Monday, November 06, 2017

អាស៊ានរងគ្រោះដោយការបែកបាក់គ្នា

អេស្ប៉ាញ​ស្ថិត​នៅ​ឆ្ងាយ​ណាស់​ពី​ប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែ​នោះ​មិន​បាន​បញ្ឈប់​សកម្មជន​នយោ​បាយ​ភាគ​តិច​​ម៉ាឡេ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ភាគ​ខាងត្បូង​របស់ថៃ​មិន​​ឲ្យ​តាម​មើល​សកម្មភាព​វិវត្ត​ន៍នៅ​តំបន់​ Catalonia ជា​ទីដែល​ការ​បោះឆ្នោត​​សុំ​ឯករាជ្យ​ត្រូវ​បាន​ជួប​នឹង​ការ​ឆ្លើយ​តប​ប្រឆាំង​យ៉ាង​លឿន​ និង​ម៉ឹង​មាត់​​ពី​ទីក្រុង​ Madrid នោះទេ។​ សកម្មជន​នយោ​បាយ​នៅទីនេះ​បាន​អង្កេត​​វិបត្តិ​នយោ​បាយ​នៅ​អេស្ប៉ាញ​យ៉ាង​​ខ្លាំងដោយ​ចង់​ដឹង​ថា តើ​ប្រជាជន Cata lonia បង្កើត​ផែនការ​នយោ​បាយ​របស់​គេ​ ពង្រឹង​ភាព​ស្រប​ច្បាប់​នៅ​ថ្នាក់​មូល​ដ្ឋាន​នៃ​ចលនារបស់គេ និង​ទីបំផុត​ឈាន​ដល់​មធ្យោ​បាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​​​ក្នុង​ការ​ប្រជែង​ជា​មួយ​នឹង​សញ្ញា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អេស្ប៉ាញ​អំពីអធិបតេយ្យ​ជាតិ​មិន​អាច​បំបែក​បាន​នោះ។​

ផែន​ការ​បែបនេះ​គឺគួរ​ឲ្យ​ចង់​បាន​យ៉ាង​ខ្លាំង​សម្រាប់​សកម្មជន​ថៃជា​ច្រើន ដោយ​សារតែ​វា​បាន​​អនុ​ញ្ញា​ត​​ឲ្យ​ពួក​គេ​នូវ​ការ​យល់​ដឹង​កាន់តែ​ប្រសើរ​លើ​របៀប ​ដែល​មិន​គ្រាន់តែ​​ជំរុញ​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​អ្នក​ស្រុក​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​របៀប​ក្នុងការ​បង្វែ​ភាព​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត​របស់គេ​ជា​មួយ​អំណាច​រដ្ឋ​របស់​ថៃ​​​ទៅជា​ផែនកា​រនយោ​បាយ​ដ៏មាន​អំណាច​មួយ​នឹង​សមរម្យ។​ ប្រជាជន​រហូត​ដល់ ៨៥ ភាគ​រយ​នៃ​ប្រជាជន​នៅ​បណ្តាខេត្ត​ភាគខាងត្បូង​ថៃគឺ Yala, Narathiwat, និង Pattani ត្រូវ​គេ​ស្គាល់​ថា ជា​ជន​ជាតិ​ភាគ​តិច​ម៉ាឡេ​។ ប៉ុន្តែ រាល់ការនិយាយ​អំពី​​ផ្តាច់ខ្លួន​​តែង​តែ​​ក្លាយជា​រឿង​ត្រូវ​គេ​ហាម​ប្រាម។ ក្នុង​ពេល​ការ​ចរចា​នាពេល​ថ្មីៗនេះ​ជា​មួយ Mara Patani ជាក្រុម​តូច​មួយ​នៃ​អង្គការ​ផ្តាច់ខ្លួន​លេច​មុខ​ជាង​គេនោះ ទីក្រុង​បាង​កក​បាន​បញ្ជាក់ច្បាស់​​ចាប់​ពី​ដំបូង​ថា ឯករាជ្យ​នឹង​មិន​អាចយក​មកចរចា​បាន​ទេ។


