នាយករដ្ឋមន្រ្តីចិនលើកឡើងថា ការសង់ស្ពាននិងក្រាលផ្លូវដើម្បីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គនិងចំណងមេត្រីភាពចិននិងកម្ពុជា

លោក លី ខឺឈាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន បានចេញផ្សាយអត្ថបទមួយក្រោមចំណងជើងថា ការសង់ស្ពាន និងក្រាលផ្លូវ គឺដើម្បីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គ និងចំណងមេត្រីភាពចិននិងកម្ពុជា ដែលអត្ថបទនេះត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ តាមប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨។ ខាងក្រោមនេះជាខ្លឹមសារទាំងស្រុងនៃអត្ថបទរបស់លោក នាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន លី ខឺឈាង ៖

ទឹកទន្លេ ជាប្រភពនៃការចិញ្ចឹមបីបាច់ជីវិត ជាទីកន្លែងដែលបណ្តុះបណ្តាលនិងពូនជ្រំនូវ

អរិយធម៌ ។ តាំងពីបុរាណកាលមក មនុស្សជាតិរស់នៅតាមបណ្តោយទន្លេ បន្តពូជពង្សនិងរស់

នៅដោយបណ្តុំគ្នាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ។ ទន្លេឡានឆាងនិងទន្លេមេគង្គដែលមានទី

ប្រភពនៅប្រទេសចិនបានលាតសន្ធឹងជិត ៥០០០ គីឡូម៉ែត្រ ជាទន្លេដែលហូរកាត់ប្រទេស

ច្រើនបំផុតនៅអាស៊ី ដែលបានស្រោចស្រពលើដីដ៏មានជីជាតិនិងស្រស់បំព្រងដែលស្ថិតនៅ

តាមបណ្តោយច្រាំងទន្លេនិងកកើតបានជាវប្បធម៌ដ៏ត្រចះត្រចង់បីដូចរស្មីនៃដួងតារានៅក្នុង

តំបន់ ។ទន្លេដ៏ធំមួយខ្សែនេះ ជាអំណោយពីធម្មជាតិដែលជាទីបង្អែកសម្រាប់ការរស់នៅរបស់

យើង ហើយកាន់តែជាចំណងធម្មជាតិនៃការជួយយកអាសាគ្នារបស់យើងទៀតផង ។ វាបាន

ផ្សារភ្ជាប់ប្រទេសទាំង ៦ ដែលហូបទឹកនៃទន្លេតែមួយឲ្យក្លាយជាសហគមន៍រួមវាសនាតែមួយ

ដែលប្រកបដោយសមភាព ជួយយកអាសាគ្នាដោយស្មោះត្រង់ និងស្និទ្ធដូចជាមនុស្សក្នុង

គ្រួសារតែមួយ ។ អាស្រ័យហេតុនេះ គ្រាន់តែលើកពីគំនិតផ្តួចផ្តើមស្តីពីយន្តការសហប្រតិបត្តិ

ការឡានឆាង-មេគង្គដែលបានប្រើឈ្មោះរបស់ទន្លេមួយនេះ ក៏ទទួលបានការឆ្លើយតបយ៉ាង

សកម្មពីបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធ ។



ទំហំសេដ្ឋកិច្ចនិងរចនាសម្ព័ន្ធឧស្សាហកម្មរបស់ប្រទេសទាំង ៦ មានភាពខុសប្លែកពីគ្នា

មានបញ្ហាអ្វីក៏ពិគ្រោះពិភាក្សាជាមួយគ្នា ដោយបានប្រែក្លាយភាពបំពេញបន្ថែមគ្នាផ្នែកសេដ្ឋ

កិច្ចឲ្យទៅជាកម្លាំងជួយជំរុញគ្នាដើម្បីការអភិវឌ្ឍ ដែលផ្តោតលើវិស័យធំៗទាំង ៣ គឺសន្តិសុខ

នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចនិងការអភិវឌ្ឍជានិរន្តរភាព សង្គមនិងវប្បធម៌មនុស្សជាតិ ស្របតាម

