Sunday, January 15, 2023

សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អញ្ជើញអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ វ៉ាឡេណា ប្រកបដោយសុវត្តិភាព សម្រាប់ដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការរយៈពេល៣ថ្ងៃ នៅសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ


សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអញ្ជើញទៅដល់ទីក្រុងម៉ាល នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ប្រកបដោយសុវត្តិភាព សម្រាប់ដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ រយៈពេល៣ថ្ងៃ នៅសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ។ 



យន្តហោះពិសេសរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជើងហោះហើរលេខ ០០១ បានធ្វើការចុះចតនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិវ៉ាឡេណា កាលពីវេលាម៉ោង ១០និង៥០នាទី ថ្ងៃទី១៥មករា ម៉ោងនៅទីក្រុងម៉ាល នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ត្រូវនិងម៉ោង៨និង៥០នាទី ម៉ោងនៅរាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រោមវត្តមាន នៃការអញ្ជើញទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ចស្វាគមន៍យ៉ាងស្និទ្ធស្នាលរ៉ាក់ទាក់បំផុត ពីឯកឧត្តម អាប់ឌុលឡា សាហ៊ីដ (Abdulla Shahid) រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ឯកឧត្តម អ៊ុង ស៊ាន ឯកអគ្គរាជទូតវិសាមញ និងពេញសមត្ថភាព នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រចាំសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ព្រមទាំងវត្តមាន ឯកឧត្តម លោកជំទាវ ជាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ និងឥស្សរជនការទូត នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រចាំសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ជាច្រើនរូប។ 

ដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ ជាលើកដំបូងបំផុត របស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ទៅកាន់សាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវនាពេលនេះ ស្របតាមការអញ្ជើញពីឯកឧត្តម អីប្រាហ៊ីម ម៉ូហាម៉េដ សូលី ប្រធានាធិបតី នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ។  តាមកម្មវិធីដែលបានគ្រោងទុក សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងធ្វើជំនួបពិភាក្សាកំពូលទ្វេភាគីជាមួយ ឯកឧត្តម អីប្រាហ៊ីម ម៉ូហាម៉េដ សូលី ប្រធានាធិបតី នៃសា ធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ក្រោយពិធីបដិសណ្ឋារកិច្ចផ្លូវការ ដែលធ្វើឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៦មករា។ 

ឯកសារសំខាន់ៗចំនួន ៦ ដើម្បីពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ នៃប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា-ម៉ាល់ឌីវ គ្រោងនិងចុះហត្ថលេខា ក្រោយជំនួបកំពូលនៃមេដឹកនាំទាំងពីរកម្ពុជា-ម៉ាល់ឌីវ ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងធ្វើជំនួបពិភាក្សាជាមួយ ឯកឧត្តមអនុប្រធានាធិបតី ឯកឧត្តមប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានតុលាការកំពូល និងឯកឿត្តមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ។ 

សូមបញ្ជាក់ថា គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អញ្ជើញអមដំណើរសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី រួមមាន ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ឯកឧត្តម អូស្មាន ហាស្សាន់ ទេសរដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស ឯកឧត្តម ថោង ខុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍ ឯកឧត្តម ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាល ឯកឧត្តម សុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្រ្តីប្រតិភូ អមនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជាអគ្គលេខាធិការ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឯកឧត្តម ស្រ៊ី ថាមរុង្គ រដ្ឋមន្រ្តីប្រតិភូ អមនាយករដ្ឋមន្រ្តី ព្រមទាំងវត្តមាន ឯកឧត្តម លោកជំទាវ ជាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងប្រតិភូសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាចំនួន ៤៨រូប។ 

បន្ទាប់ពីការអញ្ជើញចុះចតពីយន្តហោះពិសេស សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអញ្ជើញធ្វើដំណើរតាមនាវាទេចរណ៍ល្បឿនលឿនប្រមាណរយៈពេល ២០នាទី មុនអញ្ជើញទៅដល់សណ្ឋាគារស្នាក់នៅ នៃតំបន់មាត់សមុទ្រលំហែកាយ ក្នុងទីក្រុងម៉ាល។ 


សម្រង់ប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន, ជួបសំណេះសំណាលនិងពិសារអាហារសាមគ្គីជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានលើកទី៥

CNV:

 ថ្ងៃនេះយើងជួបជុំគ្នា នៅក្នុងបរិយាកាសមួយពោរពេញទៅដោយភាពសុខដុមរមនា បន្ទាប់ពីបានអាក់ខានកាលពីរយៈ​ពេលកូវីដ-១៩ ញាំញី ធ្វើអោយយើងមិនអាចធ្វើ(ការជួបជុំបាន)នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១និង២០២២។ ការធ្វើជួបគ្នាលើកនេះទៀតសោត ក៏គាប់ជួននឹងក្រោយចូលឆ្នាំសកល ដែលឆ្លងពីឆ្នាំ ២០២២ មកឆ្នាំ ២០២៣ ដែលខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះជូនពរចំពោះសម្ដេចឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា ទាំងអស់ សូមប្រកបដោយសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចម្រើន និងជួបប្រទះតែនឹងពុទ្ធពរនិងពរទាំងប្រាំប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ បដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។

(១) ជំនួបរវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាននិងអ្នកផ្តល់ព័ត៌មាន

ជំនួបថ្ងៃនេះ វាមិនមែនគ្រាន់តែជាជំនួបជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានប្រមាណជាង ៥ ពាន់នាក់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែក៏មានអ្នកដែលត្រូវផ្ដល់ព័ត៌មាន ដែលក្នុងនោះមានអ្នកនាំពាក្យនៃបណ្ដាស្ថាប័នរដ្ឋ ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំនៃស្ថាប័នដែលមានការពាក់ព័ន្ធ ក៏បានអញ្ជើញមកទីនេះ។ ដូច្នេះ វាមិនគ្រាន់តែជាជំនួបរវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជាមួយនឹងអ្នកសារព័ត៌មានប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែវាជាជំនួបរវាងអ្នកសារព័ត៌មាននិងជាអ្នកផ្តល់ព័ត៌មានផងដែរ។ ខ្ញុំគិតថា បើ​ទោះបី(មាន)ការវិវដ្ដនៅពេលក្រោយយ៉ាងណាក៏ដោយ វេទិកាបែបនេះគួរតែត្រូវរក្សាទុកដោយអ្នកជំនាន់បន្តវេននៅពេលណាមួយនោះ ព្រោះវាជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ដើម្បីកសាងប្រទេសជាតិរបស់យើង អោយរីកចម្រើនទៅមុខ។

(២) អ្នកសារព័ត៌មានជាមន្ត្រីជួរមុខក្នុងការទទួលវ៉ាក់សាំង

ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះការធ្វើរបាយការណ៍របស់ឯកឧត្តម ខៀវ កាញ៉ារីទ្ធ ​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានអម្បាញ់មិញនេះ អំពីវឌ្ឍនភាពទាំងឡាយដែលបានកើតក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ។ ខ្ញុំមានមោទនភាពចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងអស់នៃស្ថាប័នព័ត៌មាន មិនថាតូចមិនថាធំនោះទេ។ ខ្ញុំគួរតែត្រូវយកឱកាសនេះដើម្បីផ្ដល់នូវតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះការចូលរួមនៃផ្នែកសារព័ត៌មានរបស់យើងលើការយុទ្ធនាការប្រឆាំងកូវីដ-១៩ ដែលពេលនោះអ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងក៏បានចូលរួមយ៉ាងសកម្ម។ អ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងក៏បានទទួលត្រឡប់ទៅវិញនូវឋានៈជាមន្ត្រីជួរមុខដែលបានទទួលអាទិភាពនៃការចាក់វ៉ាក់សាំង។ ពេលនោះយើងក្រវ៉ាក់សាំង ក៏ប៉ុន្តែយើងដាក់អ្នកសារព័ត៌មានទាំងឡាយ ឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកដែលទទួលបាននូវវ៉ាក់សាំង។ ត្រង់ចំណុចនេះ ប្រហែលជាមានប្រទេសមិនច្រើនទេ នៅលើពិភពលោកដែលអាចនឹងចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាក្រុមអាទិភាពត្រូវទទួលបាននូវការការពារខ្លួនតាមរយៈវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺ។

(៣) អ្នកសារព័ត៌មានជួយផ្សព្វផ្សាយវិធានការសុខាភិបាលនិងការអំពាវនាវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលពីកូវីដ១៩

ខ្ញុំដឹងថាអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវការធ្វើដំណើរទៅគ្រប់ទីកន្លែងដែល មិនគិតថាទីកន្លែងនោះត្រូវឆ្លង កន្លែងនោះមិនត្រូវឆ្លងទេ។ ខ្ញុំនៅចាំបានថានៅឯពោធិ៍ចិនតុង អ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងខាង Fresh News បានសួរថាអ្នកសារព័ត៌មានអាចនឹងទទួលបាននូវវ៉ាក់សាំងឬទេ? ខ្ញុំក៏បានដាក់បញ្ចូលអ្នកសារព័ត៌មានជាក្រុមអា​ទិភាពនៃការទទួលបានវ៉ាក់សាំង។​ ផលប្រយោជន៍ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានមកវិញ គឺនៅត្រង់ថា(អ្នកសារព័ត៌មានបានធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ)វិធានការសុខាភិបាល ក៏ដូចការអំពាវនាវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលជូន ប្រ​ជា​ពលរដ្ឋដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនិងជំងឺ កូវីដ-១៩ នេះ។ វិធានការនិងការអំពាវនាវ បានឆ្លងកាត់ និងផ្សារភ្ជាប់ទៅជាមួយប្រជាជនឱ្យបានយល់ដឹងអំពីវិធានការសុខាភិបាលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញ។ ចំណុចនេះ ខ្ញុំសូមផ្ដល់នូវកិត្តិយសជូនសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងដែលបានរួមចំណែកធ្វើកិច្ចការដ៏ល្អមួយនេះ។

(៤) កាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ៣៨ ឆ្នាំ និងចូលរួមដឹកនាំគ្រប់គ្រងអំណាច ៤៤ ឆ្នាំ

… នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកាន់តំណែង ថ្ងៃនេះគ្រប់ខួប៣៨ឆ្នាំ។ ដែលខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះថ្លែងអំណរព្រះគុណ អរគុណ ចំពោះព្រះសង្ឃក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំនិងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានជូនពរខ្ញុំសម្រាប់ខួបលើកទី៣៨ នៃថ្ងៃដែលខ្ញុំបានក្លាយខ្លួនទៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយបើបូកសរុបទាំងដំណាក់កាលទាំងអស់​ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺរយៈពេល ៤៤ ឆ្នាំគឺជិតពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ ដែលជាការចូលរួមគ្រប់គ្រងអំណាច និងដឹកនាំអំណាចនៅក្នុងប្រទេសមួយដ៏កំសត់នេះ … តើខ្ញុំស្ដាប់សម្លេងរបស់ខាងក្រោមរបៀបម៉េចទៅ? មិនថាបញ្ហាតូចឬបញ្ហាធំ ការចម្លងព័ត៌មានពីខាងក្រោមមកអោយខាងលើ        និងទាញព័ត៌មានពីខាងលើផ្ដល់ទៅខាងក្រោមវិញគឺជាការចាំបាច់។

(៥) យកចិត្តទុកដាក់អំពីការផ្តល់និងទទួលព័ត៌មាន មិនថារឿងតូចឬធំ

គ្រាន់តែរឿងតូចមួយនេះ អ្នកទាំងអស់គ្នាអាចកត់សំគាល់បាននូវឥរិយាបទរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ។ ពេលចាប់ផ្ដើមកូវីដ-១៩ យើងបានយកវិធានការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងអំពីវិធីការពារខ្លួន។ នៅពេលនោះ ខាងមូលដ្ឋានបានប្រើប្រាស់រថយន្ត ម៉ូតូ ចល័តក្នុងការផ្សព្វផ្សាយ។ ស្រាប់តែលេចឡើងនៅក្នុង Tiktok​ អំពីយុវជនម្នាក់បានជិះម៉ូតូតាមស្ដាប់សារអំពាវនាវ(ដែលកំពុងតែផ្សព្វផ្សាយនោះ)។ ខ្ញុំបានឃើញសារអំពាវនាវនេះតាម Tiktok ឬ Facebook ខ្ញុំមិនចាំច្បាស់ តែមានរឿងនេះពិតប្រាកដ ​… ដោយសារតែរថយន្តផ្សាយអំពីការការពារកូវីដ-១៩ ចេះតែបើកទៅមុខ ហើយអ្នកដែលស្ដាប់ៗ មិនទាន់ចប់ …យើងក៏បានធ្វើការស្រាវជ្រាវភ្លាម … ពេលនោះគឺមន្ត្រីមូលដ្ឋានរបស់យើងបានប្រើនូវឃោសនសព្ទ​ ហើយដាក់តាមរថយន្តហើយចេះតែបើកតាមផ្លូវទៅ ហើយអ្នកស្ដាប់ក៏ស្ដាប់មិនទាន់ចប់ផង ឡានក៏ទៅផុត … យើងបានអោយមូលដ្ឋានកែតម្រូវភ្លាម ដោយណែនាំថាបើទៅដល់កន្លែងណាមួយ ចាក់នៅកន្លែងនោះ ២ ម៉ោងទៅ ទើបចេញទៅចាក់កន្លែងផ្សេង។ សូម្បីតែបញ្ហាតូចតាចដូចនេះ ក៏យើងបានខិតខំដើម្បី(ធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋ)ទទួលយក(បាននូវ)ព័ត៌មាន

(៦) បញ្ជូនបន្តព័ត៌មានពីប្រភពអនឡាញទៅស្ថាប័ននិងខេត្តពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីស្រាវជ្រាវនិងដោះស្រាយបញ្ហា

សព្វថ្ងៃនេះទៀតសោត ខ្ញុំក៏សូមអរគុណចំពោះសារព័ត៌មានទាំងឡាយដែលបានចូលរួមប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើអសកម្មនានា។ (សារព័ត៌មានទាំងនោះ)សព្វថ្ងៃនេះបានបង្កើតនូវការងាយស្រួលដល់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំសូមសំដែងនូវការសាទរដោយស្មោះចំពោះអ្នកជួយ ក្នុងនោះវិទ្យុនិងទូរទស្សន៍ជារឿងមួយហើយ ក៏ប៉ុន្តែបណ្ដាញអនឡាញ​ក៏បានជួយច្រើនណាស់ដែរ។ ខ្ញុំតែងតែ Forward ចេញពីសារព័ត៌មានអនឡាញ បញ្ជូនទៅខេត្តណាដែលមានបញ្ហា(ដូចក្នុងការផ្សាយ)អោយពិនិត្យតែម្ដង។ ប្រហែលជារដ្ឋមន្ត្រីមួយចំនួន អភិបាលខេត្តមួយចំនួនធ្លាប់បានទទួលរួចហើយនូវការ Forward របស់ខ្ញុំ ដូចជាតាមរយៈប្រព័ន្ធតេឡេក្រាម។

ខ្ញុំមិនធ្លាប់ទទួលទានដំណេកមុនម៉ោង ១ យប់ទេ។ ដូច្នេះចៅហ្វាយខេត្តឬប្រធានស្ថាប័នខ្លះ ទទួលនូវការ Forward របស់ខ្ញុំអំពីព័ត៌មាននៅក្រោយម៉ោង ១២ យប់ ឬក្រោយម៉ោង ១១ យប់។ ពួកគេសម្រាក។ ភ្ញាក់ឡើង(ទើបពួកគេ)បានឃើញនូវអ្វីដែលខ្ញុំបានបញ្ជូនទៅ។ ព័ត៌មានខ្លះបានផ្ដល់អោយយើងនូវឱកាសដើម្បីស្រាវ​ជ្រាវបានភ្លាមៗ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាដែលមាននៅឯមូលដ្ឋាន។ ប្រជាជនត្រូវការនូវយុត្តិធម៌ ឬក៏ត្រូវការនូវដំណោះស្រាយនានា ដែលយើងមិនបានដោះស្រាយជូនពួកគាត់ឬក៏ភាពខ្វះចន្លោះ

(៧) សាទរ សកម្មភាពសារព័ត៌មានពីកូវីដ១៩និងព័ត៌មាននានាបានជាដំណឹងនិងបញ្ជូនបន្តដោះស្រាយ

