នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ កាលពីយប់ថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៧ កន្លងទៅ អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង លោក សុន ឆ័យ បានលើកឡើងថា នៅសប្តាហ៍ក្រោយ ក្រុមអ្នកច្បាប់របស់គណបក្សខ្លួន នឹងពិនិត្យមើលសេចក្តីព្រាងសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតថ្មី ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យពលករចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេស អាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេសបាន។ ប៉ុន្តែ គេនៅចាំបានថា ច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីនេះ គឺគណបក្សដែលមានអសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា ធ្លាប់បានឯកភាពគ្នាម្តងរួចមកហើយ និងត្រូវបានផ្តល់សុពលភាពដើម្បីប្រើប្រាស់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខនេះទៀតផង។ ការលើកឡើងទាំងទទឹងទិសរបស់លោក សុន ឆ័យ នាពេលនេះ តើសក្តិសមជាអ្នកចេះច្បាប់ និងជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលគួរផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តកើតទេ បើច្បាប់បោះឆ្នោតទើបតែអនុម័តហើយថ្មីៗ មិនទាន់អនុវត្តបានម្តងផងក៏ត្រូវបានក្រុមអ្នកច្បាប់សេះហោះរបស់បក្សប្រឆាំងសុំធ្វើវិសោធនកម្មឡើងវិញបែបនេះ?
ថាចេះក៏ដូចជាល្ងង់ ថាល្ងង់ក៏ដូចជាចេះ ប៉ុន្តែ ចេះពេលខ្លះគឺចេះរបៀបដុះកន្ទុយតែម្តង។ និយាយបែបនេះ រាងធ្ងន់បន្តិចមែន ប៉ុន្តែបើមិនវ៉ៃតំលៃតាមការមើលឃើញអញ្ចឹងទេ គឺវាអយុត្តិធម៌ សម្រាប់អ្នកប្រកាន់នូវអំពើល្អ ចាំតែសម្របសម្រួល ចាំតែលួងលោម ក្រុមដែលប្រកួតចាញ់ការបោះឆ្នោត ហើយប្រើវិធីឡាំប៉ារាល់លើកនោះ។
គួររំលឹកថា នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរវាងគណបក្សទាំងពីរ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ គណបក្សទាំងពីរសុទ្ធតែបានយល់ស្រប និងឯកភាពគ្នាទៅលើចំណុចរួមទាំង៧នៃកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយដែលក្នុងនោះបានផ្តោតសំខាន់ជាពិសេសទៅលើការកែទម្រង់ការបោះឆ្នោតរួចទៅហើយ ដូចជាការរៀបចំបញ្ជីបោះឆ្នោតថ្មី ការរៀបចំស្ថាប័នការបោះឆ្នោតឱ្យមានភាពឯករាជ្យ ដែលមានសមាសភាពចំនួន៩រូប ក្នុងនោះ៤រូប ជ្រើសរើសដោយគណបក្សដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ៤រូប ជ្រើសរើសដោយគណបក្សមានអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ដែលមិនចូលរួមក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាល និង១រូប ត្រូវជ្រើសរើសដោយមានការព្រមព្រៀងគ្នារវាងគណបក្ស ដែលមានអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា។ ម្យ៉ាងទៀតច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីនេះ សុទ្ធតែត្រូវបានរៀបចំដោយគណបក្សទាំងពីរ ការពារដោយគណបក្សទាំងពីរ ទាំងក្នុងពេលសិក្ខាសាលា ទាំងក្នុងពេលប្រជុំពិភាក្សានៅរដ្ឋសភា ហើយត្រូវបានអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទដោយគណបក្សទាំងពីរនៅក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា និងបន្ថែមគណបក្សមួយទៀតផងដែរ នៅព្រឹទ្ធសភាគឺគណបក្ស សម រង្ស៊ី។ សមិទ្ធផលផ្តើមចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយនេះ វាបានធ្វើសកម្មភាព និងផ្តល់លទ្ធផលជូនជាតិរួចមកហើយ គឺការបោះឆ្នោតជ្រើរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៤នេះ។
ដូច្នេះ បើភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាបែបនេះកាលពីពេលមុនទៅហើយ ហេតុអ្វីលោក សុន ឆ័យទើបសុំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតជាថ្មីទៀតទៅវិញ? តើនេះពិតជាឧបាយកលទុច្ចរិតថ្មីមួយទៀត ដែលគណបក្សប្រឆាំងកំពុងចិញ្ចឹមចលនាដើម្បីបដិសេធលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ មែនឬ?
