហើយ​ជួយ​សម្រួលដល់​លំហូរ​ទំនិញ សេវា និង​មនុស្ស, ការលុបបំបាត់​ចំណាយ​ក្រៅផ្លូវការ​ទាក់ទង នឹង​ធុរកិច្ច និង​ការអភិវឌ្ឍ​ធនធានមនុស្សជាដើម​, រាជរដ្ឋាភិបាល​នឹង​បង្កើន​កិច្ចប្រឹងប្រែង​កែលម្អ ការសម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេស​ការប្រើ​ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មានវិទ្យា​សម្រាប់ការ​ចេញ​វិញ្ញាបនបត្រ​ពន្ធ​គយ និងឤ​ជ្ញាប័​ណ្ណ នាំចេញ​ជា​ដើម​។​

សម្ដេច​តេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ បាន​បង្ហាញនូវ​ជំនឿជឿជាក់​ថា កិច្ច​ខំប្រឹងប្រែងខាងលើ​​នេះ នឹង​បង្កើត​ជា​កុសល​ល្អ សម្រាប់​ជំរុញ​ល្បឿន នៃ​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម សេដ្ឋកិច្ច ​ឱ្យមាន​សន្ទុះលឿន​ទៅ​មុខ។

សន្និសីទ​ចក្ខុវិស័យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឆ្នាំ២០១៤ ជា​សន្និសីទ​លើក​ទី​៨ ដែល​ត្រូវបានសហការ​រៀប​ចំ​ឡើង​ជា​រៀងរាលឆ្នាំ​ដោយវិទ្យាស្ថាន​បណ្តុះបណ្តាល និង​ស្រាវជ្រាវ​ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា (CDRI) និង​ធនាគារ ANZ Royal​។ សន្និសីទ​នេះ​បាន​ធ្វើឡើង​នៅ សណ្ឋាគារ​អាំងទែរ​កុង​ទី​ណង់​តាល់​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៧ កុម្ភៈ ​មាន​តំណាង​ចូលរួម​ជា​ថ្នាក់ ដឹកនាំ​មកពី​រាជរដ្ឋាភិបាល វិស័យ​ឯកជន សហគមន៍​ស្រាវជ្រាវ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​របស់​កម្ពុជាប្រ​មាណ​៣៥០​នាក់​។​

ឯកឧត្តម សុក ស៊ីផាន់ណា ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាស្ថាន​បណ្តុះបណ្តាល និងស្រាវជ្រាវ ដើម្បី​អភិវ​ឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ថ្លែងថា សន្និសីទ​ចក្ខុវិស័យ​ប្រទេស​កម្ពុជាលើកទី​៨ ឆ្នាំ​២០១៤  ផ្តោត​លើ​បញ្ហា​សំខាន់ៗ ដែល​ជា​កត្តា​កំណត់​សម្រាប់​ឱ្យ​ប្រទេសកម្ពុជា សម្រេច​បាន​អនាគត​ដ៏​រុងរឿង​។ បញ្ហា​ទាំងនោះ​រួមមាន ទី​១, ​កំណែទម្រង់នានា​ដែល​នឹង​ធានា​នូវភាព​ប្រកួតប្រជែងផ្នែក​សេដ្ឋ​កិច្ច​របស់​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​តំបន់ និង​ក្នុង​ពិភពលោក, ការកែលម្អ​បរិយាកាសអាជីវកម្ម និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម, ការលើក​កម្ពស់​អភិបាលកិច្ច​ល្អ និង​នីតិរដ្ឋ, ការ​ពង្រឹងលទ្ធភាព​របស់​សហគមន៍​ក្នុង​ការ​បានប្រើប្រាស់​សេវា​ផ្សេងៗ​។ ទី២, ​តើ​ត្រូវធ្វើ​យ៉ាងណា​ដើម្បី​ឱ្យ​កម្ពុជាមាន​ជំនាញកាន់​តែ​​ខ្ពស់​ឡើង អាច​ឆ្លើយតប​ទៅនឹងតម្រូវការរបស់​វិស័យ​ឯកជន, មានការបង្កើត​ឱកាស​អប់រំ ប្រកប​ដោយ​គុណភាព សម្រាប់​យុវជន​យុវនារី​កម្ពុជា​ជំនាន់ក្រោយ​។ ទី៣, តើ​រដ្ឋាភិបាល វិស័យ​​ឯកជន និង​សហគមន៍​នានា​អាច​ធ្វើការ​រួម​គ្នា​យ៉ាងណា​បាន ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម និង​ប្រើប្រាស់​ឱកាសល្អផុសចេញ​ពី​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អាស៊ាន​ឆ្នាំ​២០១៥ និង​សមា​ហរ​ណ​កម្ម​ក្នុង​តំបន់កាន់តែ​ធំទូលាយ​ឡើង​៕

សម្តេចតេជោ​​និង​​ប្រធាន​​​អង្គការ​ ​JICA​ ​រីក​រាយ​​នឹង​​កិច្ច​​សហ​ប្រតិ​បត្តិការ​​អភិវឌ្ឍន៍​

​​ដោយ​បាន​រំលឹក​ដល់​ប្រទេស​ជប៉ុន ដែល​បាន​ចូល​រួម​ចំណែក​ ​ក្នុង​ការ​​ស្វែង​​រក​​សន្តិភា​ព​នៅ​កម្ពុជា ​និង​បាន​ជួយ​កម្ពុជា​លើវិស័យក្នុង​ការកសាង​ និង​​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេស​ ​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេជោ​ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុង​ឱកាស​ទទួល​សវនាការ ជាមួយលោក​ ​Ak​i​h​i​k​o​ ​T​a​n​a​k​a​ ប្រធាន​អង្គការ​ចាយ​កា​(J​I​C​A​​) នា​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤ បាន​មាន​ប្រសាសន៍កត់​សម្គាល់​​ថា​ ​​ឥឡូវ​​​នេះ​ភាគី​​ទាំង​ពីរ (កម្ពុជា-ជប៉ុន) ​បាន​​លើក​​ស្ទួយ​​ទំនាក់​ទំន​ង​ឱ្យ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ដៃ​គូយុទ្ធសាស្ត្រ​។