សូម្បីតែក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ នៅភ្នំដំរីរមាល នៅខេត្តតាកែវ នោះមិនមែនសារព័ត៌មានទេ តែប្រជាពលរដ្ឋបានជូនព័ត៌មាន។ ទីបំផុត យើងក៏បានរកឃើញថាមានការពាក់ព័ន្ធទន្ទ្រានដីភ្នំនៅខេត្តតាកែវ។ ថ្ងៃនេះ ប្រតិបត្តិការនៃការដោះស្រាយ​នៅកន្លែងនោះក៏កំពុងតែធ្វើ ដែលមានការពាក់ព័ន្ធទាំងផ្នែកកងទ័ព ផ្នែករដ្ឋបាលទៅលើបញ្ហា ការឈូសឆាយរុករានព្រៃក្នុងតំបន់ព្រៃភ្នំដំរីរមាលនៃខេត្តតាកែវ។ ខ្ញុំសូមសំដែងនូវការសាទរទៅលើរឿងនេះ ទី១ (អំពីការប្រឹងប្រែងផ្តល់ព័ត៌មាន)លើបញ្ហាកូវីដ-១៩ និងទី២ ព័ត៌មាននានាដែលបានផ្សព្វផ្សាយនិងស្រាវជ្រាវដោយអ្នកសារព័ត៌មាន សម្រាប់(អោយបានដឹងនិង)បញ្ជូនចេញ រាប់ទាំងព័ត៌មានក្ដៅគគុកទាក់​ទិនជាមួយនឹងបញ្ហាការបើកបនល្បែងនានា រហូតទៅដល់ខ្ញុំចេញបទបញ្ជានានា។ ដោយឃើញថាមិនព្រមស្ដាប់ក៏ចេញបទបញ្ជាក្ដៅតែដើម្បីនឹងបញ្ឃប់នូវសកម្មភាពទាំងឡាយ។

(៧) សូមចែករំលែកជោគជ័យការប្រជុំអាស៊ានទី ៤០ និង ៤១ ជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់

ខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះ ថ្លែងនូវការកោតសរសើរចំពោះការខិតខំ ជាពិសេសក្រសួងព័ត៌មាន ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ខៀវ កាញ៉ារីទ្ធ ដែលបានធ្វើកិច្ចការដ៏ល្អ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំកន្លងនេះ។ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ពុំមានអ្នកសារព័ត៌មានណាមួយអត់បាយទេ ហើយក៏ពុំមានអ្នកសារព័ត៌មានណាមួយត្អូញត្អែរថាអត់មានអ៊ីនធឺណិតប្រើដែរ។ យើងបានធ្វើកិច្ចការច្រើន។ អ្នកសារព័ត៌មានច្រើនណាស់ដែលបានមកយកព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ យើងធ្វើការងារដ៏ល្អជាមួយនឹងលទ្ធផលដ៏ល្អប្រសើរនៃការធ្វើប្រជាប្រធានប្ដូរវេនឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ។ ក្រសួងព័ត៌មាន រួមជាមួយបណ្ដាអ្នកសារព័ត៌មានទាំងរដ្ឋនិងឯកជនបានចូលរួមផ្សព្វផ្សាយធ្វើកិច្ចការងារនេះដ៏ល្អ។ ខ្ញុំសូមចែករំលែកនូវជោគជ័យទាំងឡាយនេះ​ ចំពោះអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ដែលមានវត្តមាននៅទីនេះ។ ការពិតទៅ យើងធ្វើការងារច្រើនក៏ប៉ុន្តែយើងនិយាយតិច .. ក្នុងឆ្នាំដ៏លំបាក យើងធ្វើកិច្ចការងារបានល្អ។ នេះមិនមែនជាបញ្ហាធម្មតាទេ។ បើសិនជាពេលវេលាស្រួល ការងារមិនល្អគឺជារឿងម្ខាង តែនៅពេលដែលសភាពការណ៍លំបាក​ ការងារច្រើនយើងធ្វើការងារបានល្អ នោះហើយជាលទ្ធផលដែលឃើញកាន់តែធំ។ ខ្ញុំគិត​ថាឯកឧត្តម ខៀវ កាញ៉ារីទ្ធ មិនបាច់ព្រួយបារម្ភថាថ្ងៃនេះត្រូវមាត់។ ឆ្នាំ ២០២០ ឃើញបង្ហោះព័ត៌មានថាមិនបានត្រូវមាត់ គឺរួចខ្លួន។ ឆ្នាំនេះខ្ញុំមិនត្រឹមតែឱ្យរួចខ្លួនទេ ខ្ញុំជូនកិត្តិយសដ៏ធំសម្រាប់ការដឹកនាំផ្នែកព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។

(៨) ទាំងសារព័ត៌មានទាំងស្ថាប័នផ្តល់ព័ត៌មាន មានការទទួលខុសត្រូវជាងមុន

ឆ្នាំ២០២២ បានកន្លងផុត ហើយបើនិយាយឱ្យលើសពីនេះ ២០២០, ២០២១, ២០២២ (រយៈពេល)បីឆ្នាំ យើងបានរួមគ្នាធ្វើកិច្ចការដ៏ច្រើននិងជំនះនូវការលំបាកដែលយើងមិនធ្លាប់ជួបប្រទះ។ ជាពិសេស ការប្រយុទ្ធដើម្បីការ​ពារជីវិតប្រជាជនក្រោមវត្តមាននៃកូវីដ-១៩ ដែលជាសត្រូវមើលមិនឃើញ។ ទាំងអស់នេះគឺជាផ្លែផ្កានៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងអស់គ្នា។ ប្រជាជនកម្ពុជាគប្បីនឹងទទួលបាននូវកិត្តិយស ហើយជីវិតរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានការពារ។ ខ្ញុំមានការរីករាយចំពោះបណ្ដាស្ថាប័ននានាដែលជាអ្នកផ្ដល់ព័ត៌មាន។ ឥឡូវ ទោះបីថានៅមានភាពទន់ខ្សោយខ្លះនៅក្នុងស្ថាប័នខ្លះនិងខេត្តខ្លះ ក៏ប៉ុន្តែបើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលមុន វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានម្ខាងនិងអ្នកផ្ដល់ព័ត៌មានម្ខាង ក៏មានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ជាមុន។ អ្នកទទួលបានព័ត៌មានក៏ទទួលបានច្រើនជាងពេលមុន។ ថ្ងៃនេះក៏មានក្រសួងស្ថាប័ននានាបានមកជួបជុំគ្នានៅទីនេះ រាប់ទាំងអ្នកនាំពាក្យនៃស្ថាប័នទាំងនោះ​ផងដែរ។

(៩) ថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នជាតិ/អាជ្ញាធរក្រោមជាតិ មិនត្រូវយកអ្នកសារព័ត៌មានជាសត្រូវ

ខ្ញុំក៏គួរតែនិយាយទៅកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃស្ថាប័នជាតិ ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ មិនត្រូវយកអ្នកសារព័ត៌​មាន​ធ្វើជាសត្រូវរបស់ខ្លួននោះទេ។ វានឹងជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៃការដឹកនាំ ប្រសិនបើអ្នកទាំងអស់គ្នាចាត់ទុកថា អ្នកសារព័ត៌មានគឺជាសត្រូវរបស់ខ្លួន។ ខ្ញុំមិនជំទាស់ទេនឹងសារព័ត៌មានខ្លះដែលវាអត់បានការ។ ខ្ញុំមិននិយាយរកផង។ ប៉ុន្តែអ្នកសារព័ត៌មានដែលមានចេតនាល្អក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មានជូនសាធារណជនអំពីរឿងពិត គឺត្រូវគប្បីរាប់រកនិងធ្វើទំនាក់ទំនងអោយបានល្អ ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ព័ត៌មាននេះជាមួយព័ត៌មានដែលយើងធ្វើ ជូនទៅសាធារណជនអោយបានដឹង។ ផ្នែកសារព័ត៌មានខ្លះ បើគ្រាន់តែត្រឹមតែចេះជេរ ហើយមកសុំសម្ភាសន៍ជា​មួយយើងៗ គ្មានការចាំបាច់ដើម្បីជួបទេ។ ខ្ញុំមិនបន្ទោសជាមួយអស់លោកទេ ក៏ប៉ុន្តែសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រ​ទេសរបស់យើងដែលគេធ្វើការត្រឹមត្រូវ គឺអស់លោកគួរត្រូវបានធ្វើទំនាក់ទំនង ហើយធ្វើខ្សែរយៈលឿនបំផុត។ យើងអាចស្គាល់សារព័ត៌មាននេះ ជួនកាលយើងអាចស្គាល់សារព័ត៌មាននោះ។

(១០) ការតភ្ជាប់ជាមួយប្រព័ន្ធព័ត៌មានអនឡាញឌីជីថលមានប្រយោជន៍

ក្នុងទូរ​ស័ព្ទ​ដៃរបស់ខ្ញុំៗ បានថ្ពក់ភ្ជាប់ជាមួយសារព័ត៌មានអនឡាយប៉ុន្មានខ្សែឯណោះ ដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំបានដឹងព័ត៌​មានទាំងឡាយ ទាំងតូចទាំងធំ … ជាពិសេសដូច hot news វាមានតែទាញពីគេមកដាក់ទេ។ តែអាហ្នឹងក៏វាមានប្រយោជន៍ដែរ។ ទាញពីកោះសន្តិភាពក៏មាន ពីភ្នំពេញ Dialy ក៏មាន ពី Fresh News ក៏មាន។ ព័ត៌​មាននានាវារុញចូលមកហ្នឹង … វាទាញពីគេមែនក៏ប៉ុន្តែវាផ្តល់ឱ្យយើងបានដឹងដែរ។ ខ្ញុំមិនដឹងថារដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ អភិបាលខេត្ត ឬអភិបាលស្រុក មន្រ្តីរាជការរបស់យើងមានភ្ជាប់ប្រព័ន្ធនៃបណ្តាព័ត៌មាននោះឬអត់នោះទេ។ នេះជាសម័យឌីជីថល ជាសម័យដែលមិនចាំបាច់អានកាសែតនោះទេ ​ព្រោះវាមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធអនឡាញដែលយើងតភ្ជាប់ជាមួយវា។ ផ្នែកទូរទស្សន៍ទៀតសោតក៏យើងអាចនឹង Download ចូលទៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់យើង ដែលអាចមើលបានទាំងការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ និងការផ្សាយដទៃទៀត។ ហ្វេកប៊ុកច្រើនណាស់។ អ្វីដែលជាការមានប្រយោជន៍យើងគួរខិតខំ។ ខ្ញុំមិនចង់និយាយបន្ថែមទេ។ ខ្ញុំមានអនុសាសន៍។ ខ្ញុំចង់ទុកពេលវេលាខ្លះ ប្រសិនបើអាចធ្វើទៅបានសម្រាប់ការសាកសួរ … អាចសាកសួរផង ហើយបញ្ជូនក្រដាសសម្រាប់ការសាកសួរមកឱ្យខ្ញុំផង ដើម្បីខ្ញុំអាចផ្តល់ជាចម្លើយបានជាក់លាក់ …។

(១១) មានការងារត្រូវធ្វើច្រើនក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខ រួមនឹងការដោះស្រាយទឹកជំនន់ខែប្រាំង

ល្មមដល់ពេលដែលខ្ញុំត្រូវធ្វើជាអនុសាសន៍ បន្ទាប់ពីបានស្តាប់ដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយនឹងការលំបាកទាំងឡាយ និងកិច្ចការដែលយើងត្រូវធ្វើនៅពេលខាងមុខនេះ។ យើងមានកិច្ចការច្រើនដែលត្រូវធ្វើក្នុងនោះឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។ នៅសល់តែប៉ុន្មានខែទៀតទេ ស៊ីហ្គេមនឹងមកដល់។ បន្តទៅទៀតយើងក៏ឈានទៅរកការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី ៧ នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣។ សូមបញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលយើងមានវត្តមាននៅទីនេះ ​ជំនន់ទឹកភ្លៀងខែប្រាំងក៏កំពុងតែយាយីនៅខេត្ត​មួយចំនួនរាប់ទាំងជាយក្រុងភ្នំពេញនេះផងដែរ។ នេះជារឿងកម្រមាន។ តាមរយៈសារព័ត៌មាននិងរយៈរបាយអាជ្ញាធរខេត្តមកកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រី (បានធ្វើអោយយើងដឹង)។ នេះគ្រាន់ជាមាតិកាតូចតាចទេ ប៉ុន្តែជាបញ្ហាធំសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ បើនិយាយពីខេត្តពោធិ៍សាត់វិញរងគ្រោះម្តងហើយ ខ្ញុំក៏បានផ្តល់នូវស្រូវពូជ។ ឥឡូវស្រូវពូជនោះកំពុងតែទទួលផល កំពុងតែទុំ កំពុងតែផើម ស្រាប់តែជំនន់មកម្តងទៀត។ ខូចខាតម្តងទៀត។ តើយើងត្រូវដោះស្រាយឱ្យពួកគាត់យ៉ាងម៉េច។ រដ្ឋមន្រ្តីកសិ​កម្មរក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ ក៏កំពុងតែចុះដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ខ្ញុំក៏កំពុងតាមដានកិច្ចការងារនេះ … ពីដើមសប្តាហ៍នេះជាអាទិត្យរវល់។ ថ្ងៃនេះខ្ញុំជួបអ្នកទាំងអស់គ្នា្ននៅទីនេះ ប៉ុន្តែថ្ងៃស្អែកខ្ញុំនឹងទៅកាន់ប្រទេសម៉ាល់ឌីវ ឯណោះ ដើម្បីទស្សនកិច្ចផ្លូវការពង្រឹងនូវទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ។

(១២) ច្បាប់សិទ្ធទទួលព័ត៌មានចេញក្នុងថអាណត្តិទី៧, ផ្សាយប្រព័ន្ធឌីជីថលដើមឆ្នាំ​២០២៣ និងបិទការផ្សាយអាណាឡូកឆ្នាំ ២០២៥

(តទៅនេះ មានចំណុចមួយចំនួន)ជាអនុសាសន៍សម្រាប់ក្រសួង ស្ថាប័ន រាជធានី ខេត្ត​​ ក៏ដូចជាអ្នកសារព័ត៌មានយកទៅអនុវត្ត៖

ទី១) ក្រសួងព័ត៌មានត្រូវជំរុញឱ្យមានសេចក្តីព្រៀងច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន (ឱ្យ)បានចេញនូវអាណត្តិទី៧ និងត្រៀមរៀបចំដាក់ឱ្យដំណើរការនូវទូរទស្សន៍ឌីជីថលកម្ពុជានៅដើមឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ និងត្រូវបិទការផ្សាយទូរទស្សន៍អាណាឡូកនៅឆ្នាំ ២០២៥ តាមគ្រោងការដែលបានគ្រោងទុក។

ប្រសិនបើអនុវត្តមិនបាន យើងនឹងត្រូវខាតបង់ច្រើនណាស់ គឺយើងដើរមិនទាន់ការវិវត្តន៍បច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដែលគេបិទការផ្សាយទូរទស្សន៍អាណាឡូកតាំងពីឆ្នាំ ២០២០។ យើងអាចនឹងខ្វះគ្រឿងបន្លាស់ដើម្បីប្រើប្រាស់ដោយគេឈប់ផលិត ដោយធ្វើឱ្យយើងឆ្លងហ្វ្រេកង់ទូរស័ព្ទជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងប្រើប្រាស់បន្ទាហ្វ្រេ​កង់៧០០ មេហ្គាហឺត ហើយក៏មានការខាតបង់(ក្នុង)ការអភិវឌ្ឍវិស័យទូរគមនាគមន៍ផងដែរ។ អម្បាញ់​មិញ ឯកឧត្តម ខៀវ កាញ៉ារិទ្ធ ក៏បានលើកនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនអំពីវិធានការណ៍ដែលត្រូវធ្វើ។

