Saturday, August 31, 2013
Friday, August 30, 2013
Following are UN Secretary-General Ban Ki-moon’s remarks at the ceremony marking the centennial of the Peace Palace, in The Hague, 28 August 2013
Following are UN Secretary-General Ban Ki-moon’s remarks
at the ceremony marking the centennial of the Peace Palace,
in The Hague, 28 August 2013
at the ceremony marking the centennial of the Peace Palace,
in The Hague, 28 August 2013
I want to use this opportunity to make a special
appeal on behalf of the Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodia.
This Court has achieved important successes in prosecuting the brutal crimes
committed by the Khmer Rouge regime. Yet, today, the Court is in
crisis. The voluntary contributions on which the Court depends have run
dry. Cambodian staff has not been paid since June. The very
survival of the Court is now in question. Financial failure would be a
tragedy for the people of Cambodia, who have waited so long for justice.
It would also be a severe blow to our shared commitment to international
justice.
I call on the international community to come forward
with the financing to continue this most important judicial process — not just
for the weeks ahead, but to see all the cases through to their conclusion.
ខ្លឹមសារដកស្រង់ចេញពីសុន្ទរកថារបស់ ឯកឧត្តម បាន គីមូន អគ្គលេខាធិការអង្គការ សហប្រជាជាតិ ទាក់ទងនឹងអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) ក្នុងឱកាសនៃពិធីរម្លឹកខួប១០០ឆ្នាំនៃវិមានសន្តិភាពនៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហុល្លង់ ថ្ងៃទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៣
ខ្លឹមសារដកស្រង់ចេញពីសុន្ទរកថារបស់ ឯកឧត្តម បាន គីមូន អគ្គលេខាធិការអង្គការ សហប្រជាជាតិ
ទាក់ទងនឹងអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) ក្នុងឱកាសនៃពិធីរម្លឹកខួប១០០ឆ្នាំនៃវិមានសន្តិភាពនៅទីក្រុងឡាអេ
ប្រទេសហុល្លង់ ថ្ងៃទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៣
…ខ្ញុំចង់ប្រើប្រាស់ឱកាសនេះធ្វើការអំពាវនាវជាពិសេសមួយក្នុងនាមអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ ក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក)។
តុលាការនេះបានបំពេញការងារប្រកបដោយជោគជ័យយ៉ាង សំខាន់បំផុត
ក្នុងការជំនុំជម្រះក្តីលើអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏សាហាវយង់ឃ្នង់ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងដោយរបប ខ្មែរក្រហម។
ប៉ុន្តែនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តុលាការនេះកំពុងតែជួបនឹងវិបត្តិ។ វិភាគទានស្ម័គ្រចិត្ត ដែលតុលាការនេះបានពឹងអាស្រ័យ
គឺរីងស្ងួតអស់ហើយ។ មន្ត្រីបុគ្គលិកកម្ពុជានៃ អ.វ.ត.ក មិនបាន ទទួលប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់ខ្លូនចាប់តាំងពីខែមិថុនាមកម្ល៉េះ។
ការរស់រានមានជីវិតរបស់តុលាការនេះ គឺ ស្ថិតនៅក្នុងភាពមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយ។
ការបរាជ័យផ្នែកថវិការបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម អាចក្លាយ ជាសោកនាដកម្មមួយសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលពួកគាត់បានទន្ទឹងរង់ចាំយុត្តិធម៌ជាយូរណាស់ មកហើយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ នេះអាចជាការបរាជ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយលើការសន្យារួមគ្នារបស់យើងចំពោះ យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។
ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ ផ្តល់នូវជំនួយហិរញ្ញវត្ថុបន្តទៀត
ដើម្បីអាចឲ្យ តុលាការនេះ បន្តដំណើរការយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ
គឺមិនមែនត្រឹមតែរយៈពេល ពេលខ្លីនោះទេ ប៉ុន្តែគឺដើម្បីឲ្យសំណុំរឿងទាំងអស់អាចឈានដល់ការបិទបញ្ចប់របស់ខ្លួន។
Thursday, August 29, 2013
Statement By Cambodian people’s party
The Cambodian People’s Party has the honor to inform all citizens that on 28 August 2013, the CNRP issued a statement calling for non-violent mass demonstration on 7 September 2013 to protest 28 July 2013 election result of the fifth mandate of the National Assembly prior to the official announcement of the official electoral outcome under the so-called disguised pretext harbored by the CNRP as election “irregularities.” Thus far, the NEC and Constitutional Council which mandated and tasked by law have been resolving complaints lodged by the CNRP in accordance with laws by transparency and fair manner.
