លោកបណ្ឌិត ថោង ខុន សម្ពោធបើកឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការកំពង់ផែទេសចរណ៍ខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើររបស់ភ្ញៀវទេសចរ

 (ព្រះសីហនុ)៖ លោកបណ្ឌិត ថោង ខុន រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងទេសចរណ៍ នារសៀលថ្ងៃទី០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ បានអញ្ជើញសម្ពោធបើកឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការកំពង់ផែទេសចរណ៍ខេត្តព្រះសីហនុ ដែលជាកំពង់ផែដ៏ធំមួយដែលអាចចេញចូលអូប័រទេសចរណ៍តូចធំ ២០គ្រឿងក្នុងពេលតែមួយ និងជាទីចំណតដ៏សុវត្ថិភាពតែមួយគត់ សក្កិសមជាកំពង់ផែទេសចរណ៍ដ៍មានសក្តានុពលប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ និងដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើររបស់ភ្ញៀវទេចរទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ។

ពិធីនេះដែរបានធ្វើឡើងដោយមានការចូលរួមពីលោក គួច ចំរើន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ, លោក លូ គឹមឈុន ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកអគ្គនាយកកំពង់ផែអន្តរជាតិខេត្តព្រះសីហនុ លោក លោកស្រី តំណាងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, អ្នកឧកញ៉ា ទៀ វិចិត្រ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន ជី.ធី.វី.អីមផតអិចផត ខូអិលធីឌី (G.T.V.C Import Export Co., Ltd.) និងជាប្រធានសមាគមភ្នាក់ងារដឹកជញ្ជូនទេសចរណ៍ជលយានខេត្តព្រះសីហនុ រួមទាំងមាន លោក លោកស្រី ប្រតិបត្តិករទេសចរណ៍ និងវិនិយោគិនជាច្រើនរូបទៀតផងដែរ។

បើតាមអ្នកឧកញ៉ា ទៀ វិចិត្រ បានឱ្យដឹងថា ដោយមានការជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តពីរដ្ឋបាលខេត្ត លើវិស័យទេសចរណ៍ផ្លូវទឹក និងទទួលបានការអនុញ្ញាតពីប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុក អគ្គនាយកកំពង់ផែអន្តរជាតិខេត្តព្រះសីហនុ ក្រុមហ៊ុន G.T.V.C IMPORT EXPORT CO.LTD បានទទួលសិទ្ធវិនិយោគពីកំពង់ផែអន្តរជាតិក្រុងព្រះសីហនុ ដែលស្ថិតនៅច្រកទី១ លើផ្ទៃដី ប្រមាណ ២២,០០០ម៉ែត្រការេ និងមានកំពង់ផែដែលអាចចេញចូល អូប័រទេសចរណ៍តូចធំ ២០គ្រឿងក្នុងពេលតែមួយ។ កំពង់ផែមួយនេះគឺជាទីចំណតដ៏សុវត្ថិភាពតែមួយគត់ ដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិពេញលេញ សក្កិសមជាកំពង់ផែទេសចរណ៍ដ៍មានសក្តានុពលប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ។

អ្នកឧកញ៉ា ទៀ វិចិត្រ បានឱ្យដឹងទៀតថា ការវិនិយោគដ៏មានតម្លៃមួយនេះ និងធ្វើឱ្យមានភាពល្អប្រសើរឡើងក្នុងការទទួល បដិសណ្ឋារកិច្ចភ្ញៀវទេសចរគ្រប់ជាតិសាសន៍ ដែលបានធ្វើដំណើរមកពីបណ្តាប្រទេស នានាទូទាំងសកលលោក។ កំពង់ផែទេសចរណ៍នេះគឺជាផ្នែកមួយដើតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកស្ទួយដល់វិស័យទេសចរណ៍តាមបណ្តាកោះក្នុងខេត្តព្រះសីហនុផងដែរ។

លើកឡើងនាឱកាសនោះដែរលោក គួច ចំរើន ក៏បានស្នើសុំការគាំទ្រពីលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ លើកការរៀបចំកំពង់ផែទេសចរណ៍ខេត្តព្រះសីហនុ ទៅជាកំពង់ផែទេសចរណ៍អន្តរជាតិ ដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរភ្ញៀវទេសចរមកពី ថៃ និងវៀមណាម និងលំហូរពីបណ្តាប្រទេសដ៏ទៃទៀតឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទេសចរទៅមកផងដែរ។ ដោយលោកអះអាងថា នាពេលកន្លងមកខេត្តព្រះសីហនុ មិនទាន់មានកំពង់ផែទេសចរណ៍ខ្នាតអន្តរជាតិនៅឡើយទេ ដោយលោកគ្រោងស្នើសុំរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរៀបចំកំពង់ផែនេះឱ្យក្លាយជាកំពង់ផែខ្នាតអន្តរជាតិនាទឹកដីក្រុងព្រះសីហនុនាពេលខាងមុខផងដែរ។

លើកឡើងនាឱកាសនោះលោកបណ្ឌិត ថោង ខុន បានឱ្យដឹងថា កំពង់ផែទេសចរណ៍នេះគឺជាសម្បទាទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយដែលនឹងផ្តល់នូវភាពងាយស្រួល សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អជូនដល់ភ្ញៀវទេសចរ មកពីគ្រប់ទិសទី ដើម្បីរួមចំណែកជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្កើតឱកាសការងារ និងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកស្ទួយដល់វិស័យទេសចរណ៍ តាមបណ្តាកោះក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិមកលេងកំសាន្តកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ វិស័យទេសចរណ៍«ទេសចរណ៍វប្បធម៌ និងធម្មជាតិ» ជាវិស័យអាទិភាពមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញកំណើនម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍសង្គម សំដៅជំរុញការធ្វើពិពិធកម្ម សេដ្ឋកិច្ច និងធ្វើឱ្យមានការប្រែប្រួលផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាក់ព័ន្ធ ពិសេសជំរុញឱ្យមានការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា។

