វិភាគអន្តរជាតិ៖ សម្ព័ន្ធភាព AUKUS មានគោលដៅលើចិន, តែគំរាមកំហែងដល់អាស៊ាន

(ហុងកុង)៖ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស លោក Winston Churchill ធ្លាប់បាននិយាយពាក្យមួយឃ្លា នៅអំឡុងសម័យសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ដែលគេនៅចាំមិនភ្លេចថា «រឿងដែលអាក្រក់បំផុត នោះគឺការធ្វើសង្រ្គាមដោយគ្មានសម្ព័ន្ធមិត្ត»។ ពាក្យមួយឃ្លានេះហាក់ដូចជាត្រូវបានលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន យកមកអនុវត្តជាសកម្មភាពក្នុងការប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងសម័្ពន្ធមិត្ត និងប្រទេសជាដៃគូ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការកើនឡើងឥទ្ធិពលចិន។

កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលីបានប្រកាសពីការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីថ្មីមួយមានឈ្មោះថា AUKUS ហើយនៅក្រោមសម្ព័ន្ធភាពថ្មីនេះ អាមេរិក និងអង់គ្លេសដែលសុទ្ធសឹងតែជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានសន្យាជួយទីក្រុងកង់បេរ៉ាផលិត នាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរយ៉ាងហោច ៨គ្រឿងដែលនេះនឹងធ្វើឱ្យអូស្ត្រាលីក្លាយជាប្រទេសទី ៧ នៅលើពិភពលោកដែលមាននាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ។

លើសពីនេះទៅទៀត ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS នេះសមស្របទៅតាមគំនិតបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព និងភាពជាដៃគូដែលលោក ចូ បៃដិន តែងតែលើកឡើង ហើយវាក៏ស្រប ផងដែរទៅតាមយុទ្ធសាស្ត្រអាមេរិក ក្នុងការប្រមូលថាមពលរបស់ខ្លួនឡើងវិញទប់ទល់ជាមួយចិន ដែលរដ្ឋបាលលោក បៃដិនផ្ទាល់ចាត់ទុកថាជាគូប្រជែងភូមិសាស្រ្ត នយោបាយដ៏ធំបំផុតរបស់អាមេរិកនៅក្នុងស.វទី២១ នេះ។ ប៉ុន្តែនៅម្ខាង អាស៊ានត្រូវបានគេមើលឃើញថានឹងត្រូវប្រឈមមុខបញ្ហាខ្លាំងជាងគេពី AUKUS ពីព្រោះបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានជាច្រើនស្ថិតនៅជុំវិញតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រមួយនៅទល់មុខអូស្ត្រាលី។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋជាសមាជិកមួយចំនួនថែមទាំងស្ថិតនៅលើតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រ «First Island Chain» ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងប្រើប្រាស់ដើម្បីខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិន។

តាមរយៈការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS, អាស៊ាននឹងត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមធំៗចំនួន៣។ ទីមួយ៖ នោះគឺអាស៊ានអាចនឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបញ្ហាផ្នែកសន្តិសុខ ដោយធ្វើឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកនីមួយៗយល់ថាខ្លួនឯងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់។ ការសន្យាផ្ដល់នាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរឱ្យអូស្ត្រាលីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស មិនមែនមានន័យត្រឹមតែពង្រឹងសមត្ថភាពយោធាអូស្ត្រាលីប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏អាចបង្កទៅជាការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកផងដែរ។

ចាប់តាំងពីចូលដល់ស.វទី២១មក, ម៉ាឡេស៊ី, ឥណ្ឌូណេស៊ី, វៀតណាម និងបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនទៀត ប្រើប្រាស់នាវាមុជទឹកដោយថាមពលអគ្គសនី ឬឥន្ធនៈធម្មតា និងនាវាចម្បាំងទិញពីអាល្លឺម៉ង់ ឬក៏រុស្ស៊ី។ តែចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០ ពោលគឺក្រោយស្ថានការណ៍នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងកាន់តែតានតឹងឡើង ប្រជាជាតិ ទាំងនេះបានបង្កើនល្បឿនធ្វើទំនើបកម្មកងទ័ពជើងទឹករៀងៗខ្លួនតាមរយៈការបញ្ជាទិញបរិក្ខាយោធាពីមហាអំណាច។ តែទោះជាបែបនេះក្ដី នាវាមុជទឹករបស់ពួកគេ មិនអាចយកទៅធៀបនឹងនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ដែលអាចបំពាក់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនោះទេ។ នៅត្រង់នេះអ្វីដែលគួរឱ្យបារម្ភនោះគឺថាអូស្ត្រាលីមុខជានឹង ប្រើនាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ សម្រាប់ធ្វើប្រតិបត្តិការនៅឯសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីបង្ហាញការគាំទ្រដល់ប្រតិបត្តិការធ្វើនាវាចរដោយសេរី និងបើកចំហតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។

ដូច្នេះបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាននឹងមានអារម្មណ៍ថា ប្រទេសជិតខាងមួយដូចជាអូស្ត្រាលីដែលមានយោធាខ្លាំងក្លានឹងកាន់តែមកជិតរបងផ្ទះរបស់ពួកគេ។ ជាធម្មតាអាស៊ាន គឺតែងតែពឹងផ្អែកលើសមតុល្យនៃពួកមហាអំណាចដើម្បីធានាសន្តិសុខរបស់ពួកគេ។ មានន័យថាអំណាចរបស់ពួកមហាអំណាចមិនលើស មិនខ្វះគ្នា ប៉ុន្តែការបង្កើត AUKUS នឹងធ្វើឱ្យអំណាចផ្អៀងទៅរកសហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែខ្លាំងរាប់ចាប់ពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ រហូតដល់តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង ដែលនេះនឹងបំផ្លាញសមតុល្យអំណាចនៅក្នុងតំបន់ ហើយអាស៊ាននឹងគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងក្រៅតែពីសម្រេចចិត្តថា តើយុទ្ធសាស្ត្រស្វែងរកសមតុល្យរបស់ខ្លួននឹងត្រូវឆ្ពោះទៅទីណា?