ទាក់ទងនឹងច្បាប់ទទួលបាននូវព័ត៌មាន ប្រាកដណាស់ថាមកពេលនេះនៅសល់តែប៉ុន្មានខែទៀតតែប៉ុណ្ណោះ ការបោះឆ្នោតនឹងមកដល់។ ដូច្នេះ យើងនឹងរំពឹងថា ច្បាប់សិទ្ធិទទួលបាននូវព័ត៌មានគឺចេញនូវអាណត្តិទី៧ ដែលក្រោយការបោះឆ្នោត គឺអាចថាប្រាកដជាចន្លោះឆ្នាំ ២០២៤ ឬ ២០២៥។ ការយឺតយ៉ាវនេះ វាមិនមែនជារឿងដាច់ដោយឡែក។ បើយើងគ្រាន់តែប្រើសិទ្ធិរបស់រដ្ឋសម្រាប់ការសម្រេចវាជារឿងងាយទេ។ រដ្ឋមន្ត្រីធ្វើរួចហើយបញ្ជូនមកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីអនុម័ត បញ្ជូនទៅសភាអនុម័ត។ ក៏ប៉ុន្តែយើងចង់ប្រមូលផ្តុំនូវមតិយោបល់ទាំងឡាយពីគ្រប់ទិសទីដើម្បីឱ្យច្បាប់មួយនេះចេញទៅទទួលបានផលប្រយោជន៍ទាំងអស់គ្នា។ ប៉ុន្តែយើងបានសង្កេតឃើញថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះទាមទារហួសហេតុទាមទារជ្រុល។ ការទាមទារជ្រុលនិងទាមទារច្រើនហួសហេតុនោះហើយ ដែលត្រូវឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីធ្វើការសម្របសម្រួល

ឥឡូវ ច្បាប់នេះក៏កំពុងដំណើរការនៅក្នុងការពិភាក្សាទាក់ទងនឹងបទល្មើសដែលត្រូវគាំទ្រដោយក្រសួងយុត្តិ​ធម៌។ រឿងនេះរឿងមួយ ប៉ុន្តែរឿងមួយទៀតទាក់ទងជាមួយនឹងបញ្ហាឌីជីថល។ យើងបានសម្របសម្រួលសម្រាប់ការរៀបចំ ហើយមានទូរទស្សន៍ ៣ រួមជាមួយក្រសួងព័ត៌មានដើម្បីនឹងធ្វើថ្នាលឌីជីថល ក្នុងនោះមានទូរទស្សន៍ បាយ័ន ហង្សមាស និង BCS ជាគ្រុប CNC CTN MYTV ក៏ចូលរួមជាមួយគ្នា។ យើងត្រូវបង្កើតឱ្យមានការផ្សាយឌីជីថលជំនួសឱ្យប្រព័ន្ធអាណាឡូក ហើយត្រូវបិទប្រព័ន្ធអាណាឡូកនៅឆ្នាំ ២០២៥។ ប្រទេសនានាគេបានធ្វើតាំងពីឆ្នាំ ២០២០។ កម្ពុជាមិនគួរដើរក្រោយគេទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ មកដល់ពេលនេះ វាក្រោយគេរួចទៅហើយ។ យើងក៏មិនត្រូវពន្យារពេលតទៅទៀតទេ សំរាប់ការប្រើប្រាស់នូវប្រព័ន្ធឌីជីថលជំនួសឱ្យប្រព័ន្ធអាណាឡូក ដែលកំពុងតែឆ្លង។ វាមិនមែនគ្រាន់តែឆ្លងទៅក្នុងប្រទេសដែលប្រើប្រាស់បន្ទាហ្វ្រេកង់៧០០ មេហ្គាហឺតទេ វាកំពុងតែឆ្លងទៅលើឯណោះ។ គ្រោះថ្នាក់ទៅដល់ប្រព័ន្ធហោះហើរ។

បន្តិចទៀតខ្ញុំនឹងធ្វើការបកស្រាយទៅលើរឿងនេះ។ សព្វថ្ងៃនេះ យើងឃើញថា ពេលដែលយន្តហោះចាប់ផ្តើមហោះហើរ គេស្នើឱ្យយើងបិទទូរស័ព្ទ … ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធនៅខាងលើឯណោះ វារុញទៅប្រព័ន្ធខាងលើ។​ វាធ្វើឱ្យដំណើរការនៃការហោះហើរដែនអាកាស ប្រតិបត្តិការដែនអាកាសរបស់យើង ត្រូវជួបនូវការរំខានដោយសារការផ្សាយនៅខាងក្រោមរបស់យើង។ នេះជាចំណុចទី១ ដែលសុំឱ្យឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តីបន្តការខិតខំ។ ប៉ុន្តែវាមិនមែនគ្រាន់តែត្រូវការនូវរដ្ឋមន្ត្រីទេ។ បើនិយាយពីប្រព័ន្ធឌីជីថលត្រូវការគ្រប់ផ្នែកនៃវិស័យឯកជនដែលមានទូរទសន្ស៍ មានវិទ្យុមានស្អីៗហ្នឹងត្រូវប្រើតាមប្រព័ន្ធឌីជីថលទាំងអស់។ អ្នកដែលប្តូរបានមុនគឺប្តូរទៅ ហើយមានថ្នាលរបស់វាដែលត្រូវបានវិនិយោគរួមគ្នា ដោយក្រសួងព័ត៌មានកាន់ភាគហ៊ុនមួយផ្នែកដើម្បីគ្រប់គ្រង។ គេថាក្តាប់ភាគហ៊ុនដោយមិនមែនទុន ប៉ុន្តែមានអាជ្ញាប័ណ្ណជាភាគហ៊ុន។ ក្រៅពីនោះមានទូរទស្សន៍បី ដែលចាប់ដៃគ្នាសហការកសាងថ្នាលឌីជីថលនេះ។

(១៣) អាជ្ញាធរនិងសារព័ត៌មានជាដៃគូក្នុងការស៊ើបអង្កេតនូវបទឧក្រិដ្ឋទាំងឡាយ

ទី២) ស្ថាប័នព័ត៌មានរដ្ឋនិងត្រូវចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម តាមរយៈភូមិ ឃុំ មានសុវត្ថិភាព ដោយធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរនិងស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចទប់ស្តាប់ និងចាត់វិធានការរាល់បទល្មើសគ្រឿនញៀន ល្បែងស៊ីសងគ្រប់ប្រភេទ ក្មេងទំនើង ចោរប្លន់ប្រដាប់អាវុធ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជាដើម ដែលកើតឡើងនៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ដើម្បីកសាងសង្គមកម្ពុជាមួយឱ្យមានសុវត្ថិភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ល្អ និងរក្សាកិត្តិយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរលើកមុខមាត់កម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិ ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះនៃការប្រកួតស៊ីហ្គេមឆ្នាំ ២០២២ ២០២៣ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។  

នេះនៅតែជាចំណុចសំខាន់សម្រាប់យើង។ ខ្ញុំនៅតែបន្តនិយាយទៅដល់សន្តិភាពនិងស្ថិររភាពនយោបាយ សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។ កិច្ចការទាំងនេះត្រូវពឹងអាស្រ័យទៅលើការចូលរួមទាំងអស់គ្នា ក្នុងនោះក៏មានផ្នែកសារព័ត៌មានដើម្បីចូលរួមនូវបញ្ហានេះ។ អ្នកដែលលួចលាក់បង្កប់បនល្បែងក្តីឬគ្រឿងញៀនក្តី ត្រូវរកឃើញតាមរយៈនៃសារព័ត៌មានបញ្ជូនទៅឱ្យខាងផ្នែកសមត្ថកិច្ច។ នេះក៏ជាគុណសម្បត្តិមួយនៃការចូលរួមចំណែក ដើម្បីអនុវត្តទៅតាមផែនទីចង្អុលផ្លូវសម្រាប់រក្សាសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម គឺគោលនយោបាយ ភូមិ/ឃុំ មានសុវត្ថិភាពនោះឯង។ សង្ឃឹមថា យើងរួមគ្នាធ្វើកិច្ចការងារនេះ ព្រោះយើងមិនអាចរស់នៅជាមួយនឹងការលួច ឆក់ ប្លន់ ក្មេងទំនើង គ្រឿងញៀននោះទេ។ ដូច្នេះ អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវចូលរួមចំណែកជាមួយអាជ្ញាធរ ហើយអាជ្ញាធរក៏គួរត្រូវយកអ្នកសារព័ត៌មានធ្វើជាដៃគូរបស់ខ្លួនក្នុងការស៊ើបអង្កេតនូវបទឧក្រិទ្ធទាំងឡាយ ដែលវាបានបំពានទៅលើ ឧទាហរណ៍៖ ល្បែងស៊ីសង ឬក៏បញ្ហាគ្រឿងញៀន ចំណុចនេះគឺជាចំណុចដែលសុំឱ្យ​ រួមគ្នាធ្វើកិច្ចការងារនេះឱ្យបានល្អ។

(១៤) ថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ ជួបកីឡាករ/ការិនី, លើកទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋហាត់ប្រាណដើម្បីសុខភាព

ទី៣) ថ្ងៃ ២៥ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០២៣ ខាងមុខនេះ សូមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់ចូលរួមយុទ្ធនាការផ្សព្វ​ផ្សាយ​ការរាប់ថយក្រោយ ១០០ថ្ងៃ នៃព្រឹត្តិការណ៍ប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេមលើកទី ៣២ ឆ្នាំ ២០២៣ នៅកម្ពុជាឱ្យបានផុលផុសដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសបានដឹង និងបំផុសស្មារតីលើកទឹកចិត្តដល់កីឡាករ/ការិនី ឱ្យខិតខំហ្វឹកហាត់ដើម្បីទទួលបានមេដាយច្រើនក្នុងការប្រកួតនាពេលខាងមុខ លើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជននិងប្រជាពលរដ្ឋយើងគាំទ្រ និងស្នេហាវិស័យកីឡាក្រោមពាក្យស្លោក «កីឡារស់នៅក្នុងសន្តិភាព ប្រជាជនម្នាក់លេងកីឡាមួយមុខ កម្ពុជាកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងកម្ពុជាស្អាត»

អញ្ចឹងទេនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែ មករា ខាងមុខនេះ គឺជាថ្ងៃសល់ ១០០ថ្ងៃ ដូច្នេះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់ត្រូវធ្វើឱ្យផ្ទុះឡើង ដើម្បីឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូបបានដឹងថា យើងចាប់រាប់ថយក្រោយថ្ងៃ  ២៥ គឺ ១០០ថ្ងៃ ២៦ សល់ ៩៩ ថ្ងៃ២៧ សល់ ៩៨ បន្តបន្ទាប់រាប់ថយក្រោយ។ ខ្ញុំក៏ចង់សួរទៅសម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ និងឯកឧត្តម ថោង ខុន តើមានតម្រូវការដូចមុនឱ្យខ្ញុំជួបកីឡាករ/ការិនី ឬអត់? តាមធម្មតាគឺជំនួបរវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជាមួយកីឡាករ/ការិនីនឹងត្រូវធ្វើនៅក្នុងថ្ងៃទី ៤ ខែមេសា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប៉ុន្តែយើងអាក់ខានធ្វើ។ តែឆ្នាំនេះចាប់បើកឆាកពីសារព័ត៌មាន។ បន្ទាប់ទៅខ្ញុំនឹងជួបខាងផ្នែកវប្បធម៌ សិល្បៈករ/ការិនី បានរៀបចំពេលវេលាហើយ។ ឯចំពោះខាងផ្នែកឥស្លាម ខាងស្រាយបួសក៏បានរៀបចំពេលវេលាហើយ​។

ប៉ុន្តែនៅខាងកីឡាដូចជាមិនទាន់បានស្នើសុំ តើមានតម្រូវការឬអត់? ដើម្បីខ្ញុំចុះក្នុងកម្មវិធីសម្រាប់ការជួបជុំកីឡាករ/ការិនីប្រចាំឆ្នាំ … ផ្តល់ចម្លើយឱ្យខ្ញុំបានស្រូត។ (នឹងមានការជួប)។ អញ្ចឹងខ្ញុំសុំប្រកាសយកល្ងាចថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ ជួបកីឡាករ/ការិនី នៅទីកន្លែងសមរម្យមួយ។  អ្នកទាំងនោះជួបខ្ញុំបានតែម្តងៗទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំត្រូវជួបក្នុងមួយឆ្នាំមិនដឹងថាប៉ុន្មានដង។ ឥឡូវត្រូវថែមដល់គ្រីស្តសាសនាមួយទៀតនោះ។ នៅមានអាចារ្យយាយជីទៀត។ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចត្អូញត្អែទេ ព្រោះវាជារឿងដែលយើងត្រូវធ្វើ។ ខ្ញុំសុំស្នើឱ្យទាំងអស់គ្នាបំផុសការលើកទឹកចិត្ត ជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងហាត់ប្រាណ លេងកីឡា ដើម្បីសុខភាព ហើយក៏ត្រូវលើកអំពីទាក់ទិនជាមួយនឹងការរស់នៅរបស់ប្រជាជនយើង។ ជាពិសេសចង់ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់កាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍តែម្តង

(១៥) រុញកម្មវិធីនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាល​ទៅប្រជាជន នាំកង្វល់​របស់ប្រជាជនមករដ្ឋាភិបាលវិញ

ចំណុចទី៤៖ ស្ថាប័នព័ត៌មានត្រូវបង្កើតភាពជាដៃគូជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយត្រូវបំពេញតួនាទីជាស្ពានចម្លង ផ្សាភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងពីស្ថាប័នរដ្ឋទៅប្រជាជន និងពីប្រជាជនមកស្ថាប័នរដ្ឋវិញ ទាំងកម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ទាំងការអនុវត្តជាក់ស្តែងដែលតម្រូវឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានចូលរួមកាន់តែសកម្មថែមទៀត ដើម្បីថែរក្សាសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។

ដូចដែលឯកឧត្តម ខៀវ កាញារីទ្ធិ បានលើកឡើង ហើយខ្ញុំក៏ទទួលស្គាល់លើរឿងនេះ។ ក្នុងបទពិសោធន៍ ៤៤ឆ្នាំនៃការដែលខ្ញុំចូលរួមកាន់អំណាច ខ្ញុំបានប្រើប្រាស់ស្ថាប័នសារព័ត៌មាននេះដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយប្រជាជន ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយខាងក្រៅទៀតផង។ ប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់ស្គាល់ ហ៊ុន សែន កាលពីដើមនោះ ហ៊ុន សែន ធ្វើសន្និសីទកាសែតច្រើនណាស់។ ជួនកាល អ្នកកាសែតមិនចាំបាច់សួរទេ ខ្ញុំបោយដៃហៅមកនិយាយតែម្តង។ ហៅមកប្រាប់។ ខ្ញុំមិនដែលខ្លាចអ្នកកាសែតទេ។ ខ្ញុំក៏មិនយកអ្នកកាសែតធ្វើជាសត្រូវដែរ។ ប៉ុន្ដែបើកាសែតយកខ្ញុំធ្វើជាសត្រូវ ខ្ញុំក៏មិន(ចាំ)បាច់និយាយជា​មួយ​ពួកហ្នឹងដែរ។ ខ្ញុំនិយាយតាមមួយបែបថា បើមាន់មិនរងាវក៏ព្រះអាទិត្យនៅតែរះ។ មានន័យថាម៉េច មានវិទ្យុខ្លះ​ឬសារព័ត៌មានខ្លះមកធ្វើសម្ភាសន៍ហើយយក(សម្ដី)របស់ខ្ញុំទៅផ្សាយទេ។ ខ្ញុំមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីនឹងផ្សាយ​នៅទីនេះហើយ។

រឿងនេះត្រូវបន្ដធ្វើយ៉ាងម៉េច ឲ្យយើងអាចរុញនូវកម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល​ទៅកាន់ប្រជាជន ហើយត្រូវពាំនាំមកវិញនូវកង្វល់​របស់ប្រជាជន ព្រោះមិនមែនអ្វីដែលយើងដាក់ទៅប្រជាជន​ពេញចិត្តទាំងអស់នោះទេ ប៉ុន្ដែយើងត្រូវយកមកថ្លឹងថ្លែង ជួនកាលដាក់ទៅវាខុស។ ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍មួយ។ យើង​ដាក់ចេញនូវបញ្ហាការដោះស្រាយទន្លេសាប ប៉ុន្ដែបែរជាយើងភ្លេចគិត(ពី)ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅរយឆ្នាំហើយនោះនៅក្នុងទន្លេសាប។ តើឲ្យរើគាត់ទៅនៅទីណា? ដូច្នេះយើងត្រូវកែតម្រូវនូវលិខិតបទដ្ឋានដែលចេញទៅ។ វាមិនមែនជារឿងអីចម្លែកទេ ឬថាអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ទៅវាសុទ្ធតែត្រូវទេ។ វាមានចំណុចខុស។ យើង​កែវាទៅសម្រួលវាទៅដើម្បីឲ្យទាំងអស់គ្នាទទួលយកបាន។ ម្ខាងត្រូវការពារទន្លេសាប តែម្ខាងទៀតប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅយូរហើយកន្លែងហ្នឹង។ (តើ)គាត់ត្រូវរស់នៅរបៀបម៉េច ?គាត់ត្រូវទទួលផលប្រយោជន៍របៀបម៉េចត្រូវដោះស្រាយជាមួយគ្នាលើបញ្ហានេះ។

