លោក សម រង្ស៊ី ហាក់ដូចជាមិនចេះហត់នឿយសោះក្នុងការប្រឹងប្រែងដើម្បីកាន់អំណាច។ ចាប់តាំងពី គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់លោកបានទទួលបរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតក្នុងខែកក្កដា លោកមានការមមាញឹក យ៉ាងខ្លាំងក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខទៀត ដែលលោកចង់ឱ្យធ្វើឡើងមុនពេលកំណត់។ ការប្រឹងប្រែងនេះប្រហែលជាលោកភ័យខ្លាចថានឹងអស់ថាមពល ប្រសិនបើលោកត្រូវធ្វើយុទ្ធនាការសម្រាប់ ប្រាំឆ្នាំបន្តទៀត។
នៅពេលដែលមិនមានការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីឱ្យលោកភ្ជាប់ជាមួយនោះ លោក រង្ស៊ី បានអនុវត្តន៍ការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់លោកនៅក្រៅប្រទេសយ៉ាងសប្បាយរីករាយ។ លោកយល់ថា វាងាយស្រួលក្នុងការឈ្នះសម្លេងឆ្នោតនៅក្នុងសភាអឺរ៉ុប ឬសភាអាមេរិក ឬក្នុងស្ថាប័ននានាប្រហាក់ប្រហែល គ្នាជាជាងនៅកម្ពុជា។ នៅកម្ពុជា អ្នកបោះឆ្នោតបានស្តាប់ភាគីទាំងពីរសិន មុនពេលពួកគេសម្រេចចិត្តបោះ ឆ្នោត។ លោក រង្ស៊ី បានព្យាយាមគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីឱ្យតំណាងរាស្រ្តនៅបរទេស ធានាឱ្យបានថាពួកគេ ស្តាប់តែភាគីខាងលោកតែម្នាក់គត់។
ក្នុងការប្រឹងប្រែងចុងក្រោយបំផុតរបស់លោកដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រនៅកន្លែងដទៃទៀត លោក រង្ស៊ី បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដ៏វែងមួយទៅកាន់សារព័ត៌មាន The Nation នៅទីក្រុងបាងកក ដែលបានបោះពុម្ព ផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ និង១១ ខែមីនា។ ក្នុងបទសម្ភាសន៍នោះ ក្នុងចំណោមបញ្ហានានា លោកបានអះអាងថា «ពិភពលោកទាំងមូលបានថ្កោលទោសការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា» (ខ្ញុំមិនចង់ចោទលោក រង្ស៊ី ថាបានបំផ្លើស នោះទេ ប៉ុន្តែតើមាននរណាម្នាក់កត់សម្គាល់ថា «ពិភពលោកទាំងមូល» ឬទេ?)។ លោកបានបន្តថា «... ថ្មីៗ នេះ យើងបានទទួលសេចក្តីសម្រេចពីសភាអឺរ៉ុប ព្រឹទ្ធសភាអូស្ត្រាលី ហើយសភាអាមេរិកថ្មីៗនេះបានអនុម័ត សេចក្តីសំរេចមួយ អំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតព្រោះថាមាន អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យបានបង្ហាញនូវ ភាពមិនប្រក្រតីនានា ហើយបានបង្ហាញថា ការបោះឆ្នោតចុងក្រោយនេះមិនមានលក្ខណៈសេរី និងយុត្តិធម៌ នោះទេ»។ ក្រោយមកទៀតក្នុងបទសម្ភាសន៍នោះ លោកបានបន្ថែមថា «... វាមិនមែនគ្រាន់តែគណបក្ស ប្រឆាំងនោះទេ ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិទាំងអស់និយាយថា ការបោះឆ្នោត ចុងក្រោយនេះ គឺជាការបោះឆ្នោតអាក្រក់បំផុតដែលមិនធ្លាប់មាន»។