ពិតមែនទៅ ការធ្វើសមាហរណកម្មនយោបាយ និងសន្តិសុខរបស់អាស៊ានមានកម្រិតទាបបំផុតធៀបទៅនឹងសហភាពអឺរ៉ុប ហើយសព្វថ្ងៃ រដ្ឋជាសមាជិកនៅតែមិនអាចរក ឃើញជំហររួមទាំងខាងនយោបាយការទូត និងការពារជាតិ។ វាពិតជាពិបាកខ្លាំងណាស់សម្រាប់អាស៊ានក្នុងការពឹងផ្អែកលើ «យុទ្ធសាស្ត្រការពារជាសមូហភាព» ក្នុងការ ស្វែងរក «សន្តិសុខជាសមូហភាព» ដោយពួកគេមានតែត្រូវពឹងផ្អែកលើសមត្ថភាពយោធាខ្លួនឯងរៀងៗខ្លួន និងសមត្ថភាពអនុវត្តនយោបាយការទូតឯករាជ្យ តែប៉ុណ្ណោះ។ សម្ព័ន្ធភាព AUKUS និងគម្រោងផលិតនាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរអូស្ត្រាលី អាចនឹងបង្ខំឱ្យបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានមានអារម្មណ៍ថាគ្មានសន្តិសុខ ហើយងាកទៅនឹងការរត់ប្រណាំង សព្វាវុធ។

ចំណុចទី២៖ អាស៊ាននឹងត្រូវគិតថា តើត្រូវធ្វើបែបណាដើម្បីកុំឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងស្ថានភាពបង្ខំចិត្តត្រូវជ្រើសរើសយកមួយរវាងអាមេរិក និងចិន។ សហរដ្ឋអាមេរិកជារឿយៗ តែងតែអះអាងថា មិនមានចេតនាបង្ខំឱ្យអាស៊ានជ្រើសរើសរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ តែតាមរយៈការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS វាបានបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ ថាបក្សសម្ព័ន្ធ ឬប្លុកប្រឆាំងចិនដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិកបានលេចចេញជារូបរាងជាបណ្ដើរៗ។ បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញ តំបន់អាស៊ានគឺជាទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដ៏សំខាន់ និងពិសេសបំផុតមួយដែលអាចកំណត់ពីភាពជោគជ័យ និងបរាជ័យនៃយុទ្ធសាស្ត្រខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅត្រង់នេះមានរឿងពីរយ៉ាងដែលត្រូវពិចារណា។ ម្យ៉ាងវាជារឿងដ៏ពិបាក ដែលអាមេរិកចង់ប្រមូលកម្លាំងប្រឆាំងចិន ដោយងាយស្រួលដោយសារតែខ្វះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីអាស៊ាន។

រីឯម្យ៉ាងទៀតនោះគឺចិនជាមិត្តជិតខាងអព្យាក្រឹតផង និងជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច រួមទាំងពាណិជ្ជកម្មផងមិនអាចខ្វះបានរបស់អាស៊ាន។ ជាជម្រើសមួយដ៏ប្រសើរ, អាស៊ាននឹងប្រឹង ប្រែងរក្សាឱ្យបាននូវឯករាជ្យភាពទាំងខាងការទូត និងសន្តិសុខ ជាពិសេសគឺនយោបាយអព្យាក្រឹតតែម្ដង។ តែចង់ ឬមិនចង់ ស្ថិតនៅចំកណ្ដាលនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នា រឹតតែខ្លាំងរវាងអាមេរិក និងចិន អាស៊ានដែលគ្មានជំហររួមច្បាស់លាស់ប្រហែលជានឹងពិបាកគេចផុតណាស់ពីការបង្ខំចិត្តត្រូវជ្រើសរើសយកមួយរវាងមហាអំណាចទាំង២។

ចំណុចទី៣៖ សម្ព័ន្ធភាព AUKUS អាចនឹងបំបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ក៏ដូចជារារាំងដល់នីតិវិធីធ្វើសមារណកម្មនយោបាយ និងសន្តិសុខរបស់អាស៊ាន។ ប្រតិកម្មឆ្លើយតបរបស់បណ្ដាប្រទេសអាស៊ានចំពោះការបង្កើត AUKUS មិនមានជំហររួមនោះទេ ដោយមានខ្លះនៅស្ងៀមតែនៅក្នុងចិត្តគាំទ្រ, ខ្លះជំទាស់ រីឯខ្លះទៀតគាំទ្រ។ ជាក់ស្ដែង ហ្វីលីពីន តាមរយៈរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក Teodoro Lochen បាននិយាយគាំទ្រជាសាធារណៈថា AUKUS នឹងជួយរក្សាសន្តិភាព ហើយនឹងមិនបំផ្លាញសន្តិសុខ ឬស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់នោះទេ។ ដូចគ្នាទៅនឹងហ្វលីពីនដែរ សិង្ហបុរីយល់ឃើញថាសម្ព័ន្ធភាពនេះនឹងចូលរួមចំណែកក្នុងការជួយរក្សាស្ថិរភាព និងសន្តសុខនៅក្នុងតំបន់ តែមិនបានបង្ហាញជំហគាំទ្រត្រង់ៗឡើយ។

ចំណែកឯ ម៉ាឡេស៊ី និងឥណ្ឌូណេស៊ីវិញ បានបង្ហាញជំហរជំទាស់ចំពោះការយល់ឃើញបែបនេះ ដោយថែមទាំងព្រមានទៀតផងថា AUKUS និងការផ្ដល់នាវាមុជទឹក នុយក្លេអ៊ែរឱ្យអូស្ត្រាលីអាចនឹងបង្កទៅជាការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់។ វៀតណាម កម្ពុជា និងសមាជិកដែលនៅសល់បានរក្សាជំហរស្ងៀមស្ងាត់ ប៉ុន្តែវៀតណាម ដែលជាភាគីជម្លោះដែនទឹកជាមួយចិននៅឯតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានគេមើលឃើញថា គ្មានហេតុផលអ្វីត្រូវជំទាស់នឹងការបង្កើត AUKUS នោះឡើយ។

ការបង្ហាញជំហរផ្សេងៗគ្នារបស់អាស៊ានចំពោះសម្ព័ន្ធភាព AUKUS វាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ពួកគេចំពោះតម្រូវការការពារផ្នែកសន្តិសុខ និងកិច្ចសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងទស្សនៈយល់ឃើញចំពោះតួនាទីរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់។ ជាឧទាហរណ៍ដូចជា ហ្វីលីពីន និងវៀតណាមដែលមានជម្លោះដែនទឹក ខ្លាំងជាងគេជាមួយចិន មុខជានឹងគាំទ្រដល់យុទ្ធសាស្រ្តខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិន ទោះជាពេលខ្លះមិននិយាយចេញមកក្រៅក៏ដោយ។ ដូច្នេះការគ្មានជំហររួម ឬមានជំហរផ្ទុយគ្នា អាចនឹងបង្កឧបសគ្គរាំងស្ទះដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសមាហរណកម្មសន្តិសុខ និងនយោបាយរបស់អាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២៥៕