(១៦) ផ្ដល់មេធាវីការពារអ្នកសារព័ត៌មានដែលហ៊ានបញ្ចេញនូវការពិតមានភស្ដុតាងគ្រប់គ្រាន់, “អ្នកសារព័ត៌មានគួរផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលពិត កុំប្រឌិតកំហុសដាក់​អ្នកដទៃ”

ចំណុចទី ៥ បន្ដចូលរួមយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធនឹងភាពអសកម្ម ភាពមិនប្រក្រតី អំពើពុករលួយ និងភាព​អយុត្ដិធម៌​នៅក្នុងសង្គម នឹងដើម្បីកសាងកម្ពុជាជាសង្គមមួយដែលស្អាតស្អំ មានតម្លាភាព និងសូមឲ្យអ្នកសារព័ត៌មាន​ ​ចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងខណៈដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងជំរុញកែទម្រង់រដ្ឋដើម្បី​ឲ្យ​មាន​តម្លាភាព ដែលទាមទារឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានបំពេញតួនាទីតាមវិជ្ជាជីវៈ មានសមត្ថភាព និងសិក្សាបញ្ហាដល់ទីជម្រៅ ហ៊ាន​បញ្ចេញនូវការពិត មិនមានការក្លែងបន្លំ បំភ្លៃការពិត បន្ដបំផ្លាញចោលពួកឱកាសនិយមដែលស្វែងរកផល​ប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ជ្រកក្រោមស្លាកសារព័ត៌មានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់តម្លៃកិត្យានុភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មានទូទៅ និងស្ថាប័នសារព័ត៌មាន។

នេះគឺជាចំណុចដែលយើងរួមគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយនឹងភាពអសកម្មនានាអំពើ​ពុករលួយ និងភាពអយុត្ដិធម៌ក្នុងសង្គម។ អ្នកទាំងអស់គ្នាបានចូលរួមច្រើនហើយ ប៉ុន្ដែយើង​ត្រូវបន្ដធ្វើ ហើយខ្ញុំនឹងផ្ដល់នូវមេធាវីការពារដល់អ្នកសារព័ត៌មានដែលហ៊ានបញ្ចេញនូវការពិតទាំងនេះ។ ខ្ញុំបាននិយាយកាលពីពេលហ្នឹង គឺនៅកន្លែងហ្នឹងដែរ។ ខ្ញុំទទួលយកការការពារក្ដីក្នុងអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់​សម​ស្រប។ អម្បាញ់មិញ ឯកឧត្តម កាញារីទ្ធិ… តែខ្ញុំមិនទទួលរឿងក្ដីណាដែលអ្នកសារព័ត៌មាន​បំផ្លាញគេហើយមកស្នើឲ្យខ្ញុំបញ្ជូន(មេធាវី)ទៅចូលរួម … អ្នកសារព័ត៌មាន​ណាហ៊ានបញ្ចេញការពិតដែលមានភស្ដុតាងគ្រប់គ្រាន់។ ប្រសិនបើមានរឿងក្ដី ខ្ញុំទទួលខុសត្រូវទៅលើការបញ្ជូនមេធាវីការពារក្ដីនៅតុលាការ ក៏ប៉ុន្ដែខ្ញុំបញ្ជាក់ឡើងវិញថា ខ្ញុំនឹងមិនបញ្ជូនមេធាវីទៅការពារក្ដីឲ្យសារព័ត៌មាន​ដែលមួលបង្កាច់គេនោះ … ខ្ញុំក៏បាននិយាយថា “អ្នកសារព័ត៌មានកុំបំពានអ្នកដទៃ កុំបំភ្លៃការពិត”។ ​ឥឡូវនេះខ្ញុំក៏គួរតែនិយាយបន្ថែមថា “អ្នកសារព័ត៌មានគួរផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលពិត កុំប្រឌិតកំហុសដាក់​អ្នកដទៃ”។ យើងមានពាក្យស្លោក ២ … ជួនកាលអាងតែខ្លួនឯងមាន Facebook ទូរស័ព្ទមួយគ្រឿងផ្សាយទៅជេរគេ ជេរឯង ប្រមាថគេ ប្រមាថឯងទៅ ហើយតាំងខ្លួនជាចៅក្រមកាត់សេចក្ដី​បណ្ដោយ …។

បន្ទាប់ពីមាន(អ្នកសារព័ត៌មាន)បោកចានបោកឆ្នាំង ឥលូវ ព្រះតេជព្រះគុណ​ សាន្ដ ប៊ុនធឿន សឹកហើយឬ​នៅ?(ឈប់ហើយ)។ ល្មមរាងហើយ … ខ្ញុំជួយអស់ហើយ។ ប្រសិនបើព្រះតេជព្រះគុណ សាន្ដ ប៊ុនធឿន បួស ក៏បន្ដបួសមួយវស្សា ពីរវស្សាទៀតទៅដើម្បី​​បំពេញកុសល តែបើបានជាសឹកហើយក៏ខិតខំរកស៊ី ធ្វើការឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅ … ខ្ញុំជួយ សាន្ដ ប៊ុនធឿន … មិនមែន​គ្រាន់តែទិញផ្ទះទេ … ដើម្បីកែប្រែ សាន្ដ ប៊ុនធឿន ប៉ុន្ដែកែមិនឡើង … អ្នកសារព័ត៌មានទាំងឡាយកុំធ្វើរបៀបហ្នឹង ដោយយកភាពល្បីល្បាញតាមការជេរ បោកចាន បោកឆ្នាំងនោះ។

(១៧) យកការពិតមកបកស្រាយភ្លាមនិងច្បាស់ បន្សាបព័ត៌មានក្លែងក្លាយ

ទី៦ បន្ដចូលរួមប្រយុទ្ធប្រឆាំងព័ត៌មានមិនពិតនិងព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាំងក្នុងក្របខណ្ឌជាតិនិងអន្ដរ​ជាតិ ដែលបច្ចុប្បន្នតំណាងសារព័ត៌មានរបស់យើងក៏មាននៅក្នុងក្របខណ្ឌជាតិអាស៊ាន ដែលតម្រូវឲ្យស្ថាប័ន​របស់យើងធ្វើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងព័ត៌មានមិនពិតនិងព័ត៌មានក្លែងក្លាយឲ្យកាន់តែសកម្មថែមទៀត ព្រោះព័ត៌មាន​ក្លែង​ក្លាយនិងមិនពិតជាផ្នែកចិត្តសាស្ដ្រដែលធ្វើឲ្យសង្គមមានភាពចលាចល អស្ថិរភាពនយោបាយ អសន្ដិសុខ​សង្គម និងកើតមានអរិភាពជាមួយបរទេស។

នេះជាចំណុចដែលវាមិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាកម្ពុជា (តែ)នៅលើពិភពលោក នៅគ្រប់ទីកន្លែង រាប់ទាំងនៅ(ក្នុង)ការអានសុន្ទរកថានៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ​ខ្ញុំអង្គុយស្ដាប់មួយសន្ទុះ មុនពេលដែលខ្ញុំឡើងអានខ្ញុំស្ដាប់ប្រមុខរដ្ឋប្រមុខរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនទៅ ក្រោយ​ពេលដែលខ្ញុំឡើងអានខ្ញុំស្ដាប់មួយចំនួនទៅ គឺអត់មានអ្នកណាមួយមិននិយាយពីព័ត៌មានក្លែងក្លាយទេ។ យើងបើកមើល​នៅក្នុងយូធូបជាភាសាខ្មែរ បន្ដិចគេថាលោក ហ៊ុន សែន ស្លាប់ហើយ បន្ដិចគេថាប្រពន្ធលោក ហ៊ុន សែន នៅរង់ចាំតែថ្ងៃដែលលោក ហ៊ុន សែន ឲ្យដកអុកស៊ីសែនចេញទេ។ ព័ត៌មានអញ្ចឹងៗ ចេញមកពីណា? ក្រុមប្រឆាំងគឺជាក្រុមដែលស្មោកគ្រោកបំផុត ដែលខ្ញុំក៏សូមប្រាប់ទៅជនបរទេសនានាឲ្យបានដឹងផងដែរ ប្រសិនបើអ្នកទាំងឡាយមើល(ឃ្លីប)ទាំងនោះ តើអ្នកគួរគប្បីគាំទ្រប្រភេទហ្នឹងឬអត់?

ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ (មានចរិត)ចិត្តសាស្ត្រអាក្រក់ … យើងត្រូវប្រយុទ្ធ។ ឥឡូវការប្រយុទ្ធរបស់យើងត្រូវយកអី? យកការពិតមកបកស្រាយភ្លាម។ ត្រូវធ្វើឲ្យលឿន ធ្វើឲ្យរហ័ស និងធ្វើឲ្យច្បាស់។ មិនអាចទុកឲ្យព័ត៌មានក្លែងក្លាយនេះវាស្ថិតនៅយូរនោះទេ។ ត្រូវចេញបកស្រាយភ្លាម។ ទាក់ទងនឹងផ្នែកណា ផ្នែកហ្នឹងត្រូវចេញមកបកស្រាយភ្លាម ដើម្បីធ្វើឲ្យសាបព័ត៌មានក្លែងក្លាយនេះ។ មានតែព័ត៌មានពិតទេ ដែលយកទៅបំបាត់វា។ អ្នកទទួលខុសត្រូវតាមស្ថាប័ននានា ត្រូវតែរហ័សរហួន ឧស្សាហ៍មើលព័ត៌មាន បើមិនមើលព័ត៌មាន ធ្វើម៉េចដឹងថាមួយណាពិត មួយណាមិនពិត។ ក្នុងពេលដែលយើងកាន់ការជារដ្ឋមន្ត្រី និយាយរួមជាអ្នកដឹកនាំ យើងត្រូវតែខិតខំមើលសារព័ត៌មាន។ អ្នកទាំងនោះហើយដែលផ្តល់ យើងមិនចាំបាច់ទៅធ្វើសិក្សាស្រាវជ្រាវ យើងបានទទួលពីហ្នឹង។ យើងសួរបញ្ជាក់ទៅភ្លាមទៅ។ តើមានរឿងហ្នឹងមែនឬអត់? ខ្ញុំពេលខ្លះទាញយកពីហ្វេសប៊ុក ពេលដែលចូលម​ក comment ក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់ខ្ញុំៗ ទាញយកហ្វេសប៊ុកហ្នឹងទៅឲ្យមុខសញ្ញាត្រូវទទួល។

កន្លែងខ្លះក៏បង្កើតនូវអ្នកតាមដានព័ត៌មាន ដែលចូលមក comment នៅក្នុងផេករបស់ខ្ញុំ។ គេបានឆ្លើយតបភ្លាម ដូចជាមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ។ នៅពេលដែលគេនិយាយដល់មន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ អ្នកក្នុងមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រគេ comment តថារឿងវាអញ្ចេះៗ ព្រោះយើងមិនអាចដឹងបានជំនួសមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រទេ។ ខ្ញុំសូមស្នើថា យើងខិតខំធ្វើការទាំងអស់គ្នា ហើយមិនមែនពឹងពាក់លើអ្នកសារព័ត៌មានទេ ពឹងពាក់ទៅលើស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ ហើយស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវហ្នឹង បញ្ចូនព័ត៌មានហ្នឹងទៅឲ្យសារព័ត៌មានរបស់យើង បញ្ចេញព័ត៌មានហ្នឹងដើម្បីឲ្យបំភ្លឺរឿងហ្នឹងត្រឡប់មកវិញ។ ប៉ុន្តែអ្នកដែលនិយមចូលចិត្តលេងខូចរឿងបញ្ហាព័ត៌មានមិនពិតនេះ វាមិនយូរមិនឆាប់ទេគង់តែសាបខ្លួនវាទេ។ នៅពេលដែលគេនិយាយពីគោ ឯងទៅនិយាយពីក្របី … មានសារព័ត៌មានខ្លះ អស់ទាំងមនុស្សសម្រាប់ធ្វើសម្ភាសន៍ផង ព្រោះគេធុញទ្រាន់ … សម្តេចពិជ័យសេនា ឧស្សាហ៍ឆ្លើយណាស់ … ឯខ្ញុំអត់ទេ block លេខហ្អែងចោលហ្មង …។

(១៨) សូមគ្រប់ប្រព័ន្ធព័ត៌មានកសាងសមត្ថភាព … ឈានចូលដំណាក់កាលពង្រឹងគុណភាព

ទី ៧ សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបន្តសហការជាមួយក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ សមត្ថភាពជំនាញដល់បុគ្គលិក និងភ្នាក់ងាររបស់ខ្លួន ឲ្យដើរទាន់ការវិវត្តនៃបច្ចេកវិទ្យាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល ដែលអាចជួយបំពេញការងារបានរហ័ស និងទាន់សភាពការណ៍ និងត្រូវបង្កើតឡើងនូវកាលានុវត្តភាពថ្មី សម្រាប់ទប់ទល់នឹងបញ្ហាប្រឈមដែលអាចកើតឡើងនាពេលអនាគត ដែលយើងមិនអាចប៉ាន់ស្មានបាន។

ខ្ញុំនៅតែបន្តលើកទឹកចិត្តឲ្យទាំងអស់គ្នា នៅក្នុងបណ្តាញគ្រប់ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន កសាងសមត្ថភាពឡើង។ សព្វថ្ងៃនេះ យើងមានបរិមាណហើយ ច្រើនណាស់។ បើយោងលើរដ្ឋមន្ត្រីរាយការណ៍អម្បាញ់មិញ វាច្រើនពេកហើយ ប៉ុន្តែយើងមានបរិមាណ។ ឥឡូវខ្ញុំសុំលើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកទាំងអស់គ្នា ឈានចូលទៅកាន់ការពង្រឹងគុណភាព។ បើមានតែបរិមាណ អត់មានគុណភាពទេ យើងគ្រាន់តែមានឈ្មោះថាជាប្រទេសដែលមានសារព័ត៌មានច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែគុណភាពវាអត់។ ប្រទេសយើងមានតែ ១៧ លាននាក់ ប៉ុន្តែសារព័ត៌មាន មាន ច្រើនណាស់។ ប៉ុន្តែបើមានតែបរិមាណ អត់គុណភាព គឺទៅមិនរួចទេ។ សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានក៏មានច្រើន។ ខ្ញុំចង់យកឱកាសនេះ អំពាវនាវចំពោះស្ថាប័ន(សារព័ត៌មាន) ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការបណ្តុះបណ្តាល កសាងសមត្ថភាពអ្នកសារព័ត៌មាន។ ក្រសួងក៏ត្រូវធ្វើការងារនេះ ជាមួយនឹងបណ្តាសមាគម …។

ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការពង្រឹងសមត្ថភាព។ ខាង fresh news ឃើញគេបើកវគ្គរបស់គេតាមទូរទស្សន៍មួយចំនួន។ ស្ថាប័នសារព័ត៌មានមួយចំនួន បើកវគ្គពង្រឹងសមត្ថភាពជំនាញរបស់ពួកគេ។ អញ្ចឹងទេ យើងកុំមានតែបរិមាណ ត្រូវពង្រឹងគុណភាពផងដែរ។ សម័យនេះហើយ កុំសម័យនាំគ្នាត្រឹមតែថា អញសរសេរ សរសេររួចហើយ ចាំអញបញ្ជូនទៅឲ្យហ្អែងវាយ។ សម័យនេះហើយវាហួសពេលហើយ។ បើថាអ្នកសារព័ត៌​មាន ដើរមិនទាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រីគឺចប់ហើយ។ ខ្ញុំប្រើប៊ិចឌីជីថលនេះ។ ដំណាក់កាលនេះ មិនមែនត្រូវសរសេរលើក្រដាសរួចហើយបានបញ្ជូនទៅឲ្យគេវាយទេ។ ដំណាក់កាលនេះ ត្រូវចេះវាយខ្លួនឯង ហើយត្រូវកែខ្លួនឯង។ ខ្ញុំប្រើវាជាប់រហូត ហើយជាពិសេស មិនមែនទើបនឹងឥឡូវទេ … ពីមុន ខ្ញុំស្នើឲ្យធ្វើអក្ខរកម្មកុំព្យូទ័រ ប៉ុន្តែក្រោយមក ខ្ញុំមិនទាមទារលើចំណុចហ្នឹងទៀតទេ។ ខ្ញុំមានសំណូមពរត្រឹមតែធ្វើអក្ខរកម្មព័ត៌មានវិទ្យាមួយជុំវិញប្រព័ន្ធស្មាតហ្វូនទៅបានហើយ។ ចេះតែប៉ុណ្ណឹងគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ ប្រើប្រព័ន្ធជា line ជា viber ជា what app ជា telegram ប្រព័ន្ធ zoom ក៏នៅក្នុងហ្នឹង ប្រព័ន្ធ PDF, Ebook ក៏នៅក្នុងហ្នឹងទាំងអស់។

