Friday, June 05, 2015

តំបន់រម្មណីយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌអង្គរ ចាំបាច់ត្រូវការឲ្យមានការគ្រប់គ្រងប្រភពទឹកឲ្យបានច្បាស់លាស់ដើម្បីជាលំនឹងប្រាសាទ

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិភាក្សា​បច្ចេកទេសរបស់គណៈ​កម្មាធិការអន្តរជាតិ ​សម្របសម្រួលកិច្ចគាំពារ និង​អភិវឌ្ឍន៍ តំបន់អង្គរ (ICC ) ឯកឧត្តម ​ហង្ស ពៅ អគ្គនាយករងអាជ្ញាធរជាតិ​អប្សរាទទួលបន្ទុកផ្នែក​គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធទឹក​ បានមានប្រសាសន៍ថា៖​  តួរនាទីរបស់អាជ្ញាធរជាតិ​អប្សរាសំខាន់ជាគេនោះគឺ ​ការងារគ្រប់គ្រង ​និងអភិរក្សប្រាសាទ​ ក្នុងនោះបើតាមការស្រាវជ្រាវ ​ជាទូទៅក្នុងរយៈពេលកន្លង​មក​ ប្រាង្គប្រាសាទនៅក្នុងតំបន់អង្គរ​ អាចមានលំនឹងបាន ​គឺអាស្រ័យដោយសារមានប្រភពទឹក​ក្រោមដី  ​សំរាប់ការរស់រានមានជីវិត​របស់ប្រាសាទទៅថ្ងៃអានាគត ​ក៍ដូចជាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ ​

​ដើម្បីឲ្យប្រាសាទនៅស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស​ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរារួមជាមួយ ​អ្នកជំនាញបច្ចេកទេសជាតិ ​និងអន្ដរជាតិ ​បានស្រាវជ្រាវសិក្សាអំពីប្រភពទឹក​ ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ដបូរាណឡើងវិញ​ ព្រោះថា​ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ដ​នាសម័យអង្គរ ​ជាប្រព័ន្ធមួយដែលមានលក្ខណៈ​ទំនើបបំផុត​ ហេតុផលបាត់បង់​នៃប្រព័ន្ធនេះ ​កន្លងមកបានធ្វើក្រុងសៀមរាប​ បានជួបប្រទះនូវការលិចលង់​ដោយសារទឹកជំនន់ជា​ច្រើនលើក។ ​ឯកឧត្តម ​អគ្គនាយករងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ​បានបញ្ជាក់ទៀតថា៖​ ការសាងសង់នៅ​ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ដ​នៅតំបន់បេតិកភណ្ឌអង្គរ​ របស់បុព្វបុរសខ្មែរ​ នាសម័យនោះ​គឺមានសារៈសំខាន់​ណាស់ ​ទាក់ទងស្ថេរភាពរបស់ប្រាង្គប្រាសាទ​ ដែលមានប្រព័ន្ធទឹកដ៏ល្អឥត​ខ្ចោះក្នុងការធានានៅ​ក្នុងតំបន់ទាំងមូល។ ​ហើយអ្វីដែល ​ជាបញ្ហាសំរាប់សព្វថ្ងៃ​ ក្រៅពីការងារគ្រប់គ្រង ​អភិរក្សប្រាសាទ ​ឲ្យបានល្អត្រឹមត្រូវមិនឲ្យ​ទទួលរងគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗ ​គឺនៅមានបញ្ហាមួយទៀតគឺ ​ការធានាការផ្គត់ផ្គង់ទឹកសំរាប់ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍ដែលមាន​ ការកើនឡើងពីមួយឆ្នាំ​ទៅមួយឆ្នាំ​ ដែលមកស្នាក់ នៅ​ខេត្តសៀមរាបផងដែរ។

​ទាក់ទងនឹងបញ្ហាគ្រប់គ្រង​ទឹកនេះដែរ ​ក្រុមការងារបច្ចេកទេស​ បានសិក្សារួចរាលអស់ហើយ ​ប៉ុន្ដែ​បច្ចុប្បន្នការងារនេះ​មានទំហំដែលមាន​ប្រព័ន្ធប្រឡាយ​ បូរាណជាច្រើន​នៅក្នុងតំបន់អង្គរទាំងមូល ​ប្រមាណជា៥២គីឡូម៉ែត្រ​ ដូច្នេះក្រុមការងារមិនអាច​ធ្វើការស្ដារឡើងវិញទាំងអស់​ បាននោះទេ ​ជាក់ស្ដែងដូចជាបារាយណ៍​ខាងលិចគឺជាអាស្ដុកទឹកដ៍ធំជាង​ ដែលត្រូវបានកសាងឡើងមួយ​ដោយកម្លាំងពល​កម្មមនុស្ស  ​អាចស្ដុកទឹកបានដល់ទៅ​៥៦លានម៉ែត្រគូប ​ដែលអាច លំហូរចូល​ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារទឹកជំនន់​ មិនឲ្យមានការប៉ះពាល់​ដល់ប្រាសាទនិង​សំរាប់យកទៅប្រើ​ប្រាស់  ក្នុ​ងនោះចាប់ពីឆ្នាំ២០១៤​មករាជរដ្ឋាភិបាល ​បានប្រគល់តួរនាទីឲ្យអាធរ​ជាតិអប្សរាជាអ្នក​​គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធ ​ដោយបានបែងចែក​ជាបីគោលដៅ​ រួមមាន៖ គោលដៅក្នុងការគ្រប់​គ្រងទឹកជំនន់ ​​សំរាប់ប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់​ និង​ បង្ករបង្កើនផល​ និងគោលដៅទីបីគឺសំរាប់ផ្គត់ផ្គង់​ដល់រដ្ឋាករទឹកក្រុងសៀមរាប ​ដើម្បីជាការកាត់បន្ថយការ​ប្រើប្រាស់ទឹកក្រោមដី​ ដែលជាហេតុនាំឲ្យការប៉ះពាល់​គ្រឹះប្រាសាទ។ ​មួយផ្នែកទៀត​ បន្ទាប់ពីមានការរៀបចំឡើងវិញ​ នូវប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ដផ្នែកខាងលើ ​ជាបន្ដបន្ទាប់មកក្រុងសៀមរាប​ ក្នុងរយៈប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​ អាចបញ្ចៀសបាននូវការលិច​លង់ដោយសារទឹកជំនន់ផងដែរ ៕