ប្រហែលជាដូច្នេះមែនហើយ ពីព្រោះអ្វីដែលលោក សុន ឆ័យមានបំណងស្នើគឺជាសំណើកេងចំណេញនយោបាយ និងធ្វើនយោបាយប្រជាភិថុតិជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដោយព្យាយាមបង្ហាញថា ខ្លួនគឺជាតួអង្គអ្នកសង្គ្រោះ អ្នកបំរើ និងជាអ្នកដែលគិតគូរពីប្រយោជន៍ពលរដ្ឋចំណាកស្រុកជាងនរណាៗទាំងអស់ បើទោះបីជាដឹងថាសំណើនេះមិនអាចទៅរួចក៏ដោយ។ កន្លងមក តើគណបក្សប្រឆាំងធ្លាប់បានជួយស្វែងរកការងារ និងធ្លាប់បានជួយរំលែកទុក្ខលំបាកជូនប្រជាពលរដ្ឋដែរទេ? ចំលើយ គឺគ្មាន ជាពិសេស នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋជួបគ្រោះរាំងស្ងួត គ្រោះទឹកជំនន់ ឬខ្យល់ព្យុះ គឺមិនដែលឃើញសកម្មជន ឬមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបង្ហាញមុខមកជួយប្រជាជននោះទេ។
ការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ គឺហាក់ដូចធ្វើជាភ្លេចនូវអ្វីដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានឯកភាពគ្នានៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលចរិតរបៀបចេះដុះកន្ទុយនេះ មិនអាចលាក់បាំងភ្នែកមហាជនបានឡើយ ប៉ុន្តែភាពចេះធ្វើជាល្ងង់នេះ វាអាចជាកាំបិតចិតដងខ្លួនឯងទៅវិញទេ មានន័យថា បើកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយទាំង៧ចំណុចនោះត្រូវបានយកមកអនុវត្តចេញជាផ្លែផ្កាខ្លះទៅហើយ តែត្រូវបានលោក សុន ឆ័យ និងក្រុមអ្នកច្បាប់សេះហោះរបស់គណបក្សប្រឆាំង ត្រៀមលើកសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្មដើម្បីកេងចំណេញប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់គណបក្សខ្លួន។ បើក្នុងហេតុផលបែបនេះនោះ ក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សកាន់អំណាច ក៏មានសិទ្ធិសម្រេចមិនលើកយកសំណើធ្វើវិសោធនកម្មនេះមកពិភាក្សាដែរ ដើម្បីឆ្លើយតបនូវគំនិតកេងចំណេញនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងវិញដែរ ហើយនៅពេលនោះ គណបក្សប្រឆាំងអាចនឹងត្រូវបង់ខាតធ្ងន់ធ្ងរបំផុតទៅវិញទេ ដូចពាក្យចាស់ពោលថា «ប្រាក់ក៏បង់ ថង់ក៏ដាច» គឺអ្វីៗត្រូវចប់ និងត្រូវបំផ្លាញដោយក្រុមលោក សុន ឆ័យតែម្តង។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា បានសង្កេតឃើញថា ធនធានមនុស្សនៅក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺពិតជាគ្មានអ្នកជំនាញខាងផ្នែកច្បាប់ និងអ្នកជំនាញខាងយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ទស្សនៈវិស័យវែង អ្វីទាំងអស់ ព្រោះកន្លងមក គេឃើញមានកំហុសផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រលើទីលានប្រកួតជាច្រើនលើកច្រើនសារ ក្នុងនោះ៖
ទី១ ការបង្កើតសារនយោបាយដែលនាំឱ្យបុគ្គលជាមេដឹកនាំគណបក្ស និងសកម្មជនគាំទ្រ ត្រូវរួមរឹតដោយបទល្មើស ឈានទៅរកការកាត់ទោស និងក្លាយខ្លួនជាទណ្ឌិតជាបន្តបន្ទាប់។