ឧត្តមភាពជាប្រទេសជិតខាង ក្នុងន័យជីកកកាយរកឲ្យបានកាន់តែស៊ីជម្រៅនូវសក្តានុពលនៃ

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ហើយបានធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់គ្នា

យ៉ាងទូលំទូលាយលើវិស័យការតភ្ជាប់ សមត្ថភាពផលិត សេដ្ឋកិច្ចឆ្លងដែន ធនធានទឹក

កសិកម្ម និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រជាដើម ។ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃចំណងមិត្តភាពប្រពៃណីដ៏យូរលង់និងការអភិវឌ្ឍប្រកប

ដោយសាមគ្គីភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលជាក្តីបំណងរួមរបស់យើង ដែលជាហេតុ

ញ៉ាំងឲ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គទទួលបានផ្លែផ្កាដោយសារមានលក្ខណ

សម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់រួចជាស្រេច ។ គម្រោងជាសមិទ្ធផលដំណាក់កាលដំបូងចំនួន ៤៥ ដែលបាន

កំណត់ក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់ដឹកនាំលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ បាននិងកំពុងដំណើរការទៅតាម

ផែនការ ពោលគឺហិរញ្ញប្បទានពិសេសនៃកិច្ចសហការផ្នែកសមត្ថភាពផលិតដែលមានតម្លៃ

៥០០០ លានដុល្លារអាមេរិកបានសម្រេចដោយលើសទំហំដែលបានគ្រោងទុក ហើយ

មូលនិធិពិសេសនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គគ្រោងនឹងផ្តល់ការគាំទ្រលើគម្រោង

ចំនួន ១៣២ ដែលលើកឡើងដោយប្រទេសទាំង ៦ បានបង្កើតជាល្បឿនឡានឆាង-មេគង្គ

ដែលមានភាពវិវឌ្ឍរីកចម្រើនជារៀងរាល់ថ្ងៃ មានផ្លែផ្កាជារៀងរាល់ខែ និងឈានដល់កម្រិត

ខ្ពស់ថ្មីជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គដែលកកើតឡើងដោយសារទឹក និងចម្រើន

រុងរឿងដោយសារទឹក បានវិវឌ្ឍជាយន្តការសហប្រតិបត្តិការអនុតំបន់ដែលពោរពេញទៅ

ដោយភាពរស់រវើកនិងប្រកបដោយសក្តានុពលអភិវឌ្ឍន៍ ។ ក្នុងនាមជាផ្នែកមូលដ្ឋានមួយនៃ

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ ក្រោមបរិបទបច្ចុប្បន្នដែលមានភាពផ្ទុយពីការធ្វើសកភាវូបនីយកម្ម

និងការងើបឡើងនៃការគាំពារនិយម ក៏ដូចជាកម្លាំងចលករមិនគ្រប់គ្រាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិ

ការក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គវាមិនត្រឹមតែមានអំណោយផល

សម្រាប់ការបង្រួញនូវគម្លាតអភិវឌ្ឍន៍នៃផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ផ្តល់ជាកម្លាំងចលករសម្រាប់ការធ្វើ

សមាហរណកម្មអាស៊ានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានបញ្ចូលនូវប្រភពទឹករស់រវើក និងកម្លាំង

ចលករសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ រហូតដល់ដំណើរវិវឌ្ឍនៃ

សកលភាវូបនីយកម្មសេដ្ឋកិច្ចដែលប្រកបដោយភាពកាន់តែបើកចំហ បរិយាប័ន្ន ផ្តល់ផល

ប្រយោជន៍ជាទូទៅ តុល្យភាព និងឈ្នះ-ឈ្នះទៀតផង ។

ទន្លេឡានឆាងនិងទន្លេមេគង្គដែលមានតាំងពីសម័យបុរាណមក វាបានផ្ទុកនូវភាព

លំបាកជូរចត់ ភាពរុងរឿងនិងក្តីសុបិនដ៏មោទនៈនៃប្រទេសតាមបណ្តោយទន្លេ កិច្ចសហ

ប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គនឹងហូរឆ្ពោះទៅកាន់អនាគត ដែលវាប្រាកដជានឹងហូរកាត់នូវ

