Wednesday, April 05, 2017

តើ​ចិន​នឹង​ប្រើ​​ឥទ្ធិ​ពល​លើ​អាស៊ានឬ?

អស់​រយៈ​ពេល ​​​២០ ថ្ងៃ​កន្លង​មក​ហើយ​កាល​ពី​​ខែ​​មីនា​ ប្រ​ទេស​ចិន​បាន​ព្យាយាម​រារាំង​ប្រ​ទេស​សមា​ជិក​អា​ស៊ាន​ទាំង​១០ ដូច​ជា ​ព្រុយណេ កម្ពុជា​ ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេ​ស៊ី ភូ​មា ហ្វី​លី​ពីន សឹង្ហ​បូរី ថៃ និង​វៀត​ណាម ស្តី​ពី​ច្បាប់​ចុង​ក្រោយ​នៃ​ក្រម​ប្រ​តិ​បត្តិ​ដែល​បាន​ស្នើ​ឡើង (COC) សម្រាប់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង។

យើង​នឹង​ឃើញ​តើ​អ្វី​នឹង​កើត​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុងប៉េ​កាំង​នាខែ​ក្រោយ​នេះ នៅ​ពេល​ដែល​ចិន​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​សម្រាប់​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​អា​ស៊ាន​ដែល​មាន​មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​អា​ស៊ានចូល​រួម​ផង​នោះ។

ជាក់​ស្តែង គំនិត​របស់​ចិន​គឺ​ដើម្បី​កំណត់​លក្ខខណ្ឌ​ក្រម​ប្រ​តិបត្តិ COC ដែល​ជា​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ផ្លូវ​ការ​ក្នុង​ចំណោម​សមាជិក​អា​ស៊ាន​ និង​ប្រ​ទេស​ជា​មិត្តដែល​ធ្វើ​​ពាណិជ្ជ​កម្ម​នៅ​​តំបន់ប៉ា​ស៊ី​ហ្វិក និង​សម្ព័ន្ធ​មិត្តដែល​ទទួល​មនោ​គមវិជ្ជារបស់​ខ្លួនគឺមាន​​ចិន (រាប់​បញ្ចូល​ទាំង​ទី​ក្រុង​ហុង​កុង) ជប៉ុន រុស្ស៊ី កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង អូ​ស្រ្តា​លី នូវែល​ហ្សេឡង់ និង​សហ​រដ្ឋ​អា​មេ​រិក។

ប្រ​ទេស​ទាំង​នេះគឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ទទួល​ស្គាល់ជា​អន្តរ​ជាតិ​ទាំង​អស់​នូវ​​រដ្ឋ​អធិប​តេយ្យ ឯក​រាជ្យ​ផ្នែក​នយោ​បាយជា​មួយ​នឹង​រដ្ឋា​ភិបាល​ដែលបាន​​រៀប​ចំ​យ៉ាង​ត្រឹម​ត្រូវ​​​រៀងៗ​ខ្លួន​របស់​ពួក​គេ​ ដែល​ស្មើ​ភាព​គ្នា​ស្ថិត​ក្រោមគ្រួ​សារ​ប្រ​ជាជាតិដែល​ស៊ី​វិ​ល័យ​ និង​សមា​ជិក​របស់​អង្គ​ការ​សហ​ប្រ​ជា​ជាតិ។​

ក្រម​ប្រ​តិ​បត្តិ COC នឹង​កំណត់ និង​ដាក់​បទ​បញ្ញត្តិ​លើ​សកម្ម​ភាព ឬ​ឥរិ​យា​បទ​នៃ​រដ្ឋ​អធិប​តេយ្យ​និមួយៗទៅ​កាន់​រដ្ឋ​ដទៃ​ទៀត​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូងស្ថិត​ក្រោម​​វិ​ធាន​នៃ​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ។ នៅ​ពេល​ដែល​វិ​ធាន​ និង​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ចំណោម​រដ្ឋ​អធិប​តេយ្យ​ត្រូវ​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេ​ខា និង​ផ្តល់​សច្ចាប័ន​ដោយបណ្តា​​រដ្ឋ​ដែល​ពាក់​​ព័ន្ធ ដែល​ទាំង​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ច្បាប់​ក្នុង​ស្រុក​របស់​រដ្ឋ​ទាំង​នេះ។

កាល​ពី​ខែ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ និង​ថ្ងៃទី​១៤ ខែ​មីនាកន្លង​មក អ្នក​ជំនាញផ្នែក​​សន្តិ​សុខ និង​ការទូត​របស់​អា​ស៊ាន និង​អាស៊ី​ប៉ា​ស៊ី​ហ្វិក​បាន​ជួប​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ Jakarta ដើម្បី​ពិភាក្សា​ពីក្រម​ប្រ​តិ​បត្តិ COC។ គណៈ​ប្រ​តិភូ​មិន​មែន​ជា​ជន​ជាតិ​ហ្វី​លីពីនដែល​មិន​ចង់​ឱ្យ​គេ​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ​បាន​និយាយ​ថា ក្រុម​គណៈ​ប្រ​តិ​ភូ​ចិនបាន​ព្យាយាម​ធ្វើ​ឱ្យ​ច្របូក​ច្របល់​ដល់​អ្នក​ចូល​រួម​ ដោយ​និយាយ​ថា ប្រ​ទេស​ហ្វីលីពីន​បាន​បដិ​សេធ​ក្នុង​ការ​ពិភាក្សា​ទ្វេ​ភាគី​ជាមួយ​នឹង​ចិន​ពី​​ភាព​មិន​ចុះ​សម្រុង​គ្នាលើ​បញ្ហា​ព្រំ​ដែន។

គណៈប្រ​តិ​ភូ​ចិន​បាន​បដិ​សេធ​ក្នុង​ការ​លើក​ឡើងពី​​សន្ធិ​សញ្ញា​សន្តិ​ភាព ការ​ស្រុះ​ស្រួល​គ្នា និង​មិត្ត​ភាព​របស់​​អាស៊ាន​​ដែល​ទីក្រុង​ប៉េ​កាំង​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេ​ខា៕

​ប្រភព: Financial Times ចុះថ្ងៃទី០៣ ខែ​​​​​មេ​សា​​​ ឆ្នាំ២០១៧

No comments:

Post a Comment