Despite the above mentioned, the CNRP continues to demand establishing a special committee to resolve irregularities, the move which violates the Constitution of the Kingdom of Cambodia on new Chapter 12 new article 136 (paragraph 2): “the Constitutional Council has the right to review and adjudicate dispute related to National Assembly and the Senate elections.”
The CPP, since the beginning, always adheres the fraternity and sincere cooperative spirit with the CNRP following the Royal guidance of His Majesty the King of the Kingdom of Cambodia and strictly abides by the Constitution and laws in force in order to find appropriate political resolution for the interest of our nation and citizens.
The CPP, with true good will, has participated in every dialogue with the CNRP including the past meeting which was facilitated by NEC on 3 August 2013 and the two bilateral meeting on 9 and 20 August 2013. Although there remains differences, the CPP is still ready to resume any dialogue to seek resolution of the remaining issues based on the result of election and the spirit of national reconciliation.
In the case of the CNRP declaring a non-violent mass demonstration against the election outcome prior to the official announcement of the said outcome will impact on the daily conduct of current living in peace of the people and also running against the will expressed by the people who have casted their votes. Such an act is also an intention to negate the election which was evaluated by national and international public opinions as peaceful, free, and transparent.
The CPP appeals to the CNRP to heighten national and people’s interest and to jointly solve the remaining issues avoiding the use of any means which contradict democracy, multi-party system, and rule of law.
The CPP, once again, appeals to all citizens to exercise patience, calm, and work in solidarity to safeguard peace and social stability for the current and future harmony and prosperity of our nation.
Phnom Penh 29 August 2013
Cambodian People’s Party
Letter of Samdech CHEA SIM President of Cambodian People's Party to H.E. Mr. SAM RAINSY President of CNRP
Phnom Penh 29 August 2013
H.E. Mr. SAM RAINSY
President of CNRP
Excellency,
I would like to acknowledge your letter dated 28 August 2013.
Responding to your letter, I have the honor to remind you that on 3 August 2013, in order to solve problems after the General Election of the fifth mandate of the National Assembly, the meeting among the NEC and representatives of CPP and CNRP agreed in principle to set up an Adhoc Committee with participation of NEC and the two parties and with national and international organizations as observers. This Ad hoc Committee would immediately convene the meeting to discuss the mandate and tasks of this established body.
On the same day, by implementing the result of this meeting, NEC invited the representatives of the two parties to resume the discussion on the mandate and tasks of this ad hoc Committee. The CPP sent representatives with every right to decision making to participate in the said meeting. Regrettably, CNRP abruptly reversed its earlier decision by not sending representatives to this very meeting.
On 9 August 2013 NEC once again issued an appeal to invite representatives of the CPP and CNRP for another meeting in order to set up a special committee to review the reports of alleged irregularities of the fifth mandate of the National Assembly election. The CPP, in responding to this appeal, sent four representatives to the meeting, however the meeting could not be conducted due to CNRP failed to send its representatives.
In this situation, NEC continued implementing its agenda in which complaints were resolved in accordance with electoral laws and processes. Thus far, Constitutional Council has been resolving the complaints lodged by the CNRP by strictly adhering to the Constitution and laws in transparent and fair manner.
Despite the above mentioned, CPP continues to maintain good will for further dialogue to solve the remaining issues based on the result of the election and the spirit of national reconciliation which is the best approach to ensure the harmony of our citizens.
Please accept, Excellency, the assurances of my sincere consideration.
President of Cambodian People's Party
(Signature)
CHEA SIM
.jpg)
.jpg)
Wednesday, August 28, 2013
Tuesday, August 27, 2013
Analysis by Sam Sotha "Should Cambodia Follow the Arab Spring Revolution-“People Power?”"
By Sam Sotha {The comments in this article are solely the opinion of the author and do not necessarily reflect the opinion of the Royal Government of Cambodia}
What is Arab Spring, how and why it instituted, and what is its impact? Can it spark a similar wave in Cambodia? These questions are raised since there has recently been similar sentiments deepening across some sectors within Cambodian society.