ការសម្រេចសុបិន និងភាពរុងរឿងថ្កុំថ្កើងជាមួយគ្នារបស់យើងជាក់ជាពុំខាន ។

ឆ្នាំថ្មី អ្វីៗក៏ថ្មី ។ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងអាចធ្វើការពិគ្រោះពិភាក្សាគ្នាជាមួយគ្រប់ភាគីអំពីផែនការ

ប្រតិបត្តិនាពេលអនាគតតាមរយៈកិច្ចប្រជុំថ្នាក់ដឹកនាំកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គ

លើកទី២ដែលនឹងប្រារព្ធធ្វើនៅទីក្រុងភ្នំពេញនៃប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងន័យស្រោចស្រពឲ្យបាន

ផ្លែផ្កាកាន់តែសម្បូរលើវិស័យធារាសាស្ត្រ អប់រំ វប្បធម៌និងយុវជនជាដើម ។

កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ឯកឧត្តម ស៊ី ជីនភីង ប្រធានរដ្ឋចិនបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេស កម្ពុជាប្រកបដោយភាពជោគជ័យ ដែលបានជំរុញឲ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូ

យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងប្រទេសចិន និងកម្ពុជាឈានដល់កម្រិតថ្មីថែមទៀត ។ លើក

នេះខ្ញុំមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជាដោយតបតាមការអញ្ជើញរបស់សម្តេចអគ្គមហា

សេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា រំពឹងថានឹងមានការ

សំណេះសំណាលយ៉ាងស្និទ្ធស្នាលអំពីចំណងមេត្រីភាពដ៏ល្អប្រពៃរវាងប្រទេសទាំងពីរម្តង

ទៀត ។

ឆ្នាំនេះត្រូវជាខួបទី ៦០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងផ្លូវទូតរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ។

និយាយចំពោះមហាជនចិន កម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលញ៉ាំងឲ្យពួកយើងមានភាព

ស្និទ្ធស្នាលជាអនេក ។ នេះវាមិនត្រឹមតែដោយសារទំនាក់ទំនងជាអ្នកជិតខាងដ៏ស្អិតល្មួតរវាង

ចិននិងកម្ពុជាដែលអាចស្វែងរកប្រភពនៅជាង ២០០០ឆ្នាំមុន ហើយក៏មិនត្រឹមតែដោយសារ

វប្បធម៌ខ្មែរដ៏ត្រចះត្រចង់ និងប្រសាទបុរាណអង្គរដែលល្បីរន្ទឺទូទាំងពិភពលោកដែលញ៉ាំងឲ្យ

អ្នកផងទាំងពួងនឹកភ្នកប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែលើសពីនេះទៅទៀត គឺដោយសារតែក្នុងរយៈពេល

ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាបានជួបប្រទះរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រស្រដៀងគ្នា

និងបានឆ្លងកាត់ការរួមគ្នាតស៊ូប្រយុទ្ធ ជាហេតុនាំឲ្យប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីររួមរស់ជាមួយ

គ្នាក្នុងភាពមោះមុត ហើយក៏ដោយសារតែក្នុងពេលដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធដល់

ផលប្រយោជន៍ជាស្នូលរបស់សមភាគី និងរឿងធំនិងសំខាន់ដែលភាគីទាំងពីរយកចិត្តទុកដាក់

ដូចគ្នា ឈរលើគោលការណ៍នៃការគាំពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាអធិបតេយ្យ

ភាពនិងឯករាជ្យភាពរបស់ជាតិ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាមានការយល់ឃើញដូចគ្នាលើតម្លៃនៃ

មិត្តស្មោះក្នុងគ្រាលំបាក និងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការគាំពារសច្ចភាពទៅវិញទៅមក។

ចំណងមិត្តភាពដ៏មហិមារវាង ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះនរោត្តមសីហនុ

ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងថ្នាក់ដឹកនាំចិនគ្រប់ជំនាន់ដែលបានឆ្លងកាត់អស់រយៈពេលកន្លះ

ទសវត្សរ៍បានចារឹកជារឿងតំណាលដ៏អស្ចារ្យ ទាំងក្នុងទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រទំនាក់ទំនងរវាងចិន

និងកម្ពុជា ក៏ដូចជាអន្តរជាតិផងដែរ ។ ជាការពិតណាស់ នៅក្នុងក្រអៅដួងចិត្តរបស់ប្រជាជន

ចិន ប្រទេសកម្ពុជានិងព្រះនាមរបស់ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះនរោត្តមសីហនុ

ព្រះបរមរតនកោដ្ឋសុទ្ធតែជាការចងចាំនៃយុគសម័យមួយដែលមិនអាចលុបបំបាត់បាន ។

មានគេនិយាយថា រឿងតំណាលដ៏អស្ចារ្យនេះគឺបានសបង្ហាញឲ្យឃើញពីឥរិយាបថចំពោះ

មនុស្ស និងការដោះស្រាយបញ្ហាដែលជាផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌ប្រពៃណីដ៏ឆ្នើមរបស់ជនជាតិចិន

និងបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីកម្លាំងទាក់ទាញនៃសច្ចភាពរបស់ប្រទេសចិនថ្មីដែលប្រកបដោយភាព

ឯករាជ្យម្ចាស់ការនិងកិច្ចការទូតសន្តិភាព ។ ថ្វីបើពេលវេលាបានរំកិលទៅមុខ ពិភពលោក

មានការប្រែប្រួលក្តី ក៏ប៉ុន្តែការថែរក្សានិងឲ្យតម្លៃរបស់យើងទៅលើចំណងមិត្តភាពប្រពៃណី

រវាងចិននិងកម្ពុជា ការប្រកាន់ខ្ជាប់របស់យើងលើទស្សនៈជិតស្និទ្ធ ស្មោះត្រង់ ផ្តល់ផល

ប្រយោជន៍ បរិយាប័ន្ន និងគោលការណ៍ណែនាំស្តីពីកិច្ចការទូតជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺការ

រក្សាភាពសុខដុមរមនាជាមួយប្រទេសជិតខាង ចាត់ទុកប្រទេសជិតខាងជាដៃគូ ការប្តេជ្ញាចិត្ត

របស់យើងក្នុងការបង្កើតសហគមន៍រួមវាសនាតែមួយជាមួយប្រទេសជិតខាង និងទស្សន

សច្ចភាពនិងផលប្រយោជន៍ដ៏ត្រឹមត្រូវដែលយើងបានប្រកាន់ខ្ជាប់ គឺជាការបន្តវេននៃ

ឥរិយាបថ​​និងសច្ចភាពរបស់​ប្រជាជាតិចិនវាមិនកែប្រែជាដរាប ពោលគឺពេលវេលារឹតតែយូររឹត

តែរឹងមាំ ។

បច្ចុប្បន្ន តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដែលដាក់ឈ្មោះតាមកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ បាននិង

កំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងផុលផុស ដែលបានស្រូបទាញសហគ្រាសចិននិងបរទេសជាង ១០០ ទៅ

ធ្វើអាជីវកម្ម បានផ្តល់ឱកាសការងារក្នុងតំបន់ជិត ២ ម៉ឺន គឺដូចជាគម្រោងសហប្រតិបត្តិការ

ជាក់ស្តែងដទៃទៀតរវាងចិននិងកម្ពុជាដូច្នោះដែរ វាបាននិងកំពុងបន្តចារឹកនូវទំព័រថ្មីសម្រាប់

យុគសម័យនៃចំណងមិត្តភាពចិននិងកម្ពុជាតាមវិធីដែលផ្តល់សេចក្តីសុខសុភមង្គលពិត

ប្រាកដជូនដល់ប្រជាជន ។ ពេលបានមើលឃើញប្រទេសកម្ពុជាដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ទុក្ខលំបាក