ទី២ ភាពកំសោយលើផ្នែកច្បាប់ ដែលអាចនឹងឈានទៅរកការប្រព្រឹត្តិល្មើសច្បាប់ និងអាចត្រូវផ្អាកសកម្មភាព ឬអាចត្រូវរំលាយគណបក្សទាំងស្រុងតែម្តង។ ជាក់ស្តែង កំហុសក្នុងការកែប្រែលក្ខន្តិកៈគណបក្សដែលនាំឱ្យមានការធ្វើសមាជបក្ស ម្តងហើយម្តងទៀត និងចំណុចថ្មីបំផុតនោះគឺការមិនយល់អំពីអត្ថន័យ និងខ្លឹមសារនៃច្បាប់ថ្មី ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលធ្វើឱ្យប្រធានគណបក្សចេញសេចក្តីប្រកាសយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរស្លាកគណបក្សរបស់ខ្លួន។
ក្នុងន័យនេះ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរតែព្រមានក្រុមលោក សុន ឆ័យ ឱ្យបញ្ឈប់នូវគំនិតឆ្កួតៗរបស់គាត់ ដោយខ្លួនឯង ជៀសវាងសំណើដែលមិនអាចទៅរួចរបស់ក្រុមលោក សុន ឆ័យ អាចនឹងធ្វើឱ្យខូចកិច្ចការធំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ៕
ដោយ សួន ចំរើន
ថាចេះក៏ដូចជាល្ងង់ ថាល្ងង់ក៏ដូចជាចេះ ប៉ុន្តែ ចេះពេលខ្លះគឺចេះរបៀបដុះកន្ទុយតែម្តង។ និយាយបែបនេះ រាងធ្ងន់បន្តិចមែន ប៉ុន្តែបើមិនវ៉ៃតំលៃតាមការមើលឃើញអញ្ចឹងទេ គឺវាអយុត្តិធម៌ សម្រាប់អ្នកប្រកាន់នូវអំពើល្អ ចាំតែសម្របសម្រួល ចាំតែលួងលោម ក្រុមដែលប្រកួតចាញ់ការបោះឆ្នោត ហើយប្រើវិធីឡាំប៉ារាល់លើកនោះ។
គួររំលឹកថា នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរវាងគណបក្សទាំងពីរ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ គណបក្សទាំងពីរសុទ្ធតែបានយល់ស្រប និងឯកភាពគ្នាទៅលើចំណុចរួមទាំង៧នៃកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយដែលក្នុងនោះបានផ្តោតសំខាន់ជាពិសេសទៅលើការកែទម្រង់ការបោះឆ្នោតរួចទៅហើយ ដូចជាការរៀបចំបញ្ជីបោះឆ្នោតថ្មី ការរៀបចំស្ថាប័នការបោះឆ្នោតឱ្យមានភាពឯករាជ្យ ដែលមានសមាសភាពចំនួន៩រូប ក្នុងនោះ៤រូប ជ្រើសរើសដោយគណបក្សដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ៤រូប ជ្រើសរើសដោយគណបក្សមានអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ដែលមិនចូលរួមក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាល និង១រូប ត្រូវជ្រើសរើសដោយមានការព្រមព្រៀងគ្នារវាងគណបក្ស ដែលមានអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា។ ម្យ៉ាងទៀតច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីនេះ សុទ្ធតែត្រូវបានរៀបចំដោយគណបក្សទាំងពីរ ការពារដោយគណបក្សទាំងពីរ ទាំងក្នុងពេលសិក្ខាសាលា ទាំងក្នុងពេលប្រជុំពិភាក្សានៅរដ្ឋសភា ហើយត្រូវបានអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទដោយគណបក្សទាំងពីរនៅក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា និងបន្ថែមគណបក្សមួយទៀតផងដែរ នៅព្រឹទ្ធសភាគឺគណបក្ស សម រង្ស៊ី។ សមិទ្ធផលផ្តើមចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយនេះ វាបានធ្វើសកម្មភាព និងផ្តល់លទ្ធផលជូនជាតិរួចមកហើយ គឺការបោះឆ្នោតជ្រើរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៤នេះ។
ដូច្នេះ បើភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាបែបនេះកាលពីពេលមុនទៅហើយ ហេតុអ្វីលោក សុន ឆ័យទើបសុំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតជាថ្មីទៀតទៅវិញ? តើនេះពិតជាឧបាយកលទុច្ចរិតថ្មីមួយទៀត ដែលគណបក្សប្រឆាំងកំពុងចិញ្ចឹមចលនាដើម្បីបដិសេធលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ មែនឬ?