យើងមិនចាំបាច់ទៅណា ស្ពាយសៀវភៅមួយគំនរទេ … គ្រាន់តែក្នុង(ទូរស័ព្ទ)នេះ សៀវភៅរបស់ខ្ញុំមានជិត ១០០ ក្បាល … នៅលើយន្តហោះ ខ្ញុំបើកមើល។ ជួនកាល សៀវភៅខ្លះសរសេរ វា​មិនទាន់បានបញ្ជូលរោងពុម្ព ខ្ញុំកែវា ដោយប៊ិចឌីជីថលរបស់យើង។ រួចហើយបញ្ជូនទៅឲ្យអ្នកដែលសរសេរហ្នឹង ដែលត្រូវការការផ្តល់មតិពីយើង ទៅលើចំណុចខ្លះដែលពាក់ព័ន្ធនឹងយើង។ ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំស្នើឲ្យគ្រប់បណ្តាញព័ត៌មានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការកសាងសមត្ថភាព កសាងធនធានមនុស្ស បើមានលទ្ធភាពការជួយទៅដល់អាហារូបករណ៍សម្រាប់បុគ្គលិករបស់ខ្លួនរៀនបន្តគឺជាការល្អ។ ឧទាហរណ៍ថា គ្នាទើបនឹងបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រ យើងចង់រុញឱ្យចូលរៀនបរិញ្ញាជាន់ខ្ពស់ យើងអាចផ្ដល់ឱកាសសម្រាប់គ្នាទៅរៀន … មានប្រាក់ខែ រួចហើយផ្ដល់(ជំនួយការរៀនបន្ត) ដើម្បីអនាគតវែងឆ្ងាយនៅស្ថាប័នព័ត៌មាន។ ហ្នឹងស្ថាប័នធំៗ ដែលមានប្រាក់ចំណេញ។

មួយរយៈចុងក្រោយនេះ គឺមានការធ្លាក់ចុះជាមួយនឹងការដាក់ពាណិជ្ជកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួនគឺខាត។​ ខ្ញុំនិយាយពីរឿងបាយ័ន៖ ៤ខែដំបូង គឺចំណេញ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ទៅខាតជាប់។ ខាតៗ ដល់មួយខែចុងក្រោយនេះ ចំណេញវិញ … កូនរបស់ខ្ញុំ បានវាយមកឱ្យខ្ញុំ … ឆ្នាំនេះ បាយ័នធ្លាប់តែខាត ខាតប៉ុន្មានខែ(ជាប់គ្នា)។ កាលពីខែមេសានេះ ចំណេញបានជិតកន្លះលាន … ដល់ខែវិច្ឆិកានេះ ចំណេញបាន ១១៣ ៣៦០(ដុល្លារ)។ ពេញមួយឆ្នាំនេះ ចំណេញបាន ៤៦៧ ២១៩ ដុល្លារ។ ប៉ុន្តែមានទូរទស្សន៍ខ្លះ វាខាត។ ខ្ញុំគិតថា ប្រហែលជាមានទូរទស្សន៍មិនច្រើនប៉ុន្មានទេដែលចំណេញ។ ទូរទស្សន៍ខ្លះខាតឡុងចុង ព្រោះអត់មានស្អីឱ្យគេមើល ហើយធ្វើម៉េចគេដាក់ពាណិជ្ជកម្ម។ គោលនយោបាយរបស់បាយ័ន គឺសូមជម្រាបជូន ប្រាក់ចំណេញទុកតែ ១០% ទេ សម្រាប់បាយ័ន … ក្រៅពីនោះ ៣០% ត្រូវបង្កើតជាមូលនិធិបាយ័នសម្រាប់សង្រ្គោះបន្ទាន់ទៅលើបុគ្គលិកស្អីៗហ្នឹង។ នៅសល់ ៦០% ទៀត ក៏បានជាផលប្រយោជន៍នៃបុគ្គលិកបាយ័ន។ នេះជាគោលនយោបាយរបស់បាយ័ន។ ទូរទស្សន៍ដទៃ ជារឿងរបស់គេទេ … ពួកប្រឆាំងខ្លះថា ឱ្យកូនខ្លួនឯងកាន់ទូរទស្សន៍។ នេះជាទូរទស្សន៍របស់កូនរបស់ខ្ញុំ តើមិនឱ្យគាត់កាន់ឱ្យនរណាកាន់? …។

(១៩) ចូលរួមផ្សព្វផ្សាយពីកូវីដ១៩និងបន្តទទួលវ៉ាក់សាំង

ចំណុចទី៨ នៃអនុសាសន៍ គឺចូលរួមការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអប់រំ ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចាក់វ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ-១៩ និងអនុវត្តវិធានការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលនិងក្រសួងសុខាភិបាល ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។ កូវីដ-១៩ នៅមិនទាន់ដល់ទីបញ្ចប់របស់វាទេ។

ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យគ្រប់បណ្ដាសារព័ត៌មាន បន្តការយកចិត្តទុកដាក់បន្តទៀត ទៅលើការជួយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋអនុវត្តនូវវិធានការណ៍សុខាភិបាល ហើយការទទួលយកវ៉ាក់សាំង ជាកិច្ចការយើងត្រូវបន្ត។ យើងមិនដឹងថា វាវិវត្តទៅដល់ណា។ ឥឡូវ អូមីក្រុង ចេញទៅដល់ XBB … មិនមែនជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែកលើកូវីដ-១៩ ទេ នៅពេលដែលមានបញ្ហាជំងឺអ្វីកើតឡើង ដែលទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយ គួរតែត្រូវបានធ្វើ ជួយផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋ គាត់បានដឹង ហើយចេះការពារខ្លួន។

(២០) អោយការនាំចូលខ្សែភាពយន្តបរទេសរួចពន្ធ ៥ ឆ្នាំទៀត, ចុះបញ្ជីឧបករណ៍កែច្នៃផ្សាយដែលកំពុងប្រើប្រាស់មិនស្ថិតក្នុងតំបន់ហានិភ័យ, ករណីឆ្លងរំខានអាកាសចរកម្ម ត្រូវជំនួសដោយឧបករណ៍មានសុវត្ថិភាព

ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនអំពីសំណូមពរអម្បាញ់មិញរបស់ឯកឧត្តម ខៀវ កាញារីទ្ធ ទាក់ទិនជាមួយនឹងការនាំចូលខ្សែភាពយន្ត គឺយើងបន្តជូនសម្រាប់រយៈពេល ៥ឆ្នាំជាបន្តទៀត។ ឯក្រៅពីនោះទាក់ទងនឹងបញ្ហាបច្ចេកទេស … ខ្ញុំសូមស្នើអញ្ចេះ ឱ្យមានការសហការ ៣ ភាគី៖ ក្រសួងព័ត៌មាន ប្រៃសណីយ៍ និងអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល។ ខ្ញុំផ្ដល់ឱ្យនូវរបៀបដោះស្រាយ។ ឧបករណ៍កែច្នៃដែលកំពុងប្រើប្រាស់នេះ បើវាមិនស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ហានិភ័យទេ ចុះបញ្ជីឱ្យវាទៅ។ យើងបាននាំចូលរួចមកហើយ កំពុងតែប្រើប្រាស់។ បើឱ្យដោះវាចេញប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់វានឹងគាំង។ ប្រព័ន្ធខ្លះគឺគាំងទាំងអស់តែម្ដង ដោយវាទៅឆ្លងគេឆ្លងឯង។ ប៉ុន្តែករណីដែលវាមានគ្រោះថ្នាក់ចំតំបន់នៃការហោះហើរ ដែលវាអាចឆ្លងរំខានទៅដល់ការហោះហើរនោះ គឺគួរតែត្រូវបានជំនួសដោយឧបករណ៍សុវត្ថិភាព។ អញ្ចឹងអ្វីដែលបាននាំចូលរួមមកហើយ ព្រោះមុននេះ វាអត់មានលិខិតសំគាល់ចេញពីក្រុមហ៊ុនណាស្អីៗ ឥឡូវចុះបញ្ជីឱ្យវាទៅ។ បើនៅចំកន្លែងណាជាតំបន់ហោះហើរ ដែលវាប៉ះពាល់ទៅដល់សុវត្ថិភាពនៃការហោះហើរផ្នែកអាកាសចរណ៍ សូមឱ្យជំនួសកន្លែងហ្នឹង ឯកន្លែងដទៃ គឺរក្សាទុកសិន។

ដល់លើកក្រោយទៀត នៅពេលនៃការនាំចូល ត្រូវតែនាំចូលដោយមានសុវត្ថិភាព មានទិដ្ឋាការត្រឹមត្រូវ។ សំភារៈបរិក្ខារផ្សព្វផ្សាយសោតទស្សន៍ ដែលនាំចូលថ្មី ត្រូវតែមានឯកសារបច្ចេកទេសគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើការចុះបញ្ជី អនុញ្ញាតបន្ត ពន្យារពេលយកថ្លៃទិដ្ឋាការត្រួតពិនិត្យ អាហ្នឹងគឺបញ្ជាក់ហើយ។ ខ្ញុំបញ្ជាក់៖ ឧបករណ៍ចាស់ត្រូវចុះបញ្ជីឱ្យ ប៉ុន្តែមានបម្រុងទុកមួយថា បើសិនជាវាប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពនៃការហោះហើរ គឺគប្បី ៣ស្ថាប័ន ត្រូវធ្វើការរួមគ្នា, ក្រសួងព័ត៌មាន ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល ជំរុញឱ្យអ្នកហ្នឹងត្រូវផ្លាស់ប្តូរ។​ ធ្វើយ៉ាងនេះ ជាស្ថានភាពឈ្នះឈ្នះ ដែលផ្នែកឧបរកណ៍ គឺផ្នែកផ្សព្វផ្សាយនៅតែផ្សព្វផ្សាយបាន ឯផ្នែកចរាចរណ៍ផ្លូវអាកាសក៏មានសុវត្ថិភាព។

(២១) ពន្ធប៉ាតង់សារព័ត៌មានអនឡាញ ៦២១ ជាប្រភេទធុនតូច ជាបន្ទុករបស់រដ្ឋរយៈពេល ៥ឆ្នាំ”, កម្រៃអាជ្ញាប័ណ្ណស្នើសុំបង្កើតអង្គភាពសារព័ត៌មានថ្មីនៅក្រសួងព័ត៌មានត្រូវបន្ថយ ៥០%

ក្រៅពីនោះ ខ្ញុំគិតថា មិនចង់ដោះស្រាយទេ ប៉ុន្តែ យូរៗទៅ មើលចុះមើលឡើង​ គួរតែខិតខំដោះស្រាយ។ ទាក់​ទិននឹងសំណើអំពីសារពើពន្ធនិងមិនមែនសារពើពន្ធ។ ការដោះស្រាយរបស់ខ្ញុំនេះ ជាកាដូឆ្នាំថ្មីផង ហើយពេលខ្លះក៏យើងអាចត្រូវបន្តដើម្បីដោះស្រាយជាមួយគ្នាលើរឿងនេះ។ ទាក់ទងនឹងប៉ាតង់ … ឥឡូវសារព័ត៌មានអនឡាញសរុបទាំងអស់មាន ៦២១ គឺប្រមាណ ៩៧% ជាប្រភេទធុនតូច ដែលរដ្ឋអាចទទួលបន្ទុក។ ឥឡូវផ្នែកប៉ាតង់នេះ ខ្ញុំប្រកាសជូន “ជាបន្ទុករបស់រដ្ឋរយៈពេល ៥ឆ្នាំ”។ ប៉ុន្តែអ្នកទាំងអស់គ្នាត្រូវទៅជួបជាមួយនឹងអង្គភាពទទួលខុសត្រូវ កុំលេង អាងថា(ជាបន្ទុករបស់រដ្ឋ) បង្កើតក្រៅច្បាប់។ អត់មានច្បាប់ អត់មានទំលាប់។ ត្រូវចូលទៅ(សុំច្បាប់ត្រឹមត្រូវ)។ អញ្ចឹងផ្នែកប៉ាតង់នេះ គឺរដ្ឋទទួលបន្ទុកជូនរយៈពេល ៥ឆ្នាំ។ ឥឡូវឆ្នាំនេះ ឆ្នាំ ២០២៣ អញ្ចឹងដល់ឆ្នាំ ២០២៨ ប៉ុន្តែ អ្នកដែលធ្វើអនឡាញទាំងប៉ុន្មាននេះ ត្រូវទៅចុះបញ្ជីអីធម្មតាទៅ។ កន្លងទៅមានអាជ្ញាប័ណ្ណមានស្អីៗហ្នឹង ប៉ុន្តែមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងប្រព័ន្ធធំទេ … ពួកវិទ្យុ ទូរទស្សន៍​អីៗហ្នឹង ត្រូវតែបង់ទៅ នេះអនុគ្រោះសម្រាប់ពួកប្រព័ន្ធអនឡាញតូចតាចតែប៉ុណ្ណឹងទេ។ នេះអត់មានរាលដាលទៅដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដទៃទៀត ដែលមានលក្ខណៈធំ ដែលមានបុគ្គលិករាប់រយនាក់នោះ។

ឥឡូវផ្នែកមិនមែនសារពើពន្ធ។ ក្នុងហ្នឹង សម្រាប់ការបង់កម្រៃអាជ្ញាប័ណ្ណស្នើសុំបង្កើតអង្គភាពសារព័ត៌មានថ្មី នៅក្រសួងព័ត៌មាន ខ្ញុំមិនបានពិគ្រោះជាមួយនឹងឯកឧត្តម កាញារីទ្ធ ទេ។ វានឹងធ្វើឱ្យធ្លាក់ចំណូលនៃក្រសួងព័ត៌មាន ក៏ប៉ុន្តែក្រសួងព័ត៌មានដែលជាមេធំរបស់កូនចៅនេះ គួរតែអនុគ្រោះ។ ខ្ញុំសូមស្នើបញ្ចុះតម្លៃ ៥០%។ ហ្នឹងខ្ញុំជួយកាត់សេចក្ដី។ កាញារីទ្ធ អត់មានស្នើទេ កន្លែងហ្នឹង ព្រោះអាហ្នឹងជាប្រាក់ចំណូល(ក្រសួង)ខ្លួន។ ទុកឱ្យលោកឯង ៥០% ហ្នឹង ចាត់ទុកថាគ្រាន់បើហើយ កុំអីខ្ញុំកាត់ទាំងអស់ហ្នឹង។ តាមកម្រៃអាជ្ញាប័ណ្ណ កន្លងមកត្រូវបង់៤០ម៉ឺនរៀល។ ចុះ៥០% ឥឡូវត្រូវបង់តែ ២០ម៉ឺនរៀលទេ។ ចំណែកឯកម្រៃអាជ្ញាប័ណ្ណដែលត្រូវបង់ ៨០ ម៉ឺនរៀល ចុះ៥០% ត្រូវបង់ ៤០ម៉ឺនរៀល។

នេះជាការកាត់បន្ថយថវិកា ដែលក្រសួងព័ត៌មានធ្លាប់ទទួល។ អញ្ចឹងមន្រ្តីក្រសួងព័ត៌មានកុំអាក់អន់ចិត្តអី។ ធ្វើទៅ ប្រាក់ខែខ្លួនមានឡើងហើយ។ កាត់បន្ថយពីនេះទៅ។ ក៏វាមិនបានច្រើនប៉ុន្មានដែរ។ បើសិនថា កាញារីទ្ធ ឯងយល់ព្រមថា “ខ្ញុំសុខចិត្តកាត់ដល់ទៅ ៨០%” ខ្ញុំក៏អូខេតាមដែរ។ ប៉ុន្តែឥឡូវប៉ុណ្ណឹងសិនចុះ ខ្ញុំជួយសម្រាលការលំបាករបស់ប្រព័ន្ធអនឡាញ។ ខ្ញុំថា ខ្ញុំមិនចង់និយាយដោះស្រាយរឿងពន្ធដារទេ ប៉ុន្តែដោយសារមានសំ​ណូមពរ ហើយ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ជូនយោបល់មកយ៉ាងច្រើន។ ខ្ញុំចារឱ្យ មុនីរ័ត្ន វិញថា “ស្អីខ្លះគួរត្រូវធ្វើ”។ អញ្ចឹងនេះជាមតិរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុផ្ដល់មកឱ្យខ្ញុំ ហើយខ្ញុំផ្ដល់ការយល់ព្រមទៅលើរឿងហ្នឹង។ សម្រាប់ផ្នែកសារពើពន្ធទាក់ទងនឹងប៉ាតង់ មុនីរ័ត្ន ថា “រយៈពេល ៣ ទៅ ៥ឆ្នាំ”។ ហ្នឹងខ្ញុំឱ្យ៥ ឆ្នាំតែម្ដង។ ឯចំ​ពោះផ្នែកមិនមែនសារពើពន្ធ គឺជាចំណូលរបស់ក្រសួងព័ត៌មានកាត់បន្ថយចំណូល ៥០% ពីក្រសួងព័ត៌មាន ដើម្បីជួយទៅដល់អ្នកចុះបញ្ជី។

ឥឡូវខ្ញុំគិតថា ផ្អាកត្រឹមប៉ុណ្ណឹងសិន ផ្ដល់ឱកាស(ដល់អ្នកសួរសំណួរ)។ ឥឡូវខ្ញុំនិយាយបានប៉ុន្មានហើយ? ឥឡូវឃ្លានបាយ? ឥឡូវសួរថា តើគួរសួរ(សំណួរ) ឬគួរហូបបាយ?

