សម្តេចវិបុលសេនាភក្តី សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា;
សម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា;
ឯកឧត្តម, លោកជំទាវប្រធាន, អនុប្រធាន និង សមាជិក, សមាជិកាសភា;
ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ, លោក, លោកសី្រ!
ថ្ងៃនេះ, ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សក្រៃលែង ដែលបានចូលរួមជាអធិបតីក្នុងពិធីបើក មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន លើកទី៤៣។ ខ្ញុំសូមស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះគណៈប្រតិភូទាំងអស់ដែលបានចំណាយពេលដ៏មានតម្លៃ ដើម្បីចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះដោយ ផ្ទាល់នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ក្នុងឋានៈជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន ឆ្នាំ២០២២, កម្ពុជាពិតជាមានកិត្តិយស ដែលបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន លើកទី៤៣ នេះ ស្របពេលនឹងការប្រារព្ធខួបលើកទី ៥៥ នៃការបង្កើតអាស៊ាន។
ក្នុងរយៈពេលជិត ៣ ឆ្នាំ កន្លងទៅ, យើងមានសេចក្តីរីករាយយ៉ាងក្រៃលែង ដែលអាស៊ានខិតខំប្រឹងប្រែង និងរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ក្នុងការឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ចំពោះការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ក្រោមស្មារតីយោគយល់ និងចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក, ជាពិសេស បានយកជ័យជម្នះលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺនេះ រហូតបានឈានទៅដល់ការបើកប្រទេស និងចាប់ផ្ដើមស្ដារសេដ្ឋកិច្ចរៀងៗខ្លួនឡើងវិញ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី, ពិភពលោកនៅតែបន្តប្រឈមនឹងវិបត្តិជាច្រើនទៀត ដូចជា ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ, សង្គ្រាម, ការបែងចែកប៉ូលពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច, ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងគ្រោះធម្មជាតិ ដែលមិនត្រឹមតែកំពុងគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងដល់ជីវិតប្រជាជន និងសន្តិសុខសកលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានបន្ទច់បង្អាក់ដល់ការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចសកល រួមទាំងបង្កឱ្យមានការកើនឡើងនូវសម្ពាធអតិផរណា ការរាំងស្ទះខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងបញ្ហាអសន្តិសុខស្បៀង និងថាមពល ។ល។ ក្នុងបរិបទនេះ, ប្រធានបទនៃមហាសន្និបាទអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី ៤៣ នេះ មានភាពពាក់ព័ន្ធ និងសមស្រប ដែលនឹងរួមចំណែកបំផុសនូវស្មារតីទទួលខុសត្រូវរួម ក្នុងការឆ្លើយតបទាន់ពេល ស្របទៅនឹងសភាពការណ៍វិវឌ្ឍន៍របស់តំបន់ និងសកល ព្រមទាំងពន្លឿនការស្ដារសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានឡើងវិញ ឆ្ពោះទៅរកវិបុលភាពរួម។
សម្តេច, ឯកឧត្តម, លោកជំទាវលោក, លោកសី្រ!