​​ឯកឧត្តម​ ​អ៊ាង​ ​សុផល្លែត​ ​ជំនួយ​ការ​សម្តេច​តេ​ជោ​ ​នាយក​រដ្ឋ​ មន្ត្រី​​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​នៅ​ក្នុង​ជំនួប​សម្តែងការ​គួរ​សម និង​ពិភាក្សា​ការ​ងារ នៅ​វិមាន​សន្តិភាព​ទី​ស្តី​ការ​នាយ​ក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​​​ ​លោក​ ​Ak​i​h​i​k​o​ ​T​a​n​a​k​a​ ប្រធាន​អង្គការ​ចាយ​កា​(J​I​C​A​​)​ បា​ន​​គោរព​ជំរា​ប​ជូន​សម្តេចតេ​ជោ​ថា​ ​លោក​មានសេចក្តី​រីករាយ​​​ជា​ទី​បំផុត​ ដែល​បានធ្វើ​ដំណើរ​តាម​រថយន្ត​ពី​ទី​ក្រុង​ហូជីមិញ​ ​មក​កាន់​ទី​ក្រុង​ភ្នំពេញ​​តាម​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​១​ ហើយលោក​​ បាន​ឈប់​ពិនិត្យ​មើល​ការ​សាង​សង់​​ស្ពាន​​អ្នក​លឿង​ ឃើញ​ក្រុម​វិស្វករ​ បាន​​និង​​កំពុង​​ធ្វើ​ការ​​សាង​សង់​ ​ហើយ​ស្ពាន​នេះ ​នឹង​ត្រូវ​ចប់​សព្វ​គ្រប់​ដាក់​​ឱ្យ​​ដំណើរ​ការ​នៅ​ខែ​មីនា​ ​ឆ្នាំ​២០១​៥​​ខាង​មុខ​។
លោក​ ​Ak​i​h​i​k​o​ ​T​a​n​a​k​a​ ប្រធាន​អង្គការ​ចាយ​កា​(J​I​C​A​​)​ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​​ថា​ ​ការ​ធ្វើ​ដំណើ​រនេះ​ បាន​​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​​ឱ្យ​ឃើញ​​នូវ​សារៈ​សំខាន់​ ​នៃ​​ការ​​ជួយ​ដល់​កម្ពុជា​ ​ជា​ពិសេស​លើ​វិស័យ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ ​ដែល​មាន​​ផល​​ប្រយោជន៍​មិន​ត្រឹម​តែ​នៅ​កម្ពុជា​ទេ​​ ជា​ពិសេស​​​​ការ​ត​​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​នឹង​តំបន់​តាម​​ក្រប​​ខណ្ឌ​អាស៊ាន​ ក៏​ដូច​ជា​តំបន់​មេគង្គ​ផងដែរ​។​

សម្រាប់​ជំនួយ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេស​កម្ពុជា លោក​ ​Ak​i​h​i​k​o​ ​T​a​n​a​k​a​  បាន​​បញ្ជាក់​ថា​ ការ​ជួយ​​របស់​​ជប៉ុន​តាម​រយៈ​​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​៥​ ក៏​មាន​សារៈ​សំខាន់​ដូច​គ្នា​នេះ​ដែ​រ​ ហើយ​លោក​ ក៏​​បាន​ជំរាប​ជូន​​សម្តេច​ដែរ​ថា​ ជប៉ុន​ក៏​បាន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ និ​ង​ជួយ​ដល់​កម្ពុជា ​នៅ​លើ​​វិស័យ​​សុខុមាលភាព​​សង្គម​ផង​ដែរ​។​

​សម្តេចតេជោ​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​មាន​ប្រសាសន៍វាយ​តម្លៃ​អំពីទំនាក់​ទំនង និង​កិច្ច​សហប្រតិ​បត្តិការ​រវាង​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ជប៉ុន​ថា ​​ទំនាក់ទំនង​រវាង​កម្ពុជា​ និង​ជប៉ុ​ន​ គឺ​បាន​លើក​ស្ទួយ​​ដល់​ភាព​ជា​ដៃ​គូយុទ្ធ​សាស្ត្រ ​ដែល​នេះ​ ​គឺ​ជា​អ្វី​ដែល​​បាន​​បាន​ប្រកាស​ដោយ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ជប៉ុន​ ​និង​សម្តេច​តេជោ​ផ្ទាល់ នៅ​ពេល​ដែល​​សម្តេច​ បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន​ ​កាល​ពី​ខែ​​មេសា ឆ្នាំ២០១៣ ​កន្ល​ង​​ទៅ​នេះ។​
សម្តេច​​តេជោ​បញ្ជាក់​ដែរ​ថា​ ​ប្រទេស​ជប៉ុន ​ក៏​បាន​ចូល​រួម​ចំណែក​ ​ក្នុង​ការ​​ស្វែង​​រក​​សន្តិភា​ព​នៅ​កម្ពុជា​និង​បាន​ជួយ​កម្ពុជា​លើវិស័យ​ អភិវឌ្ឍន៍​ ​ហើយ​​ឥឡូវ​​​នេះ​ ​បាន​​លើក​​ស្ទួយ​​ទំនាក់​ទំន​ង​ឱ្យ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ដៃ​គូយុទ្ធសាស្ត្រ​។ ជប៉ុន​បាន​ដើរតួ​យ៉ាង​សំខាន់​ ​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ គ្រប​​ដណ្តប់​ស្ទើរ​គ្រប់​វិស័យ ដូច​ជា​ការ​កសាង​ស្ពាន​អ្នកលឿ​ង​ និង​ស្ពាន​ដទៃទៀត​ ​រួម​ទាំង​ហេដ្ឋា​រចនា​ សម្ព័ន្ធ​ផ្សេង​ៗ​ ​ដែល​មាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់​ ​ក្នុង​ការ​តភ្ជាប់​​កម្ពុជា​ ​និង​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​ ក៏​ដូច​ជា​មេគង្គ​​ផង​ដែរ​។​
សម្តេចតេជោ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​សំដែង​នូវ​ការ​អបអរសាទរ​ ចំពោះ​ជំនួយ​របស់​ជប៉ុន​ រួម​ទាំង​ជំនួយ​ការ​​សាង​សង់​ប្រព័ន្ធ​ធារាសាស្ត្រ​ក្នុង​ស្រុក​កណ្តាលស្ទឹង  ការ​ជួយក​ម្ពុជា​លើ​វិស័យ​អគ្គិ​សនី​ ទឹក​ស្អាត​ បណ្តា​ញ​លូ​នៅ​ទីក្រុងភ្នំពេញ​​ ​ការ​ជួយ​​ដល់​​មជ្ឈមណ្ឌល​ដោះមី​ន​​ និង​យុទ្ធ​ភណ្ឌ​​មិន​​ទាន់​ផ្ទុះ​ព្រម​ទាំង​ការ​​ជួយ​ដល់​កំពង់​ផែ​ក្រុង​ព្រះ​សីហនុ​​ឱ្យ​កាន់​តែ​​ទំនើប​ និង​​ទាន់​សម័យ​​ ​ជា​មួយ​នេះ​ សម្តេច​បាន​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​​ការ​​ជួយ​ជំរុញ​ឱ្យ​អ្នក​វិនិយោគ​ ​និង​​ទេសចរ​ណ៍​ជប៉ុន​ មក​កាន់​កម្ពុជា​ឱ្យ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង​។
សម្តេចតេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​រំលឹក​ឡើង​វិញ​ថា​ ​នៅ​ខែ​មិថុនា​ខាង​មុខ​នេះ​ ​ផ្សារ​ទំនើប​ដ៏​ធំ​របស់​ជប៉ុន​ គឺផ្សារ​អ៊ីអន នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​នឹង​បញ្ចប់​ការ​សាង​សង់​ និង​សម្ពោធ​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​ផ្លូវ​ការ​៕