ប៉ុន្តែ សភាអឺរ៉ុប ព្រឹទ្ធសភាអូស្ត្រាលី និងសភាអាមេរិក មិនមែនជាអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត កាល ពីខែកក្កដានោះទេ។ អ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣មានតិចជាងក្នុងការបោះឆ្នោតកន្លងទៅមុនៗ ដោយសារមួយផ្នែកមកពីលោក សម រង្ស៊ី បានខិតខំយ៉ាងណាមិនឱ្យអ្នកសង្កេតការណ៍មុនៗមកចូលរួម សង្កេតការណ៍។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣ លោកបានអំពាវនាវដល់អង្គការ NGOs ក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេស និង «ប្រទេសជាមិត្តនានា» មិនឱ្យបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍សម្រាប់ការ បោះឆ្នោតរដ្ឋសភានោះទេ។ ដូច្នេះ សេចក្តីសម្រេចដែលលោករង្ស៊ីបានលើកឡើងនោះ មិនមែនជាការឆ្លើយតប ទៅនឹងការសង្កេតការណ៍ដោយ «អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ»នោះទេ ប៉ុន្តែជាការឆ្លើយតបទៅនឹងអ្វីដែល គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្រាប់ទៅអ្នកតាក់តែងច្បាប់ទាំងនោះថា «អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ» ទាំងនោះ បាននិយាយ ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទោះបីជាមានការប្រឹងប្រែងខ្ទប់របស់លោក រង្ស៊ី ក៏ដោយ ក៏នៅតែមានអ្នក សង្កេតការណ៍ឯករាជ្យមួយចំនួនបានមកចូលរួមក្នុងការសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតដែរ។ មានស្ថាប័នអន្តរជាតិ ធំៗពីរ គឺមហាសន្និបាតអន្តរជាតិនៃគណបក្សនយោបាយអាស៊ី (ICAPP) និងក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យអាស៊ី ប៉ាស៊ីហ្វិកនិយមកណ្តាលអន្តរជាតិ (CAPDI) បានបញ្ជូនគណៈប្រតិភូមួយក្រុមដែលដឹកនាំដោយអតីតប្រធាន សភាតំណាងរាស្ត្រហ្វីលីពីន និងអតីតអនុប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី។ ស្ថាប័នទាំងពីរនេះបានសរុបការអង្កេត របស់គេថា៖
«ICAPP-CAPDI ចាត់ទុកការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ជាជ័យជំនះដ៏ធំធេងនៃឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ និងជា ជ័យជំនះនៃប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងដំណើរដើម្បីកសាងអនាគតដ៏ប្រសើរ ដោយផ្អែកលើអំណាច និងភាពថ្លៃថ្នូរ នៃសន្លឹកឆ្នោតចាត់ទុកថា ការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈសេរី យុត្តិធម៌ និងតម្លាភាព ហើយសំខាន់បំផុតនោះ គឺបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសន្តិភាព អហឹង្សា និងរលូន ដែលជាសក្ខីភាពបង្ហាញឱ្យឃើញពិតប្រាកដថា ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនគ្រាន់តែមានភាពចាស់ទុំប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែថែមទាំងបានឈានដល់ដំណាក់ កាលចាស់ទុំខាងផ្នែកនយោបាយទៀតផង។ យើងសូមសម្តែងការអបអរសាទរអស់ពីដួងចិត្តចំពោះប្រជាជន គណបក្សនយោបាយ មេដឹកនាំ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ សង្គមស៊ីវិល និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត នៃ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយជោគជ័យ និងប្រកបដោយសណ្តាប់ធ្នាប់»។ (តើនេះ មានន័យថា ICAPP និងCAPDI មិនមែនជាផ្នែកមួយនៃពិភពលោកទេឬអី?)
អសនៈដែលឈ្នះ - តើនៅមណ្ឌលណា?