បាននិងកំពុងបោះជំហានយ៉ាងស្វាហាប់នៅលើមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ ប្រជាជនចិនមានសេចក្តីត្រេក

អរយ៉ាងស្មោះអស់ពីដួងចិត្ត ។ ក្នុងដំណើរដ៏មហិមានៃការស្តារភាពរុងរឿងរបស់ប្រជាជាតិ

ឡើងវិញ និងការដឹកនាំឲ្យប្រទេសជាតិខ្លាំងក្លាប្រជាជនសម្បូរសប្បាយ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជា

កាន់តែត្រូវចាប់ដៃគ្នាដើរឆ្ពោះទៅមុខ តស៊ូពុះពារឧបសគ្គជាមួយគ្នា ។ ប្រទេសចិនរីករាយក្នុង

ការតភ្ជាប់ដោយស៊ីជម្រៅនូវយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងន័យត្រួសត្រាយ

នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្តែងលើគ្រប់វិស័យ ។ ការបណ្តាក់ទុន បច្ចេកទេស សមត្ថភាព

ផលិត និងភ្ញៀវទេសចរដែលមកពីប្រទេសចិន នឹងចូលរួមចំណែកក្នុងការជួយអភិវឌ្ឍដល់

សេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជាដូចគ្រាកន្លងទៅ ។



កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេត្រីភាពរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ក៏ដូចជាឡានឆាងនិងមេគង្គ

គឺសុទ្ធតែចាត់ទុកការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសគឺជីវភាពរស់នៅនិងការផ្តល់សេចក្តីសុខ

សុភមង្គលជូនដល់ប្រជាជនជាទិសដៅណែនាំ ។ ខ្ញុំមានក្តីសប្បាយរីករាយជាពន់ពេកដែល

បានដឹងថាក្រុមការងារសុខាភិបាលរបស់ចិនក្នុងសកម្មភាព “ដំណើរពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមតាមទន្លេ

មេគង្គ”បានជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ៦០០ រូបដែលមានជំងឺភ្នែកឡើងបាយបានជា



សះស្បើយ ជឿជាក់ថាអនាគតដ៏ភ្លឺស្វាងនៃការរួមគ្នាអភិវឌ្ឍរបស់យើង នឹងស្ថិតនៅក្នុងក្រសែ

ភ្នែកដែលពោរពេញទៅដោយក្តីសង្ឃឹមរបស់ពួកគាត់ ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះ ខ្ញុំនឹង

រួមជាមួយសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបើកដំណើរការ

នូវសកម្មភាពវះកាត់ជំងឺបេះដូងស្តីពី”ដំណើរសប្បុរសធម៌” ខ្ញុំសូមជូនពរឲ្យអ្នកជំងឺទាំងឡាយ

ឆាប់បានជាសះស្បើយ និងជឿជាក់ថា ចំណងមិត្តភាពរវាងចិននិងកម្ពុជានឹងទទួលបាន

កម្លាំងចលករកាន់តែយូរអង្វែងពីក្នុងចង្វាក់បេះដូងរបស់ពួកគាត់ដែលកាន់តែមានកម្លាំងខ្លាំង

ក្លា ។



មានស្ថិតិបង្ហាញថា ប្រទេសចិនបានជួយកសាងស្ពាននិងផ្លូវថ្នល់ច្រើនបំផុតនៅក្នុង

ប្រទេសកម្ពុជា ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ក្នុងចំណោមនោះ គ្មានអ្វីគួរឲ្យសង្ស័យឡើយ ស្ពានដែលល្អ

បំផុតគឺស្ពានមិត្តភាពរវាងប្រជាជនចិននិងកម្ពុជា ឯផ្លូវដែលល្អបំផុតជាការពិតណាស់គឺផ្លូវរួម

គ្នាអភិវឌ្ឍរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ហើយការមកដល់របស់ខ្ញុំលើកនេះ គឺក្នុងគោលបំណង

ដើម្បីបន្តសាងសង់ស្ពាននិងក្រាលផ្លូវបែបនេះតទៅទៀត ៕