ក្នុង​ខណៈ​សកម្មជន​ក្នុង​ស្រុក​​ ដូចជា​សហព័ន្ធ​យុវជន​ និង​និស្សិត​ Patani (Federation of Patani Youth and Students – PerMAS) មិន​អំពាវនាវ​ចំៗ​ឲ្យ​មាន​ឯករាជ្យ​ទេ ប្រការដែល​ពួក​គេ​លើក​កម្ពស់​គំនិត​ដែល​ថា “សិទ្ធិ​ស្វ័យ​សម្រេច” ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ប្រជាជន​ក្នុង​ស្រុក​នោះ​​គឺ​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុងការ​ធ្វើ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​កណ្តាល​របស់​ថៃ​ខឹង​សម្បារ។​ មន្ត្រីថៃ​មើលឃើញ​សិទ្ធិ​ស្វ័យ​សម្រេច​ថា ជា​ការ​បោះជំហាន​​ទៅ​រក​ការ​បង្កើត​រដ្ឋ​​ឯករាជ្យ​ ហើយ​នឹង​មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​ការ​ជជែក​ដេញ​ដោល​ជា​សាធារណៈ​ណា​មួយ​នោះទេ។ ជា​លទ្ធផល​ រាល់​ការ​ពិភាក្សា​ណា​មួយ​លើ​បញ្ហា​ទាក់ទង​នឹង​សិទ្ធិ​របស់​ Patani លើ​សិទ្ធិ​ស្វ័យ​សម្រេច​នោះ​​គឺ​​​មាន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​យ៉ាង​ខ្លាំង។​

បរិយាកាស​នយោ​បាយ​ស្ថិត​ក្រោម​រដ្ឋាភិបាល​យោធា​បច្ចុប្បន្ន ​​មិន​ដំណោយ​ផល​ដល់​ការ​ពិភាក្សា​​​លើ​​បញ្ហា​រសើប​ខាង​នយោ​បាយ​ណា​មួយ​នោះទេ អញ្ចឹង​មានការ​និយាយកាន់តែ​តិច​លើ​ស្វ័យ​ភាព​សម្រាប់​ទឹកដី​កំណើត​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ពួក​ម៉ាឡេ​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា ជា Patani។​ នោះមិន​មែន​និយាយថា សកម្មជន​ក្នុង​ស្រុក​នឹង​ជោគជ័យ​ប្រសើរ​ណា​មួយ​ស្ថិត​ក្រោម​រដ្ឋាភិបាល​ជាប់ឆ្នោត​តាម​បែបប្រជាធិបតេយ្យ​នៅពេលល​ខ្លួន​នឹក​ស្រមៃ​​ដល់​ការ​បង្កើត​រដ្ឋ​សម្រាប់​ជន​ភាគ​តិច​ម៉ាឡេនោះទេ។ តាម​ពិត សង្គម​ថៃ​មិន​អត់​ឱន​ទាល់​តែ​សោះ​ដល់​អ្នក​ដែល​ប្រជែងនឹង​ភាព​ជា​ប្រទេស​របស់គេ​ទេ។​


Residents of Khoksator village in southern Thailand watch the police investigate a deadly shooting on March 2, 2017.
An eight-year-old boy and three relatives were shot dead on their way to school in Thailand’s insurgency-torn south on March 2, authorities said, casting a pall over recent peace talk gains. / AFP PHOTO / Madaree TOHLALA
នៅ​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ PerMAS បាន​ទាក់ទាញ​មនុស្ស​ជិត ៨០០០ នាក់​​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅ​​បរិវេណ​សា​ក​លវិទ្យាល៏យ Prince of Songkhla University ជា​ទី​ដែល​​មេដឹកនាំ​របស់​ក្រុម​មួយ​ឈ្មោះ Arfan Wattana បាន​ធ្វើការ​ស្ទង់​មតិ​មិន​ផ្លូវ​ការ​មួយ​ ដោយ​សួរ​អ្នក​ចូល​រួម​ថា តើ​ពួក​គេ​គិត​ថា រដ្ឋ​គួរតែ​​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​ដើម្បី​ដឹង​ពី​សតិអារម្មណ៍​របស់​ប្រជាជន​នៅ​ក្នុង​តំបន់នោះដែរឬអត់។​ ដោយ​មានការ​ភ័យ​ខ្លាច​​ការ​សងសឹកណា​មួយ​ពី​មន្ត្រី​ថៃ​នោះ Arfan បាន​បញ្ជាក់ច្បាស់ថា ការ​ស្ទង់​មតិ​របស់គាត់​នោះ​​មិន​​មែន​សួរ​អ្នក​ចូល​រួម​ថា តើ​ពួកគេ​ចង់​បាន​ឯករាជ្យ​ពី​ក្រុង​បាងកក​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែ គាត់​និ​យា​យ​ថា គាត់​គ្រាន់តែ​សួរ​ថា តើ​អ្នក​ដែល​ចូល​រួម​នោះ​គិត​ថា ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​អាច​ជា​វិធី​មួយ​ក្នុងការ​វាស់​ស្ទង់​​នូវ​សតិអារម្មណ៍​​ទូលាយ​របស់​តំបន់​នោះ​លើ​បញ្ហា​ផ្សេង​ៗ​ប៉ុណ្ណោះ។​ អ្នក​ចូល​រួម​ប្រហែល ៩០ ភាគ​រយ​​បាន​និយាយថា ពួក​គេ​ចង់​បាន​ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​របស់​រដ្ឋ។ ទោះបីជា​មានភាព​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្លាំង​ដ៏ដោយ​ ក៏​គាត់​និយាយថា គាត់​និង​មេដឹកនាំ​ PerMAS ផ្សេង​ទៀត​​ ក្រោយ​មក​ត្រូវ​បាន​បៀត​បៀន​ដោយ​អាជ្ញាធរ​​​ចំពោះការងាក​រក​ឯករាជ្យ។​

