លោក អាលីអាឡាតាស៖ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ជាមនុស្សឆ្លាត និងចេះបត់បែន អាចដឹកនាំប្រទេសបានយូរ

សម្តីខាងលើនេះ ជាប្រសាសន៍របស់ លោក អាលីអាឡាតាស់ អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរ​ទេ​សឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលលោកបានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតខ្មែរដ៏ល្បីម្នាក់ ឈ្មោះ ឆាយ សុផល ក្នុងអំឡុងពេលលោក និងអ្នកកាសែតផ្សេងទៀត បានជួបជាមួយនឹងលោក អាលីអាឡាតាស់ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៥ នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ។

ខ្ញុំសូមដកស្រង់នូវប្រសាសន៍របស់អតីតសហប្រធានសន្និសីទកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសស្ដីពីការបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលពេលនោះ លោក អាលីអាឡាតាស់ បានធ្វើជាសហប្រធានជាមួយលោក រ៉ូឡង់ ដុយម៉ាស់ អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេសបារាំង។ លើសពីនេះទៅទៀត ខ្ញុំសូមដកស្រង់ប្រសាសន៍ របស់លោក កាស៊ីត ភីរម្យយ៉ា អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេសថៃ ដែល លោក ឆាយ សុផល បានជួបនៅ ក្នុងទីក្រុង បាងកក កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១១ ព្រមទាំងព្រះរាជបន្ទូលរបស់អតីត ព្រះម​ហាក្ស​ត្រដ៏ល្បាញល្បីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្ដេចព្រះបរមកោដ្ឋ ព្រះបាទ នរោត្ដម សី​ហនុ ដែលបានមានព្រះរាជបន្ទូលនៅក្នុង អង្គមិន្ទិញ កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១១ នៅមុខព្រះបរមរាជវាំង ។

នៅក្នុងសៀវភៅ របស់លោក ឆាយ សុផល ដែលមានចំណងជើងថា ហ៊ុន សែន នយោបាយ និងអំណាចក្នុងប្រវត្ដិ សាស្ដ្រខ្មែរ ជាង ៤០ឆ្នាំ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយកាលពី ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅ ដោយបានដកស្រង់នូវព្រះ រាជបន្ទូល និងប្រសាសន៍ របស់អ្នកដឹកនាំសំ​ខាន់នេះ នៅទំព័រទី៤ និង ទី៥ ក្នុងសៀវភៅរបស់លោក ។ ខ្លឹមសារ មានដូចតទៅ ៖

ចំណុចពិសេសមួយទៀត ដែល ហ៊ុន សែន មានគឺលក្ខណៈដ៏ប៉ិនប្រសប់ពីធម្មជាតិ។ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០៥ តាម រយៈការរៀបចំ ពិធីអាហារពេលល្ងាចរបស់ កាសែត Jakarta Post ខ្ញុំ (អ្នកនិពន្ធ) បានជួបជាមួយ លោក អាលី អាឡាតាស់ (Ali Alatas) អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីការបរ​ទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដោយពិធីអាហារនោះបានធ្វើឡើង នៅក្នុងគេហដ្ឋានផ្ទាល់របស់លោក អាលី អាឡា តាស់ ក្នុងទីក្រុងហ្សាកាតា (Jakarta) ។ លោក អាឡាតាស់ បានប្រាប់ខ្ញុំ និងអ្នកសារព័ត៌មានអន្ដរជាតិមួយចំនួនទៀតថា នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការចរចាស្វែងរកសន្ដិភាព នាចុងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ បើទោះជា ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំក្មេងជាងគេក្នុងចំណោមភាគីជម្លោះទាំងអស់របស់ប្រទេសកម្ពុជាក៏ ដោយ ក៏លោកសង្កេតឃើញថា ហ៊ុន សែន ជាមនុស្ស “ Smar​t and flexible” ឬ “ ឆ្លាត និងចេះបត់បែន ”។ លោក អាឡាតាស់ បានបញ្ជាក់ថា “ មនុ​ស្សនេះពិតជាអាច ដឹកនាំប្រទេសបានយូរអង្វែង” ។ អាឡាតាស់ បានអះ អាងថា លោក ធ្លាប់សរសើរសម្ដេច នរោត្ដម សីហនុ ថា ជាបុគ្គលពូកែមួយអង្គ នៅក្នុងចំណោមមេដឹកនាំឆ្នើមៗ នៅ ក្នុងតំបន់អាស៊ី ប៉ុន្ដែ ហ៊ុន សែន ក៏មិនធម្មតាដែរ ព្រោះថា បើ ទោះជាខ្លួននៅវ័យក្មេង និងមានបទពិសោធន៍នយោបាយ តិចជាងសម្ដេច សីហនុ លោក សឺន សាន និងមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដទៃៗទៀតក៏ដោយក៏ ហ៊ុន សែន អាចប្រឈម ជាមួយអ្នកទាំងនោះ បានដោយមិន ចុះញ៉ម ដែលចំណុចនេះគឺពិតជាមនុស្ស ដែលមានទេពកោសល្យពីកំណើត ហើយទេពកោ​សល្យពីកំណើតបែបនេះគឺលំបាករកណាស់នៅក្នុងសង្គមមនុស្ស ។

