សារព័ត៌មានបរទេស៖ សាលារៀនសម្ដេច ហ៊ុន សែន នៅទីក្រុងបាម៉ាកូ, និមិត្តរូបនៃភាពជាដៃគូរវាងប្រទេសម៉ាលី និងកម្ពុជា

 

(ភ្នំពេញ)៖ នៅឯរដ្ឋធានីបាម៉ាកូ នៃប្រទេសម៉ាលី មានសាលារៀនមួយត្រូវបានដាក់ឈ្មោះថា «សាលាសម្ដេច ហ៊ុន សែន» យកតាមឈ្មោះរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្ដេចតេជា ហ៊ុន សែន នៅក្រោមគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌ រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសម៉ាលី។

សាលាសម្ដេច ហ៊ុន សែន ឬហៅជាភាសាបារាំង ថា Complexe Scolaire Samdech HUN SEN ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោកស្រី Eva Mysliwiec ដែលជាអ្នកធ្វើកិច្ចការខាង មនុស្សធម៌ជនជាតិអាមេរិក ក្រោមការទំនុកប្រមុងហិរញ្ញវត្ថុពីសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន។ លោកស្រី Eva Mysliwiec បានចំណាយពេលធ្វើកិច្ចការងារមនុស្សធម៌ផ្នែកអប់រំ និងការអភិវឌ្ឍជាមួយ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល អស់រយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកស្រីបានធ្វើដំណើរមកដល់កម្ពុជាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០។ លោកស្រីបានបង្កើតវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ មួយមាន ឈ្មោះថា Cambodia Development Resource Institute (CDRI) នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ និងនៅឆ្នាំ២០០៥ លោកស្រីបានបង្កើតអង្គការយុវតារា (Youth Star Cambodia)។

រហូតដល់ឆ្នាំ២០១២ ទើបលោកស្រី Mysliwiec ចាប់ផ្ដើមចាប់អារម្មណ៍ចំពោះវិស័យអប់រំក្មេងស្រីនៅប្រទេសម៉ាលី និងមានគំនិតបង្កើតសាលារៀនមួយក្នុងរដ្ឋធានីបាម៉ាកូ។ លោកស្រី Mysliwiec ទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរសម្រាប់ការបំពេញការងារមនុស្សធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកស្រី បានជួបសម្ដេចតេជោ ហើយសម្ដេចផ្ទាល់បានប្រកាសគាំទ្រលោកស្រីលើគម្រោង សាលារៀននៅបាម៉ាកូ។ លោកស្រី Mysliwiec បានគូសបញ្ជាក់ដូច្នេះថា «នៅខណៈពេលនោះ លោក (សម្ដេច) បានយល់ព្រមផ្ដល់ជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់គម្រោងសាលារៀន ... លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ពិតជាមានមោទកភាពខ្លាំងណាស់នៅលើជំហរមួយដែលលោកអាចជួយដល់អ្នកដទៃបាន។ លោកជានិច្ចកាល តែងតែយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការអប់រំ»។​

គួរបញ្ជាក់ថា សាលាសម្ដេច ហ៊ុន សែន ត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ២០១៣ និងត្រូវបានសម្ពោធនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយមានសិស្សបឋម៦០នាក់ ហើយបច្ចុប្បន្នសាលាបានផ្ដល់ការអប់រំថ្នាក់វិទ្យាល័យ កាលពីឆ្នាំ២០២១ ដោយមានសិស្សចំនួន៤៤០នាក់ ក្នុងនោះមាន៥១នាក់ ជាសិស្សស្រី៕

ប្រភព៖ Le Petit Journal

លិខិតមិត្តអ្នកអាន៖ លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ផ្ញើសារប្រដៅបក្សភ្លើងទៀននិងក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមអំពីវប្បធម៌ជេរប្រមាថ

(ភ្នំពេញ)៖ តាមរយៈកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិកាលពីយប់ថ្ងៃទី៣ មករា ឆ្នាំ ២០២៣ លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ដែលត្រូវបានបក្សភ្លើងទៀន តែងតាំងជាឧត្តមទីប្រឹក្សាបានផ្ញើសារដ៏សំខាន់មួយទៅកាន់មេដឹកនាំនិងសកម្មជនបក្សនេះក៏ដូចជាក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមទាំងឡាយឲ្យភ្លឺភ្នែកអំពីអ្វីដែលពួកគេបានធ្វើកាលពីពេលកន្លងទៅ។ លោក សុខ ហាច បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ពេលគាត់ចូលទៅបក្សភ្លើងទៀន គាត់បាននិយាយប្រាប់មិត្តភក្តិ ក្នុងបក្សភ្លើងទៀនថា បើយកគាត់ទៅឲ្យជេរគេ គាត់មិនធ្វើទេ ហើយបើយកគាត់ទៅឲ្យអង្គុយតិទៀនគេ ក៏គាត់មិនធ្វើដែរ តែបើឲ្យគាត់ប្រាប់ថា ធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដើរទៅមុខគាត់ធ្វើ។