លោកបណ្ឌិត ថោង ខុន បានឱ្យដឹងទៀតថា ក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត និងឈ្លាសវៃរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃកម្ពុជា, កម្ពុជាទទួលបានសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមយ៉ាងពេញលេញ និងមានការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ ជាពិសេស វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជាបានរីកលូតលាស់គួរជាទីមោទនៈ ដោយត្រូវបានចាត់ទុកថាជា «មាសបៃតង» ដែលបានដើរតួនាទីជាចន្ទល់គន្លឹះមួយក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ តាមរយៈការបង្កើនចំណូលជូនជាតិ ព្រមទាំងការបង្កើតការងារ និងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

លោក ថោង ខុន ក៏បានបង្ហាញជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា កំពង់ផែទេសចរណ៍ និងសម្បទាទ្រទ្រង់នៅទីនេះនឹងមិនត្រឹមតែជាសម្បទាទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយ ដែលនឹងផ្តល់នូវភាពងាយស្រួល សុវត្ថិភាព សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អជូនដល់ភ្ញៀវទេសចរមកពីគ្រប់ទិសទី រួមចំណែកលើកស្ទួយដល់វិស័យទេសចរណ៍តភ្ជាប់ទៅតាមបណ្តាកោះនានាក្នុងខេត្តព្រះសីហនុប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏នឹងរួមចំណែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបម្រើនិងផ្តល់សេវាកម្មទេសចរណ៍ប្រកបដោយគុណភាព និងសុវត្ថិភាព, បង្កើតឱកាសការងារជូនប្រជាពលរដ្ឋ, និងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិមកកាន់កម្ពុជានិយាយជារួម និងមកកាន់ខេត្តព្រះសីហនុ និយាយដោយឡែកឱ្យមកលេងកំសាន្តកាន់តែច្រើន និងពន្យាការស្នាក់នៅកាន់តែយូរថ្ងៃថែមទៀតផងដែរ៕

ក្រសួងមហាផ្ទៃ ប្រកាសហាមឃាត់ការយកអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណទៅដាក់បញ្ចាំសម្រាប់ធានាលើការផ្ដល់ឥណទាន

  ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានចេញសេចក្ដីណែនាំស្ដីពីការហាមឃាត់ការយកអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ដាក់បញ្ចាំសម្រាប់ធានាលើការផ្ដល់ឥណទាន និងបានបញ្ជាដល់គណៈអភិបាលរាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ទប់ស្កាត់បញ្ហានេះឱ្យបានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីធានាដល់ការអនុវត្តសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍នានាជូនប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសការប្រើបា្រស់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ នេះបើតាមសេចក្តីណែនាំដែលបណ្តាញព័ត៌មាន Fresh News ទទួលបាននៅថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដានេះ។

ការចេញសេចក្ដីណែនាំនេះ គឺដោយសារកន្លងមក ក៏ដូចជាបច្ចុប្បន្នមានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបានយកអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ទៅដាក់បញ្ចាំសម្រាប់ធានាលើការផ្ដល់ឥណទាន ឬកម្ចីជាមួយគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ជាពិសេសប្រតិបត្តិករកម្ចីជនបទទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រព័ន្ធ កន្លែងទទួលបញ្ចាំ ឬជាមួយហាងលក់ទំនិញប្រើប្រាស់នានា។ ប្រការនេះគឺមិនត្រឹមត្រូវតាមក្រមរដ្ឋប្បវេណី បទប្បញ្ញតិនានា និងការណែនាំរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជានោះឡើយ។

ក្នុងគោលដៅធានាដល់ការអនុវត្តសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍នានាជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាពិសេសការប្រើបា្រស់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរសម្រាប់យកទៅបោះឆ្នោត ក្រសួងមហាផ្ទៃបានណែនាំដល់គណៈអភិបាលរាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ដែលជាប្រធានគណៈកម្មការដឹកនាំជំរុញផ្ដល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន និងជាប្រធានគណៈបញ្ជាការឯកភាពរដ្ឋបាលក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនផងនោះ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ទប់ស្កាត់បញ្ហានេះឱ្យបានប្រសិទ្ធភាព៕

ខាងក្រោមនេះជាសេចក្ដីណែនាំរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ៖

អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន ដឹកនាំគណៈប្រតិភូ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ដ្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន-ជប៉ុន និងពិភាក្សាការងារជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ជប៉ុន

 តាមការអញ្ជើញរបស់លោក Saito Ken រដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ជប៉ុន លោកបណ្ឌិត កៅ គឹមហួន អគ្គេលខាធិការអាស៊ាន បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន មកចូលរួមកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន-ជប៉ុន និងព្រឹត្តិការណ៍ពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន នៅទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ នៅទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន លោកបណ្ឌិត កៅ គឹមហួន បានអញ្ជើញចូលរួមពិសាអាហារការងារពេលព្រឹកជាមួយសហប្រធាន នៃកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន-ជប៉ុន និងជំនួបរវាងរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន ជាមួយប្រទេស G7។ នៅក្នុងឱកាសនោះ ភាគីទាំងអស់បានពិភាក្សាអំពីការត្រៀមរៀបចំលើបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនានា ដើម្បីធានាឲ្យបានជោគជ័យ នៃកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន-ជប៉ុន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ ពីថ្ងៃទី ៦-៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។