ដោយឆ្លៀតកេងចំណេញពីភាពមិនយល់ដឹងនៃអ្នកអានជនជាតិថៃនោះ លោករង្ស៊ីបានអះអាងថា តាមពិតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពិតជាបានឈ្នះ៦៣អសនៈ លើសគណបក្សប្រជាជនដែលបាន៦០អសនៈ។ នេះគឺជារឿងចាស់ ប៉ុន្តែជារឿងដែលសំខាន់ដែលគួររំលឹកឡើងវិញ ដោយសាររឿងនេះគឺអ្វីដែលបង្ហាញឱ្យ យើងដឹងនោះគឺការជាប់ពាក់ ព័ន្ធដ៏ស្តួចស្តើងរវាងលោក សម រង្ស៊ី និងការពិត។
នៅក្រោយពេលការបោះឆ្នោត សារព័ត៌មាន The Huffington Post បានរាយការណ៍ (នៅថ្ងៃ ទី៣១ ខែកក្កដា) ថា៖ «យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សប្រឆាំងបាននិយាយថា ផ្អែកលើរបាយការណ៍របស់ បុគ្គលិកគណបក្ស និងអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត គណបក្សខ្លួនបានឈ្នះយ៉ាងតិច ៦៣អសនៈនៃអសនៈ ១២៣របស់រដ្ឋសភា»។ លោក សម រង្ស៊ី បានធ្វើការអះអាងស្រដៀងគ្នានៅល្ងាចថ្ងៃអង្គារ (ថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា) ទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានមួយក្រុមតូចផងដែរ។
នេះមិនមែនជាការអះអាងអំពីថាតើអសនៈប៉ុន្មានដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានឈ្នះនោះទេ ប្រសិន បើ «ភាពមិនប្រក្រតី» មិនត្រូវបានកើតឡើង។ នេះគឺជាការអះអាងដែលថា ការបោះឆ្នោតពិតជាក់ស្តែង បានផ្តល់ឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនូវសម្លេងភាគច្រើនគឺ៦៣អសនៈ។ ការអះអាងនេះ ត្រូវបានបន្ទរដោយ មន្រ្តីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយរូបទៀត គឺលោក សុន ឆ័យ នៅក្នុងអត្ថបទមួយក្នុងសារព័ត៌មានភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថ្ងៃទី១ ខែសីហា។ លោក សុន ឆ័យ បានប្រាប់សារព័ត៌មាននេះថា អសនៈបន្ថែមចំនួនប្រាំបីទៀត របស់ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានមក ពីខេត្តប្រាំពីរ៖ បន្ទាយមានជ័យ បាត់ដំបង កំពង់ចាម កណ្តាល ក្រចេះ ភ្នំពេញ និងសៀមរាប។
អត្ថបទនោះបានបន្ថែមទៀតថា «លោក សុន ឆ័យ បាននិយាយថា សេចក្តីលំអិតជាងនេះទៀត មិន ទាន់ត្រូវបានរៀបចំរួចរាល់សម្រាប់សាធារណៈនៅឡើយទេ។ «យើងនឹងរៀបចំសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ ដើម្បីប្រកាសអំពីសេចក្តីលំអិតទាំងអស់។ ផែនការគឺដើម្បីនាំយកព័ត៌មានទាំងអស់មកភ្នំពេញដើម្បីរាប់ និង ត្រួតពិនិត្យឡើងវិញសិន។»
«លោក សុន ឆ័យ បានបន្តថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ដើម្បីធ្វើកិច្ចការនេះ ប៉ុន្តែ សម្រាប់ខ្ញុំ ពីរសប្តាហ៍ គឺយូរពេកហើយ»។
លោក សុន ឆ័យ អើយ៖ ប្រសិនបើពីរសប្តាហ៍យូរពេកនោះ ចុះបើរយៈពេលប្រាំពីរខែកន្លះនោះវិញ?