ត្រង់នេះលោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ចង់ផ្ញើសារត្រង់ៗនិងជាសាធារណៈដើម្បីប្រដៅបក្សភ្លើងទៀន និងក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមថា សូមបញ្ឈប់វប្បធម៌ជេរប្រមាថ និងវប្បធម៌បើកមាត់កាលណានិយាយតែពីរឿងអាក្រក់ពីគេ លាបពណ៌និងចោទប្រកាន់គេ ខណៈដែលខ្លួនឯងមិនបានធ្វើអ្វីសោះ។ សារព្រមានទុកមុនរបស់លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ចំពោះបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានគេមើលឃើញជាទូទៅថា ពិតជាត្រឹមត្រូវពីព្រោះនរណាក៏ដឹងដែរថា ក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមក្នុងនោះក៏មានមេដឹកនាំនិងមន្ត្រីឬសកម្មជនបក្សភ្លើងទៀនបច្ចុប្បន្នដែរ បានសាបព្រួសវប្បធម៌ជេរប្រមាថ លាបពណ៌ និងចោទប្រកាន់មួលបង្កាច់គណបក្សកាន់អំណាចជារៀងរហូតមក។

ចាប់តាំងពីការកកើតបក្សប្រឆាំងពេលណា កិច្ចការចម្បងរបស់ពួកគេគឺ ការជេរប្រមាថ លាបពណ៌ និងចោទប្រកាន់ដោយគ្មានភស្តុតាង ចំពោះគណបក្សកាន់អំណាចជាពិសេសវាយប្រហារទៅលើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន តាមរយៈការបង្កើតព័ត៌មានមិនពិតគ្រប់បែបយ៉ាង។ រហូតមកទល់ពេលនេះសារជាតិរបស់ពួកគេមិនប្រែប្រួលឡើយ។

រឿងនេះពិតជាស្រួលយល់ជាទីបំផុតដោយគ្រាន់តែចោទជាសំណួរថា តើបក្សភ្លើងទៀន ក៏ដូចជាបក្សប្រឆាំងជ្រុលនិយមមុនៗ បានបង្កើតសមិទ្ធផលអ្វីខ្លះសម្រាប់ប្រទេសជាតិក្រៅពីសាបព្រួសវប្បធម៌អាក្រក់នៅក្នុងសង្គម? ធ្វើនយោបាយតាំងពីក្មេងដល់ចាស់សក់ស្កូវអស់ហើយ សូម្បីគោលនយោបាយគណបក្សមួយដែលមានភាពប្រាកដនិយមដើម្បីយកទៅអនុវត្តក៏គ្មានដែរ។ ថ្មីៗនេះ ពួកគេបានពឹងពាក់ឲ្យអង្គការបរទេសមួយជួយបង្កើតគោលនយោបាយឲ្យ។ យើងអាចស្រមៃថា បើគណបក្សនយោបាយមួយមិនចេះបង្កើតគោលនយោបាយដោយខ្លួនឯងផង ហើយបែរទៅពឹងបរទេសឲ្យជួយបង្កើតគោលនយោបាយសម្រាប់ប្រើប្រាស់ តើអនាគតប្រទេសជាតិោនឹងទៅជាយ៉ាងណាប្រសិនបើពួកគេឈ្នះឆ្នោត។ ចំណុចនេះហើយជាគ្រោះថ្នាក់ និងដែលពលរដ្ឋខ្មែរយល់ច្បាស់ ហើយមិនផ្តល់ការទុកចិត្តទៅលើគណបក្សប្រឆាំងឲ្យដឹកនាំប្រទេសឡើយ។