ប្រភព៖ National Institute for South China Sea Studies (ថ្ងៃសុក្រ ទី០១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១)
ដោយ៖ Fresh News

ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង៖ កម្ពុជាសង្ឃឹមថា បញ្ហានាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរនៅអូស្រ្ដាលី នឹងមិនបណ្ដាលឲ្យមានការរត់ប្រណាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ក្នុងតំបន់អាស៉ីទេ

(ភ្នំពេញ)៖ បញ្ហានាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរនៅប្រទេសអូស្រ្ដាលី (AUKUS) ថ្មីៗនេះ នឹងមិនបណ្ដាលឲ្យមានការរត់ប្រណាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុងតំបន់អាស៉ីនោះទេ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង ក្នុងឱកាសអនុញ្ញាតឲ្យលោក ប៉ាប្លូ កាង (Pablo Kang) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអូស្រា្តលីប្រចាំនៅកម្ពុជា ចូលជួបពិភាក្សាការងារ នាថ្ងៃទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។

សហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងអូស្រ្តាលី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានប្រកាសពីភាពជាដៃគូសន្តិសុខថ្មីមួយហៅថា AUKUS ដែលក្នុងនោះ អាមេរិកនិងអង់គ្លេស នឹងជួយអូស្រ្តាលីផលិតនាវាមុជទឹក ដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ ដូច្នេះហើយ អូស្រ្តាលីក៏បានសម្រេចលុបចោល កិច្ចព្រមព្រៀងដែលខ្លួនបានចុះកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីទិញនាវាមុជទឹកធម្មតាចំនួន១២គ្រឿង ពីប្រទេសបារាំង។ ចំណែកបារាំងវិញ បានខឹងសម្បារជាខ្លាំង ដោយបានកោះហៅទូតរបស់ខ្លួន នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអូស្រ្តាលី ទៅកាន់ប្រទេសវិញភ្លាមៗផងដែរ។

ក្នុងឱកាសជំនួបពិភាក្សាការងារជាមួយ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង គឺលោក ប៉ាប្លូ កាង បានលើកថា នៅពេលអនាគតឆាប់ៗខាងមុខនេះ អូស្ត្រាលីនឹងផលិតនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ប៉ុន្ដែមិនបំពាក់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនោះទេ។

ចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត បានជំរុញឲ្យគ្រប់ភាគីជម្លោះទាំងអស់ដោះស្រាយតាមច្បាប់អន្ដរជាតិ UNCLO ហើយអំពីបញ្ហានៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា លោកបានលើកយកឧទាហរណ៍របស់កម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះក្រោមគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ «របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា» ដើម្បីជួយដោះស្រាយវិបត្តិបនៅប្រទេសនេះ។ ដោយសារឆ្នាំក្រោយកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានលើកថា បេសកជនពិសេសរបស់កម្ពុជាមានតួនាទីសំខាន់ណាស់។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត បានថ្លែងអំណរគុណកម្ពុជាដែលបានគាំទ្រកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំអាស៊ាន-អូស្ដ្រាលីលើកទី១ ដែលគ្រោងប្រព្រឹត្តិទៅនៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះ។

ចំណែកឯឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង ក៏បានថ្លែងអំណរគុណអូស្រ្តាលី ដែលតែងតែបានផ្តល់ជំនួយមកកម្ពុជា និងអាស៊ាន ជាពិសេសការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺ Covid-19 ។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលើកឡើងថា ក្នុងពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន លើកទី៣ នៅឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជានឹងផ្តល់អាទិភាពលើការពង្រឹងឯកភាពអាស៊ានតួនាទីស្នូល របស់អាស៊ាន និងធានារក្សាឱ្យបាននូវ សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងដើម្បីពង្រឹងនិម្មាបនកម្មតំបន់អាស៊ាន។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បានបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថាអាស៊ាន និងចិនអាចសំរេចបាន «ក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង(COC)» ដើម្បីចៀសវាងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះដែរ អាស៊ានអាចនឹងចេញសេចក្ដីរំលឹកខួបអនុស្សាវរីយ៍ ២០ឆ្នាំនៃ «សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិរបស់បណ្ដាភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង(DOC)»។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានពន្យល់ពីការខិតខំរបស់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០០២ ពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ានលើកទី១ សម្រេចបាន DOC ដើម្បីចៀសវាងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលសព្វថ្ងៃ ២០ឆ្នាំក្រោយភាគីពាក់ព័ន្ធនៅតែទាមទារអនុវត្តន៍ DOC នេះ ឲ្យបានពេញលេញ។

លោកបន្តថា នៅឆ្នាំ២០១២ ពេលកម្ពុជាធ្វើប្រធានអាស៊ានលើកទី២ យើងខិតខំឲ្យមានការចាប់ផ្ដើម ការចរចា «កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់» ដែលពាក្យកាត់ហៅថា RCEP ដែលមានប្រទេសអាស៊ានទាំង10 និងអូស្រ្តាលី ចិន ជប៉ុន សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ និងណូវែលហ្សេឡង់។ RCEP នឹងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដ៏មានសក្តានុពលក្នុងធុរកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ និងការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែស៉ីជម្រៅរវាងបណ្តាប្រទេសដែលចូលរួម RCEP នេះ ដើម្បីឱ្យធុរកិច្ចអាចដំណើរការកាន់តែប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព និងសមត្ថភាព ទូទាំងតំបន់។

ចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលេីកឡេីងថា កម្ពុជាយល់ឃើញថា សមុទ្រចិនខាងត្បូងគួរជា សមុទ្រប្រកបដោយសន្តិភាព និងស្ថិរភាព ដោយមានសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ និងការហោះហើរ នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បណ្តាប្រទេសដែលទាមទារអធិបតេយ្យភាពក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង គួរតែដោះស្រាយបញ្ហាទាមទារអធិបតេយ្យភាពដោយសន្ដិភាពស្របតាមច្បាប់អន្ដរជាតិ។ សង្ឃឹមថាអាស៊ាននិងចិនបន្តការចរចា ដើម្បីសំរេចបាន COC ក្នុងពេលឆាប់ៗ ដែលការចរចាបានសម្រេចជិតបញ្ចប់ហើយ។