លោក ពុយ គា (ប្រធានក្លឹបអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា)៖ … ទី១ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍លើបញ្ហាជារួមរបស់សារព័ត៌មាន គឺសុខភាព សមត្ថភាព ហើយនិងគុណធម៌។ ចំណុចទី២ សម្ដេចបានផ្ដល់អនុសាសន៍ហើយ អំពីសមត្ថភាព ប៉ុន្តែពីរឿងសុខភាពនេះ កន្លងមកអ្នកសារព័ត៌មានហ្នឹង តែងលើកអំពីការលំបាកនៅពេលដែលគាត់ឈឺ គាត់ថា មិនដឹងជាមានថវិកាឯណាដើម្បីទៅព្យាបាល។ ជាភ័ព្វសំណាង រាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ជូននូវ បសស។ ដូច្នេះ ជាការសម្រាលបន្ទុកច្រើនមែនទែន ហើយអ្នកសារព័ត៌មានក៏បានសប្បាយចិត្ត សំដែងការអបអរសាទរច្រើន។ ទី២ ទាក់ទងទៅនឹងសមត្ថភាពនេះ ក៏គួបផ្សំទៅហ្នឹងការជូនពរដំបូងរបស់សម្ដេច នូវពរប្រាំប្រការ គឺចុងក្រោយហ្នឹង “បដិភាណៈ” ទាក់ទងទៅនឹងភាពឈ្លាសវៃបញ្ញានេះ … កន្លែងនេះភ្ជាប់ជាមួយនឹងចុងក្រោយ រឿងគុណធម៌ឬក៏សីលធម៌នេះ ដែលក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជាបានប្រឹងប្រែង បានជជែកច្រើនណាស់មកហើយ។ ថ្មីៗនេះ ក៏បានពិភាក្សាគ្នា ទើបតែចប់ដែរដើម្បីពង្រឹងក្រមសីលធម៌និងវិជ្ជាជីវៈនេះ។

ត្រឡប់មកអំពីសមត្ថភាពអម្បាញ់មិញបន្ដិច នៅក្នុងបរិបទសារព័ត៌មានសព្វថ្ងៃនេះ ចែកចេញជាពីរ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នកសារព័ត៌មានបានឆ្លងកាត់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល និងអ្នកសារព័ត៌មានដែលមិនបានឆ្លងកាត់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល​ទេ។ ក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជាបានគិតថា ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបណ្ដុះបណ្ដាលតាមអនុសាសន៍របស់សម្ដេច។ ក៏ប៉ុន្តែកន្លែងនេះវាពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងបញ្ហាថវិកាដែរ។ នៅប្រទេសមួយចំនួន មានទម្រង់នៃការបណ្ដុះបណ្ដាលហ្នឹង តាមរបៀបជាការចូលរួមចំណែក (មាន)ក្រុមហ៊ុន ហើយនិងមួយចំណែកទៀតជួយពីថវិកាថ្នាក់ជាតិ។ នេះជាសំណូមពរទី១ ជាការលើកឡើងជាបញ្ហារួម។

បន្ទាប់មកទៀត ចង់ស្នើសុំជាសំណើ។ ដោយសារកន្លងមកនេះ ទាក់ទងទៅហ្នឹងការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍មួយចំនួនពេលដែលគាត់ផ្ដល់ព័ត៌មានហ្នឹង គឺពេលខ្លះគាត់ឲ្យរបៀបជាពិធីការពេក ហើយក៏របៀបជាដាក់សម្ពាធលើអ្នកសារព័ត៌មាន។ ដាក់យ៉ាងម៉េច? ឧទាហរណ៍ថា គាត់មានងារជាឯកឧត្ដមផង ជាបណ្ឌិតផង ហើយអភិបាល គណៈអភិបាល ឬទីប្រឹក្សាអីអញ្ចឹង ពេលដែលមកសម្ភាសន៍ហើយ ទៅវិញផ្សាយត្រូវដាក់តួនាទីឲ្យ​អស់។ អញ្ចឹងវាទៅជាដាក់សម្ពាធលើអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលគាត់មានទម្រង់នៅក្នុងវិជ្ជាជីវៈនៃការសរសេររបស់គាត់ដែលត្រូវការខ្លីហើយខ្លឹម។

ចំណុចមួយទៀត សូមសំណូមពរ ដោយសារក្នុងពេលនេះមានមន្រ្តីរាជរដ្ឋាភិបាលច្រើន តាមអ្នកនាំពាក្យមន្ទីរ/ក្រសួង ពេលខ្លះពេលដែលគាត់ផ្ដល់ព័ត៌មានដល់អ្នកសារព័ត៌មាន គឺគាត់ចូលចិត្តប្រើពាក្យ protocol ពិធីការ ឬក៏បែបបទជារដ្ឋបាលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ពេលខ្លះគាត់ផ្ដល់ព័ត៌មាន គាត់ដាក់ខាងដើម ថ្ងៃ៨រោច ខែបុស្ស … អញ្ចឹងទម្រាំដល់ខ្លឹមសារព័ត៌មានហ្នឹង គឺថាវាអូសពេលធ្វើឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានខាតពេលដែរ។ ខ្ញុំសំណូម​ពរក្រសួង ស្ថាប័ន មន្ទីរមួយចំនួន ជួយធ្វើយ៉ាងណាកាត់បន្ថយពិធីការកុំឲ្យចំណាយពេលច្រើនពេក។

ចំណុចចុងក្រោយ អំពីអ្នកនាំពាក្យ។ ធ្លាប់មានបញ្ហាដែរ។ កន្លងមកគាត់ថា គាត់អ្នកនាំពាក្យមែន តែមិនមានពាក្យនាំទេ។ ទីពីរ គាត់មិនបានសកម្មឆ្លើយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន ហើយចុងក្រោយសំខាន់ទៀត គឺគាត់ប្ដូរទូរស័ព្ទញាប់មែនទែន … ធ្វើឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវការទំនាក់ទំនងពិបាករកលេខបន្តបន្ទាប់អញ្ចឹងទៅ …។

(២២) សុំពេលពិនិត្យមើលអំពីមូលនិធិពង្រឹងសមត្ថភាពអ្នកសារព័ត៌មាន, អាចត្រូវគិតក្នុងក្របខណ្ឌក្រសួងព័ត៌មាន

សម្តេចតេជោ៖ ដោយសារយើងនៅទីនេះវាលាន់ខ្ទ័របន្តិច អញ្ចឹងយើងពិបាកស្ដាប់គ្នា។ ខ្ញុំមិនដឹងថា អ្នកដែលស្ដាប់ខ្ញុំនេះអាចស្ដាប់លឺឬអត់? ឥឡូវនិយាយពាក់ព័ន្ធបញ្ហាមូលនិធិ។ ខ្ញុំក៏ឆ្ងល់ដែរថា ទី១នេះ ហេតុអីបានជាសមាគមសារព័ត៌មានច្រើនម៉្លេះ? បើសារព័ត៌មានច្រើន ហ្នឹងខ្ញុំមិនថាទេ ប៉ុន្តែនេះមានសមាគមសារព័ត៌មានច្រើនណាស់។ ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបញ្ហាមូលនិធិសម្រាប់ការពង្រឹងសមត្ថភាពអ្នកសារព័ត៌មាន ចំណុចនេះទុកពេល​ឲ្យខ្ញុំដើម្បីពិនិត្យមើល តើយើងអាចមានលទ្ធភាពធ្វើបែបណា។ រឿងនេះមិនអាចប្រគល់ឲ្យទៅសមាគមណាមួយបានទេ។ ព្រោះអី? សមាគមវាច្រើនពេក។ អញ្ចឹងបញ្ហានេះ ត្រូវគិតទៅក្នុងក្របខណ្ឌក្រសួងព័ត៌មានវិញ ប្រសិនបើត្រូវធ្វើដើម្បីជាមូលនិធិនៃការពង្រឹងសមត្ថភាពនៃអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលក្រសួងព័ត៌មានអាចនឹងបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលខ្លីៗសម្រាប់ពង្រឹងសមត្ថភាព។ ខ្ញុំក៏នៅតែអំពាវនាវឲ្យស្ថាប័នមួយៗ គឺពង្រឹងខ្លូនឯង។ ឧទាហរណ៍ ឥឡូវយើងឃើញ Fresh News គេបង្រៀន គេប្រើប្រាស់មូលនិធិរកបានរបស់ខ្លួនគេ។ ខ្ញុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះទេ។ សមាគមពីរដែលខ្ញុំចេញលុយ។ តើបានធ្វើប៉ុន្មានហើយ? ខ្ញុំឲ្យទៅនោះមិនមែនគោលដៅអីផ្សេងក្រៅពីពង្រឹងសមត្ថភាពនោះទេ។ ដោយសារយើងមានសមាគមច្រើនពេក អញ្ចឹងខ្ញុំអាច ប្រសិនបើមានការផ្ដល់ណាមួយសម្រាប់ពង្រឹងសមត្ថភាពអ្នកសារព័ត៌មាន ក៏មិនផ្ដល់ទៅជូនបណ្ដាសមាគមដែរ ត្រូវតែមានច្រកតែមួយ គឺក្រសួងព័ត៌មានទទួលបន្ទុកលើបញ្ហានេះ

ខ្ញុំគាំទ្រជាមួយនឹងការចំណាយទុនមួយចំនួនដើម្បីឲ្យមានការបើកវគ្គជាបន្តបន្ទាប់ ម្ដង ៥០ នាក់ អីអញ្ចឹង ឬ ១០០ នាក់ ក្នុងមួយសប្ដាហ៍អីអញ្ចឹងទៅ បន្តមួយអាទិត្យ ឬ២០ថ្ងៃអីអញ្ចឹងទៅ។ យើងឲ្យមានការបណ្ដុះបណ្ដាលដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពទាំងអ្នកដែលកំពុងធ្វើការទាំងអ្នកថ្មី។ អ្នកថ្មីគេមានសាលាសារព័ត៌មាននៅឯសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញឯណោះ។ ឯចំពោះដូចជាស្ថាប័នធំៗនៃបណ្ដាវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ សារព័ត៌មានធំៗ គួរត្រូវធ្វើកិច្ចការងារនេះខ្លួនឯង។ ប្រសិនជាខ្លួនខ្វះគ្រូ ខ្លួនអាចអញ្ជើញគ្រូពីកន្លែងដទៃទៅជួយបណ្ដុះបណ្ដាល ឬពីក្រសួងព័ត៌មានទៅជួយបណ្ដុះបណ្ដាល។ អាហ្នឹងចំណុចទីមួយ។

ចំណុចទីពីរ លោក ពុយ គា បានលើកបញ្ហា​ឈ្មោះ គេហៅគោរមងារវាវែងពេក។ បើគាត់ប្រកាន់ កុំផ្សាយឲ្យតែម្ដងទៅ។ វាមិនដែលចេញមក បើថាជំនាន់មុនផង ដែលខ្ញុំលុបចោល បើអ្នកឯងធ្វើឧត្ដមសេនីយ៍ លោកឯងត្រូវលុបងារឧកញ៉ាចេញទៅ។ បើមិនអញ្ចឹងវាវែងពេក។ ឥឡូវពួកទាហាន ប៉ូលីស អត់មានឧកញ៉ាទេ។ បើពីមុននោះ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ឧកញ៉ាបណ្ឌិត វាទៅទាល់តែមួយគ្រប់ មិនគ្រប់គឺតវ៉ា។ សូមអ្នកសារព័ត៌មានកុំចុះផ្សាយពីមនុស្សម្នាក់ហ្នឹង … ខ្វះណាស់មនុស្សមួយប្រទេស។ ដូចខ្ញុំអីមិនចាំបាច់ដល់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ស្អីៗទេ បើនិយាយពីគោរមងារខ្ញុំវាច្រើនពេកហើយ។ ហៅខ្ញុំត្រឹម លោក ឬសម្ដេច ហ៊ុន សែន ឬតេជោ សែន ទៅ ប៉ុណ្ណឹងបានហើយ … ខ្ញុំមានដែលប្រកាន់ឯណា។ អ្នកណាចង់ហៅលោកហៅទៅ។ ហៅអាហៅទៅ។ ពួកអាចោរគេបាញ់នៅក្រៅវាហៅខ្ញុំតែអាទេតើ។ វាដែលងាប់អី។

ឥឡូវនិយាយពីរឿងអ្នកនាំពាក្យ។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់អ្នកនាំពាក្យខ្លះអត់ដែលជួបរដ្ឋមន្រ្តីទេ។ ​បើនិយាយពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលមុននេះ ក៏មិនដែលជួបនាយករដ្ឋមន្រ្តីដែរ។ នេះឧទាហរណ៍ស្រាប់ នៅចាំទេ រឿងវាយគ្នានៅព្រះវិហារ? គ្រឹបភ្លាម កាញារីទ្ធ មានបានសួរនាយករដ្ឋមន្រ្តីឯណា។ ពេលហ្នឹង AFP ផ្សាយគ្រឹបថា កម្ពុជាមានស្លាប់ម្នាក់។ ខ្ញុំសួរទៅព្រះវិហារភ្លាម។ អត់មានអ្នកណាស្លាប់សោះ។ ឲ្យ កាញារីទ្ធ កែតម្រូវ។ អ្នកនាំពាក្យអត់ជួបនាយករដ្ឋមន្រ្តីផង ហើយធ្វើជាអ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្រ្តី នាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល។ រឿងហ្នឹង ក៏មាននៅតាមក្រសួងដែរ។ អ្នកនាំពាក្យមិនបានទទួលការណែនាំពីរដ្ឋមន្រ្តីទេ។ នៅទីនេះ សូមឲ្យរដ្ឋមន្រ្តីធ្វើការឲ្យជាប់ជាមួយអ្នកនាំពាក្យ ព្រោះព័ត៌មានដែលបញ្ចេញទៅ វាត្រូវមានការយល់ព្រមពីរដ្ឋមន្រ្តី​ ទើបអាចធ្វើទៅរួច។ ទាម​ទារឲ្យមានការសហការគ្នាឲ្យបានច្បាស់។ អ្នកខ្លះក្ដាប់អីមិនបាន។