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនដែលបានប្រកាសអំពីសេចក្តីលំអិតទាំងអស់នោះទេ ពីព្រោះសេចក្តីលំអិត នោះមិនបានគាំទ្រដល់ការអះអាងរបស់ខ្លួនឡើយ។ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនបានឈ្នះអសនៈច្រើនជាងអ្វីដែល គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រកាសនោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបង្ហាញចំនួនសរុបនៃ សម្លេងឆ្នោតនៅតាមខេត្តដែលពាក់ព័ន្ធហើយខុសគ្នាពីចំនួនសរុបរបស់គជប។ ចំនួនសរុបតាមខេត្តទាំងនេះ ត្រូវផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយការពិនិត្យទៅលើចំនួនសរុបតាមឃុំ ហើយចុងក្រោយតាមស្ថានីយ៍បោះឆ្នោតនិមួយៗ។ តមកទៀត គ្រប់ដំណាក់កាលនៃដំណើរការរាប់សន្លឹកឆ្នោត អ្នកសង្កេតការណ៍ផ្ទាល់របស់គណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិបានចុះ ហត្ថលេខាលើរាល់ឯកសារទាំងអស់របស់គជប ដែលបង្ហាញថាការរាប់បឋម និងការបូកសរុប ត្រូវបានធ្វើឡើងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។
តើលោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដទៃទៀត ដែលនៅយប់ថ្ងៃបោះឆ្នោតនោះ បានបង្កើតតួលេខខ្យល់៦៣អសនៈមែនឬទេ? ឬក៏ពួកគេមានការយល់ច្រឡំ ដែលប្រហែលជាត្រូវបាន បំភាន់ដោយរបាយការណ៍ពុំច្បាស់លាស់ ឬមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីតំណាងនៃគណបក្សខ្លួននៅតាមខេត្តនោះ ឬ? ខ្ញុំមិនគិតថាវាពិតជាមានបញ្ហានោះទេ។ មកដល់ពេលនេះ ពួកគេពិតជាដឹងថា តួលេខរបស់ខ្លួន គឺមិនត្រឹមត្រូវហើយ ប៉ុន្តែលោក សម រង្ស៊ី នៅតែនិយាយច្រំដែលៗអំពីតួរលេខនោះ ។
ការទម្លាក់កំហុសទៅអ្នកផ្សេង
ការមិនទទួលស្គាល់ការពិតជាដដែលៗ ត្រូវបានគេឃើញយ៉ាងច្បាស់ នៅពេលដែលលោក សម រង្ស៊ី ងាក ទៅរកសកម្មភាពមួយដែលលោកចូលចិត្ត នោះគឺការទម្លាក់កំហុសទៅលើជនជាតិវៀតណាម និងជា ពិសេសប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានសែស្រឡាយវៀតណាម។ លោកបាននិយាយទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន The Nation ថា៖
«ពួកគេ(ជនជាតិវៀតណាម)បានធ្វើអាណានិគមលើកម្ពុជា។ សូមមើលទៅលើសេដ្ឋកិច្ច វាគឺស្ថិត នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយ៖ ទូរគមនាគមន៍ ទូរស័ព្ទ... ។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ គឺជាក្រុមហ៊ុនវៀតណាម។ ទោះជាអង្គរវត្តក៏ត្រូវបានត្រួតត្រា និងគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឬ នរណាម្នាក់ដែលជិតដឹតនឹងវៀតណាម»។