អត្ថបទ៖ យន់ សាវឿន

សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាល អនុម័ត ក្រោយពីចំណាយពេល ២០ឆ្នាំក្នុងការផ្តួចផ្តើមគំនិត និងពិភាក្សា

បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំ ពេ​ញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ​ត្រូវបានបញ្ចប់ នៅព្រឹកមិញនេះ​ ឯកឧត្តម ​ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការ​ និងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តី​ការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ​បានប្រកាសឲ្យដឹងថា ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់ ​សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ​ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាល ​អនុម័តហើយ នៅថ្ងៃទី ០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥នេះ ​និងគ្រោងបញ្ជូនទៅរដ្ឋសភា​ នៅសប្តាហ៍ក្រោយ។

​យោងតាមការបង្ហោះសារក្នុង Account Facebook ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់​ ឯកឧត្តម ផៃ ស៊ីផាន នៅ​វេលាម៉ោង ១ រសៀលថ្ងៃនេះ​ បានសរសេររៀបរាប់ថា​ កិច្ចប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ ​សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី​តេជោ ហ៊ុន សែន​ នាយករដ្ឋ​មន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ​បានសម្រេចអនុម័តទៅលើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពី​ «សមាគម និងអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល» ដោយក្នុងនោះមានការកែសម្រួល​ពាក្យពេជន៍មួយចំនួន ​និងលុបចោលចំនួន០២មាត្រា ​ជាការសំណូមពរ​ របស់សម្តេចតេជោ ​ដែលមានការគាំទ្រពី​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី។​

ឯកឧត្តម ផៃ ​ស៊ីផាន​ បញ្ជាក់ថា ​សម្តេចតេជោ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ​បានចំណាយពេលច្រើន ក្នុង​ការបំបាត់ការិយាធិបតេយ្យ ​និងបង្កើតភាពងាយស្រួលដល់អង្គកា​រ ទាំងក្នុងការចុះបញ្ជី និង​កិច្ចប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន។ ​សម្តេចបញ្ជាក់ផងដែរថា​ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បី​ទទួលបានភាព​ងាយស្រួល ​និងទទួលបានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ​ពេញលេញពីមន្រ្តីនៃអាជ្ញាធរសាធារណៈ។ សូមជម្រាបជូនផងដែរថា ​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ​ត្រូវបានអនុម័ត ​បញ្ជូនទៅរដ្ឋសភា នាសប្តាហ៍ក្រោយនេះ។​

ទិសដៅ ​និងគោលបំណងនៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពី​ «សមាគម​ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល» ​អនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​ ត្រង់មាត្រា ៤២​ បានបញ្ញត្តិថា ប្រជា​ពលរដ្ឋខ្មែរ ​គ្រប់រូបមានសិទ្ធិ​ក្នុងការបង្កើតសមាគម ​និងគណបក្សនយោបាយ ​ហើយសិទ្ធិ​នេះត្រូវកំណត់ដោយច្បាប់​ និងមាត្រា២០​ នៃសេចក្ដីប្រកាសជាសកល​ស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ​ព្រមទាំងមាត្រា២២ ​នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ ​ស្ដីពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ ​និងសិទ្ធនយោបាយ ​បានធានាដល់សិទ្ធិរួបរួមគ្នា​ជាសមាគមរបស់​ប្រជាពលរដ្ឋនៃរដ្ឋហត្ថលេខី ​ដែលតម្រូវឲ្យមានច្បាប់មួយជាចាំបាច់​ សំដៅផ្តល់សិទ្ធិក្នុង​ការបង្កើតសមាគម​ និងសម្រាប់ការពារ​ ការអនុវត្តសិទ្ធិនេះ កុំឲ្យមានការ​រំលោភបំពានណាមួយ។

