ក្នុងឋានៈជាសមាជិក WTO និងជាសមាជិកសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន កម្ពុជា ត្រូវតែមានសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងខ្ពស់នៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ

ថ្លែងបើកសិក្ខាសាលាស្តីពីការវាយតម្លៃលើផលប៉ះពាល់នៃលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត (RIA)  ក្រោមប្រធានបទ «ឆ្ពោះទៅការប្រតិបត្តិល្អក្នុងនីតិវិធីតាក់តែងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តសម្រាប់អាស៊ាន» នៅសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញនៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧នេះ លោក យឹម ណុលឡា ទេសរដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេសប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ បានមានប្រសាសន៍ថា ក្នុងឋានៈជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO)  និងជា​សមាជិកសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន កម្ពុជា​ ត្រូវ​តែ​មាន​សមត្ថ​ភាព​ប្រកួតប្រ​ជែ​ងខ្ពស់នៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិសម្រាប់សាកលភាវូបនីយកម្មទីផ្សារមូលធននឹងអាចចល័តដោយសេរីហើយ លំហូរវិនិយោគនឹងចូលទៅ​ប្រទេស​ដែលមាន​ផលិត​ភាព​ខ្ពស់ជាងគេ។

លោកទេសរដ្ឋមន្រ្តី យឹម ណុលឡា បានបន្ថែមថា ក្នុងបរិការនេះដែរ ធុរកិច្ចមិ​ន​អា​ច​ទ​ទួ​ល​យ​ក​ប​ន្ទុ​ក​ចំ​ណា​យ​កាតព្វ​​កិច្ចខ្ពស់បាននោះ​​​​​​ទេ ពីព្រោះធ្វើឱ្យពួកគេខ្វះ ផលិត​ភាព និងមិនមានលទ្ធភាពប្រកួតប្រជែងបាន។ ដូច្នេះ ​RIA (រៀ) នឹងតម្រូវឱ្យក្រសួង​-ស្ថាប័នធ្វើការវាយតម្លៃលើផលប៉ះពាល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់នៃសំណើបញ្ញត្តិកម្ម ដើម្បីចៀសវាង ឬកាត់បន្ថយជាអតិបរិមានូវផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់ធុរកិច្ច និងសង្គមទាំងមូល។ ការអនុវត្ត RIA នៅតាមក្រសួង-ស្ថាប័ន នឹងធ្វើឱ្យលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពនិងប្រសិទ្ធផល ដែលនឹងរួម​ចំណែក​​​​ដល់ការធ្វើឱ្យធុរកិច្ចមានសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែង និង​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋ​កិច្ចកាន់តែខ្ពស់ និងកម្រិតជីវភាពរស់នៅកាន់តែប្រសើរឡើង។ ម្យ៉ាងទៀត សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន បាននិងកំពុងយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងណាស់អំពីការប្រតិបត្តិល្អក្នុងនីតិវិធីតាក់តែងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ដូចមានបញ្ជាក់ច្បាស់នៅក្នុង AEC Blueprint (Element B7) និង ASEAN Work Plan on Good Regulatory Practice​​ ជាដើមដើម្បីគាំទ្រសមាហរណកម្មវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្មអាស៊ានឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។

គួររម្លឹកថា RIA ត្រូវបានសាកល្បងអនុវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០០៨-​២០០៩ នៅក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល ក្រោមគម្រោងធ្វើឱ្យលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តប្រសើរឡើង​ក្នុងការរៀបចំប្រកាសនេះ។ ដោយឃើញផលជាវិជ្ជមាននេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានសម្រេចឱ្យ RIA មកស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ​(ECOSOCC) នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីវិញនៅឆ្នាំ២០១០ ដើម្បីពង្រីក RIA ក្នុងការរៀបចំលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ​ទៅក្រសួង​ដទៃ​ទៀត ដោយចាប់ផ្តើមអនុវត្តឱ្យ​មានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ​ និងវិទ្យាសាស្ត្រ ដោយមានជំនួយការពីទីប្រឹក្សាជំនាញបរទេសក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលអំពីវិធីសាស្ត្រ និងការអនុវត្ត RIA​ ក្រោមហិរញ្ញប្បទានឥតសំណង​ពីADB។ នៅឆ្នាំ២០១១ មានក្រសួងចំនួនតែ៤ចូលរួមសាកល្បងអនុវត្ត RIA គឺ MOC MOT MOE MIME  ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ECOSOCC​ មានសមត្ថភាពអាចដឹកនាំនិងប្រើធនធានមនុស្សខ្លួនឯងធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលដោយគ្មានទីប្រឹក្សាបរទេស។