អាស៊ានបានឆ្លងកាត់ផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាសកលថា ជាសហគមន៍ស្នូលសម្រាប់និម្មាបនកម្មតំបន់។ ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំ២០២២ ក្រោមមូលបទ «អាស៊ានរួមគ្នាធ្វើ៖ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់គ្នា», កម្ពុជាពិតជាមានមោទនភាពដែលបានដឹកនាំអាស៊ានចូលរួមចំណែក ក្នុងការដោះស្រាយរាល់បញ្ហាប្រឈមដ៏លំបាកនានា ដែលតំបន់កំពុងជួបប្រទះ, ហើយបានឈានទៅសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលសំខាន់ៗ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញសន្ទុះនៃដំណើរការកសាងសហគមន៍អាស៊ានស្របតាមស្មារតីស្នូលរបស់អាស៊ាន គឺ ចក្ខុវិស័យមួយ, អត្តសញ្ញាណមួយ និងសហគមន៍មួយ។
ជាក់ស្តែង ជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន និងការចូលរួមជួយជ្រោមជ្រែងពីសមាជិកអាស៊ាន, កម្ពុជាសម្រេចបានភាពជោគជ័យគួរជាទីមោទនៈ លើការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៤០ និង ៤១ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធ នាពេលថ្មីៗ ដោយថ្នាក់ដឹកអាស៊ាន និងដៃគូ បានអនុម័តឯកសារ និងគំនិតផ្តួចផ្ដើមសំខាន់ៗជាច្រើន សំដៅលើកកម្ពស់ ចីរភាព, បរិយាបន្ន និងភាពធន់របស់អាស៊ាន ដូចជា៖ (១)សេចក្តីថ្លែងការណ៍ចក្ខុវិស័យរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពី អាស៊ានរួមគ្នាធ្វើ៖ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់គ្នា (២). សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានស្តីពីរបៀបវារៈនៃការតភ្ជាប់អាស៊ានក្រោយឆ្នាំ ២០២៥, (៣). សេចក្តីថ្លែងការណ៍អាស៊ានស្តីពីការកសាងអនាគតមួយ ប្រកបដោយចីរភាព, បរិយាបន្ន និងភាពធន់ តាមរយៈការជំរុញសហគ្រិនភាពស្ត្រីក្នុងតំបន់អាស៊ាន, (៤)សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្តីពីបរិវត្តកម្មឌីជីថលនៃប្រព័ន្ធអប់រំក្នុងតំបន់អាស៊ាន ។ល។
ទាក់ទងនឹងចីរភាព, បរិយាបន្ន និងភាពធន់, អាស៊ាន បាននិងកំពុងផ្តល់អាទិភាពលើការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស, ការកែទម្រង់វិស័យអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ឱ្យស្របទៅនឹងការវិវឌ្ឍនៃបរិវត្តកម្មឌីជីថល, និង ការលើកកម្ពស់តួនាទីស្ត្រី និងយុវជន ក្នុងការបង្កើនផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច និងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ក្នុងបរិបទក្រោយវិបត្តិកូវីដ-១៩។ ចំពោះបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ, កម្ពុជាបានស្នើអាស៊ានពិចារណាលើការរៀបចំ «គំនិតផ្តួចផ្តើមបៃតងអាស៊ាន» នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នាពេលថ្មីៗនេះផងដែរ ដើម្បីតម្រង់ទិសនៃកិច្ចអភិវឌ្ឍតំបន់ឆ្ពោះទៅកាន់អនាគតបៃតងប្រកបដោយចីរភាព។
អាស៊ានក៏កំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ក្នុងការអនុវត្តនូវផែនការសកម្មភាព និងគំនិតផ្តួចផ្តើមពាក់ព័ន្ធនានា ដែលបានដាក់ចេញ ដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ជាអតិបរមាពីកាលានុវត្តភាព ដែលកើតចេញពីនិន្នាការសកល ដូចជាឌីជីថលូបនីយកម្ម, សេដ្ឋកិច្ចចក្រា, សេដ្ឋកិច្ចបៃតង និងការអភិវឌ្ឍសហគ្រាសធុនមីក្រូ, តូច និងមធ្យម, និង ជាពិសេស ការអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងអាសិប ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាននានា ដែលកិច្ចការទាំងនេះនឹងក្លាយជាកម្លាំងចលករគន្លឹះ ក្នុងការជំរុញការតភ្ជាប់គ្រប់វិស័យ ក៏ដូចជាការរួមគ្នាឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមនានា។
ក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងសន្តិសុខ, កម្ពុជាបានបន្ដផ្ដល់អាទិភាពលើការពង្រឹងមជ្ឈភាព និងឯកភាពអាស៊ាន ព្រមទាំងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវយន្តការពហុភាគីនិយម ដែលជាយន្តការតំបន់ដ៏សំខាន់ ក្នុងការចូលរួមចំណែកបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងប្រទេសមហាអំណាច ជាពិសេស តាមរយៈការបន្តលើកកម្ពស់កិច្ចសន្ទនាជាមួយដៃគូក្នុងវេទិកានានា។ ទោះជាមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានទាំងស្រុងនូវបញ្ហាសន្តិសុខនានាក្នុងតំបន់, ខ្ញុំជឿជាក់ថា លទ្ធផលវិជ្ជមាននៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី ៤០ និង ៤១ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធ បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការកំណត់នូវចំណុចរួមសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលបានផ្តល់ជាបច្ច័យសម្រាប់ការស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវសន្តិសុខ, ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍ។
សមិទ្ធផល និងការកំណត់ទិសដៅទៅមុខយ៉ាងជាក់លាក់ទាំងនេះ គឺជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់សាជាថ្មីពីឆន្ទៈនយោបាយឥតងាកររបស់អាស៊ាន ក្នុងការបន្តជំរុញការធ្វើសមាហរណកម្មតំបន់ និងការសម្របខ្លួនទៅនឹងគន្លងប្រក្រតីភាពថ្មី ដើម្បីជំរុញកសាងអនាគតអាស៊ាន ប្រកបដោយឯកភាព, បរិយាបន្ន និងភាពធន់, និង ដើម្បីបង្ហាញអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តអាស៊ានក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូ ដោយឈរលើគោលការណ៍ទុកចិត្ត និងការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីសន្តិភាព និងវិបុលភាពតំបន់ និងសកល។
សម្តេច, ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ, លោក, លោកស្រី!
ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ, ខ្ញុំក៏សូមអបអរសាទរចំពោះភាពជោគជ័យនៃការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល អេប៉ិច (APEC) ដោយប្រទេសថៃ និង G20 ដោយប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី នាពេលថ្មីៗនេះផងដែរ ហើយជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា សមិទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន, អេប៉ិច និង G20 ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាជិកអាស៊ានក្នុងឆ្នាំនេះ នឹងជាវិភាគទានដ៏សំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់កិត្យានុភាព និងមជ្ឈភាពអាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមក្នុងតំបន់ និងសកល។
ក្នុងស្ថានភាពដែលពិភពលោកកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញជាច្រើននេះ, ខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ថា អង្គការនីតិបញ្ញត្តិ ជាពិសេស គឺស្ថាប័នរដ្ឋសភា ពិតជាមានតួនាទីសំខាន់ និងមិនអាចខ្វះបាន ក្នុងការចូលរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ និងសកល។ ក្នុងស្មារតីនេះ, ខ្ញុំយល់ថា ការប្រារព្ធមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ នាពេលនេះ គឺជាឱកាសមួយដ៏កម្រសម្រាប់ សម្តេច, ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ ជាប្រតិភូអាយប៉ា ចូលរួមពិភាក្សាយ៉ាងទូលំទូលាយលើប្រធានបទរបស់យើង សំដៅពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាធ្លុងមួយ និង រិះរកនូវអនុសាសន៍គោលនយោបាយ ជាពិសេសគោលជំហររួមមួយ ដើម្បីជាឧត្តមប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជនយើងទាំងអស់គ្នា។
ជាទីបញ្ចប់, ខ្ញុំសូមជូនពរ មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន លើកទី ៤៣ ប្រព្រឹត្តទៅដោយជោគជ័យ និងសូមជូនពរ សម្តេចឯកឧត្តម, លោកជំទាវលោក, លោកស្រី មានសុខភាពល្អ និងជោគជ័យលើគ្រប់ភារកិច្ចរៀងៗខ្លួន ជាពិសេស ទទួលបាននូវផាសុកភាព និងសេចក្តីរីករាយ ក្នុងពេលស្នាក់នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
សូមអរគុណ!
***********
Keynote Address Samdech Techo Hun Sen, at the 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA-43) Under the theme “Advancing Together for Sustainable, Inclusive and Resilient ASEAN”
Samdech Vibolsena Pheakdei SAY CHHUM, President of the Senate of the Kingdom of Cambodia;
Samdech Akka Moha Ponhea Chakrel HENG SAMRIN, President of the National Assembly of the Kingdom of Cambodia;
Excellencies Presidents, Vice Presidents and Members of the Parliaments;
Excellencies, Ladies and Gentlemen!
Today, I am pleased to take part in the opening of the 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly. I would like to extend a warm welcome to all delegates, for spending the invaluable time, to physically attend this historic event in Phnom Penh City. As the rotating Chair of ASEAN in 2022, Cambodia is honored to host the 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly in conjunction with the celebration of the 55th Anniversary of the Establishment of ASEAN.
Over the past three-year, we have been very satisfied with the concerted efforts of ASEAN working together as a unity to effectively to respond to the COVID-19 pandemic, in the spirit of mutual understanding and assistance, particularly achieving great success in the fight against the pandemic, until we could reopen of our countries and restore of our respective economies.