លោកបណ្ឌិត កៅ គឹមហួន អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន ក៏បានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំសម្របសម្រួលអាស៊ាន ដឹកនាំដោយលោកស្រី ដាតុ Sri Azalina Othman Said រដ្ឋមន្ត្រីក្នុងខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី ទទួលបន្ទុកកំណែទម្រង់ច្បាប់ និងស្ថាប័ន។ កិច្ចប្រជុំនោះ បានធ្វើការពិភាក្សា និងសម្របសម្រួលទស្សនៈរបស់អាស៊ាន ដើម្បីត្រៀមសម្រាប់ កិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌អាស៊ាន-ជប៉ុន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ។

ក្នុងឱកាសនោះ លោកអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានចូលរួមពិសាបាយការងារថ្ងៃត្រង់ ជាមួយអ្នកចូលរួមវេទិកាយុវជនពិសេស រៀបចំដោយអនុរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ជប៉ុន។ នៅក្នុងឱកាសនោះ ភាគីទាំងអស់បានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈ លើការចូលរួម និងតួនាទីរបស់យុវជនអាស៊ាន-ជប៉ុន នៅក្នុងការរៀបចំអនាគតនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងភាពជាដៃគូអាស៊ាន-ជប៉ុន ជាពិសេស ក្នុងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងវិស័យយុត្តិធម៌។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ នៅរសៀលថ្ងៃនេះ លោកបណ្ឌិត កៅ គឹមហួន អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ Nippon Hōsō Kyōkai (NHK) របស់ជប៉ុន។ លោកអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានចែករំលែកទស្សនៈអំពីសារៈសំខាន់ នៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ជប៉ុន ជាពិសេស ស្របពេលនៃខួបអនុស្សាវរីយ៍៥០ឆ្នាំ នៃមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-ជប៉ុន។ លោកបានបញ្ជាក់ពាក់ព័ន្ធនឹងការវិវត្តន៍ចុងក្រោយនៅក្នុងអាស៊ាន ក៏ដូចជា អនាគតនៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ជប៉ុន។

ជាមួយគ្នានេះ លោក កៅ គឹមហួន បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួយ លោកស្រី Ghada Waly ប្រធានប្រតិបត្តិការិយាល័យទទួលបន្ទុកគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNODC)។ នៅក្នុងឱកាសនោះ ភាគីទាំងពីរបានផ្លាស់ប្តូរយោបល់អំពីការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអាស៊ាន និង UNODC នៅក្នុងវិស័យនីតិរដ្ឋ និងយុត្តិធម៌ ក៏ដូចជា ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាដើម។

នៅល្ងាចថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ លោកបណ្ឌិតបានបន្ដអញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីពិសាតែ (Tea Party) រៀបចំដោយរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ជប៉ុន ដោយមានការចូលរួមពីសំណាក់បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីច្បាប់ និងយុត្តិធម៌ នៃប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ព្រមទាំងទីម័រខាងកើត ក៏ដូចជាអ្នកចូលរួមនៃវេទិកាយុវជនពិសេសអាស៊ាន-ជប៉ុន។ ពិធីនេះ គឺជាឱកាសដ៏ល្អដើម្បីឲ្យយុវជនចែករំលែកនូវទស្សនៈ ជាមួយបណ្តារដ្ឋមន្ត្រី អំពីតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់យុវជនក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងភាពជាដៃគូអាស៊ាន-ជប៉ុន៕

បណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ជួន ណារ៉ុន៖ «បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺបោះឆ្នោតដើម្បីខ្លួនឯង និងធានាអនាគតដ៏ល្អរបស់កូនចៅយើងគ្រប់ៗគ្នា»

 

លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ជួន ណារ៉ុន ប្រធានក្រុមការងារថ្នាក់កណ្ដាល ចុះជួយស្រុកកងមាស និងជាបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្តមណ្ឌលកំពង់ចាម បានបន្តជួបសំណេះ សំណាល និងសួរសុខទុក្ខបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ សមាជិក សមាជិកាគណបក្សចំនួនប្រមាណ១,០០០ នាក់ ក្នុងឃុំព្រែកកុយ និងឃុំស្តៅ ស្រុកកងមាស ខេត្តកំពង់ចាម នាថ្ងៃទី៥ នៃយុទ្ធនាការឃោសនា បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៧ ឆ្នាំ២០២៣។

លោកបានបញ្ជាក់ថា ក្រោមម្លប់សន្តិភាព និងការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន និងការជួយគាំទ្ររបស់ក្រុមការងារចុះជួយ ស្រុកកងមាសក្នុងរយៈពេល៦ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ក្នុងមូលដ្ឋានឃុំព្រែកកុយមានការអភិវឌ្ឍ និង សម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលនានាជាច្រើនដូចជា សាលារៀន ស្ពានបេតុង ស្ពានយោល ផ្លូវបេតុង ផ្លូវក្រាលកៅស៊ូ ផ្លូវក្រាលគ្រួសក្រហម ជ្រាំងទប់មាត់ព្រែក អគារសិក្សា មណ្ឌលសុខភាព និងការបន្តសាងសង់សមិទ្ធផលផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ទាំងផ្នែកពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ ដែលបម្រើដល់សេចក្ដីត្រូវការចាំបាច់ របស់សហគមន៍ទាំងមូល។

ជាមួយគ្នានេះ លោកសូមអំពាវនាវដល់ប្រជាជាតិខ្មែរ ឲ្យរួមគ្នាការពារសុខសន្តិភាព ការពារសមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជា ដែលទទួលបានក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជន និងទៅ បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជននៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ គ្រប់ៗគ្នា៕

សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ផ្ញើសាររំលែកទុក្ខជូនលោកស្រី យិន ថុល និងក្រុមគ្រួសារ ចំពោះមរណភាពលោក កង កេង

 សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ បានផ្ញើសាររំលែកទុក្ខជូនលោកស្រី យិន ថុល និងក្រុមគ្រួសារ ចំពោះមរណភាពលោក កង កេង។