ឥឡូវនេះ លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ដែលទើបទទួលការតែងតាំងជាឧត្តមទីប្រឹក្សាបក្សភ្លើងទៀនក៏បានមើលឃើញសារជាតិឥតប្រែប្រួលរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលកំពុងបន្តដឹកនាំក្នុងបក្សភ្លើងទៀន ក៏ដូចជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង។ លោក សុខ ហាច ក៏បានយកវេទិកាសម្ភាសន៍ភ្ញៀវប្រចាំថ្ងៃ របស់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិដើម្បីផ្ញើសារត្រង់ៗនិងជាសាធារណៈតែម្តងទៅកាន់បក្សភ្លើងទៀន។

ទំនងជាលោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ខ្លាចប្រឡាក់វប្បធម៌ជេរប្រមាថ និងលាបពណ៌ ដែលកំពុងរីកដុះដាលយ៉ាងជោគជាំនៅក្នុងបក្សនេះ ទើបប្រញាប់បញ្ចេញសារនេះទុកជាមុន។

អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ម្យ៉ាងទៀតគឺ លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច បានគូសបញ្ចាក់ថា រូបលោកផ្ទាល់មិនដែលទទួលរងអំពើ អយុត្តិធម៌ណាមួយពីបក្សកាន់អំណាចទេ រីឯការរើសអើងទៀតសោតក៏គ្មានដែរថ្វីបើលោកមានទស្សនៈនយោបាយផ្សេងក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លោកអាចរួមរស់ដោយសុខសាន្តក្នុងសង្គមនេះ។ នេះជាសារដ៏សំខាន់មួយទៀតរបស់លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ដើម្បីប្រាប់មេដឹកនាំបក្សភ្លើងទៀនថា សង្គមខ្មែរក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគឺជាសង្គមដែលមនុស្សគ្រប់និន្នាការនយោបាយអាចរួមរស់ជាមួយគ្នាបានដោយសុខសាន។

ខុសស្រឡះពីអ្វីដែលក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមតែងលើកឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃថា ជាសង្គមអយុត្តិធម៌ និងពោរពេញដោយការរើសអើង។ លោក សុខ ហាចក៏ទទួលស្គាល់ថា សង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន កំពុងមានសន្ទុះអភិវឌ្ឍន៍ទៅមុខ ដែលខុសស្រឡះពីការអះអាងរបស់ក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយម រាប់ទាំងបក្សភ្លើងទៀនផង ដែលអះអាងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំយូរទៅធ្វើឲ្យប្រទេសនិងប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែក្រទៅ។ និយាយរួម ក្រុមប្រឆាំងមិនដែលហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិតឡើយ។

ជាលទ្ធផលនៃការសាបព្រួសវប្បធម៌ជេរប្រមាថ បរិហារគេ គណបក្សប្រឆាំងគឺចាញ់រលាយ ចំណែកឯមេដឹកនាំបក្សនេះជាច្រើន មានទោសជាប់ខ្លួនរាប់មិនអស់។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនគាំទ្រ ខណៈដែលវិធានការផ្លូវច្បាប់ត្រូវបានអនុវត្តចំពោះអ្នកបំពានច្បាប់។ ការយករឿងនយោបាយបកបិទបាំង កាឡៃ ដើម្បីការពារអ្នកនយោបាយឬសកម្មជនដែលបំពានច្បាប់ក៏គ្មានប្រសិទ្ធភាពទៀតដែរ។

សរុបសេចក្តីមក សារប៉ុន្មានឃ្លាដែលលោកបណ្ឌិត សុខ ហាច បានបង្ហាញពីតជាមានអត្ថន័យធំធេងដែលលោកចង់ប្រដៅបក្សភ្លើងទៀន និងអ្នកនៅពីក្រោយបក្សនេះឲ្យភ្លឺភ្នែកនិងបញ្ឈប់សកម្មភាពចាស់ដ៏អាក្រក់តាមទម្លាប់ដែលពួកគេធ្លាប់ធ្វើជាបន្ទាន់ប្រសិនបើពួកគេចង់មានតម្លៃក្នុងក្រសែភ្នែកពលរដ្ឋខ្មែរ។

កន្លងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេសនិងដែលមានសម្តេច ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី តែងប្រាថ្នាចង់ឃើញបក្សនយោបាយ ប្រកួតគ្នាដោយគោលនយោបាយ ប៉ុន្តែ បក្សប្រឆាំងមិនព្រមកែចរិតយកការជេរប្រមាថ និងបរិហារ លាបពណ៌មកធ្វើជាដើមទុននយោបាយនោះឡើយ។ សង្ឃឹមថា លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច អាចក្លាយជាចំណែកមួយក្នុងការកែប្រែអត្តចរិតរបស់ក្រុមប្រឆាំងដើម្បីឲ្យងាកមកដើរលើផ្លូវត្រូវវិញ។