អត្ថបទ៖ សាវឿន

លោក សុន ឆ័យ ប្រកាសទាត់ចោលសម្តីគ្មានការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវរបស់លោកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ

លោក ស៊ុន ឆ័យ អភិបាល​ក្រុម​សមាជិកសភា ​គណបក្ស​ស​ង្គ្រោះ​ជាតិ នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧នេះ បានចេញមុខទាត់ចោលនូវពាក្យសម្តីដែលគ្មានការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវរបស់លោកស្រី​ មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលពីម្សិលមិញ ហើយលោក ស៊ុន ឆ័យ ប្រកាសថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នឹងចូលរួមបោះឆ្នោតជាតិ នៅឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខនេះ។

ការប្រកាសរបស់ លោក សុន ឆ័យ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានប្រកាសនៅមុខពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ នៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នឹងមិនចូលរួមបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនៅឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខនេះនោះទេ បើសិនជាមិនមានការដោះលែង លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។

លោកស្រី មូរ សុខហួរ បានបញ្ជាក់ថា «យើងត្រូវការនូវការបោះឆ្នោតមួយ ដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ហើយបើសិនជាលោកប្រធាន កឹម សុខា ដែលជាប្រធាន នៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនមានការដោះលែង មិនបានមកចូលរួម ក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ និងលក្ខខណ្ឌដទៃទៀត ដើម្បីឱ្យមានការបោះឆ្នោត ដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ទេ យើងមិនអាចចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតមួយ ដែលមិនសេរី មិនយុត្តិធម៌ ពីព្រោះធ្វើខុសនឹងឆន្ទៈប្រជារាស្រ្តយើង»។

លោក សុន ឆ័យ បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មានទិសដៅតែមួយទេ គឺឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ២០១៨​។ នេះជាបំណងប្រាថ្នារបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ហើយគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍ បានសម្រេចថា យើងនៅតែបន្តការងាររបស់យើងជាធម្មតា»។

លោកបានបន្តថា «គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មានសមាជិកច្រើន មានអ្នកដឹកនាំច្រើនគ្នា ក៏ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍ គឺជាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំគណបក្ស។ ការមានមតិជាឯកជន ជាបុគ្គល ដែលមិនមែនជាការសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍ មិនមែនជាការសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការចំពោះកិច្ច មិនមែនជាការសម្រេចរបស់សមាជនោះ មិនមែនជាសម្តីរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិទេ»៕

ឧបាយកលនយោបាយ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីប្រឆាំងនិងបំផ្លាញកិត្តិយសរាជរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ

លោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣៦ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។ នៅក្នុងការចូលរួមសម័យប្រជុំនេះ លោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយបញ្ជាក់ថា ឧបាយកលនយោបាយតែងតែត្រូវបានគេបង្កើតឡើង ដោយគ្រាន់តែដើម្បីប្រឆាំងនិងបំផ្លាញកិត្តិ​យ​សរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនគោរពនិងទទួលស្គាល់នូវកិច្ចការដែលសម្រេចបាននិងសមិទ្ធផលរាជរដ្ឋាភិបាលឡើយ។

នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ ក៏បានបញ្ជាក់ពីស្ថានភាពនយោបាយវិវត្តន៍ថ្មីៗនៅកម្ពុជាពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិក្នុងករណីអំពើក្បត់ជាតិ, ការបិទអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ព្រមទាំងលើកឡើងអំពីការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

សូមអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាខាងក្រោម៖

គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរៀបចំសេណារីយូថ្មីដើម្បីសម្រេចគោលដៅចាស់