សកម្មជន​ក្នុង​តំបន់នោះទទួល​បាន​លទ្ធផល​ធំមួយ​នៅពេល​ ៣ ខែ​ក្រោយ​មកនៅ​ខែ​កុម្ភៈ​ ឆ្នាំ ២០​១៣ នៅពេល​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ យីង​ឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា បាន​បើក​ការ​ចរចាជា​ផ្លូវ​ការ​​ដើម្បី​ត្រួស​ត្រាយ​ផ្លូ​វ​ដល់​ការ​ដោះ​ស្រាយជម្លោះ​ជាយូរ​មក​ហើយរវាង​ពួក​ប៉ះបោរ​ជាតិ​ម៉ាឡេ​និង​រដ្ឋ​ថៃ។​ ក្នុង​ខណៈ​ការ​ផ្តួច​​​ផ្តើម​គំនិត​នោះ​មិន​បាន​បង្កើត​ជា​​លទ្ធផល​ធំ​ដុំ​ណា​មួយ​នោះ សកម្ម​ជន​​នយោ​បាយ​នៅ​តំបន់​នោះ​​បាន​ទទួល​ប្រយោជន៍​ ពី​ស្ថាន​ភាព​នយោ​បាយធូរ​ស្រាល​​ក្នុងការ​​ជំរុញ​ការ​ងារ​ឆ្ពោះ​ទៅ​មុខទៀត​។​ ជា​លទ្ធផល​ “សិទ្ធិ​ស្វ័យ​សម្រេច” បាន​ក្លាយជា​ពាក្យ​ស្លោក​​ដ៏សាមញ្ញ​នៅ​តំបន់​នោះ។​ ប៉ុន្តែ មន្ត្រី​ថៃ​នៅតែ​មើល​ឃើញ​ការ​អំពាវនាវ​នោះ​ថា ជា​ពុត​ត្បុត​បិទ​បាំង​​ដើម្បី​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​រដ្ឋ​​ឯករាជ្យ​មួយ​នៅទីបំផុត។​ ដើម្បី​ទប់​ទល់​នឹង​ចលនា​នោះ អាជ្ញាធរ​ថៃ​ ថ្មីៗនេះ បាន​ងាក​ទៅ​កាន់បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​ ដើម្បី​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ព័ត៌មាន​​ក្នុង​ចំណោម​សកម្មជន​យោ​បាយ។