ហើយក៏សង្ឃឹមថា បក្សប្រឆាំងដែលអួតក្តែងៗមិនដាច់ពីមាត់ថា ជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ នឹងមិនលាបពណ៌លោកបណ្ឌិត សុខ ហាច ថាជា«មនុស្សរបស់ ហ៊ុន សែន» តាមទម្លាប់ដែលពួកគេធ្លាប់ធ្វើកាលពីពេលកន្លងទៅនោះឡើយ៕

ដោយ៖ វញ្ញវន្តខ្មែរ

វិភាគអន្តរជាតិ៖ សង្រ្គាមរវាង «មហាយក្សពីរ» នៅអាស៊ី?

(ញូវដេលី)៖ កងទ័ពឥណ្ឌា និងចិនបានប៉ះទង្គិចគ្នាជាថ្មីនៅឯតំបន់ជម្លោះព្រំដែននៃជួរភ្នំហិរម៉ាឡៃ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូកន្លងទៅនេះដោយបណ្ដាលឱ្យកងទ័ពទាំងសងខាងជាច្រើននាក់ រងរបួសស្រាល។ ការប៉ះទង្គិចគ្នាបានកើតឡើងនៅឯតំបន់ តាវ៉ាង (Tawang) រដ្ឋអារូណាចាល់ ប្រាដែស (Arunachal Pradesh) ចំពេលដែលទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌា និងចិនបានស្គាល់ ភាពតានតឹងគ្នា ចាប់តំាងពីផ្ទុះជម្លោះព្រំដែនដ៏ហិង្សាកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ដែលបានធ្វើឱ្យកងទ័ពឥណ្ឌា ២០នាក់ស្លាប់ ខណៈចិនអះអាងថាកងទ័ពរបស់ខ្លួន ៤នាក់បានស្លាប់។

ឥណ្ឌា និងចិនមានព្រំដែនគោកដែលកំពុងមានជម្លោះនឹងគ្នាប្រវែង ៣,៤៤០គីឡូម៉ែត្រ ឬគេស្គាល់ជាទូទៅថា Line of Actual Control (LAC) ហើយជម្លោះរវាងមហាយក្សអាស៊ីទាំង២ ដែលសុទ្ធតែមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ទោះបីជាក្នុងលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយតូចក៏ដោយ ក៏តែងតែបង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភធំជានិច្ច នៅចំពោះមុខការកើនឡើងនៃមនោសច្ចេតនាជាតិនិយមទាំង នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក ណារិនដ្រា ម៉ូឌី។ ជាការពិតណាស់ ឥណ្ឌា និងចិនមិនដែលយកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរមកសម្លុតគំរាមគ្នា ទៅវិញទៅមកនោះទេ ហើយជារឿយៗតែងតែព្យាយាមអង្គុយចុះជជែកគ្នាបន្ធួរបន្ថយភាពតានតឹង។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបរិបទនៃបញ្ហាជម្លោះព្រំដែន និងការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាកាន់តែខ្លាំង តើប្រទេសទាំង២ដែលធ្លាប់ផ្ទុះសង្រ្គាមនឹងគ្នាកាលពីឆ្នាំ១៩៦២ អាចបញ្ចៀសកុំឱ្យសង្រ្គាមផ្ទុះឡើងដែរទេ?

* តើឥណ្ឌា និងចិន យល់ឃើញបែបណាចំពោះអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ?

នៅក្នុងកែវភ្នែកចិន សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាគូប្រជែងនុយក្លេអ៊ែរចម្បងរបស់ខ្លួន និងជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលបង្កការគំរាមកំហែងពីខាងក្រៅដល់សន្តិសុខចិន។ សម្រាប់អ្នកយុទ្ធសាស្ត្រចិន ឥណ្ឌាមិនទាន់មានឆន្ទៈ និងអំណាចយោធាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីសម្រេចចិត្តធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិននៅឡើយទេ។ ចិន បាន និងកំពុងធ្វើទំនើបកម្មឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរក្នុងទិសដៅចម្បង ទុកកំញើញការវាយប្រហារដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ លើសពីនេះទៅទៀត ការបង្កើនឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ចិន ក៏វាគ្រប់គ្រាន់ល្មមអាចបំភ័យ និងកំញើញ ការវាយប្រហារដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរពីឥណ្ឌាផងដែរ។