ប៉ុន្តែ ខ្ញុំក៏សូមសំណូមពរមួយដែរ មានខ្លះវាត្រូវការពេលវេលា។ ឯអ្នកសារព័ត៌មានប្រកាន់ថា សួរឯង(អ្នកនាំពាក្យ)ត្រូវតែបានភ្លាមតែម្ដង ក្នុងពេលដែលគ្នាក្ដាប់អីមិនទាន់បានផងនោះ។ អញ្ចឹងក៏មិនគួរដែរ។ យើងត្រូវថ្លឹងថ្លែងពេលវេលាណា។ កន្លែងខ្លះវាស្អុយហើយព័ត៌មាននោះ គេត្រូវការព័ត៌មានភ្លាមៗ។ ខ្ញុំត្រូវការណាស់រឿងព័ត៌មានភ្លាមៗនេះ។ អញ្ចឹងទេ ប្រហែលជាចម្លើយរបស់ខ្ញុំមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ មិនដឹងថាអ្នកទាំងឡាយអាចគ្រប់គ្រាន់ តែខ្ញុំៗមិនប្រាកដថាចម្លើយរបស់ខ្ញុំវាគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែលើកឡើងទៅលើចំណុចខ្លះតែប៉ុណ្ណឹងទេ។

ឥឡូវ ខ្ញុំគិតថា យើងដូចជាឃ្លានហើយអី? សួរទៅក៏វានៅតែប៉ុណ្ណឹងដែរ។ រឿងអ្នកទាំងអស់គ្នាវាស្រួលទេ ឯខ្ញុំអត់ទាន់រៀបចំខោអាវទេណា។ រឿងពាក់ព័ន្ធនឹងម៉ាល់ឌីវ សូម្បីតែប្រវត្តិរូបរបស់ប្រធានាធិបតីម៉ាល់ឌីវក៏មិនទាន់បានមើលផង។ ស្អែកហ្នឹងចេញដំណើរ រួចហើយហោចណាស់ក៏ត្រូវនៅទទួលទានអាហារបន្តិចដែរ ប្រសិនជានៅបន្តអូសបន្លាយសួរសំណួរហ្នឹងវាច្រើនពេក។ អ្វីដែលខ្ញុំ​បាននិយាយហ្នឹងវាច្រើនពេក តែឥឡូវអនុញ្ញាតឲ្យម្នាក់ទៀតចុះ។

កញ្ញា គង់ ស៊ីឈី (វិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន)៖ … (១) តាមរបាយការណ៍របស់ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជា សម្ដេចនឹងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន។ ខ្ញុំចង់សួរថា ហេតុអីបានជាសម្ដេចជ្រើសរើសពេលវេលាល្អៗបែបនេះ ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន។ សម្ដេចមានរំពឹងអ្វីខ្លះចំពោះទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន … (២) ឆ្នាំ ២០២៣ នេះគឺជាខួប ៦៥ ឆ្នាំ នៃការបង្កើតការទូតរវាងចិន និងកម្ពុជា ហើយក៏ជាឆ្នាំមិត្តភាពរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា។ ខ្ញុំចង់សួរថា សម្ដេចមានក្ដីសង្ឃឹមថ្មីអ្វីខ្លះចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងចិននិងកម្ពុជា ហើយសម្ដេចនឹងវាយតម្លៃអ្វីខ្លះចំពោះគំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ?

(២៣) ថ្ងៃ១០ កុម្ភៈ ២០២៣ ខួបឆ្នាំទី ៣ នៃការទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិនគ្រាជួបគ្រោះកូវីដ១៩

សម្តេចតេជោ៖ អរគុណសម្រាប់សំណួរនេះ។ ខ្ញុំមិនដឹងថា ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំនៅប្រទេសចិននៅពេលខាងមុខចេញមកពីខាងណាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ វាមិនអាចលាក់ជិតនោះទេ ដោយសារម្សិលមិញនេះ ខ្ញុំក៏បាននិយាយនៅក្នុងប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តីទាក់ទិនជាមួយនឹងទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំនៅប្រទេសចិនដែរ។ ដើមឡើយ គ្រោង​ទស្សនកិច្ចនៅថ្ងៃទី២ ខែមករា ប៉ុន្តែដោយសារតែមានការសម្របសម្រួលសាជាថ្មីនោះ គឺកំណត់យកថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខនេះ។ ទស្សនកិច្ចនេះត្រូវបានឯកឧត្តមប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនភីង ជាអ្នកកំណត់ ព្រោះវាជាខួបនៃទស្សនកិច្ចដែលពេលគេភ័យខ្លាចគ្រប់គ្នានៅក្នុងប្រទេសចិនកាលពីឆ្នាំ២០២០។ កញ្ញាបានដឹងទេ? អ្នកដទៃនាំគ្នាដកប្រជាពលរដ្ឋ ដកនិស្សិតរបស់ខ្លួនចេញពីប្រទេសចិន។ គេខ្លាចប្រទេសចិន ក្នុងដំណាក់កាលកូវីដ-១៩។ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបានទៅកាន់ប្រទេសចិន។ ដូច្នេះ (ថ្ងៃ ១០ កុម្ភៈ ២០២៣) ជាខួបលើកទី៣ នៃថ្ងៃដែលខ្ញុំទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសចិន ដើម្បីជូនសារទៅលើការសាមគ្គីភាពជាមួយប្រជាជនចិន ក្នុងដំណាក់កាលដ៏លំបាក។ ឯសារទី២ សូមឲ្យនិស្សិតខ្មែរទាំងឡាយរស់នៅជាមួយប្រជាជនចិន ដើម្បីពួកគេនឹងនចិត្តធ្វើការនៅទីនោះនិងជូនសារមកឪពុកម្ដាយនៃនិស្សិត សូមកុំមានការភ័យខ្លាច។ អញ្ចឹងខ្ញុំគិតថា ទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំនេះ វាជាការរៀបចំមួយដើម្បីរំលឹកទៅដល់ពេលវេលាដ៏លំបាក។ វាជាខួបលើកទី៣ នៃថ្ងៃដែលខ្ញុំទស្សនកិច្ចក្នុងពេលវេលាដែលគេទាំងឡាយរត់ចោលចិនឯខ្ញុំទៅប្រទេសចិន។​​​

(២៤) ទំនាក់ទំនងជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងក្របខណ្ឌជោគវាសនារួមកម្ពុជា-ចិន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ និងជាមិត្តដែកថែប

ទីពីរ ទាក់ទងនឹងខួប៦៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។ វាជារឿងនៃរបត់ប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដែលសំខាន់។ អ្វីដែលបានកើតឡើងរួចមកហើយ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិនត្រូវបានចូលជាធរមាន ដែលឥឡូវនេះការជំរុញពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ធ្វើកាន់តែច្រើន។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិ​ការនានាក៏នឹងត្រូវធ្វើ​កាន់តែច្រើន។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំនៅពេលខាងមុខនឹងមានគម្រោងថ្មីៗបន្ថែមទៀត ដែលយើងត្រូវពឹងពាក់មិត្តចិន ដើម្បីអភិវឌ្ឍកម្ពុជា។ ក្នុងនោះប្រហែលជាយើងត្រូវរៀបចំអំពីគម្រោងទាក់ទិនជាមួយនឹងផ្លូវរថភ្លើងល្បឿនលឿន។ យើងមានផ្លូវរថភ្លើងរួចហើយ ប៉ុន្តែផ្លូវរបស់យើងមិនអាចប្រើប្រាស់បានទាន់ពេលទេ។​​ ប្រ​ហែលជាយើងមានគម្រោងដើម្បីនឹងស្នើឲ្យមិត្តចិនជួយនៅក្នុងការកសាងផ្លូវដែករបស់កម្ពុជាផងដែរ។ មានគម្រោងដទៃទៀត សហប្រតិបត្តិការដទៃទៀត។

គាប់ជួនមុននេះ ខ្ញុំទទួលបានលិខិត ថ្ងៃដែលខ្ញុំចាកចេញពីប្រទេសចិន ក៏ជាថ្ងៃដែលព្រះមហាក្សត្រយាងទៅប្រទេសចិន។ ខ្ញុំទៅប្រទេសចិននៅថ្ងៃទី៩ ថ្ងៃទី១០ ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមទស្សនកិច្ច ថ្ងៃ១១ ត្រឡប់មកវិញ តែថ្ងៃទី១១នោះដែរ ព្រះមហាក្សត្រក៏ព្រះអង្គយាងពីកម្ពុជាទៅកាន់ចិន អញ្ចឹងខ្ញុំចេញពីចិនមកកម្ពុជាវិញ។ អញ្ចឹងនេះក៏អាចចាត់ទុកថា នេះជាភាពមមាញឹកនៃការផ្លាស់ប្ដូរគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ទៅវិញទៅមក បន្ទាប់ពីទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី លី ខឺឈាង មកកាន់កម្ពុជាកាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ និងការចូលរួមប្រជុំអាស៊ាន ខ្ញុំនឹងទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសចិន ជាមួយគ្នានោះដែរ គឺនៅពេលដែលខ្ញុំហោះចេញពីប្រទេសចិន ព្រះមហាក្សត្រក៏ហោះចេញពីកម្ពុជា។

នេះក៏បង្ហាញពីចំណងមិត្តភាពនៃទំនាក់ទំនងរបស់យើង ដែលស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃទំនាក់ទំនងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ នៅក្នុងក្របខណ្ឌជោគវាសនារួមកម្ពុជា-ចិន នៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ និងជាមិត្តដែកថែប ដែលយើងបានកសាងជាមួយគ្នានិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​​ជាមួយគ្នា។ សង្ឃឹមថា ចម្លើយនេះគឺ​គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កញ្ញាយកទៅផ្សព្វផ្សាយបានហើយ។

សូមអរគុណ និងជូនពរចំពោះសម្ដេច ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី នាងកញ្ញា ទាំងអស់ សូមប្រកបដោយពុទ្ធពរ និងពរទាំង៥ប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភាណៈកុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ សូមអរគុណ៕


*********
Selected Comments Samdech Techo Hun Sen, at the Fifth Meeting and Solidarity Dinner with Journalists/Media Related Professionals/Persons [Unofficial Translation]



(1) A meeting between the Prime Minister and journalists and informants/spokespersons

Today’s meeting was not just a meeting with more than 5,000 journalists, but also with those who had to provide information, including spokespersons of state institutions as well as leaders of relevant institutions. It is not just a meeting between the Prime Minister and the journalists, but a meeting between the Prime Ministers and the journalists and the informants. I think that despite later (evolving) developments, such a forum should be maintained by future generations at some point, because it is in the interest of all to build our nation to move forward.

(2) Journalists are at the forefront of vaccination

I thank His Excellency Khieu Kanharith, Minister of Information, for his recent report on the progress made in the past. I am proud of all the efforts of the media, no matter how small or big. I should take this opportunity to value the contribution of our media for active involvement in the anti-Covid-19 campaign. Our journalists have also been reinstated as front-line officials who have been given priority over vaccinations. At that time, … we gave the journalists priority for vaccination. At this point, there are probably not many countries in the world that would consider journalists a priority group to be protected against Covid-19 by vaccines.

(3) Journalists help disseminate health measures regarding the Covid-19

I am aware that journalists need to travel everywhere, whether there is or there is no pandemics. I remember that once at Pochentong (Phnom Penh International Airport), a Fresh News reporter asked if they (the reporters) could get the vaccine? I have included journalists as a priority group for vaccination. The benefits that the Royal Government and the people of Cambodia get in return are (that the journalists have published) health measures, as well as the Royal Government’s call for the people’s combat against Covid-19. Measures and appeals went through and connected with the people to understand the health measures that the Royal Government has put in place. At this point, I would like to pay tribute to our journalists who have contributed to this great work.

(4) Holding the position of Prime Minister for 38 years and participates in ruling for 44 years

[…] (I have been) the Prime Minister who holds office that is marking tiday the 38th anniversary. I would like to take this opportunity to express my gratitude to the monks, as well as the leaders and the people who wished me of the 38th anniversary of my day as Prime Minister. To count in tine when I was the Minister of Foreign Affairs and Deputy Prime Minister, through to the time when I become the Prime Minister – it has been a span of 44 years, almost half a century, that I am participating in governing and leading power in this poor country […] How do I listen to the voice from below? whether small or large, to deliver information from the bottom to the top and retrieving information from top to bottom is essential.

(5) Pay attention to providing and receiving information, no matter how small or large

Even one little thing, you can all notice the attitude of this Prime Minister. At the beginning of Covid-19, we took measures to disseminate information to people on how to protect themselves. At that time, the locals used mobile motorbikes to advertise […]in TikTok a young fellow posted a clip of him riding his motorbike after the driving speaker van just to get a complete message […]I got that and instructed the authority to change their way of disseminating information – from announcing the measure on a mobile van to on van in a station with repeated message for at least two hours at a time […]even on small issue like this, (as Prime Minister, I have taken it seriously by) striving to (make sure that) people have (access to) information.

(6) Transfer information from online sources to relevant institutions and provinces to search for and solve problems

I thank all the media for their contributions to the combat against inaction. (Those medias) have these days made life easier for me. I would like to sincerely thank those helpers – including radio and television are one thing, but the online network on the other who helps a lot. I always forward (story) from the online press to concerned province (of issues reported in the broadcast/publication/posting for them) to check. Probably some ministers, some provincial governors had received those forwarding, such as through the telegram system […]some information gives us the opportunity to immediately search for and solve existing problems at the grassroots level. People need justice or solutions and we may have not addressed for them or that are our gaps.

At Phnom Damrey Romiel in Takeo province, there is this issue regarding an invasion of mountainous land. It is not the media who broke out the news but the people who provide the information. Finally, we found out that there was such action involving both the military and the administration on the issue of deforestation in the Damrei Romiel mountain area of Takeo province. As of this time, a settlement operation at the site is underway. I would express my appreciation for this story, firstly (about the efforts to provide information) on the issue of Covid-19 and secondly, the information published and researched by the media, including hot news related to the problem of opening casinos, for which I issued regulations […]for (us to know and) disseminate and take action […]

(6) Sharing the 40th and 41st ASEAN Summits successes with all journalists

I am taking this opportunity to express my appreciation for the efforts of the Ministry of Information, especially Minister Khieu Kanharith, who did a good job during Cambodia’s chairmanship of ASEAN last year. For the past year, no journalists have complained about having no food and/or about the lack of internet access. We did a lot of work. Many journalists have come to cover the events in Cambodia. We have done a good job with the excellent results of the 2022 rotating presidency. The Ministry of Information, together with journalists, both public and private, participated in promoting this good work. I am sharing these successes with all the journalists present here […] even in difficult year, we did a good job. This is not a normal happening […]

(7) Both the press and the media are more responsible

The year 2022 has passed, and in the past three years – 2020, 2021, 2022 (period), we had worked together and overcame difficulties, particularly, the fight to protect the lives of the people in the presence of Covid-19, an invisible enemy. All of this is the fruit of all our efforts. Cambodians should be honored as their lives protected. I am pleased with the institutions that provide information. Now, although there are still some weaknesses in some institutions and some provinces, compared to the past, the journalism profession and the informants – whereas today, various ministries and institutions have gathered here their spokespersons, have had higher responsibility. Recipients get more information than ever before [[…]]

(8) Leaders of national institutions/sub-national authorities shall not take journalists as enemies

I should say to the leaders of national institutions as well as sub-national authorities not to take journalists as their enemies. It would be a serious mistake of leadership if you all considered journalists to be enemies. I do not object to (reserved consideration regarding) some media that are useless. I would not even talk to. But journalists who have good intentions to provide information about the truth to the public should be considered and communicated in order to link the information we provide to the public. For some media outlets, which only know how to insult/scold, who requested for interview, there is no need to meet. I do not blame you, but the press in our country that works professionally right, you should be in touch with because it will make the fastest line (of information sharing) [[…]]

(9) Connection with digital online information system is useful

My mobile phone has been connected a number of online media […] I am not sure if the Minister, Secretary of State, Undersecretary of State, Provincial or District Governor, our civil servants are all having connected to the media or information outlets online. This is the digital age, the age of not having to read a hardcopy newspaper, because it is in the online system that we can connect with it. On the TV side, we can also download into our phone that can watch both live and other broadcasts. There are many of them on Facebook platform. What is useful we should strive [[…]]

(10) Lots of work to be done in the coming months, including dealing with floods in the dry season