Cambodia and Lao committed to resolve remaining border issues for mutual benefit

PHNOM PENH, February 28, 2014  – The Cambodia-Lao Joint Border Committee  has resumed its work to address the differences over the remaining border issues and hopes  that a border gate would soon be established so that people from both nations  could enjoy mutual benefit from goods and trade crossing the border, said Cambodia and Laotian officials on Friday.

Cambodian Deputy Prime Minister Dr. Sok An said as of now, the two countries have achieved 81 percent of border demarcations and the two sides are working to narrow the gap of their differences.

Cambodia and Lao have so far planted 121 of the total of 145 border markers along the common border of 540 kilometers.

H.E. Dr. Sok An said that the working group of  Cambodia-Lao Joint Border Committee will have to use related maps that have been agreed upon by the two countries as well as conducting a field study to identify and locate border post 33 before a border gate would be established.

“I see  tremendous mutual benefit from trading through border gates “, H.E. Dr. Sok An said, explaining that the proposed  border gate, in addition to the process of  a one-stop-service centre, will facilitate the flow of goods and trade between the two nations.

The value of two-way trade is small.
“We are pushing to resolve the remaining issues.  Once all the border issues are resolved, we will then sign a border treaty which will be deposited with the concerned world institutions such as the U.N.,” H.E. Dr. Sok An said in the meeting.

H.E. Bounkeut Sangsomsak—Vice Minister of Foreign Affairs of the Lao People’s Democratic Republic, and Chairman of Lao Border Committee—expressed similar sentiments with the Cambodian side and said that the remaining issues will be resolved soon.

He said that Laotian leaders want to see peace, friendship and harmonization continue to exist along the border of the two countries from which young generations will enjoy mutual benefit.

The 6th Cambodia-Lao Joint Border Committee was held from February 26-27 in Phnom Penh. The meeting was co-chaired by H.E. Var Kim Hong, Senior Minister and Chairman of Cambodia-Lao Joint Border Committee, and H.E. Bounkeut Sangsomsak, Deputy Minister of Foreign Affairs and Chairman of Lao-Cambodia Joint Border Committee with the participation of both countries’ ambassadors, governors of bordering provinces and relevant authorities. Both sides will discuss and resolve the issues related to the remaining border markers in the future.
End.

បទ​អត្ថា​ធិប្បាយ៖ ការ​ប្រៀប​ធៀប​សភាព​ការណ៍​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែន និង កម្ពុជា​គឺជា​ការ​ស្រមើ​ស្រមៃ និង ជាការ​ប៉ុន​ប៉ង​បោក​ប្រាស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​

ការលើក​យក​នូវ​បទ​ពិសោធន៍នៃ​ការ​ទម្លាក់​ប្រធានាធិបតី​ប្រទេសអ៊ុយ​ក្រែន ចេញ​ពី​តំ​ណែង មក​ប្រៀប​ធៀប​​ជា​មួយនឹង​កម្ពុជាសព្វថ្ងៃ​ គឺជា​ការប្រៀប​ធៀបដ៏ខុសឆ្គងបំ​ផុត និង​ប្រាស់ចាក​អំពី​ស្ថាន​ការណ៍​នយោ​បាយ​​​ពិត​នៅ​​កម្ពុជា​ និង​អាច​ចាត់​ទុកថា ជា​ចេតនាបំ​ភ័ន្ត​ បំ​ភ្លើស បំ​ភ្លៃ ញុះ​ញង់​​សាធារណ​មតិ​ ក្នុង​គោល​ដៅ​បង្ក​ភាពចលា​ចល​វឹក​វក្នុង​សង្គម​។
 