​ឯកឧត្តម ផៃ ស៊ីផាន បន្តថា​ ក្នុងទស្សនៈនេះ​ រាជរដ្ឋាភិបាលបាន​ទទួលស្គាល់ពីសារៈ​សំខាន់នៃការចូលរួម​របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល​ ដោយចាត់ទុកជាដៃគូមួយ​ដ៏មានសក្ដានុពល ​និងប្រសិទ្ធភាព​ក្នុងកិច្ចដំណើរការស្ដារ ​និងអភិវឌ្ឍន៍ ​សេដ្ឋកិច្ច សង្គម​ និងលើកស្ទួយគាំពារ​គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ​នូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ​ជាក់ស្ដែងចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ​រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន​ សមាគម ​និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋា​ភិបាលដែលបាន ​និងកំពុងធ្វើ ​សកម្មភាពនៅក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ​មានចំនួនសរុបប្រមាណ​ ៥.០០០ ក្នុងនោះរួម​មានទាំងសមាគម ​និង​ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុង​ស្រុកដែលបានចុះ​បញ្ជីនៅក្រសួង​មហាផ្ទៃ ​និងទីស្ដីការកណៈរដ្ឋមន្រ្តី ​និង​ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​បរទេស ដែលបានចុះ​អនុស្សរណៈនៅ​ក្រសួងការបរទេស​ និងសហប្រតិបត្តិការ អន្តរជាតិ។

​សូមជម្រាបជូនផងដែរថា​ អង្គការអន្តរជាតិ​ដែលបានចុះអនុស្សរណៈ​ ជាមួយក្រសួងការ​បរទេស​ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ មានចំនួន៤៤១អង្គការ ​។ ​ការចុះបញ្ជី និងការ​ចុះអនុស្សរណៈ​កន្លងមកនេះ​ ពុំមែនជាការចុះបញ្ជីដើម្បី​ផ្តល់ឋានៈជានីតិបុគ្គល​ ដល់​សមាគម ​ឬអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាលនោះទេ ​គឺគ្រាន់តែជាការតម្កល់ទុក​សំណុំឯកសារ ​និងទទួលស្គាល់ការធ្វើ​សកម្មភាពរបស់សមាគម​ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​ទាំងនោះ​តែប៉ុណ្ណោះ។ ​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ​ មានគោលបំណង​ធានាការពារ​សិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការ​បង្កើតសមាគម ​និង​ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​ នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ​ដើម្បី​ការពារផលប្រយោជន៍​ស្របច្បាប់របស់ខ្លួន​ និងការពារផលប្រយោជន៍​សាធារណៈ​ ព្រម​ទាំងលើកកម្ពស់កិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការក្នុងភាព​ជាដៃគូរវាង​ សមាគម ​ឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ​ជាមួយអាជ្ញាធរសាធារណៈ​ និងមានគោលដៅកំណត់​បែបបទទទួល​ ស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់​ដល់សមាគម​ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ​ជាច្រើនលើកច្រើនសារ ​ព្រមទាំងបានដាក់​ជូនសិក្ខាសាលាពិគ្រោះ​យោបល់ថ្នាក់ជាតិចំនួន២លើក ​ដោយមានការចូលរួមយោបល់ពីតំណាងសមាគម ​និងអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល ​និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល​ជាតិនិងអន្តរជាតិ ​តំណាងស្ថានទូត ​រដ្ឋទូត ​តំណាងសមហគមន៍អឺរ៉ុប​ តំណាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការ សហប្រជាជាតិទទួល​បន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា ​និងតំណាងមកពីក្រសួង​ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។

គិតមកដល់ពេលនេះ​ គឺអស់រយៈពេល២០ឆ្នាំ កន្លងមកហើយ​ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា​គណបក្សភាគតិច​នៅក្នុងសភា ​បានពិចារណា​ ឬផ្ដួចផ្ដើមសេចក្ដីស្នើរច្បាប់​ និងសេចក្ដី​ព្រាងច្បាប់ ស្ដីពី សមាគម​ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនេះ។​ អាស្រ័យហេតុនេះច្បាប់​នេះ ជាតម្រូវការរបស់​កម្ពុជាពិតប្រាកដ ​ដែលពុំអាចប្រកែកបាន ​ឬក៏ទទួលយកបាននូវមតិ​របស់បុគ្គល​ របស់ក្រុម​ ឬជនបរទេសណាមួយដែល​លើកឡើងថា​ កម្ពុជាពុំទាន់ត្រូវការ​ច្បាប់នេះឡើយ។​

គួររម្លឹកសារជាថ្មីផងដែរថា​ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដើមស្ដីពី ​សមាគម ​និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិ​បាល ដែលលើកយកមក​ពិភាក្សាពេលនេះគឺមាន០៩ជំពូក​ និង៤១មាត្រា​ ក៏ប៉ុន្តែ០២មាត្រា ​ត្រូវបានលុបចោលដូចនេះ​ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ​នៅសល់តែ០៩ជំពូកដដែល​ និង៣៩​មាត្រាតែប៉ុណ្ណោះ ​ដែលនិងបញ្ជូនទៅរដ្ឋសភា ​នាដើមសប្តាហ៍ក្រោយនេះ។​ ដោយឡែក​វាក្យខណ្ឌ ​និងពាក្យពេជន៍មួយចំនួន​ ក៏ត្រូវបានលុប ​ឬកែប្រែដើម្បីជាកិច្ច​ងាយស្រួលនៃ​ផលប្រយោជន៍ សមាគម ​និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល៕

អត្ថបទ៖ ច័ន្ទ ទេវី





ICC-ANGKOR គាំទ្រគម្រោងរៀបចំ ទីលានមជ្ឈមណ្ឌលបដិសណ្ឋារកិច្ចភ្ញៀវ នៅមុខប្រាសាទអង្គរតូច

ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួល​ដល់ភ្ញៀវទេសចរណ៏ ​ដែលអញ្ជើញមកទស្សនា​ប្រាង្គប្រាសាទអង្គរ អាជ្ញាធរ ជាតិអប្សរា​មាន​គម្រោងរៀបចំមជ្ឈមណ្ឌល​ទទួលភ្ញៀវមួយ ​នៅទីលានពីមុខ​ប្រាសាទអង្គរតូច ដែល គម្រោងនេះ ​ទទួលបានការគាំ​ទ្រ ពី​គណៈកម្មាធិការ អាយ ​ស៊ី ស៊ី-អង្គរ (ICC-ANGKOR)ផងដែរ។

ផ្តល់បទសម្ភាសន៏នៅ​ក្រៅកិច្ចប្រជុំ​បច្ចេកទេសរបស់​គណៈកម្មាធិការ អន្តរជាតិសម្រប​សម្រួល​កិច្ច​គាំពារ​និង​អភិ​វឌ្ឍន៍តំបន់អង្គរ (ICCអង្គរ)លើកទី២៤​នៅខេត្តសៀមរាបអង្គរ ​ឯកឧត្ដម អ៊ុក​ សូម៉េត អគ្គនាយករង អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា​បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា​ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សា​នៃកិច្ចប្រជុំបច្ចេក​ទេសនេះ មន្ត្រីជំនាញអាជ្ញា​ធរជាតិ​អប្សរា​បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ ពីគម្រោងការរៀបចំ​ទីលានមណ្ឌលប​ដិសណ្ឋារកិច្ច នៅមុខប្រាសាទ​អង្គរតូច​  ដើម្បីជួយសម្រួល​ ក្នុងការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន និងសេវាកម្មផ្សេងៗ​មួយចំនួនទៀត ​ដោយមានការឯកភាព​គាំទ្រទាំងស្រុងពីរកិច្ចប្រជុំ​នេះ។

ឯកឧត្ដម អ៊ុក សូម៉េត ​បានឱ្យដឹងថាគម្រោង​សាងសង់ទី​លាន​មណ្ឌល​បដិសណ្ឋាកិច្ចនេះ​ គ្រោងនឹងធ្វើ ឡើង​នៅ​ពី​មុខប្រាសាទអង្គរតូច​ លើទំហំផ្ទៃដីប្រមាណ២​ហិកតា​  ក្នុងតម្លៃទឹកប្រាក់​វិនិយោគប្រមាណ ១០លានដុល្លារ​អាមេរិក សំ​រាប់​​ឱ្យភ្ញៀវទេសចរជាតិ​និងអន្តរជាតិចូល​សំរាកដើម្បីទទួលបាន​ពត៌មានផ្សេងៗ ពីទិសដែលត្រូវទៅ​ទស្សនា​កំសាន្ត​នៅក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រអង្គរ។​ ឯកឧត្តមមាន ប្រសាសន៏ ថាទីលានសម្រាប់​ទទួលភ្ញៀវនេះ ​មានភាពចាំបាច់ណាស់​សម្រាប់ទេសចរ​ នៅពេលមាន ​អាកាសធាតុមិន​អំណោយផល ដូចជា​ ភ្លៀង ខ្យល់ ក្តៅ​ ជាដើម ដើម្បី​ភ្ញៀវ​គេអាច​ចូលជ្រកសំ​រាកនៅទីនេះ​បាន។ ​ទីលាននេះ​ក៏​នឹង​មានរៀបចំនូវតូបលក់ សៀវភៅឯកសារប្រវត្តសាស្រ្តស្តីពី ប្រាសាទ​អង្គរ   វត្ថុអនុស្សាវរីយ៏  និងមាន​អាហា​រដ្ឋានលក់ដូរភេសជ្ជះ​សម្រាប់បំរើជូនភ្ញៀវ​ផងដែរ។​
តាមការអះអាងពីមន្រ្តីជាន់​ខ្ពស់របស់អាជ្ញាធរ​ជាតិអប្សរា​ បានអោយដឹងថា​ គម្រោងទីលាន បដិសណ្ឋាកិច្ច ភ្ញៀវ​នេះអជ្ញាធរបានសិក្សាពីផលប៉ះពាល់យ៉ាង​ល្អិតល្អន់​រួចហើយ គឺយើងធ្វើយ៉ាងណា​រៀបចំបរិស្ថាន ទីតាំងនេះឲ្យបាន​​​ល្អប្រ​សើរ​ឡើងវិញ ដោយមាន​ ដំាដើមឈើជំនួស​ដើមឈើងាប់ៗ​ឡើងវិញឲ្យបានក្រាស់ និង រៀបចំ ​ចំណតរថយន្ត បង្គន់​អនាម័យ ដោយធ្វើយ៉ាងណា​ចៀស​វាងមិនឲ្យបង្ករផល​ប៉ះ​ពាល់ចំពោះបរិស្ថាននិងប្រាសាទ  ​ព្រមទំាងផលប្រយោជន៏របស់ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅក្នុងតំបន់អង្គរទាំងមូល។


អត្ថបទ៖ ប្រាក់  សុវណ្ណតារា

OPINION: Why Such Virulent Resistance to NGO Law?