លោក រង្ស៊ី ខ្លួនឯងក៏មិនអាចបែងចែកឱ្យបានត្រឹមត្រូវនូវបុរេនិច្ឆ័យរបស់ខ្លួនផង។ ក្រុមហ៊ុន Royal Group ដែលជាប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ និងទូរស័ព្ទធំជាងគេបំផុតនៅកម្ពុជានោះ គឺមិនមែនជាក្រុមហ៊ុន វៀតណាមទេ។ ក្រុមហ៊ុននេះបានត្រូវបង្កើតឡើង នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយលោក គិត ម៉េង ដែលជាជន ជាតិខ្មែរ តែមានកម្ពុជាមានសែស្រឡាយចិន ដែលបានរត់ភៀសខ្លួនក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហមទៅនៅអូស្រ្តាលី ហើយបានសញ្ជាតិអូស្ត្រាលី មុនពេលដែលត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាវិញ។ រីឯលោក សុខ គង់ ដែលជាជនជាតិ ខ្មែរសញ្ជាតិវៀតណាម ដែលបានបង្កើតក្រុមហ៊ុនសូគីម៉ិចនោះ លោកមានកំណើតនៅខេត្តព្រៃវែង។ លោក បានរត់ភៀសខ្លួនពីរបបខ្មែរក្រហមក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ ប៉ុន្តែបានត្រឡប់មកវិញនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ដើម្បីចូលរួមក្នុង ការស្តារជីវភាពឡើងវិញ ដែលនៅពេលនោះមានកំពូលអ្នកស្នេហាជាតិខ្មែរមួយចំនួនបានសម្រេចចិត្តរង់ចាំ សញ្ញាពី UNTAC សន្យាពួកគេថាមានសុវត្ថិភាព និងរស់នៅប្រសើរសមរម្យ។ អ្វីដែលជាសម្តីរបស់លោករង្ស៊ី បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នោះគឺថា៖ វាមិនសំខាន់នោះទេ ដែលថារយៈពេលយូរប៉ុណ្ណាដែល គ្រួសារមួយបានរស់ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រសិនបើពួកគេមានសែស្រឡាយវៀតណាមនោះ លោករង្ស៊ីមានបំណងចាត់ទុកពួកគេ ជា «ជនបរទេស» និង «ជនអាណានិគម»។
ប៉ុន្តែអ្នកសារព័ត៌មាន The Nation បានជំទាស់ហើយសួរទៀតថា៖ តើកម្ពុជាមិនមានវិនិយោគិនមក ពីប្រទេសផ្សេងៗទៀតទេឬអី? លោក រង្ស៊ី បានឆ្លើយថា «តិចតួចណាស់»។ «ប្រសិនបើលោកសិក្សាលំអិត ទៅការវិនិយោគជាពិសេសការវិនិយោគដែលមានលក្ខណៈបំផ្លិចបំផ្លាញបំផុតនោះ និងត្រូវបានគ្រប់គ្រង ដោយក្រុមហ៊ុនវៀតណាម»។
នោះមិនមែនជាការពិតទេ ដូចដែលនរណាម្នាក់ក៏ដោយក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចដឹងអំពីបញ្ហា នេះបាន ប្រសិនបើពួកគេចាប់អារម្មណ៍អំពីការពិត ជាជាងការទម្លាក់កំហុសទៅលើអ្នកដទៃ។ ឧទាហរណ៍របាយការណ៍វិនិយោគពិភពលោកឆ្នាំ២០១៣ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយដោយសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍ នៅទំព័រ២២២ ដែលបានបង្ហាញព័ត៌មាននៅក្នុងតារាងខាងក្រោម។ ព័ត៌មាន នេះប្រៀបធៀបចំនួនសរុបសុទ្ធពីការលក់នៃអាជីវកម្មកម្ពុជា និងចំនួនសរុបនៃ អាជីវកម្មទិញដូរនៅក្នុង ប្រទេសណាមួយ ដោយក្រុមហ៊ុនវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំដូចគ្នា។ ដូចដែលបង្ហាញច្បាស់ហើយ ទោះបីជាយើង ធ្វើការសន្មតដោយមិនទំនងក៏ដោយថា វិនិយោគិនវៀតណាមទិញអាជីវកម្មតែក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមួយគត់ ហើយមិនទិញអាជីវកម្មក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតនោះ ការធ្វើវិនិយោគរបស់វៀតណាមនឹងមានចំនួនតែ ៩៥លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះលើចំនួន ៤៨៦លានដុល្លារនៃ អាជីវកម្មទិញលក់របស់កម្ពុជាក្នុងរយៈពេល៧ឆ្នាំ។
ការរួមបញ្ចូលគ្នា និងការទិញយក៖ ការលក់របស់កម្ពុជា និងការទិញយករបស់វៀតណាម (គិតជាលានដុល្លារ)
២០០៦
|
២០០៧
|
២០០៨
|