ចំពោះបញ្ហាឥណ្ឌូ-ប៉ាស៉ីហ្វិក លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បានលើកថា កម្ពុជាគំាទ្រ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៉ីហ្វិក (ASEAN Outlook on Indo-Pacific) ដើម្បីធានានូវសន្តិភាព ស្ថេរភាព និងសន្តិសុខ ក្នុងតំបន់និងជាគំនិតផ្ដួចផ្ដើមបរិយាប័ន្ន និងបំពេញបន្ថែមលើនិម្មាបនកម្មតំបន់អាស៊ាន(ASEAN Regional Architecture)៕

ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិននៅកម្ពុជា ផ្ញើសារអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៧២ នៃការបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

(ភ្នំពេញ)៖ លោក វ៉ាង វិនធាន ឯកអគ្គរដ្ឋទូចចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី០១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះ បានបង្ហាញនូវសារអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៧២ នៃការបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។

ក្នុងសារនេះលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត បានគូសរំលេចនូវប្រវត្តិនៃការតស៊ូរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិន និងសមិទ្ធផលជាច្រើនរបស់ប្រទេសចិន ក្រោមការដឹកនាំរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិនផងដែរ។

ខាងក្រោមនេះ ជាសុន្ទរកថាទាំងស្រុងរបស់លោក វ៉ាង វិនធាន៖

ក្នុងឱកាសខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៧២ នៃការបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ខ្ញុំតាំងនាមឱ្យស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា សូមជូនពរដោយស្មោះដល់ជនរួមជាតិ ដែលកំពុងបម្រើការងារសិក្សា និងរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងសូមថ្លែងអំណរគុណដោយស្មោះជូនចំពោះមិត្តគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលតែងយកចិត្តទុកដាក់ និងគាំទ្រមិត្តភាពរវាងចិន និងកម្ពុជា។

រំឭកអតីតកាលគណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន បានបង្រួបបង្រួមដឹកនាំប្រជាជនចិន និងបន្តការតស៊ូបោះជំហានឆ្ពោះទៅមុខ។ ឆ្លងកាត់ការអភិវឌ្ឍន៍ និងវិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនដងច្រើនសារ ឆ្លងកាត់ការពុះពាររាល់ឧបសគ្គ និងការទទួលបាននូវសមិទ្ធផលផ្លែផ្កាដ៏ត្រចះត្រចង់ បង្កើតបានជាមាគ៌ាសង្គមនិយម ដែលមានលក្ខណៈពិសេសនៃចិន ដោយជោគជ័យ។

ចិនកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ថ្មី លើកកម្ពស់សមត្ថភាពចម្រុះ នៃជាតិសម្រេចបាននូវគោលដៅ១០០ឆ្នាំ, ទី១៖បានកសាងសង្គម Xiaokang គឺជាសង្គមដែលជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនមានកម្រិតល្អបង្គួរយ៉ាងពេញលេញ នៅក្នុងប្រទេសចិន បានដោះស្រាយបញ្ហាក្រីក្រ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រយ៉ាងដាច់ខាត និងកំពុងបោះជំហានយ៉ាងស្វាហាប់ឆ្ពោះទៅរកគោលដៅ១០០ឆ្នាំ, ទី២៖ក្នុងការកសាងជាប្រទេសខ្លាំងក្លាទំនើបកម្មតាមបែបសង្គមនិយមគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ មាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ ការច្នៃប្រឌិត និងការទទួលបានសមិទ្ធផលផ្លែផ្កាដ៏មហិមាដែលបង្រួបបង្រួមដឹកនាំប្រជាជនចិនដោយគណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន នឹងត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងកំណត់ហេតុអភិវឌ្ឍន៍នៃប្រជាជាតិចិន និងកំណត់ហេតុអភិវឌ្ឍន៍អរិយធម៌មនុស្សជាតិ។

ក្រឡេកមើលបច្ចុប្បន្នកាល ប្រឈមមុខជាមួយជំងឺវីរុសកូវីដ១៩ ដែលផ្ទុះឡើងជាបន្ទាន់រដ្ឋាភិបាលចិន តែងតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការយកប្រជាជនជាធំ និងអាយុជីវិតជាចម្បង តែងតែប្រកាន់នូវអាកប្បកិរិយាប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ ក្នុងការរៀបចំជំរុញកិច្ចទប់ស្កាត់ជំងឺវីរុស និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ ចំនួនវ៉ាក់សាំងកូវីដដែលបានចាក់នៅក្នុងប្រទេសចិនមានចំនួនសរុប ២,១៧០លានដូស និងមានប្រជាជនចំនួនជាង ១,០០០លាននាក់ បានបញ្ចប់ការចាក់វ៉ាក់សាំងទាំងស្រុង ហើយវាក់សាំងដែលបានផ្តល់ទៅកាន់សកលលោកជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍មានចំនួន ១,២៥០លានដូស បានជួយកាត់បន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺវីរុសមួយនេះ និងបានជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិតយ៉ាងច្រើន។

នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២១ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ចិន មានចំនួនលើសពី ៨.២ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិក មានកំណើន១២.៧% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០២០។ សមិទ្ធផលផ្លែផ្កាសំខាន់ៗ ទទួលបានក្នុងវិស័យដូចជាយានអវកាស ការរុករកនៅសមុទ្រជ្រៅ និងវិស័យ Supercomputer ជាដើម។

ប្រសិទ្ធភាព នៃយុទ្ធសាស្ត្រកម្លាំងជំរុញច្នៃប្រឌិតអភិវឌ្ឍន៍ទទួលបានជាបន្តបន្ទាប់ បានផ្តល់ជាការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងដល់ការសាងគំរូអភិវឌ្ឍន៍ថ្មី ដែលយកដំណើរវដ្តនៅក្នុងប្រទេសចិនជាចម្បង និងការជំរុញទៅវិញទៅមកនៃវដ្តទេក្នុង និងក្រៅប្រទេស។