By T. Mohan

The draft law on “the governing of the Association and NGOs” has been under attacks from national and foreign NGOs in the country. 

Those battles were recently side lined by some foreign diplomats and one even broke diplomatic protocol and launched a heads on attack against the proposed law.

While the proposed law is set to be discussed in the Cabinet today, key  questions remained un-answered.

1)      What is the reason behind such fierce resistance? 
2)      While those people consistently urging the Royal government to create numerous laws to govern the country,  and seek an end to impunity, why are they seeking impunity  and do not want to see the light of day of a law which will govern their activities.

Obviously, there is no doubt that those NGOs want no one to govern them.  They conveniently forget or intent to forget that while running their activities in the countries where they are getting funds  from, they  should be living under strict scrutiny.

For instance, in the United States, all community based organizations (CBO or NGOs), before enabling them to conduct activities and  receive funding, should first “register”, provide all information about their organizations and their intents to operate and last but not least,  to submit an annual  “report” to the government!

The current draft law has been dragging for so long since 2011 that so many interventions occurred including Hillary Clinton then the US secretary of state in July 2012 while visiting Cambodia, who  requested the Royal Government to drop the draft law. 

And now the deputy assistant secretary of state, Mr. Scott Busby while visiting Cambodia stirred some NGOs to continue to hold the present draft until the opening of the debate.

Is this justified? Enactment of laws is a sovereign right of a country. In Malaysia, when they had the dreaded Internal Security Act (ISA) which calls for detention without trial, it was condemned by the “civilized world”, especially the United States.

Yet the United States has its “Gitmo”, Guantanamo Bay to hold alleged enemy combatants indefinitely.

Getting back to the proposed NGO Law, why the huffing and puffing and resistance by CSOs, NGOs and diplomats so much so that a ranking United States official has to fly down to voice his resistance, objections and on the contrary, stir discontent and protests!

Is this becoming of a diplomat which champions democracy?

The proposed law will govern but not control the NGOs and CSOs which in recent time have proven to be not so civil or not so impartial. If they condemn the government and seek transparency and seek an end to impunity, they too should be subjected to scrutiny and accountability and most of all, financial transparency.

The absence of a clear and efficient administration of NGOs and CSOs over the years, has resulted in a dearth of coherent and comprehensive information.

The development of NGOs and CSOs since the nineties and twenties was phenomenal and have had a great impact on the country and its people, mostly negative which overshadows the good which responsible NGOs and CSOs have brought.

In Cambodia, some NGOs and CSOs were obviously and uncharacteristically formed with an agenda of pushing for socio political change and soon evolved into agents for regime change!

This political role is mainly evident in policy advocacy activities and is often viewed by opposition parties as necessary tools in their political campaign and unleash them or use them, through covert measures on anti-government platforms in the guise of CSOs or NGOs.

This writer believes that the reasons that triggered the current law governing NGOs are diverse and complex.

Suffice to say that a multiplicity of factors prevailing in the nineties and the early twenties would have probably provided the context within which the proposed law was drafted.

First, there are numerous reports, allegations and accusations of unscrupulous NGOs and CSOs.

Second, there probably is a concern that some donor countries and community, especially in the implementation of civil rights intervention was now focussing on NGOs and CSOs, an example of this is the United States which focuses more on NGOs and CSOs which are seemingly against the government.

Besides the foregoing factors which necessitates the need for NGOs and CSOs legislation, there remains the undisputed role of the Government to regulate.

The Government’s basis for regulation is the juridicial social contract – individual rights are at times surrendered to the state in return for security, peace and order. This is coupled with the new paradigm that the state is not only the sole regulator but the main role of the state is that of a facilitator in so far as the NGOs and CSOs are concerned.

Thus, regulation is a government function from which it cannot and must not derogate. In exercising this function, the government must naturally consider but not abuse practical reasons. For example, it has to ensure that the very essence of government is not undermined.

Therefore, the government is obligated to guard against the misuse of resources by NGOs and CCSOs, partly because of diverse funders and the sums of money involved.

In addition, there is a need for safeguarding the public interest by maintaining professionalism. There is also a critical need to guard against the weakening of state legitimacy and the undesirable tendency of impinging of national sovereignty by NGOs and CSOs.

Having said that, one would also concede that there is general acceptance by the government of responsible NGOs and CSOs and the crucial role they play in development and the government recognizes the importance of working closely with this sector.


However, NGOs and CSOs cannot hide behind the broad definitions of NGOs and CSOs as defined in Chapter 27, Agenda 21 of the United Nations: Strengthening the Role of Non-Governmental Organizations: Partners for Sustainable Development.

ទស្សនៈ ហេតុអ្វីបានជាមានការប្រឆាំងដ៍ខ្លាំងក្លាបែបនេះចំពោះ សំណើច្បាប់អង្គការ NGO?