២០០៩
|
២០១០
|
២០១១
|
២០១២
| |
ការលក់របស់កម្ពុជា
|
៩
|
៦
|
៣០
|
-
|
៣៣៦
|
៥
|
១០០
|
ការទិញយករបស់វៀតណាម
|
៨
|
-
|
២៥
|
-
|
៥៩
|
-
|
៣
|
តារាងនេះបង្ហាញតែអំពី «ការរួមបញ្ចូលគ្នា និងការទទួលបាន» ប៉ុណ្ណោះ ដែលនោះគឺការផ្ទេរភាពជា ម្ចាស់នៃអាជីវកម្មដែលមានស្រាប់មួយ។ សំខាន់បំផុតសំរាប់សេដ្ឋកិច្ចនោះ គឺដីធ្លីដែលមិនទាន់អភិវឌ្ឍដែល ទាក់ទាញបានការវិនិយោគ ដោយបង្កើតបានធុរៈកិច្ចថ្មីៗជាច្រើន។ ប្រភពផ្សេងៗនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពី បរទេស ដែលរួមបញ្ចូលនូវការវិនិយោគលើដីធ្លីដែលមិនទាន់អភិវឌ្ឍ និងការរួមបញ្ចូលគ្នា និងការទិញយក បង្ហាញថាវៀតណាមមិនមែនជា វិនិយោគិននាំមុខគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ បើប្រៀបធៀបនឹងការវិនិយោគ របស់វិនិយោគិននៃប្រទេសដទៃទៀតគឺនៅមានកម្រិត «តិចតួច» នៅឡើយ។
ការធ្វើវិនិយោគទុនទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយក្រុមហ៊ុនបរទេស វៀតណាមមានចំណាត់ ថ្នាក់ទី៥ (http://www.thecambodiaherald.com/cambodia/detail/1?page=13&token=NjA1NjRhYTIxOTd ) ។ ការធ្វើវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសក្នុងឆ្នាំ២០០៩ វៀតណាមមានចំណាត់ថ្នាក់ទី៦ នៅពីក្រោយចិន កូរ៉េខាងត្បូង សឹង្ហបូរី ម៉ាឡេស៊ី និងថៃ ( http://www.investmentnewscambodia-mirror.blogspot.com/2011/05/ foreign-direct-investment-fdi-in.html )។
លើសពីនេះទៀត កម្ពុជាមិនបារម្ភចំពោះទំហំវិនិយោគរបស់វៀតណាមនោះទេ។ ការធ្វើវិនិយោគ ទាំងអស់របស់វៀតណាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានតែចំនួនប្រហែល៨% ( http://vnr500.com.vn/2011-7-11-more-than-20-years-of-vietnam-outboud-investment ) ។
ជាប់ទាក់ទងទៅនឹងប្រទេសថៃ?
ប្រសិនបើលោក សម រង្ស៊ី គ្មានអ្វីក្រៅតែពីការរិះគន់ប្រជាជនវៀតណាមនោះ លោកមានឆន្ទៈច្រើន ក្នុងការជួយដល់ប្រទេសជិតខាងមួយទៀត គឺថៃ។
អ្នកសារព័ត៌មានថៃរូបនោះបានសួរថា «តើលោកនឹងពិចារណាការអភិវឌ្ឍរួមគ្នាជាមួយថៃទៅលើ តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារដែរឬទេ? ហ៊ុន សែន បានបដិសេធទាំងស្រុងនូវទស្សនៈទានបែបនេះ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាល ថៃកំពុងស្នើថា ខ្លួនអាចជួយប្រទេសទាំងពីរឱ្យផ្សះផ្សាគ្នាបាន»។ រង្ស៊ីបានឆ្លើយថា៖
«ខ្ញុំគិតថា ក្នុងចំណោមគោលការណ៍ដែលយើងបានលើកឡើងមុននេះ អធិតេយ្យភាពជាតិ និងបូរណ ភាពទឹកដី សម្រាប់ប្រទេសណាក៏ដោយ ត្រូវតែបានទទួលស្គាល់ និងគោរពជាមុនសិន ហើយចាប់ផ្តើមពី ចំណុចនេះ យើងអាចរករូបមន្តផ្សេងៗទៅតាមនោះ ដើម្បីធ្វើកិច្ចការជាមួយគ្នាសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញ ទៅមក»។
អ្នកសារព័ត៌មាននោះបានសួរបន្ថែមទៀតដើម្បីបញ្ជាក់៖ «អញ្ចឹង តើលោកត្រៀមខ្លួនហើយឬនៅ ដើម្បីពិចារណាការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានោះ?»