ដើរតាមនិន្នាការពិភពលោក ប្រឈមមុខជាមួយការផ្លាស់ប្តូរ នៃពិភពលោកដែលពុំធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលមួយរយឆ្នាំនេះ ចិនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងជោគជ័យរួម។ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការបោះជំហានលើមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍សន្តិភាព ជំរុញកសាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិប្រភេទថ្មី ជំរុញការកសាងសហគមន៍វាសនារួមសម្រាប់មនុស្សជាតិ ជំរុញការកសាង «ខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ» ដែលមានគុណភាពខ្ពស់ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ យកការអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីនៃចិនផ្តល់ជាឱកាសថ្មីសម្រាប់ពិភពលោក។

សហការជាមួយប្រទេស និងប្រជាជនដែលស្រឡាញ់សន្តិភាព ផ្សព្វផ្សាយគុណតម្លៃរួមនៃសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ យុត្តិធម៌ សច្ចធម៌ ប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិទាំងឡាយបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ មិនប្រឈមមុខដាក់គ្នា បើកចំហ មិនបិទជិត ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ និងជោគជ័យទៅវិញទៅមក មិនអនុវត្តគោលការណ៍ទទួលអត្ថប្រយោជន៍តែភាគីម្ខាង ប្រឆាំងនឹងលទ្ធិដែលប្រើអំណាច និងនយោបាយសិទ្ធិគៀបសង្កត់ តែងឈរជាមួយប្រវត្តិសាស្ត្រដែលត្រឹមត្រូវ និងភាពរីកចម្រើន នៃមនុស្សជាតិ។

ថែរក្សាការពារចំណងមិត្តភាពដ៏ជ្រាលជ្រៅ ចំណងមិត្តភាពដែកថែបរវាងចិន និងកម្ពុជា ទទួលបានការលើកកម្ពស់ឥតឈប់ឈរ ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺវីរុសកូវីដ និងការជំរុញអភិវឌ្ឍរួម។ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គលបានសព្វព្រះរាជហឫទ័យប្រោសព្រះរាជទានជំនួយដ៏ថ្លៃថ្លាដល់កិច្ចទប់ស្កាត់ជំងឺវីរុសក្នុងប្រទេសចិន។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបំពេញទស្សនកិច្ចជាបន្ទាន់ទៅកាន់ប្រទេសចិនក្នុង «ដំណើរបញ្ច្រាស» ។

ភាគីចិនបានចាត់បញ្ជូនក្រុមអ្នកជំនាញទប់ស្កាត់ជំងឺវីរុស និងផ្តល់វ៉ាក់សាំងមកកាន់កម្ពុជាជាអាទិភាព។ កម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំងនិទាឃរដូវ(Spring Vaccination) ត្រូវបានអនុវត្តស្ទើរតែគ្រប់ខេត្តទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ សកម្មភាពដ៏កក់ក្តៅនីមួយៗ ត្រូវបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីអត្ថន័យស្នូល នៃសហគមន៍វាសនារួមរវាងចិននិងកម្ពុជា។

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្តែងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរមានកំណើនទោះបីជារងផលប៉ះពាល់ នៃជំងឺវីរុសក៏ដោយ។ គម្រោងសំខាន់ៗ ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ «ខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ» មានដូចជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសខេត្តព្រះសីហនុ ផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរថ្មីជាដើមត្រូវបានជំរុញយ៉ាងរលូន។

កសិផលកម្ពុជាដែលមានគុណភាពខ្ពស់ជាច្រើន ត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន ឥតឈប់ឈរមានដូចជាអង្ករ ផ្លែចេក ផ្លែស្វាយជាដើម។ ប្រទេសទាំងពីរបានសម្របសម្រួលយ៉ាងស្អិតរមួត និងគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក បង្ហាញពីសម្លេងយុត្តិធម៌ និងសច្ចធម៌លើបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍ស្នូល រវាងគ្នានិងគ្នា និងជាចំណាប់អារម្មណ៍រួម។

ចំណងមិត្តភាពចិន និងកម្ពុជា ទទួលបានផលដើមរដូវ ក្លាយជាគំរូដែលមានការជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកខាងនយោបាយ ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ការផ្សារភ្ជាប់គ្នារវាងបេះដូងប្រជាជន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខជាដើម។

ឆ្លៀតឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងមិត្តអ្នកអានកម្ពុជា ដែលតែងយកចិត្តទុកដាក់ និងគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍ទំនាក់ទំនងចិន-កម្ពុជា និងសូមជូនពរសិរីមង្គលបវរប្រសើរជូនដល់អ្នកទាំងអស់គ្នា។ ជឿជាក់ថាក្រោមការដឹកនាំជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ នៃប្រទេសទាំងពីរ និងក្រោមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់ប្រជាជនទាំងពីរ ភាពជាដៃគូកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងកិច្ចកសាងសហគមន៍វាសនារួមគ្នា រវាងចិន-កម្ពុជា នឹងបន្តបោះសន្ទះទៅកាន់ដំណាក់កាលថ្មីមួយទៀត៕

វីដេអូ៖ សារព័ត៌មាន Counter Punch ៖ មេរៀនពីកម្ពុជា ស្តីអំពីរបៀបឆ្លើយតបទៅនឹងវីរុសកូវីដ-១៩

 

រាប់ចាប់ពីទ្វីបអឺរ៉ុបរហូតដល់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ក្តីសង្ឃឹមស្តីពីការអាចងើបឡើងវិញចេញពីវិបត្តិកាលពី ដើមឆ្នាំនេះ ត្រូវបានពើបប្រទះនឹងការកើនឡើងវីញនូវករណីឆ្លងនិងស្លាប់ ដោយសារវីរុសកូវីដ-១៩ ទម្រង់ Delta ដែលមានសមត្ថភាពចម្លងកាន់តែខ្លាំងជាងមុន។

នៅពេលឥឡូវនេះ បណ្តាប្រទេសដែលធ្លាប់គ្រប់គ្រងបានយ៉ាងល្អលើវីរុសរាតត្បាតកូវីដ-១៩ បាននិងកំពុងជួបនូវការលំបាកក្នុងការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាល នៃវីរុសនេះ ខណៈពេលដែលរលកថ្មីៗនៃការឆ្លង បាននិងកំពុងបង្កនូវផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពរបស់ប្រទេស។

ប៉ុន្តែ «ប្រទេសមួយហាក់ដូចជាកំពុងដើរផ្ទុយពីនិន្នាការពិភពលោកទៅវីញ»។ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងទប់ទល់នឹងរលកទី៤ នៃការរាតត្បាតនៃវីរុសកូវីដ-១៩ និងហាក់ដូចជាកំពុងឈានឆ្ពោះទៅរកដំណាក់កាលនៃការវិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចដែលមានលក្ខណៈ ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងកម្រិតសេដ្ធកិច្ចដែលកម្ពុជាទទួលបាននៅ មុនពេលកើតមានការ រាតត្បាតនៃវីរុសកូវីដ-១៩។

