តើបញ្ហាអ្វីខ្លះនឹងទាញសន្លឹកឆ្នោតពីមនុស្សវ័យក្មេងរបស់ទីម័រខាងកើត? គណបក្សនយោបាយសរុបចំនួន ២១ ត្រូវបានចុះបញ្ជី ដើម្បីប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតសភាទីម័រខាងកើតនៅថ្ងៃទី ២២ ខែកក្កដា។ ក្នុងការប្រកួតប្រជែងសម្រាប់តំណែងនយោបាយ អ្នកសង្កេតការណ៍ជាច្រើនកំពុងក្រលែកមើលលើបក្សនយោបាយចំនួន ៤ មាន គណបក្សរណៈសិរ្សបដិវត្តន៍ដើម្បីឯករាជ្យទីម័រ (Revolutionary Front for an Independent East Timor – Fretitin) គណបក្សសមាជជាតិដើម្បីស្ថាបនាទីម័រ (National Congress for Timorese Reconstruction – CNRT) គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ (Democratic Party – PD) និងគណបក្សរំដោះប្រជាជន (People’s Liberation Party – PLP)។
យើងបានកត់សម្គាល់ថា អ្នកបោះឆ្នោតវ័យក្មេងនឹងជួយសម្រេចលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតសភានៅពេលខាងមុខនៅពេលភាពស្មោះស្ម័គ្ររបស់ពួកគេបានអាចត្រូវគេទាញយក។
យុវជនគឺជាផ្នែកមួយសំខាន់នៃការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ក្នុងមូលហេតុជាច្រើន។ សម្រាប់មូលហេតុមួយ ពួកគេតំណាងឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតចំណែកធំមួយ ប្រហែល ៧០ ភាគរយនៃប្រជាជនទីម័រខាងកើតមានអាយុតិចជាង ៣០ ឆ្នាំ។ កាន់តែសំខាន់នោះគឺ នេះគឺជាការបោះឆ្នោតលើកទីមួយដែលប្រជាជនទីម័រខាងកើត កើតក្រោយការធ្វើប្រជាមតិទាមទារឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៩៩ នឹងមានអាយុបោះឆ្នោត។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវដែលមានចំណងជើងថា “សម្លេងថ្មីៈ ការចូលរួមរបស់ទីម័រខាងកើតនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ” ដែលរួមធ្វើដោយ Counterpart International and Belun នៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៦ បានបង្ហាញថា ក្នុងខណៈយុវជនទីម័រខាងកើតមានការមិនទុកចិត្តលើមេដឹកនាំនយោបាយ និងការកេងចំណេញនយោបាយនោះ កម្រិតនៃចំណាប់នយោបាយរបស់គេនៅតែខ្ពស់។
ការស្ទង់មតិថ្មីៗរបស់ IRI និងមូលនិធិអាស៊ីបានរកឃើញថា មានការកើនឡើងភាពមិនសប្បាយចិត្តក្នុងចំណោមប្រជាជនទីម័រវ័យក្មេង ជាពិសេសអ្នកមានអាយុក្មេងជាង ២៥ ឆ្នាំ ហើយចំនួន ៤៦ ភាគរយនៃអ្នកទាំងនោះនៅតែមិនទាន់សម្រេចចិត្តនៅឡើយ។ នៅខាងក្រោមនេះ យើងនឹងស្វែងរករលកនៃម្ចាស់បោះឆ្នោតវ័យក្មេង ដែលពួកគេជាច្រើនទំនងជាអ្នកមិនទាន់សម្រេចចិត្ត។
គេរាយការណ៍ថា អ្នកបោះឆ្នោតដែលបានចុះបញ្ជីសរុបចំនួន ៥១ ភាគរយសព្វថ្ងៃស្ថិតក្រោមចង្កោមវ័យក្មេង។ ដោយការទទួលស្គាល់សារៈសំខាន់នៃអ្នកបោះឆ្នោតវ័យក្មេង រាប់បញ្ចូលទាំងអ្នកបោះឆ្នោតលើកដំបូង លេខាធិការដ្ឋានដើម្បីការរៀបចំបោះឆ្នោត និងគម្រោងបោះឆ្នោតរបស់ UNDP បានបង្កើតយុទ្ធនាការ “សន្លឹកឆ្នោតរបស់យើងកំណត់អនាគតរបស់យើង” ដើម្បីជំរុញឲ្យពួកគេចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត។