We have a lot of work to do in 2023. With only a few months to come, the SEA Games will arrive. Further, we also proceed to the 7th legislative election on July 23, 2023 […] the floods of the dry season are also harassing some provinces, including the outskirts of Phnom Penh. This is rare. Through the press and the provincial authorities reports to the Prime Minister (has given us the scale of the problem). It may look a small issue, but it is a big problem for the people. For instance, the Pursat province, people suffered double jeopardy. I provided them with rice seeds after they were hit by the first (rainy season) flooding. While from those seeds rice is ripening, the (dry season) flooding is coming again. They are facing damages again. How do we deal with them? The Minister of Agriculture, Forestry and Fisheries is addressing this issue. I am also following this work […]today I am meeting you here, but tomorrow I will make an official visit to strengthen relations with the Republic of Maldives [[…]]

(11) Law on the right to receive information to issue in the 7th legislative term, digital broadcasting in early 2023 and analog broadcasting over in 2025

(Here are some) recommendations for ministries, institutions, capitals, provinces, as well as journalists to implement:

First, the Ministry of Information must push for a draft law on the right to information (to) be ready in the seventh legislative term and prepare to launch digital TV in Cambodia in early 2023, and to shut down analog television broadcasts in 2025 as planned […]

With regard to the law (of the right to have access to information), it is clear that there are only a few months left until the election. Therefore, we would expect that the right to information law is issued in the seventh legislative term, which after the election is likely to be between 2024 or 2025. This delay is not an isolated case. If we just use the state’s right to decide, it will be easy. The Minister would just send the draft law to the Cabinet for approval, and after the approval, send to the National Assembly. However, we have been careful to gather opinions from all directions so that this law can benefit everyone. But we have observed that some NGOs are overly demanding. Excessive demands are what the Minister needs to mediate [[…]]

Dealing with digital issues, we have coordinated for the arrangement and there are 3 TVs, including Bayon TV, Hang Meas and BCS as a group, together with the Ministry of Information that have been working on building a digital nursery. CNC, CTN, MYTV also joined together. We need to create digital broadcasts instead of analog systems and shut down analog systems by 2025 […]we do not have to procrastinate on the use of digital systems in place of analog systems […], which interferes the 700 MHz frequency bandwidth, but also the flight system [[…]]

(12) Authorities and the media as partners in the investigation of crimes

Second, the state media must participate in maintaining peace, political stability, security, and social order through safe villages and communes by disseminating and urging the authorities and competent institutions to listen to and take action against all kinds of crimes, drugs, gambling, gangsters, robbers, armed robbery, traffic accidents, etc. that occur in their localities to build a Cambodian society to be safe, orderly and maintain the honor and dignity of Cambodia on the international stage as the host of the historic 2023 SEA Games [[…]]

This is one of the advantages of contributing to the implementation of the roadmap for maintaining security and social order, namely the safe village/commune policy […] we cannot live with robberies, drug gangs. Therefore, journalists should be involved with the authorities, and the authorities should also take journalists as their partners in investigating crimes, for example: gambling or drug problems. Let’s do this job well together [[…]]

(13) To meet sportsmen-women on April 4, 2023

Thirdly, on January 25, 2023, all media should join the campaign to promote the 100-day countdown of the 32nd SEA Games 2023 in Cambodia for the people both inside and outside the country. Recognize and inspire athletes to train hard to get more medals in the upcoming competitions, encourage our youth and people to support and love sports under the slogan “sports in peace, one person plays one sport/game, Cambodia reduces traffic accidents, and Cambodia is clean” […]

Is there a need for me to meet the sportsmen/women or not? Normally, there is a meeting between the Prime Minister and the sportsmen/women on April 4 every year, but we did not hold such meeting the past years for Covid-19 […] let me announce that I will jot in my schedule to have the meeting with sportsmen/women in the evening of April 4, 2023 at a suitable place […] I would like to ask all of you to inspire and encourage our people to exercise, practice sports for health and raising awareness regarding the lives of our people […]

(14) Delivering the RGC’s political program to the people, bringing the people’s concerns back to RGC

Point 4 – the media must establish a partnership with the Royal Government and act as a bridge between the state institution to the people and from the people to the state institution, both the political program of the Royal Government and the practical implementation required more active involvement of journalists in maintaining peace and national development […]

In my 44 years of experience in power, I have used media outlets to connect with people, and reach out to the outside world. Hun Sen in the past, If you know, does a lot of press conferences. Sometimes I just waved to the journalists to come and I talked to them […] how can we do this so that we can push the political program of the Royal Government to the people and bring back the concerns of the people. It is not that everything we put out satisfied the people. We must figure it out as sometimes what we put out does not reflect the reality of the situation […]

(15) Provide a lawyer to defend journalists who dare to reveal the truth with sufficient evidence

Fifth, continue to participate in the campaign to fight inactivity, irregularities, corruption and injustice in society and to build Cambodia into a clean, transparent society and ask the media to join the Royal Government in pushing for state reform for transparency, which requires journalists to fulfill their professional roles, be competent and study the problem in depth, dare to reveal the truth, do not distort the truth, while continuing to destroy opportunists who seek personal gain under the label of the press that undermines the value and prestige of journalists in general and the press institution in particular [[…]]

I will provide a defense lawyer for journalists who dare to reveal facts. I have said it once and here that I accept (to offer my lawyers’) legal counsel and defense where there are appropriate factual and legal facts […]but I do not accept to offer such help for cases that the journalist was the one who caused destruction and asked me to send (a lawyer) to participate […]such helps are for any journalist dare to reveal the truth with sufficient evidence [[…]]

I reiterate that I will not send a lawyer to defend the slanderous media […]I have said that “as journalists, one should do not abuse others, and do not distort the truth.” Now I should add, “as journalists, one should spread the truth, not fabricate mistakes and pass it to someone else.” We have two slogans […]sometimes, with a Facebook account and a smart phone, someone spread insults, and at some point make him-herself a judge [[…]]

(16) Explaining the truth immediately and clearly, neutralizing false information

Sixth, continue to participate in the fight against false and fake news/information in the national and international framework. As we now have media representatives in the ASEAN national framework, it requires our institutions to fight against false and fake information more actively because false and inaccurate news/information is a psychological instigator that causes social unrest, political instability, social insecurity and hostility with foreigners.

This is the point is not just a matter of Cambodia (but) in the world. In (reading) speeches at the United Nations, I sat and listened for a while before I delivered mine, no one forgot to mention about false and fake news. On YouTube, in Khmer, there are (false and fake) news that either Mr. Hun Sen is dead or Mr. Hun Sen’s wife is waiting for the day when Mr. Hun Sen remove oxygen. Where does this information come from? (they are coming from the opposition and the) opposition is the dirtiest group […]

False information (characterized a) bad psychology […]we have to fight against it. With what do we use to fight it? It is the facts and we have to explain the facts immediately. It must be fast, rapid and clear. This false information cannot be allowed to last long. There must be counter interpretation immediately. Relevant institutions must be ready to provide the truth to dissolve false information. Only factual information can be used to eliminate false and/or fake news/information. Institutional officials must be quick to look at information and able to distinguish which is true and which is not [[…]]

(17) Let all Information/Media Institutions Build Capacity […] for Quality Improvement

Seventh, the Association of Journalists must continue to cooperate with relevant ministries and institutions to provide vocational training to their staff and agencies to keep up with the development of digital media technology, which works quickly and up-to-date, and create opportunities to deal with future unpredictable challenges.

(I am calling on) all information/media institutions to work on capacity building. As of present, we have quantity (of press) […]and I encourage you all to step into quality improvement. With only quantity and without quality, we would just be called a country with a lot of media […]Our country has a population of 17 million, but there are ways too many media institutions. It would be impossible for the media to perform their jobs only with quantity and without quality. There are also many journalists’ associations […]I am calling on information/media institutions to focus on capacity building for journalists. The Ministry (of Information) also has to do this work with associations [[…]]

(18) Participating in promotion of Covid 19 Vaccination

The eighth point of the recommendation is to participate in disseminating educational information to the people on vaccination against Covid-19 and to implement the measures of the Royal Government and the Ministry of Health consistently. Covid-19 has not yet reached its end.

(19) Five-year duty-free import of foreign films, equipment in use not in the risk area to register, those interfere the aviation to be replaced with safety equipment

I confirm the request of HE Khieu Kanharith regarding the import of foreign films. We will continue duty waving on import of foreign film for another 5 years. In addition, regarding technical issues […] I would suggest a three-way cooperation among the Ministry of Information, the Ministry of Posts and Telecommunication and the Civil Aviation Authority […]if the processing device is in use, and if it is not in the risk area, please allow them to register […] however, in the event of an accident in the flight zone, where it may interfere with the flight, it should be replaced with safety ensured equipment [[…]]

(20) 621 small-type online media patent tax will be in the state burden, the license fee for the establishment of a new media unit reduced by 50%

Other than that, […] regarding fiscal and non-fiscal proposals. My solution is as a New Year’s gift […] regarding patents […]now the total number of online media is 621, and about 97% of which are small-scale, […] I am declaring this patent “a burden on the state for five years.” You all have to meet with the units responsible. Do not take the pretext that (your tax is in the burden of the state and) created illegal issue. You must go in (and ask for the permission accordingly). This patent is therefore in the burden of the state for 5 more years [[…]]

Now the non-fiscal part. In that regard, for the payment of the license fee for the establishment of a new media unit at the Ministry of Information, I did not consult with HE Kanharith, and my decision today would reduce the revenue of the Ministry of Information, but the Ministry of Information, which is the chief of the media should favor it. I would like to offer a 50% discount. Kanharith did not ask for that because it is the income (of the Ministry) […]

Q&A

Club of Cambodian Journalists[…] Currently, there are journalists who have undergone training and who have not undergone training. The Club of Cambodian Journalists thought about how to train them […] but this is related to budget issue. In some countries, there is a form of training in the form of contribution (from) companies and partly with the help of the national budget. This is the first request […]

There is now a request. So far, relating to the use of certain words. When a person provided information, sometimes he obliged journalists to state his name and a long protocol title/s. That has put pressure on journalists […]

Another point, […] sometimes spokespersons of state institutions give information using too much administrative protocol of the RGC to the media, […] I suggest ministries and institutions help reduce the protocol so that it does not take too much time […]

One last point about the spokesperson, […] s/he was not active in answering the journalists questions, and last but not least, he changed his phone very often […]making it difficult for the journalists to contact him/her [[…]]

(21) Need time to review the fund for journalists’ capacity building

Samdech Techo: … it is a bit loud in here that it is difficult for us to listen to each other. I do not know if those who listen to me can hear me or not? Now let’s talk about funding issue. I wonder, first of all, why there are so many media associations? If there are a lot of media, I do not say, but there are a lot of media associations. In terms of funding for journalistic capacity building, I need time to look at what we can do. This matter cannot be handed over to any particular association […]

I have to think it over within the framework of the Ministry of Information, if necessary, to fund the capacity building of journalists. The Ministry of Information may open short training courses for capacity building. I also call on each institution to strengthen their information person capacity themselves […]since we have too many associations, if there is any provision to strengthen the capacity of journalists, there must be only one channel and the Ministry of Information should be in charge of this issue […]

The name issue […], the full title is too long. If s/he is putting pressure on you journalists, you just do not give him a chance of publicity. In the previous generation, I had even instructed a deletion. If you are a general, you have to remove the title of Okhna. Otherwise, your name and title is too long. Now the police and soldiers do not have their Okhna titles along with their names. Previously, the generals, the tycoon, the doctor, would oblige full reference to their titles otherwise they would protest. You journalists do not publish about that person […] there is no shortage of people in the country […]

Now let’s talk about the spokesperson. I admit that some spokespersons have never met the minister. A previous government spokesman had never met with the Prime Minister […] here, it is advisory that the Ministers work closely with the spokespersons, because the information released must be approved by the Ministers prior to releasing it. It requires clear cooperation […] I would make a suggestion that in some cases it takes time. As for the journalists, they insisted that (the spokespersons) had to give information immediately while they could not grasp anything yet. That should not be the case. We need to weigh the time factor. In some cases, the news is already out of date […]

ChinaCambodia Friendship Radio: […] (1) According to Cambodian media reports, Samdech will conduct a visit to China. May I ask why Samdech chose such a good time to visit China. What do you expect from your visit to China […], and (2) As 2023 is the 65th anniversary of the establishment of diplomatic relation and the year of friendship between China and Cambodia, I would like to ask what hopes do you have for the cooperation between China and Cambodia, and what would be your evaluation about the Belt and Road Initiative?

(22) The Visit to PRC on February 10, 2023 – A Commemoration of Difficult Times

Originally, the visit (to the People’s Republic of China was planned) for January 2, but due to the re-arrangement, it has been rescheduled to February 10 […]It was the anniversary of the visit (that took place at the time that) everyone else feared of China in 2020. While others were removing people, removing students from China for fear of the Covid-19, I, instead, went to China. Therefore (February 10, 2023) is the third anniversary of the day I visited China, from where I delivered a message of solidarity to the Chinese people in a difficult period […] and to calm the Cambodian students to go on living with the Chinese people […] while relieving their parents’ concerns […]I think my upcoming visit is a preparation to commemorate that difficult time […]

(23) Cambodia Will Ask for China’s Help in Building High-Speed Rail

Cambodia-China Free Trade Agreement enters into force […] and promotes trade between the two countries […] hopefully my upcoming visit will have (opportunities to discuss) more new projects that we rely on Chinese friends […] including a high-speed rail project. We already have a railway, but our rail is not up to demand. We plan to ask the Chinese friends to help build Cambodia’s railways and other cooperation projects […] the day I left China is also the day that HM the King will take a flight to China […] it can be considered as the busy exchange of high-level delegations after the visit of Premier Li Keqiang to Cambodia last year and the participation in the ASEAN Summit […] this reassures the relationship […] as a comprehensive strategic partner within the framework of the Cambodia-China common destiny, the framework of belt and road cooperation and our steel friendship relation […]./.

សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អញ្ជើញដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់បំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ


នៅព្រឹក ថ្ងៃអាទិត្យ ៩រោច ខែបុស្ស ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ព.ស. ២៥៦៦ ត្រូវនឹង ថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន  នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់អញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ នៅសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣។



តាមការឲ្យដឹងពីក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានឲ្យដឹងថា តបតាមការអញ្ជើញរបស់ ឯកឧត្តម អ៊ីប្រាហ៊ីម ម៉ូហាមេដ សូលី (Ibrahim Mohamed Solih) ប្រធានាធិបតី នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់អញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ នៅសាធារណរដ្ឋ ម៉ាល់ឌីវ ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣។

អញ្ជើញអមដំណើរសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី រួមមានឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស និងសហប្រតិ បត្តិការអន្តរជាតិ ,ឯកឧត្តម អូ ស្មាន ហាស្សាន់ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្ម ពិសេស ,ឯកឧត្តម ថោង ខុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍, ឯកឧត្តម ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាល ព្រមទាំងឥស្សរៈជនជាន់ខ្ពស់ នៃរាជរដ្ឋាភិបាល និងថ្នាក់ដឹកនាំធុរកិច្ច នៃសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាផងដែរ។

សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹងមានជំនួបពិភាក្សាផ្លូវការជាមួយឯកឧត្តមប្រធានាធិបតី អ៊ីប្រាហ៊ីម ម៉ូហាមេដ សូលី ក្នុងទិដ្ឋភាពនានានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ នឹងត្រូវលើកយកមកពិភាក្សា។ បន្ទាប់ពីជំនួប ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងពីរ នឹងអញ្ជើញធ្វើជាអធិបតីក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើឯកសារមួយចំនួន ស្ដីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹងអញ្ជើញទទួលការចូលជួបសម្តែងការគួរសម ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដោយអនុប្រធានាធិបតី ប្រធានសភា ប្រធានតុលាការកំពូល និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋម៉ាល់ឌីវ។

ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទៅកាន់ប្រទេសម៉ាល់ឌីវនាពេលនេះ នឹងផ្ដល់កាលានុវត្តភាពសម្រាប់ភាគីទាំងពីរធ្វើការពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវដែនវិសាលភាពទាំងមូលនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី រួមទាំងការស្វែងរកអភិក្រមថ្មីៗ ដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ ការតភ្ជាប់ សុខាភិបាល វប្បធម៌ កសិកម្ម និងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកសម្រាប់ប្រទេស និងប្រជាជនទាំងពីរ៕