ថ្វីបើ GDPសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗនៅកម្ពុជាមានចំនួនស្មើនឹង ១/១០ នៃ GDP សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ នៅសហភាពអឺរ៉ុបក៏ដោយ «ក៏កម្ពុជាអាចសម្រេចបាននូវអត្រានៃការចាក់វ៉ាក់សាំងស្រដៀងគ្នាទៅនឹងសហភាពអឺរ៉ុប ជាមួយនឹងអត្រាស្លាប់ទាបជាងរហូតដល់ទៅ ២០ ដង»។

ការតស៊ូប្រយុទ្ធរបស់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រឆាំងនឹងវីរុសទម្រង់ Delta

តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅមិនទាន់មានភាពស៊ាំទៅនឹងវីរុសកូវីដ-១៩ ទម្រង់ថ្មីៗ នៅឡើយទេ។ ប្រទេសថៃបានប្រឈមមុខនឹងការផ្ទុះឡើងនៃករណីឆ្លង ដែលនៅខែមីនាមានចំនួនជាមធ្យមប្រហែល ១៣០ ករណី ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃៗ ក៏ប៉ុន្តែបានកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុត គឺ ២១០០០ ករណី កាលពីខែសីហា។

នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា វីរុសទម្រង់ Delta បានបន្ថែមសម្ពាធកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ទៅលើប្រជាជនដែល បាននិងកំពុងប្រឈម មុខនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិសុខភាពដែល បង្កឡើងដោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាដ៏ហិង្សា។ ប្រទេសនេះមានករណីស្លាប់ដោយសារវីរុសកូវីដ-១៩ ប្រមាណ ១៦៧០០ ករណីរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។

ប្រទេសវៀតណាម ដែលពីដំបូងឡើយ បានទទួលនូវការកោតសរសើរចំពោះភាពជោគជ័យនៃការអាចគ្រប់គ្រងបានយ៉ាងល្អលើវីរុសកូវីដ-១៩ តែនៅពេលឥឡូវនេះក៏បាននិងកំពុងប្រឈមមុខនឹងការលំបាកផងដែរ ខណៈ ដែលករណីឆ្លងជា មធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃបានកើនដល់ជាង ១២០០០ ករណី នៅក្នុងខែកញ្ញានេះ។

ប្រទេសអ្នកមាននៅ កនុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកមានភាពល្អប្រសើរជាងនេះបន្តិច។ ប្រទេសអូស្រ្តាលីអាចការពារខ្លួនបានល្អពីការរាតត្បាតដ៏អាក្រក់បំផុត តាមរយៈការដាក់ចេញ នូវវិធានការបិទព្រំដែន ដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលបានធ្វើឱ្យជនជាតិអូស្ត្រាលីជាច្រើនត្រូវជាប់នៅក្រៅប្រទេស និងមិនអាចវិលត្រឡប់មកផ្ទះវិញបាន។

ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Morrison បានខ្ជះខ្ជាយពេលវេលា តាមរយៈការមិនខិតខំព្យាយាមចាក់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាជនឱ្យបានទាន់ពេលវេលាដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប្រទេសនេះបាត់បង់ម្ចាស់ការ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវីរុសទម្រង់ Delta ដែលបានធ្វើឱ្យករណីឆ្លងនិងស្លាប់កើនឡើងយ៉ាងគំហ៊ុក។

ក្នុងចំណោមការកើនឡើងដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភទាំងនេះ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ «ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយ ដែលអាចទប់ស្កាត់បានយ៉ាងល្អទៅនឹងរលកទី៣ នៃការរាតត្បាតនៃវីរុសកូវីដ-១៩»។

ចាក់វ៉ាក់សាំងហើយបន្តដំណើរទៅមុខទៀត

របាយការណ៍របស់ដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រមេគង្គ (Mekong Strategic Partners) ដែលមាន ចំណងជើងថា «ការលាតត្រដាងនូវភាពជោគជ័យនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងរបស់កម្ពុជា» បានឱ្យដឹងថា «ការចាក់វ៉ាក់សាំងបានឆាប់រហ័សគឺជាមូលហេតុនៅពី ក្រោយភាពជោគជ័យរបស់កម្ពុជា ហើយប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដំបូងគេនៅ លើពិភពលោកដែល បានផ្តល់ការចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ដល់ប្រជាជនក៏ដូចជា ដល់កុមារ»។

បច្ចុប្បន្ននេះប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៥៧% បានទទួលវ៉ាក់សាំងចំនួន ២ដូស ខណៈដែលប្រទេសថៃមានអត្រាចាក់វ៉ាក់សាំងពេញលេញត្រឹមតែ ១៧% និងវៀតណាមមានត្រឹមតែ ៤% ប៉ុណ្ណោះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ នៅក្នុងប្រទេសអូស្រ្តាលី ប្រជាជនតិចជាង ៤០% ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងពេញលេញ ហើយខណៈពេលដែលប្រជាជនអូស្រ្តាលីប្រមាណ ៣៦% ទៀតនៅតែមានភាពស្ទាក់ស្ទើរ ក្នុងការចេញទៅចាក់វ៉ាក់សាំង។ ហើយ វាក៍អាចទៅរួចដែលថា «ប្រទេសអូស្ត្រាលីនឹងមិនអាចវិលត្រឡប់ទៅរកស្ថានភាពជាធម្មតាវិញបាននៅក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ»។

សមិទ្ធផលនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងនៅកម្ពុជាបានធ្វើឱ្យចំនួនករណីស្លាប់ដោយ សារវីរុសកូវីដ-១៩ នៅក្នុងប្រទេសនេះ មានចំនួនតិចជាងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានជិតខាង។ អត្រាមរណៈភាពទាបរបស់កម្ពុជាមានន័យស្មើនឹងមនុស្សចំនួន ៣៤០ នាក់អាចនៅបន្តរស់រានមានជីវិតជារៀងរាល់សប្តាហ៍បើ ប្រៀបធៀបទៅនឹង បណ្តាប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់»។