សម្លេងវ័យក្មេងសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះ។ នៅក្នុងកម្រិតម៉ាក្រូ ឱកាសសេដ្ឋកិច្ចគឺជាការព្រួយបារម្ភធំដែលយុវជនកំពុងប្រឈម។ នេះដោយសារតែប្រជាជនមួយភាគធំគឺស្ថិតក្នុងអាយុធ្វើការ។ ជាងនេះទៅទៀត រចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្នមិនអាចផ្តល់ទំហំនៃចំនួនកើនឡើងរបស់យុវជនទេ។
យោងតាមជំរឿនប្រជាសាស្ត្រឆ្នាំ ២០១៥ វិស័យសាធារណៈជ្រើសរើសប្រជាជនច្រើនជាងវិស័យណាៗទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេស ដោយឱកាសការងារភាគច្រើនផ្តោតតែនៅរដ្ឋធានី ឌីលី។
ដើម្បីជំនះកត្តាប្រឈមនេះ រដ្ឋាភិបាលបានប្រើវិធីជាច្រើន។ វិធីមួយគឺការបង្កើតឱកាសការងារនៅក្នុងវិស័យឯកជន។ នេះត្រូវបានគេសង្កេតឃើញតាមរយៈសកម្មភាពសាងសង់ដែលផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុដោយរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ នេះមិនមែនជាវិធីចីរភាពទេ។
វិធីមួយទៀតនោះគឺដោយការលើកកម្ពស់ស្វ័យបង្កើតការងារ និងការងារនៅតាមជនបទតាមរយៈស្ថាប័នបណ្តុះបណ្តាលការងារ។ រដ្ឋាភិបាលក៏លើកកម្ពស់ការចំណាកស្រុកដើម្បីស្វែងរកការងារដោយសម្រួលឲ្យទៅធ្វើការនៅបរទេស កូរ៉េខាងត្បូង និងអូស្ត្រាលី។ ប្រជាជនទីម័រជាច្រើនក៏កំពុងធ្វើការនៅអង់គ្លេសស្ថិតក្រោមលិខិតឆ្លងដែន Portugal។
ដោយនិយាយពីយុវជននៅក្នុងក្រុងឌីលី ហាក់បីដូចជាមានប្រតិកម្មលាយឡំគ្នា នៅពេលសួរអំពីមេដឹកនាំនយោបាយ និងសកម្មភាពការងាររបស់រដ្ឋាភិបាល។ យើងរកឃើញថា ក្នុងខណៈយុវជនភាគច្រើនដែលយើងនិយាយជាមួយចង់ស្ថិតក្នុងភាពអព្យាក្រឹត្យនោះ ក៏មានអ្នកខ្លះមានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងក្នុងការជ្រើសរើសឥស្សរជននយោបាយដែរ នៅពេលនិយាយរឿងថា នរណាដែលពួកនឹងបោះឆ្នោតឲ្យ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យុវជនដែលចាកចេញពីស្រុកកំណើតជាយូរមកធ្វើការនៅក្រុងឌីលី បាននិយាយថា ពួកគេនឹងមិនវិលទៅបោះឆ្នោតវិញទេ ដោយសារតែតម្លៃនៃការធ្វើដំណើរទៅស្រុកវិញខ្ពស់។
ទោះបីជាមានប្រវត្តិ និងចំណងនយោបាយរបស់គេយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មនុស្សភាគច្រើនមានអារម្មណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតគួរតែផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនលើវិស័យដូចជាសុខភាពមូលដ្ឋាននិងការអប់រំ ផ្លូវថ្នល់ និងកសិកម្មដើម្បីបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋានក្នុងសហគមន៍៕
ប្រភព៖ The Diplomat ចុះថ្ងៃ១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧
No comments:
Post a Comment