ប្រហែលជាដូច្នេះមែនហើយ ពីព្រោះអ្វីដែលលោក សុន ឆ័យមានបំណងស្នើគឺជាសំណើកេងចំណេញនយោបាយ និងធ្វើនយោបាយប្រជាភិថុតិជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដោយព្យាយាមបង្ហាញថា ខ្លួនគឺជាតួអង្គអ្នកសង្គ្រោះ អ្នកបំរើ និងជាអ្នកដែលគិតគូរពីប្រយោជន៍ពលរដ្ឋចំណាកស្រុកជាងនរណាៗទាំងអស់ បើទោះបីជាដឹងថាសំណើនេះមិនអាចទៅរួចក៏ដោយ។ កន្លងមក តើគណបក្សប្រឆាំងធ្លាប់បានជួយស្វែងរកការងារ និងធ្លាប់បានជួយរំលែកទុក្ខលំបាកជូនប្រជាពលរដ្ឋដែរទេ? ចំលើយ គឺគ្មាន ជាពិសេស នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋជួបគ្រោះរាំងស្ងួត គ្រោះទឹកជំនន់ ឬខ្យល់ព្យុះ គឺមិនដែលឃើញសកម្មជន ឬមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបង្ហាញមុខមកជួយប្រជាជននោះទេ។
ការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ គឺហាក់ដូចធ្វើជាភ្លេចនូវអ្វីដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានឯកភាពគ្នានៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលចរិតរបៀបចេះដុះកន្ទុយនេះ មិនអាចលាក់បាំងភ្នែកមហាជនបានឡើយ ប៉ុន្តែភាពចេះធ្វើជាល្ងង់នេះ វាអាចជាកាំបិតចិតដងខ្លួនឯងទៅវិញទេ មានន័យថា បើកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយទាំង៧ចំណុចនោះត្រូវបានយកមកអនុវត្តចេញជាផ្លែផ្កាខ្លះទៅហើយ តែត្រូវបានលោក សុន ឆ័យ និងក្រុមអ្នកច្បាប់សេះហោះរបស់គណបក្សប្រឆាំង ត្រៀមលើកសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្មដើម្បីកេងចំណេញប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់គណបក្សខ្លួន។ បើក្នុងហេតុផលបែបនេះនោះ ក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សកាន់អំណាច ក៏មានសិទ្ធិសម្រេចមិនលើកយកសំណើធ្វើវិសោធនកម្មនេះមកពិភាក្សាដែរ ដើម្បីឆ្លើយតបនូវគំនិតកេងចំណេញនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងវិញដែរ ហើយនៅពេលនោះ គណបក្សប្រឆាំងអាចនឹងត្រូវបង់ខាតធ្ងន់ធ្ងរបំផុតទៅវិញទេ ដូចពាក្យចាស់ពោលថា «ប្រាក់ក៏បង់ ថង់ក៏ដាច» គឺអ្វីៗត្រូវចប់ និងត្រូវបំផ្លាញដោយក្រុមលោក សុន ឆ័យតែម្តង។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា បានសង្កេតឃើញថា ធនធានមនុស្សនៅក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺពិតជាគ្មានអ្នកជំនាញខាងផ្នែកច្បាប់ និងអ្នកជំនាញខាងយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ទស្សនៈវិស័យវែង អ្វីទាំងអស់ ព្រោះកន្លងមក គេឃើញមានកំហុសផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រលើទីលានប្រកួតជាច្រើនលើកច្រើនសារ ក្នុងនោះ៖
ទី១ ការបង្កើតសារនយោបាយដែលនាំឱ្យបុគ្គលជាមេដឹកនាំគណបក្ស និងសកម្មជនគាំទ្រ ត្រូវរួមរឹតដោយបទល្មើស ឈានទៅរកការកាត់ទោស និងក្លាយខ្លួនជាទណ្ឌិតជាបន្តបន្ទាប់។
ទី២ ភាពកំសោយលើផ្នែកច្បាប់ ដែលអាចនឹងឈានទៅរកការប្រព្រឹត្តិល្មើសច្បាប់ និងអាចត្រូវផ្អាកសកម្មភាព ឬអាចត្រូវរំលាយគណបក្សទាំងស្រុងតែម្តង។ ជាក់ស្តែង កំហុសក្នុងការកែប្រែលក្ខន្តិកៈគណបក្សដែលនាំឱ្យមានការធ្វើសមាជបក្ស ម្តងហើយម្តងទៀត និងចំណុចថ្មីបំផុតនោះគឺការមិនយល់អំពីអត្ថន័យ និងខ្លឹមសារនៃច្បាប់ថ្មី ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលធ្វើឱ្យប្រធានគណបក្សចេញសេចក្តីប្រកាសយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរស្លាកគណបក្សរបស់ខ្លួន។
ក្នុងន័យនេះ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរតែព្រមានក្រុមលោក សុន ឆ័យ ឱ្យបញ្ឈប់នូវគំនិតឆ្កួតៗរបស់គាត់ ដោយខ្លួនឯង ជៀសវាងសំណើដែលមិនអាចទៅរួចរបស់ក្រុមលោក សុន ឆ័យ អាចនឹងធ្វើឱ្យខូចកិច្ចការធំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ៕
ដោយ សួន ចំរើន
No comments:
Post a Comment