លោក សម រង្ស៊ី និងលោក ​កឹម សុខា កាលពី​ថ្ងៃទី២៦ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤ បាន​ថ្លែង​ទៅកាន់អ្នក​គាំ​ទ្រ​របស់​​​ខ្លួន​​ នៅ​ស្រុក​ស្អាង ខេត្តកណ្តាល​ថា ភាព​ជ្រួល​ច្របល់​របស់​ប្រជាជន​ស៊ី​វិល​អស់​រយៈពេល​ជា​ច្រើន​ខែ បាន​​​ជំ​រុញ​​ឱ្យ​លោក វិកទ័រ អ៊ីយ៉ាណូកូវិច មេដឹក​នាំ​នៃ​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន​ធ្លាក់​ចេញ​ពី​តំ​ណែង​ និង​បាន​ហៅ​ជ័យ​​ជំ​នះនោះថា កើត​ចេញ​ពី​សមាជិក​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ លែង​ធ្វើ​តាម​បញ្ជាឱ្យ​សម្លាប់​ប្រជាជន​ខ្លួន​ឯង និង​បាន​​និយាយទៀត​ថា នៅ​ពេល​ឆាប់​ៗនេះ នឹង​ដល់​វេន​ជន​ផ្តាច់​ការ​នៅ​ប្រទេសកម្ពុជា​ម្តង​ហើយ​។
 
ក្រៅ​ពី​នេះ មេបក្សប្រឆាំង​ទាំង​ពីររូប បានប្រើពាក្យ​សម្តី​ញុះញង់​ ​ ​ដុត​បញ្ឆេះកំ​ហឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ឱ្យ​ងើប​ឡើង​ចូល​រួម​ក្នុង​សកម្មភាព​តវ៉ា ធ្វើ​បាតុកម្ម​ ដែល​រៀប​ចំ​ដោយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ និង​ថា កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​នឹង​ចូល​រួមជា​មួយអ្នក​​តវ៉ា ​​​ ​ ហើយ​ស្ថានភាព​ នឹង​ដូច​នៅ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​ដែរ។
 
តើមូល​ហេតុ​ពិត​ប្រាកដដែល​បាន​ផ្ទុះ​នៅ​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន ដូច​គ្នា​នឹង​ស្ថានភាព​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែរឬទេ?
 
ការពិត​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម នៅ​ក្នុង​ប្រទេសអ៊ុយ​ក្រែន​ គឺមាន​ភាព​ផ្ទុយគ្នា​ស្រឡះ​ពីប្រទេស​កម្ពុជា ដោយ​សារ​ថា៖
 
នៅ​ពេល​​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី​ឆ្នាំ​២០១០ ក្នុង​ជុំ​ទី​ពីរ មាន​បេក្ខជន​ប្រកួត​ប្រជែង​២រូប​ គឺ​លោក​ស្រី​ យូលីយ៉ាទី​ម៉ូ​ឆិន​កូ​ បាន​ទទួល​សន្លឹក​​ឆ្នោត​ចំ​នួន​ ១១.៥៩៣.០០០ ​សម្លេង​ និងលោក​ អ៊ី​យ៉ា​ណូ​កូវិច បាន​ទទួល​សន្លឹក​ឆ្នោត​ ១២.៤៨១.០០០ ​សម្លេង​ គឺ​ខុសគ្នា​ប្រមាណ​៩ សែន​សម្លេង​ប៉ុណ្ណោះ​។
 
ពេល​នោះ​ លោកស្រី ​ទីម៉ូឆិន​កូ មិន​សុខចិត្ត​នឹង​លទ្ធផល​ក៏បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​តុលា​ការ​រដ្ឋ​បាល។ ជា​ចុង​ក្រោយ​​តុលាការ​រដ្ឋបាល​ជាន់​ខ្ពស់​ បាន​សម្រេច​ទាត់​ចោល​ពាក្យ​បណ្តឹ​​​ង​​របស់​លោកស្រី​។
 
ដើម្បី​ចៀសវាង​ភាព​​វឹក​វរក្នុង​ប្រទេស​ លោកស្រី​ក៏​បាន​ដក​ពាក្យ​បណ្តឹង​ចេញ ហើយ​លោក អ៊ី​យ៉ា​ណូ​កូ​វិច ក៏​បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធានាធិតី​តាំង​ពី​ពេលនោះ​មក​។
 
ក្រោយ​ពី​បានកាន់​តំ​ណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​ លោក ​អ៊ី​យ៉ាណូកូវិច ក៏បាន​ប្តឹង​លោកស្រី​ ទីម៉ូឆិន​កូ ពី​បទ​​រំ​លោភ​អំ​ណាច​ កាលដែល​លោកស្រី​នៅ​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី បាន​ចុះ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ឧស្ម័ន​ជា​មួយ​ប្រទេស​រុស្សី​​បង្កប់​នូវ​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន​​។ តុលាការ​ ក៏​បាន​សម្រេច​ផ្តន្ទា​ទោ​ស​ឱ្យ​លោកស្រី ទី​ម៉ូឆិន​កូ ជាប់​ពន្ធ​នាគារ​ចំ​នួន​៧ ឆ្នាំ​។
 
បើ​និយាយ​ពីស្ថាន​ភាព​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន​វិញ​ គឺបាន​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ដែល​បណ្តាល​ឱ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ជី​វភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យលោក​ប្រធានាធិបតី អ៊ី​យ៉ាណូកូវិច ស្វះ​​ស្វែង​រក​ដៃ​គូសម្រាប់​ជា​បង្អែក​ រវាង​ប្រទេស​រស្ស៊ី និង​សហគមន៍​​​អឺរ៉ុប​​។ លក្ខខណ្ឌមួយក្នុងចំណោម​លក្ខ​ខណ្ឌ​ទាំងឡាយរបស់សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបនោះ គឺ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ ត្រូវ​ដោះ​លែង​លោកស្រី​ ទី​ម៉ូឆិន​កូ សិន។  ប៉ុន្តែ ចំ​ពោះ​​ប្រទេស​រុស្សី​វិញ​ មិន​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​ការ​ដោះ​លែង​ លោកស្រី​ ទី​ម៉ូឆិន​កូ ទេ ហើយបានសន្យា​ផ្តល់​ប្រាក់​កម្ចី​១៥ ពាន់​លាន​​ដុល្លារ​បន្ថែម​ទៀត​។
 