Separatist graffiti is seen on a road near Pattani June 6, 2014, one of three southernmost provinces of Thailand where government troops have fought Muslim insurgents since 2004. The war has killed more than 6,000 people. The Thai military closed Media Selatan and thousands of other radio stations when it seized power in a May 22 coup. Many journalists and activists in southern Thailand fear the military will use the coup to roll back on their hard-won freedoms. Graffiti reads “Hey Siamese – bring back our rights” Picture taken June 6, 2014. REUTERS/Andrew RC Marshall (THAILAND – Tags: POLITICS CIVIL UNREST) – RTR3UBRU
យុទ្ធនាការ​​ប្រតិបត្តិការ​ព័ត៌មាន​នោះ​ បាន​ជំរុញ​​ឲ្យ​មាន​ភាព​មិន​ទុក​ចិត្ត​កាន់តែ​ខ្លាំង​រវាង​​សង្គម​ស៊ីវិល​ក្នុង​តំបន់​នោះ​និង​ស្ថាប័ន​សន្តិសុខ។ អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​​លេច​ធ្លោរ​ជា​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ធ្វើ​ជា​គោល​ដៅ​​ត្រង់​ៗ​ក្នុងការ​ឃោសនា​នោះ។​ ទោះបីជា​មិន​ត្រូវ​បាន​ដាក់ទណ្ឌ​កម្ម​ជា​ផ្លូវ​ការ​​ដោយរដ្ឋ​ភិ​បា​ល​​ក៏​ដោយ​ ក៏​យុទ្ធនាការ​ព័ត៌​មាន​ទាំង​នោះ​បាន​គូសរូប​អ្នក​ការ​ពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ទាំង​នោះ​ថា ជា​ពួក​ល្មោ​ភ​​​ស្វែង​រក​ផល​ប្រយោជន៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ពី​ជម្លោះ​នោះ។​

គ្មាន​អ្វី​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទេ រហូត​ដល់​ភ្នាក់ងារ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​ស៊ើប​អង្កេត​​លើ​ក្រសួង​យុ​ត្តិ​ធម៌ថៃ​អំពី​ការ​បៀត​បៀន​​លើ​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស ​និង​នយោ​បាយ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ។ ចាប់​ពី​អង្គ​ការ​ស​ហប្រជាជាតិ​បាន​ស៊ើបអង្កេត​មក ការ​បង្ហោះ​រូប​ថ្លុក​​នោះ​ខ្លះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដក​ចេញ។ អ្នក​រិះគន់​មិន​ចេញមុខ​ទាំង​នោះ​បាន​មើល​រំលង​ពី​ថវិកា​ដ៏ច្រើន​ចំនួន ២២០ ពាន់លាន​បាត​​ដែល​សភា​យោធា​​ផ្តល់​ឲ្យ​​​ក្រសួង​ការពារជាតិ​សម្រាប់​សារពើពន្ធឆ្នាំ ២០១៨ ដែល​តំណាង​​ឲ្យការ​កើន​ឡើង​ចំនួន​ ៨,៨ ភាគ​រយ​​​ និង​ចំនួន ៧,៧ ភាគ​រយ​នៃ​ការ​ចំណាយ​សរុប​របស់​រដ្ឋ​។​

ការ​បង្កើត​ថវិកា​រ​ក្រសួងការពារជាតិ​នោះ​មិន​ត្រូវ​គេ​បង្ហាញ​ជា​សាធារណៈ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថវិការ​កាន់​តែ​ខ្ពស់​ មួយ​​ផ្នែក​ ត្រូវ​ប្រើ​លើ​ប្រតិបត្តិការ​នៅ​ភាគខាង​ត្បូង​​ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​ការ​ងើប​បះបោរ​ប្រឆាំង​រដ្ឋ​ ដែ​ល​​​ឥឡូវនេះ​បាន​ចូល​ដល់​ឆ្នាំ​ទី ១៤ របស់ខ្លួ។ ប្រជាជន​ជិត ៧០០០ នាក់​បាន​ស្លាប់​នៅ​ក្នុង​អំ​ពើ​ហិង្សារ​​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ងើប​បះ​បោរ​នោះដោយ​គ្មានទីបញ្ចប់ឬ​ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​លើ​សិទ្ធិ​ស្វ័យ​ស​ម្រេ​ច​​នៅ​ខាង​មុខ​នោះទេ៕



Thai Marines move equipment from a sea vessel as units change shifts to patrol the coast in the southern Thai province of Narathiwat, near the Malaysian border, early on September 29, 2017.
The rangers change shifts for routine patrols along the coast as part of the military’s counter-insurgency operation in the “Deep South” border provinces. / AFP PHOTO / Madaree TOHLALA

(ប្រភព៖ Asia Times ចុះថ្ងៃ០៥ ខែវិច្ឆិកា​ ​ឆ្នាំ២០១៧)



No comments:

Post a Comment