To get good understanding of the Arab Spring which in effect is a revolution aimed at “Regime Change,” one should start from the origin of the crisis. On December 2010, in Tunisia, a 27 year-old street vegetable vendor -the only last hope for his daily income- set himself on fire in protest of the confiscation of his wares and the harassment by the police officers. This act was a reflection of the citizens’ dissatisfaction of the prevailing economic condition within the country, which it turn, exacerbated a high level of social unrest and sparked a wave of dramatic and bloody political and civil across the Arabic world, known as the “Arab Spring Revolution.”
By the end of 2011 some countries, namely Tunisia, Egypt, Libya and Yemen, governments were overthrown by the uprising of the people and hence began what has been termed as “People Power.” In Tunisia, then President Ben Ali fled the country just one month after the revolt, and a new government was formed. But the new government is still encountered with political crisis and is struggling to hang on to power. Tens of thousands of opposition protesters have been rallying on the streets demanding for the government’s ouster.
One month later, the revolution in Egypt resulted with the topple of President Hosni Mubarak within a month of protests, and later sentenced him to life in prison. The interim government had been formed and followed by several elections: the constitutional amendments, parliamentary elections, and the presidential elections in which Mohamed Morsi, of the Islamic Brotherhood leader had been elected.
Ironically however, since the topple of a long time absolute leader President Mubarak in early 2011, there were political divisions among religious leaders and the establishment of the military elites. A bit over a year after the election, the newly and democratically elected Egyptian President was again forced out from the office. Tens and hundreds of thousands of Mr. Morsi supporters were called out to carry out sit-in protests and were crushed by the riot police and military forces, resulting in the death of over 600 people and thousands were injured. Though there was anguish and cry of cry of foul play from several countries condemning the violence, at the same time some countries kept themselves at a distance.
Following the Arab Spring from Tunisia, Libyan people started their revolts against ruler Muamma Gaddafi with the formation of the rebel opposing groups to fight against President Muamma Gaddafi’s loyal forces. Civil war exploded. To boost his troops, Gaddafi hired the mercenaries from the neighboring countries to fight against the NATO backed rebels- forces. After seven months of fighting Gaddafi’s military forces were defeated, Gaddafi was killed, and the opposition-led Western powers conducted the elections and the new government was formed.
In Yemen, the wave of revolution of People Power from Tunisia started in early 2011 and ended up with the resignation of President Ali Abdullah Saleh. There were tense protests with tens of thousands supporters from the opposing side, which lasted a year which saw repression on the protesters by President Saleh’s loyal forces which resulted of more than 2,000 people killed and more than 20,000 wounded. Finally, the US, Saudi Arabia and the Golf Coordinating Council (GCC) brokered a deal to get President Saleh immunity and saw his fleeing Yemen to the US.
For Bahrain, the Kingdom which has population of less than one and a half million was also hit by the wave of the revolution of People Power in early of 2011 where the protests started and organized by the Shiite majority against the Sunni royal family. Protesters demanded greater democracy and reform. Even though the Gulf States had provided billions of US dollars in assistance to boost social services and reform as demanded, but the ongoing protests do not help the development, because there are no remedies to quick fix the disparities and economic recovery. At the same time monarchies in the Golf states cannot afford a monarchy in Bahrain to lose, so they provided mercenaries to quell the protestors. There were few international events that had been scrapped away from Bahrain. Recently the King has approved the amendment of the 1973 Law on Public gathering and Demonstrations to out-law all sit-in protests and gatherings.
Algeria and Jordan have also been hit by the wave of the revolution of People Power, but their President and the King, respectively, have been making efforts such as conducted reforms within their own governments, organized parliamentary election, used their oil wealth assets to enhance social services and welfare programs for poor families and elderly, provided vocational training and created jobs for un-employed young people.
The wave of Arab Spring hit one of the South-East Asian countries as well, Malaysia. In 2011 the opposition was trying to topple its government by calling “mass protest.” Tens of thousands marched into the streets of the capital, claiming that the government rejected their demands for an overhaul of voter registration and stricter measures to curb alleged electoral fraud. They were calling for an Arab Spring in Malaysia, but the Prime Minister has firmly said “the government is not afraid of a Malaysian Spring.” The authorities briefly arrested hundreds of them and used teargas and allegedly chemical-laced water canon to disperse the demonstrators.
To quell the demonstration the lower house of Malaysia passed a law banning street demonstrations, the Act allows people to gather only in places such as stadium and halls. Though the calling for protests was still continuing after post-13th general election, but it was evaporated as people got tired and wanted the parties to get on with the business of governing rather than bicker and protest on the streets in the of democracy but only resulted in causing hardship to the masses in general.