លោក រង្ស៊ីបានឆ្លើយតបថា៖ «បាទ ប៉ុន្តែផ្អែកលើគោលការណ៍ដែលបានលើកឡើង។ មិនមែនមាន តែករណីប្រាសាទព្រះវិហារនោះទេ ប៉ុន្តែបញ្ហាដែលមានសក្តានុពលផ្សេងៗទៀត ដូចជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចត្រួត ស៊ីគ្នា ដែលមានរ៉ែប្រេង និងឧស្ម័ននៅបាតសមុទ្រ។ ដូច្នេះ មានរូបមន្តជាច្រើនដែលអាចទៅរួចសម្រាប់សហការ គ្នាដើម្បីវិបុលភាពរួម»។
តើនរណាម្នាក់នៅក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមេត្តាឱ្យលោក សម រង្ស៊ី នូវឯកសារមួយច្បាប់នៃសាល ដីកា របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារបានឬទេ? បញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ មិនដូចការ ទៅនឹងការទាមទារតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាដែលមានរ៉ែប្រេង និងឧស្ម័ននៅបាតសមុទ្រទាល់តែសោះ ដែលមិនទាន់ ត្រូវបានសម្រេចយ៉ាងណានោះទេ ហើយសក្តិសមដើម្បីចរចា។ សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មានន័យថា ថៃមិនមានហេតុផលដើម្បីទាមទារ «ការអភិវឌ្ឍរួមនៃតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ» ដូចដែលថៃគ្មាន ហេតុផលក្នុងការទាមទារ «ការអភិវឌ្ឍរួមនៃតំបន់អង្គរវត្ត» ដែរ។ ជាច្រើនដងនៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នោះ លោក សម រង្ស៊ី និយាយថា គោលដៅសំខាន់របស់លោកគឺ «នីតិរដ្ឋ» ប៉ុន្តែលោកស្នើឱ្យបោះចោលគោលការណ៍ ច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់កម្ពុជា ដើម្បីធ្វើឱ្យអ្នកអានសារព័ត៌មាន The Nation ចូលចិត្ត រូបលោក។
ប៉ុន្តែ អ្នកអានសារព័ត៌មាន The Nation ដែលមានគំនិតសេរីនិយម ប្រាកដជាមានអារម្មណ៍ខ្មាស អៀនដែលបានអានអ្វីដែលលោកសម រង្ស៊ី បានសរសើរបែបបញ្ជោរថា៖ «... ថៃគឺមានភាពចាស់ទុំច្រើន[ជាង កម្ពុជា] បើនិយាយអំពីការវិវត្តនយោបាយ។ អ្នកមានប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ដែលនេះគឺសំខាន់ណាស់... ក្នុងប្រទេសថៃ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ប្រព័ន្ធតុលាការមានភាពឯករាជ្យ ហើយអាចចេញសេចក្តីសម្រេចដែល អាចធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍ដំណើរការទៅមុខបាននៅក្នុងលក្ខណៈយុត្តិធម៌... ក្នុងប្រទេសថៃ អ្នកមានគណៈកម្មការ បោះឆ្នោតឯករាជ្យ គ្មាននរណាតវ៉ាអំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតទេ»។
ជាថ្មីម្តងទៀត មិនពិតនោះទេ។ មនុស្សមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសថៃ ជាញឹកញាប់បានតវ៉ា និងប្រែ ក្រឡាស់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ ចាប់តាំងពីបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២មក ក្រុមយោធាថៃបានធ្វើ រដ្ឋប្រហារជោគជ័យ១១ដង និងមិនជោគជ័យ៦ដង ដែលមិនរាប់ទាំងករណីខ្លះៗដែលកម្លាំងយោធាបានបង្ខំ រដ្ឋាភិបាលឱ្យលាលែងពីតំណែង ដោយការគម្រាមធ្វើរដ្ឋប្រហារ។ តើសម រង្ស៊ី ពិតជាចាត់ទុករដ្ឋប្រហារញឹក ញាប់ជាភ័ស្តុតាងនៃ «ភាពចាស់ទុំនយោបាយ» មែនឬទេ?