សាររំលែកទុក្ខរបស់ សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន មានខ្លឹមសារទាំងស្រុងដូច្នេះថា ខ្ញុំ និងស្វាមី មានសេចក្តីក្រៀមក្រំរំជួលចិត្តឥតឧបមា ដោយបានទទួលដំណឹងថា ឯកឧត្តម កង កេង បានទទួលមរណភាព កាលពីវេលាម៉ោង ៥៖១៥នាទីទាបភ្លឺ ថ្ងៃពុធ ៣រោច ខែបឋមាសាឍ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស.២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងជន្មាយុ ៨៦ឆ្នាំ ដោយជរាពាធ។

ក្នុងឱកាសដ៏ក្រៀមក្រំនេះផងដែរ ខ្ញុំ និងស្វាមី សូមសម្តែងនូវការសោកស្តាយ ដោយស្រណោះអាឡោះអាល័យជាទីបំផុត ជាមួយលោកជំទាវ និងក្រុមគ្រួសារនៃសព ចំពោះការបាត់បង់ឯកឧត្តម កង កេង ដែលជាស្វាមីប្រកបដោយព្រហ្មវិហារធម៌។

មរណភាពរបស់ឯកឧត្តម កង កេង ជាការបាត់បង់ដ៏ធំធេងនូវឥស្សរជនមួយរូប ដែលបានតស៊ូ លះបង់កម្លាំងកាយចិត្ត ធនធាន និងបញ្ញាស្មារតីបម្រើប្រទេសជាតិគ្រប់កាលៈទេសៈ ជាពិសេសបានរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មជាមួយស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ ក្នុងគោលដៅបម្រើឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិមាតុភូមិនាពេលកន្លងមក។

ខ្ញុំ និងស្វាមី សូមឧទ្ទិសបួងសួងដល់ដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធឯកឧត្តម កង កេង សូមឆាប់បានចាប់កំណើត កើតក្នុងសុគតិភពគ្រប់ៗជាតិ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕

«កំណត់ត្រានៃប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្មដោយសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា»

 

ទោះបីជាមានការរិះគន់ក្តី ក៏មានហេតុផលដែលត្រូវជឿជាក់ថា ការបោះឆ្នោត ថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា នឹងមាន ភាពស្របច្បាប់។ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា កម្ពុជានឹងឆ្លងកាត់ព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយទៀត នោះ គឺការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៧។ ការបោះឆ្នោតនេះគឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ថែមទៀតនូវប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្មប្រកបដោយសន្តិភាពដែលផ្អែកលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជា ។

មានទិដ្ឋភាព៣ ដែលបង្ហាញថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសគំរូដ៏កម្រមួយនៅក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសក្រោយ សង្គ្រាមនៅលើពិភពលោក។ ទិដ្ឋភាពទី១ គឺកម្ពុជា ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសក្រោយសង្គ្រាម មួយចំនួនតូច ដែលមិនបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលសាជាថ្មី ។ សន្តិភាពគឺជាកត្តាចាំបាច់បំផុត ដើម្បីអាចឱ្យប្រទេសយើងបន្តអភិវឌ្ឍទៅជាប្រទេសជោគជ័យបំផុតមួយក្រោយសង្គ្រាម ។ ប្រទេសជាច្រើនដូចជា អាហ្វហ្កានីស្ថាន កុងហ្គោ ហៃទី លីបង់ សូម៉ាលី សៀរ៉ាឡេអូន និងស៊ូដង់ ដែលបានទទួលកងរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ នៅតែបន្តមានជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃនៅឡើយ ។

ដោយឡែក ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាមាន សន្តិភាពជាទូទៅដោយមិនមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធទ្រង់ទ្រាយធំនោះទេ។ បន្ទាប់ពីការធ្វើសមាហរណកម្មនៃកងកម្លាំងខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់នៅចុងឆ្នាំ១៩៩៨ តាមរយៈនយោបាយ “ឈ្នះ-ឈ្នះ” របស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កម្ពុជាបានបង្រួបបង្រួមកងទ័ពជាតិរបស់ខ្លួនជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ នេះគឺជាចំណុចគន្លឹះសំខាន់ក្នុងការលុបបំបាត់នូវរចនាសម្ព័ន្ធនៃអំពើហិង្សាដែលមាននៅក្នុងនយោបាយកម្ពុជាជាយូរមកហើយ។

ជាក់ស្តែង រហូតដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៩៨ គណបក្សនយោបាយរបស់កម្ពុជានៅតែគ្រប់គ្រងបក្សពួកផ្សេងគ្នានៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដូច្នេះហើយ ប្រព័ន្ធបែបនេះបានផ្តល់ជាលំហដែលអាចបង្កឱ្យមានអំពើហិង្សានៅពេលដែលគណបក្សផ្សេងគ្នាមិនអាចផ្សះផ្សា ឬចុះសម្រុងនឹងគ្នាបាន ។ ការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ គឺជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងនៃការតស៊ូប្រដាប់អាវុធរវាងកងទ័ពដែលស្មោះត្រង់នឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ ដូច្នេះ សម្រាប់ប្រទេសដូចជាកម្ពុជា ការសម្រេចបាន នូវឯកភាពជាតិនៃកងទ័ពជាតិមិនមែនជាកត្តាដ៏សាមញ្ញនោះឡើយ។ នេះគឺជាការរួមចំណែកសំខាន់ខ្លាំងណាស់ដល់សន្តិភាព ។

គួរកត់សម្គាល់ផងដែរ ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមុនៗ មិនដែលមានរដ្ឋាភិបាលណាដែលអាចគ្រប់គ្រងកងទ័ពជាតិទាំងមូលបានទេ ហើយក៏គ្មានរដ្ឋាភិបាលណាដែលបានកាន់កាប់ដែនអធិបតេយ្យទាំងមូលរបស់កម្ពុជាបាន ដោយគ្មានពួកឧទ្ទាម ឬតំបន់ស្វយ័តនោះដែរ ។