To conclude, there was apparently revealed that the impact of Arab Spring revolution is deep. It has already been stained by political turmoil and division of power, and in many cases with armed conflict and forced repression. But, most importantly, for ordinary people they have been bumped into economic hardship, because the unrests hamper the development. Furthermore, the ongoing social unrest has been discouraged and/or even scared off investors and foreign tourists as well.
For Cambodia, a peaceful reconciliation brokered by the United Nations in 1991 is intact and has been crossed through five consecutive general elections and coupled with three commune council elections. The history of atrocity and genocide, and the history of revolutions from the past shall not be repeated in Cambodia. For the last few decades until the complete dismantling of the Khmer Rouge military and political organizations in 1998, innocent people had endured mental and physical pain and suffering. Now they are proud and enjoy the country’s development, especially under the government’s fourth term mandate under the leadership of Prime Minister Hun Sen. Therefore, Cambodian people do not need “Cambodian Spring!” Cambodia does not need “People Power” through street protests, instead Cambodia needs “People Power” through the ballot box!
-----
About the author: Sam Sotha is a former Ambassador to Mine Action, Explosive Remnants of War and Disarmament.
បទវិភាគ ដោយ សម សុត្ថា «តើកម្ពុជាគួរដើរតាមលំអានបដិវត្តន៍សផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់-អំណាចប្រជាជនដែរឬទេ?»
ដោយ៖ សមសុត្ថា
ជាបឋមយើងគួរដឹងរឿងរ៉ាវខ្លះពីបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់ តើហេតុអ្វីបានជាបដិវត្តន៍នេះផ្ទុះឡើង? តើផលវិបាកវាយ៉ាងដូចម្តេច? តើវាអាចជះឥទ្ធិពលមកកម្ពុជាដែរឬទេ? សំណួរទាំងអស់នេះបានចោទឡើងដោយសារតែពេលថ្មីៗនេះ វាហាក់ដូចជាមានជំនោរជ្រៅលើទឹកចិត្តខ្មែរយើងមួយចំនួន ដែលរស់នៅបែបផ្សេងៗគ្នាក្នុងសង្គម។
រឿងដែលងាយយល់នៃការចាប់ផ្ដើមកើតបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់នោះ គឺកាលពី ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១០ នៅ ប្រទេសទុយណេស៊ី មានយុវជនម្នាក់អាយុ២៧ឆ្នាំ ជាអ្នកលក់បន្លែតាមរទេះ ដែលជាមុខរបរសង្ឃឹមចុងក្រោយក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់គេ បានដុតសម្លាប់ខ្លួនឯងប្រឆាំងទៅអំពើដ៏គួរឲ្យខ្មាសដែលប៉ូលីសបានចាប់រឹបអូសយករទេះគាត់ទាំងកម្រោល។ ទង្វើនេះហើយ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញការមិនពេញចិត្ត ចំពោះសភាពការណ៍សេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសទុយណេស៊ី។ កំរិតកំដៅសីតុណ្ហភាពនៃការរំជើបរំជួលក្នុងសង្គមឡើងកាន់តែខ្ពស់ទៅៗ បានក្លាយជាព្យុះបោកបក់ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ទូទាំងពិភពអារ៉ាប់ ដែលគេសន្មត់ហៅគ្រប់ៗមាត់ថា «បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់» ។