លោក កាស៊ីត ភីរុមយ៉ា (Kasit Piromya) អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេស ថៃ (ឆ្នាំ២០០៦-ចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១១) ដែលជាអ្នក រិះគន់សម្ដេច ហ៊ុន សែន យ៉ាង ចាស់ដៃនោះ ក៏បានរំលឹកពីភាពប៉ិនប្រសប់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដែលកាលពីចុងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ ដោយលោកនិយាយ ថា “ហ៊ុន សែន ជាមនុស្សឆ្លាត និងជាមនុស្សល្អ ” ។ ឆ្លើយនឹងសំណួររបស់ខ្ញុំ (អ្នកនិពន្ធ) នៅឯការិយាល័យរបស់លោក នាទីក្រុងបាង កក នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១១ ដែលសួរថា “ តើលោកយល់យ៉ាងដូចម្ដេចចំពោះ ហ៊ុន សែន កាលពីពេលចរចានាឆ្នាំ១៩៨៩? ” លោក កាស៊ីត បានឆ្លើយយ៉ាងរហ័សថា ហ៊ុន សែន ជា “ មនុស្សឆ្លាត ” ដោយ អះ​អាងថា បើទោះជានៅឆ្នាំ ១៩៨៩ “ ហ៊ុន សែន មិនបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅសាកល វិទ្យាល័យដូចជា លោក សឺន សាន ព្រះអង្គ ម្ចាស់ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្ដិ៍ ក៏ដោយ ក៏ ហ៊ុន សែន មានភាពវ័យឆ្លាត ពូ កែ និងរហ័សរហួនជាង អ្នកទាំងនោះ ។ តាមលក្ខណៈពីធម្ម ជាតិ ហ៊ុន សែន ពិតជាពូកែ និងបង្ហាញពីសម្បជញ្ញៈល្អ ”។ លោក កាស៊ីត ភីរុមយ៉ា នៅចុងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ គឺជា ប្រធានដឹកនាំគណៈប្រតិភូថៃ ទៅចូលរួម នៅក្នុងកិច្ចចរចារបស់ភាគីជម្លោះកម្ពុជាដែរ ។

នៅក្នុងមិទ្ទិញ មហាជនមួយដ៏ធំនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១១ នៅមុខព្រះបរម រាជវាំង ដើម្បីអបអរសាទរខួប ២០ ឆ្នាំនៃការយាងមាតុភូមិនិវត្ដន៍របស់សម្ដេចឪ សម្ដេចម៉ែង ព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្ដេច នរោត្ដម សីហនុ បានមានព្រះរាជ បន្ទូលថា “រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំសភា ទាំងពីរ បានធ្វើឱ្យ ប្រទេសមានការរួបរួមគ្នា ហើយប្រទេសមានសន្ដិភាពពេញលេញ ” ។ នៅចំពោះមុខមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ សម្ដេចឪបាន បញ្ជាក់ថា “រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោមការ ដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានទាញ ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យចេញពីឋានៈទុន ខ្សោយ និងឱ្យឋានៈជា អ្នកមាន អំណាចមួយនៅក្នុងពិភពលោក ហើយថា ការរួបរួមគ្នាជាធ្លុង មួយនេះគឺជាភាពខ្លាំង ដែលនាំឱ្យប្រទេសដើរលើ « ផ្លូវសន្ដិភាព ផ្លូវឯករាជ្យ និងផ្លូវ កសាងជាតិលើគ្រប់វិស័យ » ៕