ទិដ្ឋភាព ទី២ គឺប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្មនៅកម្ពុជាមានដំណើរប្រកបដោយសន្តិភាព និងមិនអាចប្រែក្រឡាស់ ថយក្រោយបាន។ មាត្រា១៥៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មានចែងយ៉ាងច្បាស់ថា ការសើរើ ឬវិសោធនកម្ម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនអាចធ្វើបានឡើយកាលបើប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស និងរបប រាជានិយម អាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

ទោះបីជាមានការរិះគន់ក៏ដោយ ក៏ប្រទេសកម្ពុជានៅតែបន្តរៀបចំការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ មិនដែលអាក់ខាន ហើយវាមិនមានសញ្ញាណាមួយដែលបង្ហាញថា កម្ពុជានឹងលែងរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយកម្ពុជា អាចនឹងជ្រើសរើសយកទម្រង់ផ្សេង នៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋក្រៅពីប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យក៏គ្មានដែរ។

គេមិនគួរប្រញាប់ប្រញាល់ទាមទារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញក្នុងរយៈពេលពីរ ឬបីទសវត្សរ៍ពីប្រទេសក្រោយសង្គ្រាមដូចកម្ពុជានោះទេ។ វាត្រូវការពេលវេលាដើម្បីឱ្យប្រព័ន្ធសង្គមទាំងមូលសម្របខ្លួន។ វាត្រូវការ ពេលវេលាដើម្បីឱ្យប្រជាជនយើងយល់ដឹង និងបែងចែកឱ្យបានច្បាស់លាស់រវាងសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ ពលរដ្ឋ។ ពលរដ្ឋខ្លះគាត់ដឹងតែទាមទារសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ ប៉ុន្តែ ពួកគាត់មិនបានគិតពីកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការគោរពច្បាប់នោះឡើយ ។ ក្នុងប្រព័ន្ធនយោបាយដែលគណបក្សនយោបាយធ្លាប់តែឆ្លងកាត់ការតស៊ូដោយប្រដាប់អាវុធ និងការកំចាត់គ្នាទៅវិញទៅមក សង្គមយើងក៏ត្រូវការពេលវេលាដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យវប្បធម៌សន្ទនាអាចចាក់ឫសបានដោយរឹងមាំ ។

សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពនយោបាយ មិនគួរត្រូវបានលើកកម្ពស់ខ្ពស់ហួសហេតុដល់កម្រិតមួយដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានក្លាយជាលេសដើម្បីគាំទ្រដល់លទ្ធិជ្រុលនិយម និងប្រជាកលនិយមនោះទេ។

ប្រទេសកម្ពុជាបន្តប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលសមស្របទៅនឹងបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ អត្តសញ្ញាណ និងព្រះពុទ្ធសាសនារបស់ខ្លួនដែលគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវការរួមរស់ដោយសន្តិភាព និងការអត់ឱន។ បើទោះជាព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ភាពសុខដុមខាងសាសនារបស់កម្ពុជាមានភាព លេចធ្លោយ៉ាងខ្លាំង ទាំងនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ មិនថាសាសនាគ្រឹស្ត ឬសាសនាឥស្លាម ពលរដ្ឋសុទ្ធតែ អាចប្រតិបត្តិបានដោយសេរីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយគ្មានការរើសអើង ហើយកម្ពុជាមិនដែលមានអំពើ ហិង្សាផ្នែកសាសនានោះឡើយ។

ការលុបបំបាត់អន្តរាគមន៍ពីបរទេសនៅក្នុងនយោបាយផ្ទៃក្នុង និងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា ក៏ ជាចំណុចពិសេសមួយនៃនយោបាយរបស់កម្ពុជាផងដែរ ។ កម្ពុជាបានប្រកាន់ជំហររឹងមាំក្នុងការជំរុញប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្មប្រកបដោយសន្តិភាពដោយផ្អែកលើជម្រើសអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន ហើយបានបដិសេធយ៉ាង ដាច់អហង្ការនូវអន្តរាគមន៍ និងការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសនៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ។ ករណីកាត់ទោស លោក កឹម សុខា គឺឧទាហរណ៍មួយស្រាប់ ។

កម្ពុជាមិនមានអ្វីត្រូវខ្លាចការរិះគន់ទាក់ទងនឹងដំណើរនៃប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្មរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ សូម្បីតែសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានប្រវត្តិប្រជាធិបតេយ្យជាងពីររយឆ្នាំហើយក៏ដោយ ក៏អំពើហិង្សានាពេលថ្មីៗនេះនៅវិមានសភាកាពីតូល មិនមែនជាគំរូល្អដែលប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យប្រាថ្នាចង់បាននោះដែរ ។ ហើយការ បដិសេធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះឥទ្ធិពលបរទេសក្នុងការបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន ក៏មិនខុសអ្វីពីករណីរបស់កម្ពុជានោះដែរ ។

ទិដ្ឋភាពទី៣ គឺកម្ពុជាមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការកែលម្អសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជន រួមទាំងការការពារ និងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន។ ដោយសារតែមានសន្តិភាព និងស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងក្នុងអត្រាប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យម ៧,៧% ចន្លោះពី ឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសមួយដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់បំផុតមួយនៅលើពិភពលោក។ ជាលទ្ធផល ភាពក្រីក្រត្រូវបានកាត់បន្ថយយ៉ាងគំហុក ហើយកម្ពុជាបានសម្រេចនូវវឌ្ឍនភាពយ៉ាងច្រើនក្នុងការកែលម្អសូចនាករ សុខាភិបាល ការអភិវឌ្ឍន៍កុមារតូច និងការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សានៅតាមទីជនបទ។