នៅចុងឆ្នាំ២០១១ ប្រទេសមួយចំនួននៅពិភពអារ៉ាប់មាន ទុយណេស៊ី អេហ្ស៊ីប លីប៊ី និង យ៉េមែន ដែលរដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងនោះ ត្រូវបានគេទម្លាក់តាមរបៀបការបះបោររបស់ប្រជាជនយ៉ាងកម្រោល ដែលពេលនោះជាការចាប់ផ្ដើមនូវអ្វីដែលគេហៅថា «អំណាចប្រជាជន» ។ កាលណោះនៅប្រទេសទុយណេស៊ី លោកប្រធានាធិបតី បិន អាលី (Ben Ali) បានរត់គេចខ្លួនចេញពីប្រទេស បន្ទាប់ពីមានការបះបោររយៈពេលតែមួយខែ ហើយរដ្ឋាភិបាលថ្មីក៏បានរៀបចំឡើង។ បន្ទាប់មក ប្រទេសទុយណេស៊ី បានជួបប្រទះនូវវិបត្តិនយោបាយយ៉ាងខ្លាំង ដោយរដ្ឋាភិបាលថ្មីដឹកនាំការគ្រប់គ្រងប្រទេសមានការប្រទាញប្រទង់គ្នា។ ក្រុមបក្សប្រឆាំងនៅតែកើតទុក្ខមិនសុខចិត្ត ហើយបានធ្វើបាតុកម្មជំទាស់តវ៉ាតទៅទៀត។ បាតុកររាប់ម៉ឺននាក់បានសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីលាលែងតំណែង។
បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះបានឆ្លងដល់ប្រទេសអេហ្ស៊ីប នៅក្នុងរយៈពេលតែមួយខែប៉ុណ្ណោះ។អំណាចប្រជាជន ទទួលបានជ័យជំនះដោយបានទម្លាក់ប្រធានាធិបតី ហ៊ូសនី មូបារ៉ាក់ (Hosni Mubarak) ហើយដែលបន្ទាប់មកតុលាការបានកាត់ទោសលោក ដាក់ពន្ធនាគារមួយជីវិត។ រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នបានរៀបចំឡើង ហើយបានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាបន្ដបន្ទាប់ ជាច្រើនលើកក្នុងនោះគឺ៖ ការបោះឆ្នោតធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ដ្រ និងចុងក្រោយគឺ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី។ លោក មហាមេត ម៉រស៊ី (Mohamed Morsi) តំណាងឲ្យគណបក្សបងប្អូនឥស្លាម (Brotherhood) ត្រូវបានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតី។
ប៉ុន្ដែអ្វីដែលគេនឹកស្មានមិនដល់នោះគឺ បន្ទាប់ពីចលនាទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតី ម៉ូបារ៉ាក់ ដែលជាអ្នកដឹកនាំប្រទេស ដ៏យូរលង់មកហើយនោះ ប្រទេសអេហ្ស៊ីប បានជួបប្រទះនឹងវិបត្តិនយោបាយយ៉ាងខ្លាំង រវាងគណបក្សនយោបាយ ក្រុមនិយមសាសនាឥស្លាម ក្រុមនិយមសាសនាគ្រិស្ដ និងក្រុមអ្នកមិនកាន់សាសនា និងជាមួយក្រុមមេទាហានដែលមានមូលដ្ឋានគ្រឹះរឹងមាំយូរយាមកហើយ។ បានតែប្រមាណមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ លោក ម៉រស៊ី ដែលបានគេជ្រើសតាំងជាប្រធានាធិបតីស្របច្បាប់ តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះ ក៏ត្រូវបានគេច្រានទម្លាក់ពីតំណែងទៅទៀត។ ខណៈនោះ អ្នកគាំទ្រលោក ម៉រស៊ី រាប់សែននាក់ បានប្រកូកប្រកាសគ្នាប្រជុំជាក្រុមធំៗអង្គុយដោយមិនទៅណាសោះ ទាមទារតវ៉ាឲ្យមេដឹកនាំយោធាផ្ដល់បុព្វសិទ្ធជូនដល់លោក ម៉រស៊ី វិញ។ ខាងយោធា ពុំបានឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានទៅនឹងការទាមទារនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ បានប្រើអំណាចយ៉ាងឃោរឃៅ បំបែកក្រុមបាតុករ ដែលបានធ្វើឲ្យស្លាប់មនុស្សជាង ៦០០នាក់ និងរបួសរាប់ពាន់នាក់។ ព្រឹត្តការណ៍ដ៏រន្ធត់នេះបានធ្វើឲ្យប្រទេសមួយចំនួនថ្កោលទោសនូវអំពើឃោរឃៅនេះ ក៏ប៉ុន្តែក៏មានប្រទេសមួយចំនួនដែរ បានបែរខ្នងឈរឆ្ងាយពីសភាពការណ៍នេះផងដែរ។