ចំពោះភាពឯករាជ្យនៃប្រព័ន្ធតុលាការ សូមសាកល្បងប្រាប់រឿងនេះទៅកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Yingluck Shinawatra ដែលត្រូវបានស៊ើបអង្កេតក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពេលដែលបណ្តឹងត្រូវបានដាក់ទៅកាន់ តុលាការជាតិប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដែលជាតុលាការតែមួយ ដែលអស់រយៈពេលច្រើនឆ្នាំហើយ មិនទាន់ បានដោះស្រាយករណីចោទប្រកាន់ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជាងនេះទៅលើសមាជិកនៃរដ្ឋាភិបាល អាភីស៊ីត វីជ្ជាជីវ៉ា កន្លង មកនោះទេ។ ហើយ ក្នុងឆ្នាំ២០០៦ «គណៈកម្មការបោះឆ្នោតឯករាជ្យ» របស់ថៃនេះត្រូវបានបណ្តេញចេញ និងជំនួសវិញដោយរដ្ឋាភិបាលយោធាថ្មី។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមក បទបញ្ជាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលយោធានេះ ដើម្បី មួលបង្កាច់គណបក្សដែលគាំទ្រលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា Shinawatra ពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ បានត្រូវលេចធ្លាយដែលនាំឱ្យមានការប្តឹងតវ៉ា។ គណៈកម្មការបោះឆ្នោតឯករាជ្យនេះ បានទាត់ចោលបណ្តឹង តវ៉ាទាំងនេះ ដោយផ្អែកលើហេតុផលថារដ្ឋាភិបាលយោធានេះមានអភ័យឯកសិទ្ធិ។
តើអ្វីទៅដែលនៅពីក្រោយសម្តីមិនសមហេតុផលរបស់លោក សម រង្ស៊ី នេះ? តម្រុយដែលមិនសូវជា ច្បាស់លាស់មួយ ត្រូវបានលើកឡើងនៅជិតចុងក្រោយនៃបទសម្ភាសន៍នោះ នៅពេលដែលលោកបាន និយាយថា «ខ្ញុំគិតថាមានមនុស្សមួយចំនួន ឬប្រទេសមួយដែលចង់ធ្វើឱ្យអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសថៃ ដើម្បី គោលបំណងរយៈពេលវែងផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។ នេះគឺជាការគួរឱ្យសោកស្តាយណាស់ និងគ្រោះថ្នាក់ណាស់។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាប្រជាជនថៃទាំងអស់ ដោយមិនគិតអំពីនិន្នាការនយោបាយ នឹងចូលរួមគ្នាដើម្បីពង្រឹងឯកភាព ជាតិ។ សូមកុំឱ្យនរណាម្នាក់បំផ្លាញស្ថិរភាពអ្នក និងបំបែកបំបាក់អ្នក»។
អ្នកសារព័ត៌មាននោះបានសួរថា «តើលោកកំពុងតែលើកឡើងថា ប្រទេសក្រៅមួយកំពុងព្យាយាម ធ្វើឱ្យមានអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសថៃមែនឬទេ?»។ លោក រង្ស៊ី បានឆ្លើយថា៖ «ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏ដូចគ្នា ពួកគេ កំពុងព្យាយាមធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាមានអស្ថិរភាព»។
ជម្លោះបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសថៃ គឺជាលទ្ធផលនៃការធ្វើអស្ថិភាពកម្មរបស់វៀតណាម! នេះបង្កើត នូវស្តង់ដារថ្មីមួយនៃជម្ងឺផ្លូវចិត្តផ្នែកនយោបាយ។ ហើយវាបង្ហាញយើងនូវនយោបាយការបរទេសដែលអាច នឹងកើតមានឡើងរបស់រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី៖ ចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយក្រុមយោធាថៃ និង ក្រុមអាវលឿង ហើយផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវឱកាសថ្មីមួយ ដើម្បីចូលមកក្នុងតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដោយសង្ឃឹម ថា នឹងដាក់បញ្ចូលប្រទេសថៃក្នុងការតស៊ូប្រឆាំងវៀតណាមរបស់រង្ស៊ី។ សង្គ្រាមមាននរណាចង់បានឬទេ?
ដោយ Allen Myers