អាយុកាលសង្ឃឹមរស់ជាមធ្យម និងអត្រាមរណៈរបស់មាតា កុមារ អាយុក្រោមអាយុ៥ឆ្នាំ និងទារកមានភាពប្រសើរឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅចន្លោះឆ្នាំ២០០០ និងឆ្នាំ២០២១។ នេះគឺ ជាអ្វីដែលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍលើពិភពលោកចង់បានតាំងពីដំបូង។

តាមពិតទៅ មិនមានប្រទេសក្រោយជម្លោះច្រើនទេ ដែលមានធាតុផ្សំទាំងបីខាងលើរួមគ្នា ក្នុងរយៈពេលដ៏វែងមួយដូចនៅកម្ពុជា។ ប្រទេសខ្លះមានសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេមិនដែលចង់ ទទួលយកប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ រីឯប្រទេសខ្លះវិញ មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែ នយោបាយផ្ទៃ ក្នុងរបស់ពួកគេរញ៉េរញ៉ៃ សង្គមរបស់ពួកគេមិនមានសន្តិភាព ហើយសេដ្ឋកិច្ចវិញនៅទ្រឹងគ្មានកំណើន ។

ដូច្នេះ ដើម្បីវិនិច្ឆ័យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា យើងគួរតែដកខ្លួនបន្តិច ហើយពិចារណា វិនិច្ឆ័យដោយធ្វើ ការប្រៀបធៀបជាលក្ខណៈ អន្តរជាតិ ជាជាងការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានវិនិច្ឆ័យដែលមានភាពរើសអើងចំពោះប្រទេសកម្ពុជា ។ កម្ពុជាមានទំនុកចិត្តថា យើងធ្វើបានល្អតាមរបៀបរបស់យើង បើគិតពីសោកនាដកម្មពីអតីតកាល ដែល ប្រទេសយើងបានឆ្លងកាត់ ។

ប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមធ្វើបរិវត្តកម្មបន្តិចម្តងៗ ទៅជាសង្គមមួយដែលមានសន្តិភាពជាវិជ្ជមាន ដែលមាន ការស្វែងរកការដោះស្រាយជម្លោះ នយោបាយដោយប្រើ “សន្លឹកឆ្នោតជំនួសឱ្យគ្រាប់កាំភ្លើង”។ នេះគឺជាការបរិវត្តកម្មដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់ប្រទេសដូចជាកម្ពុជា ដែលបានឆ្លងកាត់ការបង្ហូរឈាមគ្មានទីបញ្ចប់ និងទុក្ខវេទនាដ៏ធំធេងសម្រាប់ប្រជាជន។ ដំណើរនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជានឹងដើរទៅមុខដោយគ្មានងាកក្រោយនោះទេ។ កម្ពុជា នឹងបន្តដំណើររបស់ខ្លួនទៅមុខជានិច្ច ។

ស៊ឹម វីរៈ

ទីប្រឹក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ នៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI)

វិភាគអន្តរជាតិ៖ តៃវ៉ាន់! ចង់ដូចអ៊ុយក្រែន ឬក៏ហុងកុង?

 

(តៃប៉ិ)៖ ប្រជាជននៅកោះតៃវ៉ាន់ បាន និងកំពុងតាមដានរាល់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានការណ៍សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន។ ប៉ុន្តែ ខណៈការគាំទ្រចំពោះបុព្វហេតុ របស់អ៊ុយក្រែនសឹងតែស្មើជាលក្ខណ​ៈសកល ការសន្និដ្ឋានទាំងឡាយចំពោះអនាគតរបស់តៃវ៉ាន់មានភាពខុសគ្នាស្រឡះ។ ប្រជាជនតៃវ៉ាន់បានទាញយក មេរៀន ២ផ្សេងៗគ្នាពីសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ដោយអ្នកខ្លះជឿថាមិនថាសត្រូវខ្លាំងប៉ុនណានោះទេ ឱ្យតែអាចរួមគ្នាជាធ្លុងមួយបាន នោះគ្មានអ្វីគួរឱ្យខ្លាចនោះទេ ពោលគឺដូចដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃ។ រីឯអ្នកខ្លះទៀត ដោយបានមើលឃើញរូបភាពនៃការបំផ្លិចបំផ្លាញនៅតាមទីក្រុងជាច្រើនរបស់អ៊ុយក្រែន ពួកគេ យល់ថាតៃវ៉ាន់គួរតែធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីបញ្ចៀសសង្រ្គាម និងការបង្ករឿងធ្វើឱ្យទីក្រុងប៉េកាំងខឹងសម្បារ បើទោះជាត្រូវធ្វើ ការសម្រុះសម្រួលដ៏ឈឺចាប់ណាមួយក៏ដោយ។

ភាពខុសគ្នារវាងទស្សនៈយល់ឃើញទាំង២នេះនឹងបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំតៃវ៉ាន់ថ្មី ដែលគ្រោងប្រព្រឹត្តទៅនៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ ព្រមទាំងអាចនឹងជះឥទ្ធិពលផងដែរដល់របៀបថាតើតៃវ៉ាន់នឹងត្រូវធ្វើទំនើបកម្មយោធារបស់ខ្លួនយ៉ាងដូចម្ដេច ខណៈអំណាចយោធាចិន កាន់តែរីកធំ។ បានន័យថាគេត្រូវរង់ចាំមើលថាតើគណបក្សរបស់មេដឹកនាំតៃវ៉ាន់បច្ចប្បន្ន គឺលោកស្រី Tsai Ing-wen ឬក៏គណបក្សប្រឆាំង Kuomintang ដែល មានទំនោរងាកទៅរកចិន ជាអ្នកឈ្នះ? ព្រមពេលជាមួយគ្នា ឆន្ទៈរួមទាំងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រជាជន និងកងទ័ពតៃវ៉ាន់ វាក៏អាស្រ័យដែរថាតើសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងលូកដៃជួយតៃវ៉ាន់ ដែរឬក៏យ៉ាងណា ក្នុងករណីសង្រ្គាមផ្ទុះឡើង។