លោក T. Mohan
សំណើ​​ច្បាប់ស្តីពី  «ការគ្រប់គ្រងសមាគម  និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល»  បានទទួលរងការ វាយប្រហារពីសំណាក់ អង្គការមិន មែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក  និងបរទេសនៅក្នុងប្រទេស​​កម្ពុជា។
ថ្មីៗនេះមន្រ្តីការទូត បរទេសមួយ ចំនួនបានឈរនៅខាងសមរភូមិនេះ ហើយ មានមន្ត្រីការ ទូតម្នាក់បានរំលោភពិធីសារ ការទូត និងបានធ្វើ ការវាយប្រហារចំៗ  ប្រឆាំងនឹងសំណើច្បាប់នេះ។
ខណៈពេលដែលសំណើ ច្បាប់នេះ គ្រោងនឹងពិភាក្សា នៅក្នុងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីនៅថ្ងៃនេះ មានសំណួរគន្លឹះ មួយចំនួនមិនទាន់បានឆ្លើយ។
១) តើអ្វីជាហេតុផលនៅពី ក្រោយការប្រឆាំងដ៏ខ្លាំងក្លានេះ?
២) ខណៈពេលដែលពួកគេទាំងនោះកំពុងទទូចឥតឈប់ ឈរ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលបង្កើត ច្បាប់ជាច្រើន ដើម្បីគ្រប់គ្រងប្រទេស  និងបញ្ឈប់និទណ្ឌភាព  ចុះហេតុអ្វីបានជាពួក គេកំពុងស្វែងរក និទណ្ឌភាពសំរាប់ខ្លួនឯង  ហើយមិនចង់ឃើញពន្លឺថ្ងៃនៃច្បាប់មួយ ដែលនឹង គ្រប់គ្រងសកម្មភាព របស់ពួកគេ។
ច្បាស់ណាស់  គ្មានអ្វីគួរឲ្យសង្ស័យទេថា  អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ទាំងនោះមិនចង់ឲ្យ នរណាម្នាក់គ្រប់គ្រង ពួកខ្លួនឡើយ។  ពួកគេងាយនឹងភ្លេច  ឬក៏មានចេតនានឹងបំភ្លេច  ថាពេល​ប្រតិបត្តិការសកម្មភាពរបស់ ខ្លួននៅក្នុងប្រទេស  តើពួកគេទទួល បានថវិកាមកពីណា  ពួកគេត្រូវ តែរស់នៅក្រោម ការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹង។
ជាក់ស្តែងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក  រាល់អង្គការក្នុងសហគមន៍ទាំងអស់  (អង្គការមូលដ្ឋាន សហគមន៍ ឬអង្គការ មិនមែនរដ្ឋាភិបាល)  មុននឹងពួកគេអាច ធ្វើសកម្មភាព  និងទទួលថវិកាបាន ពួកគេត្រូវ «ចុះបញ្ជី» ជាមុន ផ្តល់ព័ត៌មានពិស្តារអំពីអង្គការរបស់ខ្លួន និង​គោលបំណងរបស់ខ្លួន ពេល​កិច្ច​ដំ​ណើរការ  ហើយសំខាន់ជាងនេះ ទៅទៀតនោះ គឺត្រូវផ្ញើ  «របាយការណ៍» ប្រចាំឆ្នាំទៅ ឲ្យរដ្ឋាភិបាល!
សំណើច្បាប់បច្ចុប្បន្នត្រូវបានអូស បន្លាយអស់រយៈពេលដ៏យូរ  តាំងពីឆ្នាំ២០១១ មករហូត នាំឲ្យមានអន្តរាគមន៍ ជាច្រើនបានកើតឡើង  រួមមានទាំងលោកស្រី Hillary Clinton ដែល​កាល នោះ ​ជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសស​ហរដ្ឋអាមេរិក ពេលបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ បានស្នើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល​ទំលាក់ចោលសំណើច្បាប់នេះ​។
ឥឡូវនេះ ឧបការីអនុ​រដ្ឋរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​សហរដ្ឋអាមេរិក លោក Scott Busby ពេល កំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា បានបំផុសបំផុល​ឲ្យអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​មួយចំនួន សុំ​ផ្អាក ទុកសំណើច្បាប់បច្ចុប្បន្ននេះ ​រហូតដល់ពេលមានការ​បើកពិភាក្សា​ដេញដោលគ្នាជា​ចំ​ហរ។