នេះគឺភាពជោគជ័យមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទវ៉ាក់សាំងទាំងអស់ដែលខ្លួនអាចទទួលបានដែលរួមមានទាំងវ៉ាក់សាំង Sinovac, Sinopharm, AstraZeneca,និង Johnson & Johnson។

ខណៈពេលដែលមានមនុស្សតិចជាងមុនបានឆ្លងវីរុសនិងបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយសារវីរុសនេះ ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពរបស់កម្ពុជាបានស្ថិតក្រោមសំពាធតិចតួចប៉ុណ្ណោះ និងអាចផ្តោតអារម្មណ៍លើការគ្រប់គ្រងជំងឺដទៃទៀត ដែលតែងតែផ្ទុះឡើង នៅក្នុងរដូវភ្លៀងធ្លាក់។

ការបោះជំហានទៅ មុខបន្តិចម្តងៗរបស់កម្ពុជាពីការបិទខ្ទប់និងការចាប់ផ្តើមបើក ដំណើរការអាជីវកម្មឡើងវិញ បាននិងកំពុងធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្ថិត នៅលើមាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកការវិលត្រឡប់ទៅរកជីវភាពជាធម្មតាតាមបែបគន្លងថ្មី (New Normal)។

ប្រទេសកម្ពុជាក៏កំពុងស្ថិតនៅលើមាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកការបើក សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើងវិញផងដែរ ចំពោះការវិនិយោគពីបរទេស និងការធ្វើទេសចរណ៍ពីសំណាក់អន្តរជាតិ។ វីរុសរាតត្បាតនេះបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍, សំណង់ និងផលិតកម្ម ជាពិសេសបានបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់គ្រួសារក្រីក្រ និងក្រុមជនងាយរងគ្រោះ។

ប៉ុន្តែ ការព្យាករណ៍ សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២២ បានបង្ហាញថា «កម្ពុជាអាចទទួលបានកំណើនពី ៥% ទៅ ៦%» ខណៈដែលកម្មករនិងបុគ្គលិក ដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ក៏បាននិងកំពុងវិលត្រឡប់ទៅកាន់រោងចក្រ, ការិយាល័យ និងការដ្ឋានសំណង់របស់ពួកគេជាបណ្តើរៗផងដែរ។

ទាំងអស់នេះគឺជាដំណឹងដ៏ល្អសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជានិងអ្នកតស៊ូមតិអំពីវ៉ាក់សាំង ក៏ប៉ុន្តែវាក៏បាននាំមកនូវផលប៉ះពាល់មួយចំនួនផងដែរ។

ការចាក់វ៉ាក់សាំងនឹងផ្តល់នូវសេរីភាព

ភាពជោគជ័យរបស់កម្ពុជាក្នុងការទប់ស្កាត់ វីរុសទម្រង់ Delta បានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ប្រទេសដទៃទៀតដែលកំពុងជួបប្រទះនឹងការលំបាកក្នុងការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាល នៃវីរុសនេះ។

តើមានអ្វីដែល យើងអាចរៀនបានពីវិធីសាស្ត្រឆ្លើយតប ទៅនឹងវីរុសរាតត្បាតរបស់ព្រះរាជាណាចក្រនេះ?

• ទី1 «ការចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការវីរុសកូវីដ-១៩ ពិតជាបានជួយសង្គ្រោះជីវិតមនុស្ស»។ ការសង្ស័យអំពីវ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេសអ្នកមានបាននិងកំពុងធ្វើឱ្យមនុស្ស ជាច្រើនត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងបានបន្តពន្យារពេលការយកឈ្នះលើវីរុសកូវីដ-១៩ ហើយការបិទព្រំដែននឹងមិនមានប្រសិទ្ធិភាពដូចគ្នាទៅនឹងការចាក់វ៉ាក់សាំងនោះទេដែល នេះគឺជាមេរៀនដ៏ឈឺចាប់មួយដែលអូស្ត្រាលីទទួលបាន។
• ទី2 «ការចាក់វ៉ាក់សាំងបាននាំមកនូវលទ្ធផលជាវិជ្ជមាន ដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកថែទាំសុខភាពអាចផ្តោតអារម្មណ៍បានល្អលើការសង្គ្រោះបន្ទាន់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ»។
• ទី3 «បញ្ហាសំខាន់គឺការពាក់ម៉ាស់និងការ លាងសម្អាតដៃដែល បានរួមចំណែកដល់ការជួយសង្គ្រោះសុខុមាលភាពនិងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន និងដែលអាចអនុញ្ញាតឱ្យម្ចាស់អាជីវកម្មបើកដំណើរការភោជនីយដ្ឋាន, បារ និងការដ្ឋានសំណង់ឡើងវិញ ហើយមនុស្សក៏អាចវិលចូលធ្វើការវិញបានផងដែរ»។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជានៅមិនទាន់រួច ផុតពីបញ្ហានៅឡើយទេ ខណៈដែលការកើនឡើងនូវករណីឆ្លងថ្មីៗ និងបញ្ហាប្រឈមជាបន្តបន្ទាប់ បានបន្តកើតមានដោយសារវីរុសកូវីដ-១៩ទម្រង់ថ្មីៗ។

ប៉ុន្តែភាពជោគជ័យនៃការចាក់វ៉ាក់សាំង របស់កម្ពុជានៅតែធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្ថិតនៅលើទីតាំងដែលមានប្រៀបជាងបណ្តាប្រទេសជិតខាង។

ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវីរុសកូវីដ-១៩ នឹងមិនបញ្ចប់នៅក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ យើងនឹងត្រូវប្រើប្រាស់រាល់គ្រប់បទពិសោធន៍ដែល យើងមានដើម្បីគ្រប់គ្រងលើវីរុសនេះឱ្យបាន៕

ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល៖ ការដោះលែងរថយន្តល្មើសដឹកលើសទម្ងន់ គ្មានជាលើកទី២នោះឡើយ (មានវីដេអូ)

  (ភ្នំពេញ)៖ លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន បានថ្លែងបញ្ជាក់ថា ការដោះលែងរថយន្តដឹកលើសទម្ងន់កំណត់ទាំង២២៩គ្រឿង មុនកាលកំណត់នេះ ចាប់ផ្តើមអនុវត្តចាប់ពីពេលនេះដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ដែលជាទឹកចិត្តដ៏ល្អប្រសើររបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដើម្បីអបអរពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌប្រពៃណីខ្មែរ និងជាសារមួយដាស់តឿនដល់អ្នកបើកបររថយន្ត និងម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន បញ្ឈប់ការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់ទៀត ព្រោះនេះជាការដោះលែងជាលើកទី១ និងជាលើកចុងក្រោយហើយ មិនមានទៀតនោះទេ។

លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល បានថ្លែងដូចនេះនៅព្រឹកថ្ងៃទី០១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះ នៅទីស្តីការក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ស្តីពីការដោះលែងយានយន្តដឹកជញ្ជូន លើសទម្ងន់កំណត់ចំនួន២២៩គ្រឿង មុនកាលកំណត់ ក្រោយពីមានការសម្រេចរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃកម្ពុជា។

លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល បានថ្លែងថា «សម្តេចបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា យើងត្រូវតែខិតខំរឹតបន្តឹងច្បាប់នេះថែមទៀត នេះជាលើកទី១និងជាលើកចុងក្រោយហើយ ដែលយើងអនុញ្ញាតដោះលែងរថយន្តដែលបានឃាត់ទុកក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនេះ ក្នុងឱកាសបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌប្រពៃណីខ្មែររបស់យើង និងការរីកចំរើនឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ច របស់យើងដោយយករថយន្តនោះមកធ្វើអាជីវកម្ម ដើម្បីជួយទ្រទ្រង់នៃការរីកចំរើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់យើង ប៉ុន្តែអត់មានលើកទី២ទេ»។

លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី បានបន្ថែមថា ការដោះលែងរថយន្តទាំង២២៩គ្រឿង គឺដើម្បីជាការអបអរនូវការគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ១៩ បានដោយជោគជ័យ និងបានបើកដំណើរការ សាលារៀនឡើងវិញ ក្នុងនោះដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចក៏នឹងចាប់ផ្តើមរីកចំរើនឡើងវិញដែរ ដែលត្រូវការរថយន្តទាំងនេះដើម្បីចូលរួមក្នុងការដឹកជញ្ជូនទំនិញដើម្បីបំរើ ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ជាតិ ហើយការដោះលែងនេះដែរក៏ជាសារមួយផ្ញើទៅកាន់អ្នកបើកបររថយន្តធន់ធ្ងន់ និងម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន ត្រូវតែបញ្ឈប់ការដឹកជញ្ជូន លើសទម្ងន់កំណត់នេះបន្តទៀត ដើម្បីកុំឱ្យផ្លូវឆាប់ខូច និងបង្ករជាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ដោយត្រូវចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការថែរក្សាផ្លូវថ្នល់ឱ្យប្រើប្រាស់យូរអង្វែង។

លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានបញ្ជាក់ដែរថា កាដោះលែងនេះដែរនឹងចាប់ផ្តើមចាប់ពីពេលនេះដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ចំពោះតែយានយន្តណាដែលបានបង់ប្រាក់ផាកពិន័យរួច ប៉ុណ្ណោះ ហើយរថយន្តដែលមិនទាន់បានបង់ការផាកពិន័យ ត្រូវបង់ឱ្យបានមុនថ្ងៃទី១៨នេះ បើកមិនដូចនេះទេរថយន្តនឹងនៅតែបន្តឃាត់ទុក មិនមែនការដោះលែង មុនកាលកំណត់នេះ ទៀតទេ។

ជាមួយគ្នានោះដែរលោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល ក៏បានណែនាំដល់មន្ត្រីជំនាញក្រសួងសាធារណការ និងក្រុមការងារត្រួតពិនិត្យយានយន្ត ដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់ កំណត់ទាំងអស់ ត្រូវបន្តធ្វើការរឹតបន្តឹងច្បាប់នេះឱ្យបានកាន់តែរឹងមាំបន្ថែមទៀត ក្រោយពីការដោះលែងរថយន្តដឹកលើកទម្ងន់ ទាំង២២៩គ្រឿងនេះ នឹងត្រូវបន្តណែនាំដល់ អ្នកបើកបររថយន្ត ត្រូវបញ្ឈប់ការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់នេះបន្តទៀត ដើម្បីចួលរួមជួយថែរក្សាផ្លូវថ្នល់។

សូមបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងមាត្រា ៦០. អ្នកប្រើប្រាស់យានយន្តដឹកជញ្ជូនធុនធ្ងន់ដែលដឹកជញ្ជូនទំនិញលើផ្លូវថ្នល់ដែល៖

ទី១៖ មិនចូលថ្លឹងនៅស្ថានីយជញ្ជីងតាមបណ្តាញផ្លូវ ត្រូវពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់ចំនួន ៥០០ ០០០រៀល។

ទី២៖ ផ្ទុកទម្ងន់មិនលើស៥ (ប្រាំ)ភាគរយ នៃទម្ងន់កម្រិតកំណត់ត្រូវធ្វើការព្រមានជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ។

ទី៣៖ ផ្ទុកទម្ងន់លើសពី ៥(ប្រាំ)ភាគរយ ទៅ ១០ (ដប់)ភាគរយ នៃទម្ងន់កម្រិតកំណត់ត្រូវ រើទំនិញចេញនិងឃាត់យានជំនិះទុកចំនួន១០ (ដប់)ថ្ងៃ និងត្រូវពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់ចំនួន ១០០ ០០០រៀល ក្នុងទម្ងន់១តោន។ ដកបណ្ណបើកបរ និងព្យួរទុកចំនួន ១០ថ្ងៃ។

ទី៤៖ ផ្ទុកទម្ងន់លើសពី១០ភាគរយ ទៅ ២០ភាគរយនៃទម្ងន់កម្រិតកំណត់ត្រូវ ៖ រើទំនិញចេញនិងឃាត់យានជំនិះទុកចំនួន ១(មួយ)ខែ និងពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់ចំនួន ២០០ ០០០រៀល ក្នុងទម្ងន់១តោន។ ដកបណ្ណបើកបរ និងព្យួរទុកចំនួន ៦ខែ។

ទី៥៖ ផ្ទុកទម្ងន់លើសពី២០(ម្ភៃ)ភាគរយ នៃទម្ងន់កម្រិតកំណត់ត្រូវ រើទំនិញចេញនិងឃាត់យានជំនិះទុកចំនួន ១ឆ្នាំ និងពិន័យអន្តរការណ៍ជា ប្រាក់ចំនួន ៣០០ ០០០រៀល ក្នុងទម្ងន់១តោន។ ដកបណ្ណបើកបរ និងព្យួរទុកចំនួន ២ឆ្នាំ៕