បន្ទាប់ពីប្រទេសអេហ្ស៊ីប ខ្យល់ព្យុះបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៃប្រទេសទុយណេស៊ី បានបក់បោកទៅដល់ ប្រទេសលីប៊ី គឺជាបដិវត្តន៍ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំ លោក មូអាម៉ា កាដាហ្វី (Muamma Gaddafi) ដោយគេបានបង្កើតជាក្រុមឧទ្ទាមវាយប្រហារប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំង ដែលស្មោះត្រង់នឹង លោក កាដាហ្វី។ ខណៈនោះសង្រ្គាមស៊ីវិលបានផ្ទុះឡើង។ ដើម្បីទប់ទល់នឹងកងកម្លាំងឧទ្ទាម ដែលមានកម្លាំងយោធារបស់អង្គការអូតង់(OTAN-NATO)នៅពីក្រោយ លោក កាដាហ្វី បានជួលក្រុមអ្នករកស៊ីធ្វើសង្រ្គាមមកពីប្រទេសជិតខាង មកជួយដល់កងកម្លាំងរបស់ខ្លួន។ ការប្រយុទ្ធគ្នាទៅវិញទៅមក មានរយៈពេលតែប៉ុន្មានខែប៉ុណ្ណោះ កងកម្លាំងទ័ពរបស់ លោក កាដាហ្វី ត្រូវទទួលបរាជ័យ រីឯលោក កាដាហ្វី ខ្លួនឯងផ្ទាល់នោះ ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់។ ពួកក្រុមឧទ្ទាមដែលមានកម្លាំងពីបស្ចឹមប្រទេសគាំទ្រនោះ បានរៀបចំធ្វើការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនឲ្យដឹកនាំប្រទេសឡើងវិញ។ បច្ចុប្បន្ន គេនៅតែឃើញការផ្ទុះអាវុធ ការសម្លាប់គ្នានៅតែមិនទាន់ផុតរលត់។
ប្រទេសទី៤ ដែលដំណាលគ្នានឹងការបះបោរនៅប្រទេសទុយណេស៊ីនោះដែរ ខ្យល់ព្យុះបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះ ក៏បានបោកបក់ដល់ ប្រទេសយ៉េមែន ដែលបានឈានទៅដល់ការលាលែងតំណែងរបស់លោកប្រធានាធិបតី អាលី អាប់ឌុលឡាស សាឡែស (Ali Abdullah Saleh) ។ មុននឹងគេទម្លាក់ លោក សាឡែស បាន ប្រទេសយ៉េមែន បានត្រូវឆ្លងកាត់រលកព្យុះបាតុកម្ម អស់រយៈពេលប្រមាណមួយឆ្នាំ ដោយកងកម្លាំងរបស់ លោក សាឡែស បានធ្វើការបង្ក្រាបក្រុមបាតុករជាច្រើនលើកច្រើនសារ ដែលបណ្ដាលឲ្យមហន្តរាយដល់ជីវិតមនុស្សជាង ២ពាន់នាក់ និងរបួសជាង ២ម៉ឺននាក់។ នៅចុងបញ្ចប់ ប្រទេសយ៉េមែនបានត្រឹមតែ ស.រ.អា អារ៉ាប់ប៊ីសាអូឌី និងក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលប្រទេសក្នុងឈូងសមុទ្រ (GCC) បានចរចាគ្នាជាមួយក្រុមប្រឆាំងដើម្បីផ្ដល់អភ័យឯកសិទ្ធិដល់លោក សាឡែស បានចេញពីយ៉េមែនទៅ ស.រ.អា។
រាជាណាចក្របារ៉េន ដែលមានប្រជាជនតិចជាង១លានកន្លះនោះ ក៏ត្រូវបានព្យុះបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះបក់នៅដើមឆ្នាំ២០១១ដែរ។ បាតុកម្មបានផ្ទុះឡើង ដោយបាតុករសុទ្ធតែជាជនជាតិភាគច្រើន“ស្សាអ៊ីត” បានងើបឡើងតវ៉ាប្រឆាំងនឹងក្រុមគ្រួសារស្តេច ដែលជាអ្នកដឹកនាំប្រទេស ដែលជាជនជាតិភាគតិច“សាន់នី” ។ ក្រុមបាតុករបានទាមទារឲ្យមានការបើកទូលាយនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការកែរទម្រង់់។ ព្រះរាជាណាចក្រដែលជាប្រទេសជិតខាងជាច្រើន បានផ្តល់ជំនួយរាប់ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងសង្កម ហើយទន្ទឹមនឹងនេះក៏បានផ្តល់នូវកម្លាំងដើម្បីទប់ទល់នឹងក្រុមបាតុករផងដែរ។ ប៉ុន្តែដោយបាតុកម្មបានប្រព្រឹត្តទៅរាំរ៉ៃយូរពេក គេពុំអាចរកថ្នាំទឹព្វអ្វីមកព្យាបាលបានឡើយ។ ដូច្នេះដើម្បីទប់ទល់នឹងបាតុកម្ម នៅពេលថ្មីៗនេះ ព្រះមហាក្សត្របានអនុម័តច្បាប់វិសោធនកម្មលើច្បាប់ឆ្នាំ១៩៧៣ ស្ដីពីការប្រមូលផ្ដុំគ្នាជាសាធារណៈ ហើយបានប្រកាសថា រាល់ការប្រមូលផ្ដុំអង្គុយតវ៉ាទាំងអស់គឺខុសច្បាប់។ ដោយសារបាតុកម្មគ្មានឈប់គ្មានឈរនោះ ទើបបានជាព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោកធំៗមួយចំនួន ត្រូវបានគេសំរេចមិនឲ្យកើតមាននៅប្រទេសបារ៉េន។