នៅ​ទី​បំ​ផុត​ លោក​ប្រធានាធិបតី អ៊ីយ៉ាណូកូ​វិច បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ចុះ​កិច្ចព្រម​ព្រៀង​សេដ្ឋកិច្ច​ជា​មួយ​ប្រទេស​​​រុស្សី ដែល​ផ្ទុយ​ពី​គោល​បំ​ណង​របស់អ៊ុយ​ក្រែន។​
 
ដោយ​សារការ​មិន​ចុះ​សម្រុង​គ្នា​នេះ​ហើយ ជា​ហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មាន​ការ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​លោក​ប្រធានាធិបតី​ ពី​សំ​ណាក់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​គាវ។
 
ផ្តើម​ចេញ​ពី​ការ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​នេះ លោកប្រធានាធិបតី​បាន​បង្កើត​ច្បាប់​ថ្មី​មួយ ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​​​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ ដែល​ជា​ចំ​នុចចាប់​ផ្តើម​នៃ​ការ​ដុត​បញ្ឆេះ​កំ​ហឹង​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ឱ្យ​ងើប​ឡើង​ប្រឆាំងកាន់​តែ​មាន​​​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​ឡើង​ៗ ហើយ​បាន​នាំ​ឱ្យ​មាន​ការ​បង្ក្រាប​ បណ្តាល​ឱ្យ​​មានអ្នក​​ស្លាប់​ប្រមាណ​ជាង​៨០ នាក់ និង​របួស​ជាង​៨០០ នាក់​ ។
 
​ក្នុង​ចំ​ណាត់​ការ​ដោយ​​តឹង​តែង​បំ​​ផុត​របស់​លោកប្រធានាធិបតី អ៊ីយ៉ាណូកូ​វិច ​នេះ​ហើយ ទើប​រដ្ឋសភា​របស់​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន​ ដោយ​រួម​ទាំង​សមាជិក​សភាជាច្រើនរូបក្នុង​គណបក្សរបស់​លោកផ្ទាល់ផង ក៏បាន​ចូលរួមបោះ​ឆ្នោត​ទម្លាក់រូបលោកដែរ ក្នុងសម្លេង ៣២៨ ដោយគ្មានអ្នកជំទាស់ (ចំនួនសមាជិក​សភា​​ទាំង ៣២៨ រូប ដែលបានចូល រួមប្រជុំនោះ គឺមានចំនួនលើសពី ២ ភាគ ៣ នៃសមាជិកសភា​ទាំង​អស់ ៤៤៥រូប)។
 
បញ្ហា​ក្នុង​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន​ដូច​បាន​រៀប​រាប់​មក​នេះ បើ​ប្រៀបធៀប​នឹង​កម្ពុជា​ គឺកម្ពុជា​បាន​ប្រកាន់ យក​​​​របបលទ្ធិប្រជា​ធិបតេយ្យ​ សេរី​ពហុបក្ស ដូចមាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញយ៉ាងច្បាស់លាស់។
 
លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាល​ បាន​បើក​ទូ​លាយ​នូវ​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​ដល់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់​រូប​ រួម​ទាំង​មេដឹក​នាំ​​គណបក្ស​នយោបាយទាំង​អស់​ ឱ្យ​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​ និង បញ្ចេញមតិ ដោយ​សេរី​ តាមគ្រប់​​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​។
 
ដោយ​ឡែក​ និយាយអំ​ពី​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ចវិញ នៅ​កម្ពុជាមាន​ការរីក​ចំ​រើន​ជា​លំ​ដាប់​ ដែល​កំ​ណើន​សេដ្ឋ​កិច្ច​​ក្នុង​មួយឆ្នាំ​ៗ កើន​ឡើង​ក្នុង​រង្វង់​ ៧,៥ ភាគ​រយ​ រី​ឯអត្រា​ភាព​ក្រី​ក្របាន​ធ្លាក់​ចុះ​ពី៥៣ ភាគ​រយ មក​នៅ​ត្រឹម​២០,៥​ភាគ​រយ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១១​ នេះ​បើ​យោង​តាម​របាយការណ៍​ចេញ​ផ្សាយកាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤ ​​ដោយ​ធនាគារពិភព​លោក។​
 
ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច សង្គម ​បច្ចុប្បន្ននៅ​កម្ពុជា​ បាន​ និង​កំ​ពុងតែវិវត្តទៅ​ជាប្រក្រតី​ ហើយ​ស្ថាប័នរដ្ឋ និង​ឯកជន កំ​ពុង​ដំ​ណើរការ​ ដោយ​មិន​មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់ពី​ស្ថានភាព​នយោបាយ​ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នោះឡើយ។
 
ការ​ធានាបាននូវ​ស្ថាន​ភាព​ដ៏​ល្អ​ប្រសើរនេះ គឺផ្ទុយ​ពីអ្វី​ដែល​លោក សម រង្ស៊ី និង​ កឹម សុខា មេបក្ស​ប្រឆាំង​​​នៅ​កម្ពុជា​ បាន​ដើរញុះញង់​ បំ​ភ្លើស បំ​ភ្លៃ​ដល់សាធារណជន ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ ហើយ​ថែម​ទាំង​មិន​ទទួល​ស្គាល់​លទ្ធផល​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ មិនស្បថចូលកាន់តំណែងជាតំណាងរាស្ត្រ មិន​ចូល​ប្រជុំ​សភា  គឺបាន​រំ​លោភ​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញដែល​ជា​ច្បាប់​កំ​ពូល​របស់​ជាតិយ៉ាងជាក់ស្តែង ខុសពី​អ្នក​នយោបាយ​ អ្នកតំណាងរាស្ត្រនៅ​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន​ ដែល​ប្រទេស​របស់​គេ បាន​ដោះ​ស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​តាម​រយៈការ​ប្រជុំ​សម្រេចក្នុងរង្វង់​ រដ្ឋសភាជាតិរបស់គេ។
 
