[លោក
Philip Rudduck តំណាងឲ្យបក្សសេរីនិយមរបស់អូស្ដ្រាលីក្នុងសភាតំណាងរាស្ត្រកាលពីមុនជារដ្ឋមន្ដ្រីអន្ដោប្រវេសន៍ ពីឆ្នាំ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ២០០៣ ។
ចំណាប់អារម្មណ៍របស់លោកបាន ត្រូវកាសែត
The Cambodia Daily លើកយកមកផ្សាយ នៅថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៤ កន្លងទៅនេះ។]
ខ្ញុំផ្ទាល់មានការចាប់អារម្មណ៍ណាស់
ពេលបានអានព័ត៌មាន ដែលលោកបានលើកឡើងអំពីកម្ពុជា និងការបោះឆ្នោត។
ខ្ញុំនឹកឃើញ កាលពីលោកបានធ្វើទស្សនៈកិច្ចចុងក្រោយនៅកម្ពុជា
នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ពេលនោះខ្ញុំយល់ថា វាសមរម្យហើយដែលលោកបានលើកឡើងថា
កម្ពុជាជាប្រទេស “ឯកបក្ស” ។ (នេះមិនចាំបាច់រិះគន់ថា អ្វីជាឯកបក្សនោះទេ
ព្រោះកាលណោះពុំមានគណបក្សច្រើនដែលមានចេតនា ឬក៏ពុះពារដើម្បីកសាងស្រុកទេស
និងប្រយុទ្ធជាមួយខ្មែរក្រហម ដែលកាលណោះកំពុងគាំទ្រដោយមហាអំណាចបរទេសមួយចំនួន)។
ប៉ុន្ដែក្រោយមក ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣
កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតជាច្រើនលើកក្នុងក្របខណ្ឌពហុបក្ស ហើយចុងក្រោយនេះ
គណបក្សប្រឆាំងទទួលបានអាសនៈសភាតំណាងរាស្ដ្រយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ គឺច្រើនជាងគណបក្សសេរីនិយមរបស់លោកដែលជាបក្សប្រឆាំង
កាលពីបោះឆ្នោតចុងក្រោយនេះទៅទៀត។
ក្នុងកាសែត The Cambodia Daily ដែលខ្ញុំបានអាន លោកបានលើកឡើងថា “គណបក្សប្រជាជន បានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអស់រយៈពេលជាយូរឆ្នាំមកហើយ”
គឺជាអ្វីដែលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាជា “រដ្ឋឯកបក្ស”។ ជាការពិតណាស់ហើយ
ដែលគេថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបម្រើការក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាល តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣
ថ្វីបើក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣-១៩៩៨ គណបក្សនេះជាគណបក្សលំដាប់ទីពីរ
ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចំរុះក៏ដោយ។
២១ឆ្នាំ គឺពិតជាមានរយៈពេលវែង។
ក៏ប៉ុន្ដែ វាមិនវែងជាង២៣ឆ្នាំ ដែលគណបក្សសេរី និយមរបស់លោក បានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអូស្ដ្រាលី
ពីឆ្នាំ១៩៤៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៧២ (ដោយមិនដែលធ្វើជាដៃគូជាគណបក្សតូចទីពីរ ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចំរុះនោះឡើយ)។
ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសអូស្ដ្រាលីជាប្រទេសឯកបក្សក្នុងរយៈកាលណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំឯកភាពជាមួយលោកថា
ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាជារៀងរាល់ដងបានប្រព្រឹត្តទៅមិនដូចជាប្រទេសអូស្ដ្រាលីទេ។
សំណាងណាស់ដែលមិនដូច។
លោកក៏ប្រហែលជាដឹងឮហើយថា
កាលពីបោះឆ្នោតខែកញ្ញាកន្លងទៅ ដែលបានលើកគណបក្សលោកឲ្យដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនោះ
អាជ្ញាធរកាន់កាប់ការបោះឆ្នោតនៅរដ្ឋអូស្ដ្រាលីខាងលិចបានបាត់សន្លឹកឆ្នោតចំនួន
១.៣៧០សន្លឹក ក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា។ គេរកឃើញករណីនេះដោយសារកាលណោះលទ្ធផលវាប្រកិតគ្នាពេក ហើយមានបេក្ខជនមួយរូប បានស្នើសុំឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ។
យើងសូមសួរថា តើចំនួនសន្លឹក ឆ្នោតប៉ុន្មានទៀតដែលដើរខុសគន្លង
ខណៈដែលពុំមានបេក្ខជនណាទាមទារឲ្យរាប់ឡើងវិញនោះ? រឿងនេះប្រហែលជានៅតែគ្មាននរណាដឹងទាល់តែសោះ។
បើរឿងនេះវាមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នឹងបន្តុះបង្អាប់ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅអូស្ដ្រាលីនោះ
ខ្ញុំសុំលើកយកព័ត៌មានមួយទៀត ដែលបានចុះផ្សាយក្នុងទំព័រកាសែតអង់គ្លេសមួយឈ្មោះ
The Guardian កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ថា៖ គណៈកម្មការបោះឆ្នោតអូស្ដ្រាលីបានកំពុងពិនិត្យឯកសារបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន
ចំនួន ១៩.០០០ករណី ដែលបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋបានបោះ ឆ្នោតលើសពីមួយដង។
អត្ថបទក្នុងកាសែតនោះបានបន្ថែមទៀតថា មានអ្នកខ្លះម្នាក់ឯងបានបោះឆ្នោត ៧ដង
ឬ ៩ដង ឬដល់ទៅ ១៥ដងឯណោះ។
បើយោងតាមសម្ដីដែលគេស្រង់ពាក្យរបស់អាជ្ញាធរទទួលបន្ទុកការបោះឆ្នោតនោះ
បានបញ្ជាក់ថា ករណីជាង ៨.០០០ «ត្រូវបានទាត់ចោល ថាជាកំហុសផ្លូវការ»។ ចុះលោកវិញ
តើលោកគិតថា អ្នកគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតនោះ គួរឆ្លើយយ៉ាងដូចម្ដេចទៅវិញ?