យើងគួរលើកប្រទេស២ទៀត មកឆ្លុះបញ្ចាំងដែរ គឺអាល់ហ្សេរី និងហ្ស័រដានី ក៏ត្រូវទទួលនូវព្យុះបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះបោកបក់ទៅលើដែរ។ ប្រធានាធិបតីប្រទេសអាហ្សេរី និងព្រះមហាក្សត្រប្រទេសហ្ស័រដានី បានខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើការកែទម្រង់ជាទូទៅ ក្នុងនោះមានការកែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល ការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវកម្មវិធីសង្គមនានា ការហ្វឹកហ្វឺនមុខវិជ្ជាជីវៈ និងការបង្កើនការងារដល់យុវជន ទៅតាមការទាមទាររបស់ពួកគេ។ ការចាត់ការបែបនេះ ក៏បានធ្វើឲ្យពួកបាតុករទាំងនោះ បានរំងាប់ស្ងប់ចិត្តបន្ដិច។
រីឯនៅភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ គេបានសង្កេតឃើញប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ក៏បានទទួលខ្យល់ព្យុះបដិវត្តផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់ បោកបក់មួយអន្លើដែរ។ នៅឆ្នាំ២០១១ បក្សប្រឆាំងនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ក៏មានបំណងទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលដែរ ដោយបានប្រកូកប្រកាសប្រមូលផ្ដុំគ្នាជាមហាបាតុកម្ម។ ក្រុមបក្សប្រឆាំងបានប្រមូលផ្ដុំគ្នារាប់ម៉ឺននាក់ ធ្វើចលនាតាមដងផ្លូវក្នុងរដ្ឋធានី ដោយទាមទារតវ៉ាថា រដ្ឋាភិបាលបានទាត់ចោលពាក្យបណ្ដឹងរបស់ខ្លួន ក្នុងការសើរើឡើងវិញនៃបញ្ជីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងវិធានការណ៍ម៉ឺងម៉ាត់មួយ ដើម្បីទប់ស្កាត់នូវការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ ពួកគេទាំងនោះ បាននាំគ្នាប្រើពាក្យថា “បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះម៉ាឡេស៊ី” ។ ខណៈនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីម៉ាឡេស៊ី បានថ្លែងយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា “រដ្ឋាភិបាលមិនខ្លាចបដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះម៉ាឡេស៊ីទេ”។ អាជ្ញាធរបានចាប់ផ្ដើមចាប់ខ្លួនពួកបាតុករជាច្រើនរយនាក់ ហើយបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកផ្សែង ប្រើកាណុងបាញ់ទឹកដែលគេចោទថា Chemical-laced ដើម្បីបំបែកក្រុមបាតុករ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ដើម្បីបង្រ្កាបបាតុកម្ម រដ្ឋសភាបានអនុម័តច្បាប់មួយ ហាមប្រាមមិនឲ្យធ្វើបាតុកម្មនៅតាមផ្លូវសាធារណៈ ច្បាប់នេះអនុញ្ញាតត្រឹមឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអាចធ្វើបាតុកម្មបានតែនៅទីកន្លែងដូចជា ទីលានកីឡា ឬក៏សាលធំៗប៉ុណ្ណោះ។
ថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតសកលលើកទី១៣ ម៉ាឡេស៊ីក៏ជួបប្រទះនឹងការតវ៉ាជំទាស់លទ្ធផលបោះឆ្នោត ដោយបានជំរុញឲ្យមានមហាបាតុកម្មជាថ្មីទៀត។ តែកម្លាំងមហាបាតុកម្មបានរំសាយដោយខ្លួនឯង ព្រោះប្រជាជនចាប់ផ្ដើមនឿយណាយ គេចង់ឲ្យគណបក្សទាំងអស់ថយខ្លួនទៅធ្វើការបម្រើប្រទេស ជាជាងនាំគ្នាបះបោរតវ៉ា ដែលគេថាជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះថា លទ្ធផលវាបានត្រឹមតែបង្កនូវការលំបាកលំបិនដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាជនប៉ុណ្ណោះ។