អ្វី​ដែល​ជា​ការ​ខុសឆ្គង​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត​នោះ​ គឺ លោក សម រង្ស៊ី តែង​តែ​អំ​ពាវ​នាវ​ឱ្យ​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធចូល​រួម​ក្នុង​សកម្ម​ភាព​ ប្រឆាំង​ដើម្បី​បំ​រើ​មហិច្ឆតា​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន​ដែល​នៅ​កម្ពុជា​ «កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​​អាវុធ យោធា នគរបាល»​ ​ស្ថិត​នៅអព្យាក្រិត​​ ហើយ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​តែង​តែ​ប្រកាន់​នូវ​គោល​ជំ​ហរច្បាស់​លាស់ ចៀសវាង​ឱ្យ​បាន​ជា​ដាច់​ខាត​នូវ​អំ​ពើ​ហិង្សា​គ្រប់​រូប​ភាព​ ដើម្បី​រក្សាបាន​នូវ​ស្ថេរភាព​នយោបាយ សន្តិសុខ សណ្តាប់​ធ្នាប់​សង្គម​។
 
អ្វី​ដែលលោក សម រង្ស៊ី និង​ កឹម សុខា ត្រូវ​តែ​យល់​នោះ ​គឺ​​នៅ​ប្រទេស​អ៊ុយ​ក្រែន បើ​ទោះ​ជា​ប្រធានា​ធិបតី​របស់​គេត្រូវ​បាន​ទម្លាក់​ពី​តំ​ណែង​ក៏ពិត​មែន ប៉ុន្តែ គេធ្វើ​ឡើង​តាម​ការ​សម្រេចក្នុងរង្វង់រដ្ឋសភា​ជាតិ ស្រប​តាម​​គោល​ការណ៍​នីតិរដ្ឋ​របស់​ប្រទេស​គេ។ ចំ​ណែក​ឯនៅ​កម្ពុជា​​វិញ បក្សប្រឆាំងបានដើរលើ​គន្លង​ផ្ទុយស្រឡះ​ពីប្រទេសអ៊ុយក្រែន​ បាន​ព្យា​យាម​ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាល ​ពិសេស​ ប៉ុនប៉ង​ទម្លាក់​សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន សែន ចេញ​ពី​ដំ​ណែង​​ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត គឺធ្វើ​ឡើង​នៅ​តាម​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​បែប​អាណា​ធិបតេយ្យ​ មិន​គោរព​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ និង​គោល​ការណ៍​​នីតិរដ្ឋ​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ឡើយ​។
 
គេនៅ​ចាំ​បាន​ថា ក្នុង​កំ​ឡុង​ឆ្នាំ​២០០៣ លោក សម ​រង្ស៊ី ធ្លាប់បាន​អំ​ពាវ​នាវ​ឱ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាញ់​មី​ស៊ីល​​​ឆ្លងទ្វីប​មក​កំ​ទេចគេហដ្ឋាន​របស់​ សម្តេច​តេជោ ផង​ដែរ ដែល​នេះ​ជាអំ​ពើ​ឧក្រិដ្ឋ​ដ៏​ធ្ងន់​ធ្ងរមិន​អាច​អត់​ឱន​ឱ្យ​​បាន​ឡើយ​ បន្ទាប់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចាញ់​ឆ្នោត​ និង​មិន​ព្រម​ចូល​ប្រជុំ​សភា បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​ការ​ជាប់​គាំ​ង​​នយោ​បាយ​មួយ​រយៈជាងមួយឆ្នាំ។
 
យ៉ាង​ណា​មិញ​ ​ការ​ចាញ់​ឆ្នោត​ជា​ថ្មីក្នុង​​អាណត្តិ​ទី​៥នេះរបស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ និងការ​បដិ​សេធ​លទ្ធ​ផល​​ឆ្នោត ថែម​ទាំង​ធ្វើ​ពហិកាមិន​ចូល​សភា​ គឺ​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​វប្បធម៌​​​ដ៏​ចាស់​គំ​រិល ​​ ដែល​មេ​ដឹក​នាំ​​គណ​បក្ស​​ប្រឆាំង ក្រុម​អ្នក​គាំ​ទ្រមួយ​ចំ​នួន​តូច ធ្វើ​សកម្មភាព​តវ៉ា​ដោយ​​គ្មាន​ហេតុ​ផល​ ផ្ទុយ​ពី​គោល​ការណ៍​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ និង​នីតិរដ្ឋ។
 
សម្រាប់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ គឺពុំគួរ​គប្បី​បង្វែរបញ្ហានៃ​ការចាញ់​បោះឆ្នោតរបស់​ខ្លួន​​ ឱ្យ​ទៅ​ជា​កំ​ហឹង​ និង​ការ​សងសឹក​ ដែល​​នាំ​ឱ្យ​សង្គម​អាប់​អួរដោយ​សារ​មហិច្ឆតាដ៏​គ្មាន​ព្រំ​ដែន​នោះ​ទេ។
 
​ដូច្នេះ ការ​ប៉ុនប៉ង​ណា​មួយ​របស់ ​សម​ រង្ស៊ី និង ​កឹម សុខា ក្នុង​ការ​ផ្តួល​រំ​លំ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ដោយ​យកបទ​ពិសោធន៍​តាម​​​បណ្តា​ប្រទេស​ផ្សេង​ៗ ជា​ពិសេសប្រទេស ​អ៊ុយ​ក្រែន​ គឺមាន​តម្លៃ​ស្មើ​នឹង​ការធ្វើ​រដ្ឋ​ប្រហារ​រដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ ដែល​ជា​វិធី​មិន​ប្រជា​ធិបតេយ្យ ហើយ​ក៏​ជា​ការមាក់​ងាយ​ទៅ​លើ​ឆន្ទៈរបស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ភាគ​ច្រើន​ដែល​បាន​បោះ​​ឆ្នោត​គាំ​ទ្រ​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជាផង​ដែរ​។ ​ទង្វើបំ​ពាន​ច្បាប់នានា​របស់​មេដឹក​នាំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ នឹ​ង​​ត្រូវ​បានទទួល​​ការ​ថ្កោល​ទោសពី​​ប្រជា​ពល​រដ្ឋខ្មែរ ហើយ​​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដែល​ប្រសូត្រចេញ​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​តាម​លទ្ធិប្រជា​ធិបតេយ្យ សេរី​ពហុបក្ស​ ​មាន​កាតព្វ​កិច្ច​ការពារ​​ជាតិ ហើយ​នឹង​ប្រកាន់​យក​គ្រប់​វិធាន​ការ​ទាំង​អស់​ ដើម្បី​ការ​ពារ​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ ការពារ​បាវចនា​ជាតិ សាសនា ព្រះ​មហាក្សត្រ​ និង​ជា​ពិ​សេស​ការ​ពារ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី​ពហុបក្ស​ ក៏​ដូច​ជា​ធានា​នូវ​ប្រក្រតី​ភាព​នៃ​ដំ​ណើរការ​សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច​ ជាពិសេស​ជី​វភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​នៅ​ទូ​ទាំង​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា​​៕​
 