លើសពីនេះទៅទៀត ភាពអាស្រូវនេះ
មិនមែនកើតឡើងទទេៗដោយគ្មានហេតុផលនោះទេ។ ក្នុងអំឡុងដែលអូស្ដ្រាលីជាប្រទេសឯកបក្សឆ្នាំ១៩៥៤-១៩៦១
និង១៩៦៩ ការបោះឆ្នោតទាំង៣លើកនោះ គណបក្សពលកម្មដែលជាគណបក្សប្រឆាំង ទទួលសម្លេងឆ្នោតច្រើនជាងគណបក្សសេរីនិយម
(តាមលទ្ធផលផ្លូវការរបស់គណៈកម្មការបោះឆ្នោត) ក៏ប៉ុន្ដែគណបក្សសេរីនិយមនៅតែទទួលបានអាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភា។
មើលទៅ ទម្លាប់នេះហាក់ដូចជាមិនទាន់រលត់បាត់ស្រមោលនៅឡើយ។
បន្ទាប់ពីគណបក្សសេរីនិយមត្រូវបានជាប់ឆ្នោតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ១៩៩៦មក
នៅឆ្នាំ១៩៩៨ មានការបោះឆ្នោតលើកទីមួយក្នុងអាណត្តិរបស់ខ្លួន គណបក្សពលកម្មបានឈ្នះ
៥១% (ក្នុងការបោះឆ្នោតដែលមានគណបក្សតែពីរ) រីឯគណបក្សសេរីនិយមបានសម្លេងឆ្នោត
៤៩%។ វាជាលទ្ធផលដែលប្រកាសជាផ្លូវការដោយគណៈកម្មការបោះឆ្នោត។ តែគណបក្សសេរីនិយមបែរជាបានទទួល៨០អាសនៈ រីឯបក្សប្រឆាំងទទួលបានតែ
៦៧អាសនៈទៅវិញ! (គណបក្សសេរីនិយមក៏ធ្លាប់ “ឈ្នះ” និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលកាលពីឆ្នាំ១៩៤០
ដែរ ដោយទទួលសម្លេងតិចតួចជាងគណបក្សពលកម្មទទួលបាន។ មានតែមួយលើក គឺនៅឆ្នាំ១៩៩០
ពេលដែលគណបក្សទាំងពីរឈ្នះបានសន្លឹកឆ្នោតខុសគ្នាតែ ០,២% ប៉ុណ្ណោះ។ គណបក្សពលកម្មឈ្នះហើយបានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
ខណៈខ្លួនឈ្នះគណបក្សសេរីនិយម តែសន្លឹកឆ្នោតលើសខ្វះគ្នាតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
យោងតាមប្រវត្តិសាស្ដ្រនេះ និងរឿងអាស្រូវទាំងនេះនៅក្នុងពេលបោះឆ្នោតខែកញ្ញា
(ចុះ មាននរណាទៀតដឹងថា មានរឿងអាស្រូវដែលត្រូវបានលាក់បាំងប៉ុន្មានទៀត?)
ពលរដ្ឋអូស្ដ្រាលីមិនអាចមានទំនុកចិត្តលើលទ្ធផលផ្លូវការនោះទេ។
ដូច្នេះ ក្នុងនាមជាប្រជាជនអូស្ដ្រាលីស្នេហាជាតិមួយរូប
ខ្ញុំចង់ឲ្យសាធារណជនដឹងអំពីតម្រូវការឲ្យមានការស៊ើបអង្កេត ដែលគ្រប់គ្រងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិឥតលំអៀងទៅលើភាពមិនប្រក្រតីនានាក្នុងការបោះឆ្នោតខែកញ្ញា។
ប្រសិនបើការស៊ើបអង្កេតបែបនោះ ត្រូវបានបង្កើតឡើង
វាប្រហែលជាត្រូវការជំនួយពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ដែលមានជំនាញក្នុងការរក
កំហុសឆ្គងនៃការបោះឆ្នោត។ លោកប្រហែលជាអ្នកដែលបានផ្ដល់មូលនិធិដល់អង្គការទាំងនោះផង។
ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកតំណាងរាស្ដ្រនឹងចូលរួមជាមួយនឹងខ្ញុំដើម្បីគាំទ្រការទាមទារសុំឲ្យមានគណៈកម្មការអន្ដរជាតិមួយដើម្បីស៊ើបអង្កេតការបោះឆ្នោតខែកញ្ញានៅអូស្ដ្រាលី។
ដោយការគោរពដើម្បីការបោះឆ្នោតយុត្តិធម៌
Allen Myers
No comments:
Post a Comment