ជាសរុប ព្យុះ “បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅអារ៉ាប់” បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ នូវផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ បដិវត្តន៍បានធ្វើឲ្យប្រឡាក់ស្នាមដោយភាពចលាចល ភាពច្របូកច្របល់ផ្នែកនយោបាយ ការដណ្ដើមអំណាចគ្នា ការប៉ះទង្គិចគ្នាគួរឲ្យរន្ធត់ ដោយការប្រើប្រាស់អាវុធ និងការទប់បង្ក្រាបដោយការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា។ សម្រាប់ប្រជាជនសាមញ្ញ ពួកគេបានទទួលរងគ្រោះលើផលវិបាកពីការវឹកវរក្នុងសង្គម ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហើយនិងប៉ះពាល់មកលើជីវភាពពួកគេយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ លើសពីនេះទៅទៀត ភាពចលាចលក្នុងសង្គមក៏បានបន្ទុចបង្អាក់ បានធ្វើឲ្យក្រុមវិនិយោគទុន ក៏ដូចពួកអ្នកទេសចរណ៍មានការភ័យខ្លាច មិនហ៊ានរស់នៅ ឬក៏ពុំហ៊ានចូលមកក្នុងប្រទេសនោះដែរ។
ទន្ទឹមនឹងព្រឹត្តិការណ៍ជាប់គាំងផ្នែកនយោបាយនៅកម្ពុជា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងករណីខាងលើ គេត្រូវនាំគ្នាទន្ទេញចាំមាត់ថា ការផ្សះផ្សាជាតិដើម្បីសន្ដិភាពមួយ ដែលជួយសម្របសម្រួលពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩១ មកនោះ កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតសកលចំនួន ៥លើកហើយ រួមទាំងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ៣លើកទៀត។ ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃភាពឃោរឃៅ និងការសម្លាប់រង្គាល និងប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ជាច្រើនលើកច្រើនសារនៅកម្ពុជា មិនគួរត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យកើតមានឡើងវិញនៅកម្ពុជាទេ។ ប៉ុន្មានទសវត្សន៍ចុងក្រោយនេះ រហូតដល់កម្ពុជាទទួលបានសន្ដិភាពពេញលេញ គឺបន្ទាប់ពីការរំលាយទាំងស្រុងនូវអង្គការចាត់តាំងយោធា និងនយោបាយរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហម ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្លូតត្រង់ បានឆ្លងកាត់នូវការឈឺចាប់ នូវវិនាសកម្មយ៉ាងធំធេង។ បច្ចុប្បន្ន ពិសេសចុងក្រោយនេះ ចាប់តាំងពីរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៤ ក្រោមអគ្គមគ្គុទេស សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន ប្រជាជនកម្ពុជាមានមោទនភាពយ៉ាងក្រៃលែង ដោយបានរស់នៅសុខសាន្ដ និងរស់នៅក្នុងភាពអភិវឌ្ឍ។
ក្នុងបរិការនេះ ប្រជាជនកម្ពុជា មិនត្រូវការ «បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះកម្ពុជា» នោះទេ។ កម្ពុជាមិនត្រូវការ«អំណាចប្រជាជន» តាមរយៈការប្រឆាំងប្រទ្រូសរ៉ាយគ្នា នៅតាមដងផ្លូវនោះទេ ក៏ប៉ុន្ដែកម្ពុជាត្រូវការ «អំណាចប្រជាជន» តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតរបៀបប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះ។
-----------
កំណត់អ្នកនិពន្ធ៖ “បទវិភាគនេះ ជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់អ្នកនិពន្ធ។”
Subscribe to:
Posts (Atom)