ខណៈតៃវ៉ាន់រស់នៅក្រោមការភ័យខា្លចនៃការគំរាមកំហែងប្រើកម្លាំងយោធាពីចិន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៩មក សង្រ្គាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៉ីនៅអ៊ុយក្រែន បានជំរុញឱ្យប្រជាជនតៃវ៉ាន់ជាច្រើនចាប់ផ្ដើមគិតថាសង្រ្គាមអាចនឹងផ្ទុះឡើងគ្រប់ពេល។ មេដឹកនាំចិនបានបង្កើនវោហាសាស្ត្រសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងតៃវ៉ាន់ ជាមួយការអះអាងម្ដងហើយម្ដងទៀតថាទីក្រុងប៉េកាំងនឹងមិនស្ទាក់ស្ទើរឡើយក្នុងការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ដើម្បីបង្រួបបង្រួមជាតិជាមួយតៃវ៉ាន់ នៅក្នុង ករណីចាំបាច។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បន្ថែមពីលើវោហាសាស្ត្រ យោធាចិនថែមទាំងបានបង្កើនការធ្វើសកម្មភាពទាំងយន្ដហោះចម្បាំង និងនាវាចម្បាំងនៅក្បែរ កោះតៃវ៉ាន់ទៀតផង ក្នុងគោលដៅសម្លុតគំរាមខាងសង្រ្គាមចិត្តសាស្ត្រ និងធ្វើតេស្ដលើសមត្ថភាពយោធាតៃវ៉ាន់។

ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក CIA បានវាយតម្លៃថាលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង បានកំណត់យកឆ្នាំ២០២៧ ជាកាលបរិច្ឆេទដែលយោធារបស់ លោកត្រូវត្រៀមលក្ខណៈឱ្យបានរួចរាល់ដើម្បីវាយកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់។ នៅចំពោះមុខភាពតានតឹងជាមួយចិន មេដឹកនាំតៃវ៉ាន់ លោកស្រី Tsai Ing-wen បាន សម្រេចចិត្តបង្កើនរយៈពេលនៃការបំពេញកាតព្វកិច្ចពី៤ខែ ដល់១ឆ្នាំ ដែលនឹងចាប់អនុវត្តនៅដើមឆ្នាំ២០២៤ ក៏ដូចជាបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាយោធាជាមួយការទិញ អាវុធថ្មីៗពីសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងនោះរួមមានមីស៊ីលប្រឆាំងនាវាចម្បាំង Harpoon រាប់រយដើម។ លោកស្រី Tsai មិនអាចឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតមួយ អាណត្តិទៀត បានឡើយ តែបេក្ខជនមកពីគណបក្សរបស់លោកស្រី គឺលោក Lai Ching-te បានសន្យាដូចគ្នាទៅនឹងលោកស្រី Tsai ថានឹងការពារស្វ័យភាព ហើយតស៊ូប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងពីចិន។

«ខ្ញុំមិនគិតនោះទេថាមនុស្សមានហេតុផលអាចនិយាយចេញពីមាត់ថា កិច្ចសន្ទនាអាចនឹងកែប្រែគំនិតរបស់លោក ស៊ី (ជិនពីង) ឬបក្សកុម្មុយនិស្ដចិន»។ នេះ ជាការលើកឡើងរបស់លោក Vincent Chao ជាអតីតមន្ត្រីសន្តិសុខជាតិតៃវ៉ាន់ ហើយបច្ចុប្បន្នជាអ្នកនាំពាក្យរបស់លោក Lai។ សម្រាប់លោក Vincent Chao ថ្នាក់ដឹកនាំចិនមើលឃើញថាការកាន់កាប់តៃវ៉ាន់ គឺជារឿងចៀសមិនរួច និងបញ្ជាក់ពីភាពស្របច្បាប់តែមួយគត់របស់គណបក្សកុម្មុយនីស្ដចិន ដែលនេះតម្រូវ ឱ្យបេក្ខជនសម្រាប់តំណែងជាមេដឹកនាំថ្មីទាំងអស់របស់តៃវ៉ាន់ គួរតែស្វែងយល់ឱ្យច្បាស់ពីការពិតមួយនេះ។ លោកបន្ថែមថាសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ដល់ មេរៀនដ៏អស្ចារ្យដល់តៃវ៉ាន់ ពីរបៀបការពារខ្លួន និងថាតើត្រូវបង្កើតក្រុមចម្រុះជាមួយប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដូចគ្នាយ៉ាងដូចម្ដេច?

ក៏ប៉ុន្តែ បេក្ខជនមេដឹកនាំតៃវ៉ាន់មកពីគណបក្សជាតិនិយម ឬ Kuomintang ដែលជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនៅតៃវ៉ាន់យល់ខុសពីនេះស្រឡះ ហើយភាពខុសគ្នានេះ បាន និងកំពុងបង្ហាញថាតៃវ៉ាន់មានជម្រើសដ៏លំបាក នោះគឺ«ចង់ក្លាយជាហុងកុង ឬក៏អ៊ុយក្រែន»។ លោក Andrew Hsia ជាអនុប្រធានគណបក្ស Kuomintang ធ្លាប់បានកត់សម្គាល់នៅមុនពេលបំពេញទស្សនិច្ចទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំង កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ ដូច្នេះថា «យើងចង់ជជែកជាមួយចិន។ យើងជឿថាយើង អាចនឹងមានកិច្ចសន្ទនាជាមួយចិន ដែលនឹងអាចជួយបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង បញ្ចៀសទាំងការផ្ទុះសង្រ្គាមដោយចៃដន្យ និងចេតនាបង្កសង្រ្គាម»។

អនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានបន្ថែមទៀតថា «សោកនាដកម្មនៅអ៊ុយក្រែន បានបញ្ជាក់ថាការជជែកជាមួយចិនគឺជារឿងចាំបាច់បំផុត។ កាលពីអតីតកាល យើងនាំគ្នានិយាយពីសង្រ្គាម ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃ ជាលើកដំបូងបំផុតដែលយើងបានឃើញការបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងនេះ នៅតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ ដូច្នេះថាតើពួកយើង បានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់រឿងនេះហើយឬនៅ? ខ្ញុំគិតថាយើងមិនទាន់ត្រៀមខ្លួននោះទេ»។ លោក Hou Yu-ih ជាបេក្ខជនមេដឹកនាំតៃវ៉ាន់មកពីគណបក្ស Kuomintang បានសន្យានៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះដែរថាលោកនឹងត្រឡប់ទៅអនុវត្តកាតព្វកិច្ចយោធារយៈពេល៤ខែវិញ ក្រោយធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងជាមួយចិនមានភាពប្រសើរឡើង។

មេដឹកនាំចិនត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់លើបរាជ័យ និងការខាតបង់កងទ័ពរបស់រុស្ស៉ីកន្លងមក ក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនដែលបានបង្កឱ្យ មានការបះបោរមិនបានសម្រេចរបស់ទាហានស៊ីឈ្នួលកាលពីចុងខែមិថុនាកន្លងទៅ។ ប៉ុន្តែក្រុមមន្ត្រីអាមេរិកបាននិយាយថា មិនមានសញ្ញាណាមួយបង្ហាញថាលោក ស៊ី ជិនពីង ដែលបានធ្វើឱ្យទីក្រុងហុងកុងត្រឡប់មកស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងរបស់ចិន មានការថយចុះការប្ដេជ្ញាចិត្តកាន់កាប់តៃវ៉ាន់ ដោយសារតែបរាជ័យ ឬភាពលំបាករបស់រុស្ស៉ីនោះឡើយ។

បើតាមក្រុមអ្នកវិភាគ ដោយសារតែតៃវ៉ាន់ជាដែនកោះ មិនមែនជាដីគោកដូចអ៊ុយក្រែន ប្រតិបត្តិការយោធារបស់ចិនអាចនឹងជួបភាពស្មុគស្មាញច្រើន ដោយអាចនឹង បាត់បង់កងទ័ពក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន ជាពិសេសនៅក្នុងប្រតិបត្តិការដឹកកងទ័ពឆ្លងសមុទ្រ ឡើងទៅលើដីគោករបស់តៃវ៉ាន់។ តែទោះជាបែបនេះក្ដី ការផ្ដល់ជំនួយអាវុធ ដូចជាគ្រាប់រំសេវ រួមទាំងឥន្ធនៈសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់រោងចក្រអគ្គិសនីតៃវ៉ាន់ ក៏នឹងជួបបញ្ហាស្មុគស្មាញដូចគ្នាដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត តៃវ៉ាន់នឹងកាន់តែពិបាក ប្រសិនបើកងទ័ព ចិនអាចបង្កើតខ្សែការពារនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរបានមែននោះ។

សហរដ្ឋអាមេរិក មិនបានចុះសន្ធិសញ្ញាណាមួយដែលតម្រូវឱ្យខ្លួនមានកាតព្វកិច្ចចូលជួយតៃវ៉ាន់ទេ ហើយបានប្រកាន់ភ្ជាប់នូវយុទ្ធសាស្ត្រមិនច្បាស់លាស់លើបញ្ហាតៃវ៉ាន់ រាប់ទសវត្សរ៍មកនេះ។ ប៉ុន្តែ លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានលើកឡើងជាច្រើនលើកថាយោធាអាមេរិកនឹងធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយផ្ទាល់ ដើម្បីការពារតៃវ៉ាន់ ប្រសិនបើ មានការវាយប្រហារពីចិន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ មុននឹងសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជូនកងទ័ពមកជួយ តៃវ៉ាន់ខ្លួនឯងត្រូវប្រឹងប្រែងទប់ទល់ជាមួយចិន ដើម្បីពន្យារពេលសិន។ « តៃវ៉ាន់ត្រូវតែមានការប្ដេជ្ញាចិត្ត១០០ភាគរយ ពីព្រោះបើពួកគេមិនមានការប្ដេជ្ញាចិត្តទេ នោះវាក៏គ្មានហេតុផលអ្វីដែលសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសដទៃទៀតត្រូវចូល ជួយពួកគេនោះដែរ»។ នេះបើតាមលោក David Deptula ជាព្រឹទ្ធបុរសមកពីវិទ្យាស្ថាន Mitchell Institute for Aerospace Studies ជាមួយការសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមថា «សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនបញ្ជូនកូនប្រុស និងកូនស្រីរបស់ខ្លួនទៅសមរភូមិនោះទេ បើប្រជាជនតៃវ៉ាន់មិនមានឆន្ទៈប្រយុទ្ធការពារខ្លួនឯង»។

គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍កន្លងមក តៃវ៉ាន់ កំពុងជួបបញ្ហាលំបាកក្នុងការរក្សាទុកកងទ័ពអាជីព ក្នុងនោះរួមមានទាំងពីឡុតដែលទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាល កម្រិតខ្ពស់។ ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ កាលពីពេលថ្មីៗនេះបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍មួយថាក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ មានជិត ២០ភាគរយនៃកងទ័ព អាជីពរបស់ខ្លួន បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីយោធាមុនកិច្ចសន្យារបស់ពួកគេផុតកំណត់ ហើយកាលពីឆ្នាំ២០២២ មានកងទ័ពច្រើនជាង ៣,៧០០នាក់ បានស្នើសុំចាកចេញ៕