However, the world continues confronting with many challenges, including geo-political rivalries, war, trade and economic polarization, climate change and natural disasters, which have not severely threatened the lives of people, but also dampened global economic recovery, including causing increasing inflationary pressures, supply chains disruption, and food and energy insecurity, etc. In this context, the theme of the 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA) is relevant and appropriate, which will contribute to inspiring a sense of shared responsibility to respond to regional and global development in a timely manner as well as accelerating ASEAN socio-economic recovery toward common prosperity.
Samdech, Excellencies, Ladies and Gentlemen!
ASEAN has come a long way and is globally recognized as a core community of regional architecture. As the rotating chair of ASEAN in 2022 under the theme “ASEAN A.C.T: Addressing Challenges Together”, Cambodia is indeed proud to have navigated ASEAN in addressing difficult challenges facing our region and making significant achievements to expedite the building process of ASEAN Community in accordance with ASEAN’s core spirit of: “One Vision, One Identity, One Community”.
In fact, with the commitment as the ASEAN’s Chair and the support from ASEAN member states, Cambodia has proudly achieved success in hosting the 40th and 41st ASEAN Summits and Related Summits, with the adoption of numerous key documents and initiatives, aimed at promoting sustainable, inclusive, and resilient ASEAN, including: (1). ASEAN Leaders’ Vision Statement on “ASEAN A.C.T.: Addressing Challenges Together”, (2). ASEAN Leaders’ Statement on ASEAN Connectivity Post-2025 Agenda, (3). ASEAN Declaration on Building More Sustainable, Inclusive and Resilient Future: Unlocking Women’s Entrepreneurship in ASEAN, and (4). Declaration on the Digital Transformation of Education Systems in ASEAN, etc.
Regarding sustainability, inclusiveness and resilience, ASEAN has been placing its priority on human resource development, education reform and vocational training to keep pace with digital transformation and enhance the role of women and youth to increase economic productivity and stimulate economic growth in the post COVID-19 era. On climate change issue, Cambodia has also proposed the formulation of “ASEAN Green Deal Initiative” at the recent ASEAN Summits, to re-orient regional development toward ASEAN’s sustainable green future.
ASEAN is also scaling up concerted efforts to implement agreed action plans and initiatives to derive maximum benefits from the opportunities arising from global trends, including digitalization, circular economy, green economy, development of Micro, Small and Medium Enterprise (MSMEs), and especially the effective implementation of Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) as well as other ASEAN Free Trade Agreements. All of these will be the key driving force in promoting connectivity in all areas as well as in working together to effectively respond to any challenges.
On political and security aspect, Cambodia has continued attaching the priority to strengthening ASEAN Centrality and Unity as well as adhering to multilateralism, which is a key regional mechanism for contributing to reducing the geo-political tensions and the confrontation between the superpowers, especially by continuing to promote dialogues with partners through various forums. Although regional security issues have not yet been fully addressed, I believe that the positive outcomes of the 40th and 41st ASEAN Summits and Related Summits have made significant contribution to setting the common positions, that provide inputs to the finding of the solutions toward ensuring regional security, stability, and development.
These achievements and the setting of these clear directions are once again the testimony to the unwavering political will of ASEAN in continuing to intensify regional integration and adaptation to the new normal, aimed at building the future of ASEAN with unity, inclusiveness, and resilience as well as to demonstrate ASEAN’s commitment to strengthening relations with partners based on the principles of trust and mutual respect for regional and global peace and prosperity.
Samdech, Excellencies, Ladies and Gentlemen!
Taking this opportunity, I would also like to congratulate the success of the recent APEC Summit hosted by Thailand and G20 Summit hosted by Indonesia; and I firmly believe that the success of the ASEAN, APEC and G20 Summits, hosted by ASEAN member states this year, will make significant contribution to enhancing ASEAN’s prestige and centrality in addressing common regional and global challenges.
In the current context in which the world is facing many complex challenges, I would like to emphasize that Parliaments, especially the National Assemblies, indeed have a crucial and an indispensable role in contributing to resolving regional and global issues. In this spirit, I am of the view that the celebration of the 43rd General Assembly of ASEAN Inter- Parliamentary Assembly (AIPA) provides a rare opportunity for Samdech, Excellencies AIPA delegates to join the discussion on a wide range of topics with the common objective of strengthening our cooperation into a unity and identifying policy recommendations, especially a joint position for the interests of our peoples.
Finally, I would like to wish the 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly success, and wish Samdech, success, and Excellencies, Ladies and Gentlemen good health and success in all your endeavors, especially the comfortable and pleasant stay in the Kingdom of Cambodia.
Thank You!