អត្ថបទ៖ អង្គភាព​ព័ត៌មាន និង​ប្រតិកម្ម​រហ័ស​

ពិធី​បើក​សន្និ​សីទ​ច​ក្ខុវិស័យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឆ្នាំ ២០១៤ ក្រោម​ប្រធាន​បទ «កម្ពុជា​ក្នុង​៥​ឆ្នាំ​ទៅមុខ​--​កំណែ​ទម្រង់ និង​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ក្រោយ​ធ្វើ​សមា​ហរ​ណ​កម្ម»

Speech Samdech Techo at the Cambodia Outlook Conference 2014: A Partnership of CDRI and ANZ Royal Bank – “Cambodia – the Next Five Years: Reform and Competitiveness in an Integrated Region”

CNV: 27/02/2014
Excellencies, Ladies and Gentlemen
It is my great pleasure today to preside over the opening of the 2014 Cambodia Outlook Conference on the very timely theme of “Cambodia the Next Five Years – Reform and Competitiveness in an Integrated Region”. This is the eighth occasion on which I have had the pleasure of delivering the opening keynote address in this outlook conference. I wish to once again congratulate CDRI and ANZ Royal Bank on their initiative in hosting this important annual conference, which brings together officials from the Royal Government, and senior representatives of the private sector, the research community, non-government organisations, and international development partners to consider Cambodia’s achievements, the challenges we face, and how we can work together to overcome those challenges for the benefit of our nation.

The theme of this year’s conference is timely raised as the Royal Government of the fifth legislature of the national assembly is in its early days of the new five year mandate after the free and fair general election on July 28, 2013. The Royal Government of the Fifth Legislature is committed to in-depth reform for national development, which has been reaffirmed in the Rectangular Strategy-Phase III for Growth, Employment, Equity and Efficiency, and the National Strategic Development Plan for 2014-18. In this policy framework, we have focused on four priority areas: (1) the development of human resources to ensure competitiveness in an increasingly open regional labour market; (2) continued investment in transport infrastructure; (3) continued improvement to trade facilitation and further development of and increasing value added in agriculture; and (4) strengthening governance and the capacity of public institutions.

Therefore, this morning I will address the three related aspects of the conference theme – first, our great efforts will be further strengthened during this mandate on key reforms that will ensure our regional and global economic competitiveness and enhance the business and trade environment; second, development of our human resource, in particular youth, so that they can respond to the job market demand with the creation of quality educational opportunities for a younger generation of Cambodians; and third, cooperation among the government, the private sector and research community will be further enhanced to overcome the challenges and reap new opportunities presented by the achievement of ASEAN Economic Community 2015 and broader regional integration.

Before I go into detail about the three points above, let us remind ourselves of how much has been achieved over the past two decades in working together for sustained peace and stability, sound macro-economic management, high levels of growth, socio-economic development and poverty reduction, and the promotion of an open economy with a business and investment friendly environment. As a result of the concerted efforts, despite the impact of the global financial crisis and associated economic downturn during the year of 2008 and 2009, we managed to overcome all challenges and achieved remarkable economic growth by global and regional standards. In particular, we have achieved average GDP growth of 8 percent per annum over the past 20 years, with average inflation of around 5 percent.

Furthermore, our economic fundamentals continue to look strong. Preliminary growth estimation for 2013 is 7.6 percent, a slight increase compared to 7.3 percent growth in 2012. We project growth of more than 7 percent in 2014 and in the medium term as we improve energy and other physical infrastructure, competitiveness, trade facilitation and the investment environment. This growth projection will elevate Cambodia to lower middle income status in the near future. Inflation is projected to remain low at 3-4 percent in 2014 in spite of the adverse impact on Cambodia caused by high regional inflation and spike in oil and food prices. Our collection of taxation revenue has increased significantly, the latest figures for January 2014 showing a 14.5% increase from the same period last year. The exchange rate is generally stable, with slight appreciate of Cambodian Riel against US dollar. The banking system remains robust with adequate capital and liquidity. Deposits and loans in the banking system continue to grow in 2013, a good sign of stronger public confidence.

The poverty rate has fallen from 53 per cent in 2004 to 20 per cent this year. Going forward, we will further strive to reduce poverty and enhance livelihoods through more inclusive growth, increased public investment in rural infrastructure, efficient and affordable energy generation and distribution, and higher quality education and health care, particularly in rural areas. These all remain high on the government’s reform and national development agenda for the next five years.

We have seen significant growth in rural electrification along with diversification of power sources away from heavy fuel oils, a major increase in paved roads and in the development of our port facilities. We have also achieved a remarkable increase in animal husbandry production, and in the export of rise, rubber and cassava over the past 5 years. As a result, the Cambodian middle class has grown rapidly along with their consumption of consumer goods and services in the nation. We have also achieved great improvements in the access of rural communities to credit, contributing to agricultural diversification and productivity, and improved health, education and livelihood outcomes for Cambodian families.

Foreign direct investment is anticipated to remain strong, particularly driven by the relocation of factory production from China, Thailand and Vietnam, and increasing foreign direct investment from China, Japan and South Korea. Garment production and exports also remain strong. And we continue to receive high levels of invaluable economic and development assistance from our multilateral and bilateral partners in support of key priority areas for our development. This reinforces Cambodia’s prospect of restoring and broadening its economic growth and manufacturing bases.