តើនេះជាមូលហេតុដ៏ត្រឹមត្រូវឬ? ​កិច្ចការអនុម័តច្បាប់គឺជាសិទ្ធិ​អធិបតេយ្យភាព របស់ប្រទេសមួយ។ នៅម៉ាឡេស៊ី ​នៅពេលដែលគេមានច្បាប់​សន្តិសុខផ្ទៃក្នុង ​(Internal Security Act -ISA) ដ៏គួរឲ្យភ័យខ្លាច ដែលតម្រូវ​ឲ្យមានការឃុំខ្លួន​ដោយមិនមានការកាត់ក្តី​ ច្បាប់នេះត្រូវបាន ថ្កោលទោសដោយ «ប្រទេសស៊ីវិល័យ» ពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក៏ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិកខ្លួនឯង​មានមន្ទីរឃុំឃាំង ឈ្មោះ Guantanamo Bay ដែលឃុំខ្លួនយុទ្ធជនជាសត្រូវដោយគ្មាន​ពេលកំណត់។
ងាកមកសំណើច្បាប់​ ស្តីពីសមាគម និងអង្គការ​មិនមែនរដ្ឋាភិបាល វិញ ហេតុ​​អ្វីបានជាមានការច្រ​ឡោត និងការ​ប្រឆាំងពី​សំណាក់អង្គការសង្គម​ស៊ីវិល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងមន្រ្តី ការទូតជាច្រើនបែបនេះ​ រហូតដល់ទៅមានមន្រ្តីជាន់​ខ្ពស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវជិះយន្ត​ហោះ ចុះមកបញ្ចេញមតិ​ប្រឆាំង និង​សំ​ដែងការ​ជំ​ទាស់របស់ខ្លួន ហើយបំផុសបំផុលឲ្យមានការមិន ពេញចិត្ត និងការតវ៉ា!
តើរឿងនេះជារឿងដែលធ្វើឱ្យមន្រ្តី​ការទូតមួយរូប​ ក្លាយជាអ្នកលើកតម្កើងលទ្ធិ​ប្រជា​​ធិប តេយ្យឬ?
សំណើច្បាប់នេះនឹងគ្រប់គ្រង​ (ប៉ុន្តែមិនត្រួតត្រាអង្គការ​មិនមែនរដ្ឋាភិបាល និង​អង្គការ សង្គមស៊ីវិលនោះ​ទេ) ដែលក្នុងពេលថ្មីៗនេះបានបង្ហាញឲ្យឃើញថានៅមិនទាន់សូវមានភាពស៊ីវិល័យនិងនៅមិនទាន់សូវមានភាពមិនប្រកាន់បក្សពួកនៅទ្បើយ។ ប្រសិនបើ​​ពួកគេថ្កោល ទោស​រដ្ឋា​ភិ​បាល និងស្វែងរកតម្លាភាព ហើយចង់បញ្ចប់និទណ្ឌភាព ពួកគេក៏ត្រូវតែអនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ការ​ពិនិត្យពិច័យ និងគណនេយ្យ​ភាពមក​លើ​ពួក​ខ្លួន​ដែរ ​ពិសេស​គឺ​តម្លាភាព​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ។
ការ​គ្មាន​ភាពច្បាស់លាស់​ និងសមត្ថ​ភាពផ្នែករដ្ឋបាល​របស់អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល និងអង្គការ មិនមែនរដ្ឋាភិបាល អស់រយៈ​ពេល​ជាច្រើនឆ្នាំ បាននាំឲ្យមាន​កង្វះខាតភាពស៊ីសង្វាក់គ្នា និងកង្វះ ព័ត៌មាន គឺ​មិន​បាន​គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ការវិវត្តិរបស់​អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល តាំង​ពី​ទស​វត្សរ៍​ឆ្នាំ១៩៩០ និង២០០០ គឺជាបាតុ​ភូតមួយដ៏អស្ចារ្យ ​និងមានផលប៉ះពាល់យ៉ាង​ច្រើនមក​លើ​ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន​ ភាគច្រើនត្រង់​ចំណុចអវិជ្ជមាន ដែលគ្រប​ដណ្តប់​បាត់លើ​ភាព​​វិជ្ជមាន ដែលអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ​​ពាំ​នាំ​យក​មក​កម្ពុជា