ដោយសារតែយល់ថាឥណ្ឌាមិនមែនជាការគំរាមកំហែងចម្បងបែបនេះឯង ទើបក្រុមអ្នកវិភាគចិនមួយចំនួនតូចផ្ដោតសំខាន់លើទំនាក់ទំនងនុយក្លេអ៊ែររវាងចិន និងឥណ្ឌា។ ទីក្រុងប៉េកាំង ជឿជាក់ថាទីក្រុងញូវដេលីបានអភិឌ្ឍអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ គ្រាន់តែដើម្បីកំញើញ និងចង់មានកេរ្ត៍ឈ្មោះនៅលើឆាកអន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនមែនជាមធ្យោបាយគំរាមកំហែងដល់ចិន នោះឡើយ។ មេដឹកនាំចិនក៏យល់ដែរថាការកើនឡើងនៃអំណាចរបស់ចិននាពេលសព្វថ្ងៃ អាចនឹងធ្វើឱ្យឥណ្ឌាសម្លឹងមើលអនាគតល្អនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ជាជាងចង់មានជម្លោះជាមួយចិន ឬអាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតបានថាសម្រាប់មេដឹកនាំចិន សង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរជាមួយឥណ្ឌាសឹងតែជារឿងមិនអាចកើតឡើង។ ណាមួយសង្រ្គាម ឬអស្ថិរភាពក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង មិនមែន​ ស្ថិតនៅក្នុងផលប្រយោជន៍របស់ចិនទេ ដោយយ៉ាងហោចណាស់ នោះគឺដោយសារតែវាអាចនឹងគំរាមកំហែងដល់ «គំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ» របស់លោក ស៊ី ជិនពីង ជាពិសេស នោះគឺច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចរវាងចិន និងប៉ាគីស្ថានតែម្ដង។

នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាវិញ ក្រុមអ្នកវិភាគខ្លះបានអះអាងថាការពង្រីកឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ចិនបានបង្ខំឱ្យឥណ្ឌាបង្កើនការអភិវឌ្ឍ និងផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាអាទិភាព ហើយទោះជា សមត្ថភាពយោធាចិនកំពុងខ្លាំងក្លាជាលំដាប់ក៏ពិតមែន ក៏ឥណ្ឌាមិនដែលរាថយឡើយនៅពេលមានជម្លោះទឹកដីម្ដងៗជាមួយចិននៅតំបន់ព្រំដែន។ មួយវិញទៀត ដោយសារតែ ជំហរមិនរាថយរបស់ឥណ្ឌា នៅក្នុងជម្លោះព្រំដែននាពេលកន្លងមកអាចនឹងធ្វើមេដឹកនាំ និងក្រុមអ្នកយុទ្ធសាស្ត្រចិនវាយតម្លៃឡើងវិញលើការវាយតម្លៃដោយសុទិដ្ឋិនិយមរបស់ខ្លួនថាមានតែ អាចរក្សាបាននូវឧត្ដមភាពយោធាទេ ទើបអាចបង្ការកុំឱ្យជម្លោះ ឬសង្រ្គាមធំផ្ទុះឡើង។ ជាមួយការប្រកាន់យកគោលការណ៍មិនប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរមុន ទាំងចិន និងឥណ្ឌា មិនដែល សម្លុតគំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទៅវិញទៅមកដោយបើកចំហទេ ប៉ុន្តែនេះគឺដោយសារតែស្ថានភាពនុយក្លេអ៊ែរនៃមហាអំណាចទាំង២ គឺជាកត្តាមួយមិនអាចយកមកនិយាយបាននៅ ក្នុងជម្លោះតែប៉ុណ្ណោះ។

* តើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរអាចនឹងត្រូវប្រើក្នុងជម្លោះយោធារវាងចិន និងឥណ្ឌា ដែរឬទេ?

ជាទូទៅ នៅក្រោមគោលការណ៍មិនប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរមុន ទាំងឥណ្ឌា និងចិន បានរក្សាទុកនូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែរសម្រាប់គ្រាន់តែដើម្បីកំញើញការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរពីសត្រូវ តែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រសិនបើជម្លោះព្រំដែនរវាងមហាអំណាចទាំង២ កាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ឬផ្ទុះទៅជាសង្រ្គាមក៏ដោយ ក៏ហានិភ័យផ្ទុះសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរចិន និងឥណ្ឌា នៅតែមាន កម្រិតទាប ជាពិសេសបើធៀបទៅនឹងតំបន់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្ដៅដែលមានហានិភ័យសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរខ្ពស់ដទៃ នៅជុំវិញពិភពលោកដូចជាតៃវ៉ាន់ តំបន់ឧបទ្វីបកូរ៉េ និងអ៊ុយក្រែន។