However, we must remain vigilant to mitigate the possible negative impacts from slowing growth in Europe and China, local extreme weather conditions affecting agricultural production and rural livelihoods, protracted labour disputes in our garment industry that could affect our status as an attractive foreign investment destination, and the vulnerability of the poor to even small fluctuations in growth and income. As we graduate to lower middle income status we will also need to manage the inevitable reduction in development assistance and build a stronger national finance and human resource base to achieve our national goals.

As I have stressed that in recent months the new government with its new cabinet has entered the fifth Legislature with a stronger commitment than ever before to implementing more in-depth and effective reforms. These are urgent tasks that need to be carried out now and in the future.

Going forward, the Royal Government is committed and gives priority to land reform aimed to ensure more effective management of land resources, especially economic and social land concessions, and most importantly, proper management and full utilization of land to achieve socio-economic development goals, promotion of sustainable economic productivity and diversification, security of land ownership and improved livelihoods of rural communities and minimization of environmental degradation and depletion of natural resources. Overall, the Royal Government has focused attention on reform sites aimed to strengthen the investment and business climate in Cambodia. We have put into implementation a number of policy measures aimed to ensure consistency between our business and investment regimes and those of international standards. In addition, the Royal Government will strive to reduce non-tariff barriers to trade, fulfill requirements of the ASEAN Economic Community to facilitate cross-border transport, expand one-stop service, simplify procedures for local businesses and cross-border movement of people, goods and services, eliminate informal fees, invest in human capital and so on. The Royal Government will further strive to facilitate trade, especially regarding the full use of IT in the issuance of customs certificate, export permit etc.

Fighting corruption has become a routine task of the Royal Government. The Anti-Corruption Unit (ACU) has been active in promoting awareness among the public, businesspeople and government officials. A number of cases have been referred to court. This shows that the Royal Government take the anti-corruption campaign very seriously. During this Legislature, fighting corruption will be intensified in order to strengthen good governance and enhance public service delivery. In this spirit, I believe that this effort will result in accelerated socio-economic development.

Over the past three decades, education sector has always been prioritized. The sector has witnessed significant progress. Enrolment rate and completion rate at primary school have increased and universal access to primary education has been almost achieved. However limited access to quality kindergarten and late entry to primary school need to be addressed. In addition, relatively high dropout rate in secondary school remains a grave concern that need to be addressed immediately to ensure youth are well-prepared for technical and vocational education and training to equip them with skills and competencies for job market. Likewise, strengthening education quality is needed as it is the main determinant of Cambodia’s competitiveness in the future. Hence, the Royal Government focuses not only on education reform but also on technical and vocational training. We also need to maintain our attention on maternal and child healthcare and nutrition.

ASEAN Economic Community 2015 will open up our job market to the whole ASEAN region. This can be both challenge and opportunity. Cambodia will be able to benefit from access to skilled labor in key sectors that cannot be supplied domestically. Moreover, we need to ensure that the efforts mentioned above will improve the quality of higher education and technical and vocational training according the market demand to strengthen our competitiveness after the integration. This requires a well-thought-out plan.

It is without doubt that “Cambodian people” are our most valuable resource. They are powerful, united and patient force of rehabilitating the country in the face of post-war destruction. In this regard, one of my greatest achievements is the creation of capable younger generation in spite of shortages in the education sector. I have total faith in the competence of younger generation who are benefiting from current progress of Cambodia and actively taking part in political, economic, business and social activities for better Cambodia in the future. I take great pride in this achievement and the Royal Government of the Fifth Legislature will continue to do its utmost to protect existing progress and promote further progress. We can say that investing in younger generation and answering their needs are crucial than ever before for the success of Cambodia, especially at a time when Asia is becoming more competitive and deeply integrated.

Overall, the future of our economy and the welfare of younger generation will depend on our ability to create young, dynamic and skilled workforce that can adapt to and compete in regional and global labor market. A main priority for the Royal Government of the Fifth Legislature is to address the skill mismatch and gap between the demand of industry and businesses and supply by education and vocational training. In particular, Cambodia is short of both low-skilled and middle-skilled workers for industry. The number of student graduating with degrees in science, technology and engineering is low. This is a major challenge to investment in Cambodia and limits youth employment.

In order to solve all these challenges, the Royal government in collaboration with private sector and development partners will focus on promoting good governance, management, teaching quality and resources in higher education and vocational training. The Royal Government will maintain its attention on  inspection and accreditation of higher education quality as well as the promotion of education and technical and vocational training in enterprises and public-private partnership in higher education and technical vocational training with focus on some priority sectors such as science, technology and engineering etc.

I wish to reaffirm that we will work harder, implement interconnected and complementary measures to ensure economic competitiveness, improved productivity, low costs of doing business and investment attractiveness. In this spirit, the Royal Government will prepare the national policy on wages to ensure on good living and working conditions for employees and workers with the view of achieving improved productivity and their welfare. However, this assignment must be well balanced, based on proper data analysis and regional and global economic conditions. Constructive participation of employees, unions, employers in a responsible manner with sincere dialogue is the way forward for achieving good industrial relations, productivity and wage levels that serve the national interest in the long term. On this point, I wish to reiterate that I utterly protect the interest of youth and I do not support activities that gamble or experiment on their future or use them to serve political purposes.

In this regard, I wish to say again that it is now important more than ever before that we all need to work together for peace, stability, development and prosperity of Cambodia for the present and a modern Cambodian society in the future. I look forward to frank and active exchange of views in the conference.

Once again, I wish to thank the co-hosts of this conference: the Cambodia Development Resource Institute and ANZ-Royal Bank for organizing this event and I expect this conference will provide inputs to the development effort of the Royal Government of Cambodia.

Finally, along with the announcement of the opening of the Cambodia Outlook Conference for 2014 with the theme“Cambodia the Next Five Years: Reform and Competitiveness in an Integrated Region, I  wish Excellencies, Ladies and Gentlemen the four blessing of Buddhist gems: Longevity, Nobility, Healthiness and Strength./.