នៅកម្ពុជា អង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយ​ចំនួន ត្រូវបានគេមើល ឃើញច្បាស់ពីចរិតលក្ខណៈ គឺការបង្កើតអង្គការដើម្បីជំរុញឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរសង្គម និង​នយោបាយ ហើយអាច​ញ៉ាំដល់​ការ​ចូល​រួម​ជា​ភ្នាក់ងារ ដើម្បី​​ «ការផ្លាស់ប្តូររបប»!
តួនាទីនយោបាយនេះ ត្រូវបានគេមើល​ឃើញច្បាស់តាម​រយ:សកម្មភាពតស៊ូមតិលើ​គោល​នយោបាយ ហើយជារឿយៗ ត្រូវបានបក្សប្រឆាំងយកធ្វើជាឧបករណ៍​ចាំ​បាច់ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាន​យោបាយរបស់ខ្លួន យកមក​ប្រើប្រាស់តាមរយៈ​វិធាន​ការ​​បិទបាំង ក្នុង​ផែន​ការ​នយោបាយប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ក្នុង​រូប​ភាព​ក្លែងខ្លួន​ជាអង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល ឬ អង្គការសង្គមស៊ីវិល។
អ្នកនិពន្ធរូបនេះមានជំនឿថា​ ហេតុផលដែលនាំឲ្យមាន​ច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ មិនមែន រដ្ឋាភិបាល គឺមាន​លក្ខណៈខុសៗគ្នា ​និងមានភាពស្មុគស្មាញ។
និយាយរួម ​មានកក្តាជាច្រើនដែលបានកើត​មាននៅក្នុង​ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ និងដើម ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ ដែលបាន​ផ្តល់នូវបរិការណ៍​ក្នុងការនាំឲ្យមានសំណើច្បាប់ នេះឡើង។
ទីមួយ មានរបាយការណ៍​ និងការចោទប្រកាន់ជាច្រើន ​ពីអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល និង អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែល​មិនមានភាពស្មោះត្រង់។
ទីពីរ ប្រហែលជា​មានការព្រួយបារម្ភថា​ ប្រទេស និងសហគមន៍ផ្តល់​ជំនួយមួយចំនួន ជា​ពិសេសការធ្វើសកម្មភាព​អន្តរាគមន៍​សិទ្ធិស៊ីវិល ដែលពេលនេះ​បានផ្តោតលើ អង្គការមិនមែន រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការ​សង្គមស៊ីវិលជាក់ស្តែងដូចជាសហរដ្ឋ​អាមេរិកកំពុង ផ្តោតកាន់តែខ្លាំងលើ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល​ ដែលហាក់ដូចជា ​មាននិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋា ភិបាល។
ក្រៅពីកត្ដាខាងលើ ដែលតម្រូវឲ្យមាន​ច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ​មិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការ ​សង្គមស៊ីវិល ​នៅមានតួនាទីដែល​មិនអាចប្រកែកបានមួយ​ទៀតរបស់រដ្ឋា​ភិបាល​នៅ​ក្នុងការគ្រប់ គ្រងអង្គការទាំងនេះ។
មូលដ្ឋានរបស់រដ្ឋាភិបាល​ក្នុងការគ្រប់គ្រង គឺកិច្ចសន្យាសង្គមតាមផ្លូវ​ច្បាប់ ពោលគឺ​ពេល សិទ្ធិបុគ្គលត្រូវទៅ​ចំ​ណុះនឹងរដ្ឋ ដើម្បីជា​ថ្នូរទៅ​នឹង​សន្តិសុខ សន្តិភាព និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់។ ចំណុច នេះបូករួមជាមួយគំរូថ្មី ដែលថារដ្ឋមិនត្រឹមតែជាអ្នក​គ្រប់គ្រងផ្តាច់មុខ​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែតួនាទី ចម្បងរបស់រដ្ឋគឺជាអ្នកសម្រប​សម្រួលពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹងអង្គការមិន​មែនរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការ សង្គមស៊ីវិល។
ដូច្នេះច្បាប់ទម្លាប់​គឺ ការគ្រប់គ្រងជាមុខងារ​របស់រដ្ឋាភិបាល ដោយមិនអាច និង​មិន​ត្រូវធ្វើ​ឱ្យខូចខាតបានឡើយ។ នៅក្នុងការអនុវត្ត​មុខងារនេះ រដ្ឋាភិបាលជាធម្មតា​ត្រូវ​ពិចារណា ប៉ុន្តែមិន ត្រូវបំពានលើហេតុផល​ជាក់ស្តែងណាឡើយ។ ​ឧទាហរណ៍គឺ​ថា ​ការ​​គ្រប់គ្រងនេះ ​គឺ​​​​រដ្ឋា​ភិបាល ត្រូវធានាមិនឱ្យប៉ះ​ពាល់ចំណុចខ្លឹមរបស់​រដ្ឋាភិបាល​ឡើយ
ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វ​កិច្ច គឺធា​នា​ដើម្បីឱ្យមាន​ការប្រើប្រាស់ធនធាន​ឱ្យបាន​ត្រឹម​ត្រូវ ពីសំណាក់អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល​ មួយផ្នែក​ដោយ សារការពាក់ព័ន្ធ នឹងថវិកា ដែលទទួលបានមកពីប្រភពខុសគ្នា និងចំនួនទឹកប្រាក់ទាំងអស់ដែលបានទទួល
ក្រៅពីនេះ គេត្រូវការការពារផល​ប្រយោជន៍សាធារណៈ ​ដោយរក្សា​ក្រមសីល​ធម៌ ជា​វិជ្ជា​ជីវៈ។ គេក៏ត្រូវការចាំបាច់ក្នុង​ការការពារទប់ទល់​នឹងការធ្វើឲ្យចុះទន់ខ្សោយ​នៃ​ភាព ស្រប​​​ច្បាប់ របស់រដ្ឋ និងនិន្នាការមិនល្អមក​លើអធិបតេយ្យភាពជាតិ​ ពីសំណាក់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និង អង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ដោយយើងលើកមកនេះ ​ព្រោះថាជាទូទៅគេត្រូវ​ទទួលស្គាល់ថា​ រដ្ឋាភិបាលយល់​ពីការ​ទទួលខុសត្រូវរបស់អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គម​ស៊ីវិល និងតួនា​ទី​ដ៏សំខាន់ក្នុង​ការរួមចំណែករបស់ពួកគេ​ក្នុងការងារអភិវឌ្ឍន៍​ ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏ទទួល​ស្គាល់​ពីសារៈសំខាន់ពី​តម្រូវ​ការពី​ភាព​ជិតស្និទ្ធជាមួយវិស័យនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏​ដោយ​ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល​ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ​មិន​អាច លាក់​បាំងនូវ​និយមន័យដ៏ទូលំ​ទូលាយ ស្តីពីអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដែលបានកំណត់នៅ​ក្នុងជំពូក២៧ មាត្រា២១​ របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ស្តីពីការពង្រឹងតួនាទី របស់អង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល៖ ​«ដៃគូសំរាប់ការអភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព»​

Press Release of ECCC about Supreme Court Chamber Schedules First Hearings in Case 002/01


សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ស្តីពី លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ថ្ងៃសុក្រ ទី ០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥


សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ស្តីពីអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល ចេញដីកាកំណត់កាលបរិច្ឆេទ សវនាការលើកទីមួយ ក្នុងសំណុំរឿង ០០២ វគ្គ០១