ឥណ្ឌាបានអះអាងថាចិនកំពុងបង្កើនឥទ្ធិពលតាមរយៈអំណាចសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតា និងលើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួន តួយ៉ាងនៅក្នុងបញ្ហាជម្លោះទឹកដី តែម្ដង។ ព្រមពេលជាមួយគ្នា រដ្ឋាភិបាលជាតិនិយមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ណារិនដ្រា ម៉ូឌី កំពុងរងសម្ពាធនៅក្នុងស្រុកឱ្យចាត់វិធានការឆ្លើយតបជាមួយចិន បើទោះជាអាចប្រឈមមុខ នឹងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិនក៏ដោយ។ ទាំងចិន និងឥណ្ឌា កំពុងត្រួវបានដឹកនាំដោយបុរសខ្លាំង ដែលបានបំផុសនូវមនោសច្ចេតនាជាតិនិយមជាមូលដ្ឋាននៃប្រជាប្រិយភាព និងភាពស្របច្បាប់។ ម្លោះហើយទាំងលោក ស៊ី ជិនពីន និងលោក ម៉ូឌី មិនអាចមានជំហរទន់ភ្លន់ ឬធ្វើការសម្រុះសម្រួលណាមួយទៅឱ្យភាគីម្ខាងៗដោយស្រួលៗឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្រុមអ្នកជំនាញចិនបានច្រានចោលហានិភ័យដែលថាជម្លោះទូទៅធម្មតានៅឯតំបន់ព្រំដែនជាមួយឥណ្ឌា អាចនឹងរាលដាលទៅជាសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។ ពីព្រោះពួកគេ យល់ថាភូមិសាស្ត្រជម្លោះនៅតំបន់ព្រំដែនគឺសម្បូរដោយជួរភ្នំ ដែលនេះនឹងធ្វើឱ្យការចល័តកងទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំមានភាពពិបាក ឬសឹងតែមិនអាចទៅរួច។ ដូច្នេះប្រសិនបើជម្លោះផ្ទុះឡើង ពួកគេរំពឹងដែរថាចំនួនកងទ័ពស្លាប់ និងរបួសអាចនឹងមានកម្រិត ដែលអាចបញ្ចៀសកុំឱ្យសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរផ្ទុះឡើង។

គួរបញ្ជាក់ថា ជម្លោះព្រំដែនរវាងចិន និងឥណ្ឌា មិនដែលផ្ទុះជាជម្លោះទ្រង់ទ្រាយធំម្ដងណាឡើយក្នុងរយៈពេលជាង ៥ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ នេះក៏ដោយសារតែចិន និងឥណ្ឌា មានប្រយោជន៍រួមគ្នាច្រើនខាងសេដ្ឋកិច្ច ហើយភាគីទាំង២ បានអះអាងថាគោលការណ៍មិនប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរមុន មិនមានការផ្លាស់ប្ដូរឡើយ និងនៅតែមានការប្ដេជ្ញាចិត្ត ទុកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរត្រឹមជាការកំញើញសត្រូវ។

ផ្ទុយទៅវិញ អ្វីដែលគេត្រូវបារម្ភនោះគឺជម្លោះរវាងប៉ាគីស្ថាន និងឥណ្ឌាទៅវិញទេដែលប្រទេសទាំង២ មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដូចគ្នា។ ក្រៅពីចិន ប៉ាគីស្ថានក៏មានជម្លោះព្រំដែនជាមួយឥណ្ឌា ជុំវិញដែនដី Jammu និង Kashmir។ សម្រាប់ឥណ្ឌា ឥណ្ឌាដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាប្រសិនបើមានជម្លោះទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយជាមួយចិន នោះវានឹងកាន់តែរុញឱ្យចិន និងប៉ាគីស្ថាន កាន់តែមាន ទំនាក់ទំនងយោធាជិតស្និទ្ធ ឬអាចនិយាយថាឥណ្ឌាអាចនឹងមានសត្រូវ ២ទិសដែលសុទ្ធសឹងតែជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ។ អាស្រ័យលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយបែបនេះ ឥណ្ឌាមានតែដើរ ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងបោះដៃទៅរកមហាអំណាចដទៃដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីលើកទម្ងន់របស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិ៕ (Fresh News)