អាស៊ានប្រឈមនឹងភាពមិនច្បាស់លាស់នាពេលអនាគត

ខណៈដែលអាស៊ានឈានចូលប្រារព្ធខួបលើកទី ៥០ របស់ខ្លួន អាស៊ានត្រូវជម្នះភាពមិនប្រាកដប្រជាជាបន្ទាន់ ដើម្បីរក្សាលំនឹងរបស់ខ្លួន។

ទីមួយ គឺអំពីតួនាទីរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ អស់រយៈពេល ៧០ ឆ្នាំកន្លងមក អាមេរិកជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃស្ថិរភាព និងភាពរុងរឿងចាប់តាំងពីបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី II ។ ឥឡូវនេះ រដ្ឋបាលថ្មីរបស់អាមេរិកនឹងដឹកនាំប្រទេសនេះក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំខាងមុខ ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមានសក្តានុពលរក្សាទុកអ្វីៗឱ្យនៅដដែលនៅក្នុងតំបន់នោះ។

ចាប់តាំងពីពិធីសម្ពោធឡើងកាន់តំណែងមក លោកប្រធានាធិបតី Donald Trump មិនបានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍គោលនយោបាយទាក់ទងនឹងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នោះទេ សូម្បីតែការផ្តោតលើទំនាក់ទំនងអាមេរិក និងអាស៊ាន។ គាត់ និងបុគ្គលិករបស់គាត់បានធ្វើការសន្ទនា តាមទូរស័ព្ទជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ាន និងមន្រ្តីសំខាន់ៗមួយចំនួន។ បច្ចុប្បន្ននេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានមានការស្មុគស្មាញ ដោយកង្វះនូវទិសដៅគោលនយោបាយឆ្ពោះទៅកាន់  អាស៊ានចេញពីសេតវិមាន។

ចាប់តាំងពីការដួលរលំជញ្ជាំងប៊ែកឡាំងមក រដ្ឋបាលអាមេរិកបានខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែម ដើម្បីជូនដំណឹង និងធានាដល់មេដឹកនាំអាស៊ានថា អាមេរិកបន្តការចូលរួម និងការ     ប្តេជ្ញា បើទោះបីជាមានយុទ្ធសាស្រ្តគោលនយោបាយផ្សេងគ្នាពីរដ្ឋបាលកន្លងមកក៏ដោយ។ ចំពោះការកើនឡើងរបស់ចិន អាស៊ានគឺខ្វល់ខ្វាយខ្លាំងណាស់ ដោយចង់ដឹងអំពីគោលនយោបាយរបស់អាមេរិក ឆ្ពោះទៅកាន់សេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទីពីររបស់ពិភពលោកមួយនេះ និងទំនាក់ទំនងជារួមរបស់ខ្លួនទៅកាន់អាស៊ាន។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះគឺជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេលបីទសវត្សរ៍ដែលអាស៊ាន បានធ្លាក់ចូលក្នុងភាពងងឹតនៅលើនិន្នាការការទូតរបស់អាមេរិក។

មេដឹកនាំអាស៊ានសង្ស័យថា តើរដ្ឋបាល Trump នឹងបន្តគោលនយោបាយធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពឡើងវិញរបស់អតីតប្រធានាធិបតី និងកម្មវិធីផ្សេងទៀតដែរឬទេ បើទោះបីជាមានការរួមចំណែកជាក់ស្ដែងដល់តំបន់នេះក្នុងរយៈពេលប្រាំបីឆ្នាំកន្លងមក។

បណ្តារដ្ឋមន្ដ្រីអាស៊ានបានយល់ព្រមភ្លាមៗ ចំពោះសំណើរបស់ម៉ាឡេស៊ីដែលបានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយជាមួយនឹងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសអាមេរិកលោក Rex Tillerson ដើម្បីពិភាក្សាអំពីទំនាក់ទំនងនាពេលអនាគតរបស់ពួកគេនៅកាលបរិច្ឆេទដែលអាចធ្វើបានឆាប់បំផុត។

កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី ៣០

ស្ថិតក្រោមកិច្ចប្រជុំដែលប្រទេសហ្វីលីពីនជាប្រធាន បណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ាននឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី ៣០ របស់ខ្លួននៅចុងខែមេសា និងចង់ឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងក្នុងការបង្កើតការឆ្លើយតបទៅនឹងគោលនយោបាយរបស់អាមេរិក។ ហេតុនេះហើយបានជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ជួបប្រជុំនាពេលខាងមុខរវាងអាស៊ាន និងអាមេរិក កិច្ចប្រជុំនេះអាចនឹងយឺតពេលពេកសម្រាប់គោលដៅបែបនេះ។

ទីពីរ តួនាទីដឹកនាំរបស់ហ្វីលីពីនក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន ជាពិសេសគឺលោកប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte ត្រូវផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងការរីកចម្រើននៃទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងអាមេរិក។

រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីលបានធ្វើការយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីធានាថា Trump មកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីខាងកើតលើកទី ១២ និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន និងអាមេរិកលើកទី ៥។

លើសពីនេះទៀត ស្ថិតក្រោមរដ្ឋបាល Duterte ហ្វីលីពីនបានបោះបង់ចោលគោលនយោបាយរឹងបន្ទាត់របស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅរកប្រទេសចិន ហើយឥឡូវនេះរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលចង់ធ្វើការសន្ទនា។ សំណួរដែលសួរញឹកញាប់គឺថា តើប្រទេសហ្វីលីពីនអាចដឹកនាំអាស៊ានយ៉ាងរឹងមាំ ហើយរក្សាភាពជាកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅក្នុងការចូលរួមរវាងមហាអំណាចទាំងពីរដែរឬទេ។

ចាប់តាំងពីលោកបានឡើងកាន់អំណាចកាលពីខែមិថុនាមក លោក Duterte បានបញ្ចេញពាក្យសំដីមិនម៉ឺងម៉ាត់ជាច្រើនចំពោះទំនាក់ទំនងទាំងនេះ។ ជាសំណាងល្អមិនមានអ្វីដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាស៊ាន។

គាត់ត្រូវតែចងចាំថា អាស៊ានមិនកាន់ជើងភាគីណាមួយនោះទេ។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត អាស៊ានមិនធ្វើការចរចា បើទោះបីបញ្ហាធំ ឬតូចជាមួយដៃគូសន្ទនាណាមួយឡើយ។

ទីបី អាស៊ានត្រូវតែយកឈ្នះលើប្រតិកម្មប្រឆាំងនឹងសកលភាវូបនីយកម្មនៅក្នុងបណ្តា ប្រទេសលោកខាងលិច។

ប្រសិនបើ «អាមេរិកជាចម្បង» និងការងើបឡើងនៃនយោបាយប្រជាភិថុតិរបស់អឺរ៉ុបមកដល់តំបន់ជិតខាងនេះ ពួកគេនឹងមានផលប៉ះពាល់ដ៏មហន្តរាយលើការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន។

រក្សាការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច

អាស៊ានត្រូវតែរក្សាគោលជំហរឱ្យបានរឹងមាំដល់ការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងចំណោមសមាជិកទាំង ១០ បន្ទាប់ពីផែនការសកម្មភាពនៃ «ASEAN Community Vision 2025 » ក្នុងការនាំយកសហគមន៍ប្រជាជន ៦៤៥ លាននាក់ឱ្យក្លាយជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចកំពូលទាំងប្រាំរបស់ពិភពលោក។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅក្នុងតំបន់ដែលដឹកនាំដោយអាស៊ានត្រូវតែបន្ថែមល្បឿនដោយសារភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកជាប់គាំង។

ជាចុងក្រោយ ដើម្បីយកឈ្នះលើភាពមិនប្រាកដប្រជាទាំងអស់នេះ អាស៊ានត្រូវតែការពារភាពជាកណ្តាលរបស់ខ្លួនគ្រប់វិស័យទាំងអស់។

សមាជិកអាស៊ានកាន់តែមានទំនុកចិត្ដ ហើយទទួលបាននូវឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយកាន់តែច្រើន វានឹងមានការលំបាកកាន់តែខ្លាំងឡើង សម្រាប់អាស៊ាន ដើម្បីបង្កើតជំហរួមមួយដែលស្អិតរមួត និងឆ្ពោះទៅមុខ៕

ប្រភព: The Nation