ទំព័រហ្វេសប៊ុកចៅចាក់ស្មុក ថ្ងៃទី ១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ បានបង្ហោះផ្សាយនូវអត្ថបទមួយក្រោមចំណងជើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរៀបចំសេណារីយូថ្មីដើម្បីសម្រេចគោលដៅចាស់ បន្ទាប់ពី កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិដែលជាករណីបទល្មើសជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា រដ្ឋសភាជាតិបានអនុម័តយល់ព្រមឱ្យសមត្ថកិច្ចតុលាការបន្តនីតិវិធីប្រឆាំងនឹងជនត្រូវចោទរូបនេះបន្តទៀតនៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧។ ចំណែកព្រឹទ្ធសមាជិកនៃគណបក្ស សម រង្ស៊ី ហើយនឹងក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនចូលប្រជុំសភា តែបែរជាមក ប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមុខពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំក្រោមលេសមកសួរសុខទុក្ខជនត្រូវចោទ កឹម សុខា។ កឹម សុខា ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការស៊ើបអង្កេតបន្តប្រមូលភស្តុតាងដើម្បីឈានទៅចាត់ការលើអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតក្នុងផែនការក្បត់ជាតិដែល កឹម សុខា បានសារភាពថា ខ្លួនបានទទួលបញ្ជាពីអាមេរិកតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំ និងមេដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែផែនការទុច្ចរិតដែល កឹម សុខា ព្រមទាំងគូកនក្នុងបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអនុវត្តក្រោមការបង្គាប់ បញ្ជា ផ្តល់ការគាំទ្រទាំងថវិកា សម្ភារ និងបច្ចេកទេសពីអាមេរិកដែលជាឪរបស់ខ្លួននោះត្រូវបានបែកការណ៍ ហើយត្រូវបានចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលា និងចាប់បានមេក្លោងធំទៀត។ ស្ថានភាពបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅពេលនេះ បានបាត់បង់ភាពម្ចាស់ការ ហើយការខ្វែងយោបល់គ្នាក៏ចាប់ផ្តើមកក្រើកសាជាថ្មី ជុំវិញជោគវាសនារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងផែនការទុច្ចរិតរបស់ខ្លួន។ នៅចំពោះស្ថានភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់នេះ គេសង្កេតឃើញបក្សសង្គ្រោះជាតិចាប់ផ្តើមបែក បាក់គំនិតក្នុងចំណោមអ្នកដឹកនាំ និងការទទួលការណែនាំថ្មីពីចៅហ្វាយនាយបរទេសរបស់ខ្លួនដើម្បីរៀបចំសេណារីយូថ្មី។
ទី១-នៅចំពោះមុខគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលជាបច្ច័យកើតចេញពីអំពើក្បត់ជាតិរបស់ កឹម សុខា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចប្រឈមមុខនឹងប្តឹងរំលាយចោល ក្នុងករណីរកឃើញថា កឹម សុខា មានទោសកំហុសចំពោះបទចោទ ហើយ កឹម សុខា មិនបានលាលែងតំណែងដើម្បីសង្គ្រោះបក្សដូចដៃគូនយោបាយរបស់ខ្លួន គឺ សម រង្ស៊ី បានធ្វើ។ ហេតុផលនេះហើយដែលធ្វើឱ្យក្រុម សម រង្ស៊ី និយមក្នុងបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនសប្បាយចិត្តទាល់តែសោះ ព្រោះ កឹម សុខា ប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិហើយ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ នៅតែខំឱបអំណាចជាប្រធានបក្សជាប់ខ្លួន មិនគិតពីផលវិបាកផ្លូវច្បាប់ដែលឈានដល់ការរំលាយបក្សចោលឡើយ។ តាមព័ត៌មានដែលចេញពីបន្ទាយចាក់អង្រែ ក្រុម សម រង្ស៊ី និយម ចង់ឱ្យកឹម សុខា លាលែងតំណែងដើម្បីជួយសង្គ្រោះបក្ស ប៉ុន្តែកូនស្រីរបស់ កឹម សុខា គឺ កឹម មនោវិទ្យា ដែលអ្នកចាស់ទុំនយោបាយក្នុងបក្សមិនចូលចិត្តដោយសារតែ ចរិតក្រអឺតក្រទម ចេះចាត់ចែងការងាររំលោភលើតួនាទី ភារកិច្ចអាងតែខ្លួន កូនមេបក្សនោះ បានប្រកាន់ជំហរដាច់ខាតមិឱ្យឪពុកខ្លួនលាលែងពីតំណែងប្រធានបក្សឡើយ គឺនៅបន្តរហូត។ គោលជំហរដែលធ្វើឱ្យកាន់តែមានកំហឹងពី ក្រុម សម រង្ស៊ី និយមទៀតដោយយល់ថា បើតៃកុងកាណូតមានជាប់ជំពាក់នឹង រឿងក្បត់ជាតិទៅហើយ មិនព្រមសម្លាប់តែជីវិតនយោបាយខ្លួនឯងទៅ ហេតុអ្វីបានជាចាំបាច់ធ្វើឱ្យបក្សទាំងមូលរងគ្រោះប្រឈមមុខនឹងការរំលាយចោល និងសម្លាប់ជីវិតនយោបាយរបស់អ្នកដែលជិះកាណូតរួមជាមួយធ្វើអ្វី? បើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវរំលាយដោយ សារតែ កឹម សុខា នោះ តំណែងទាំងអស់ដែលគណបក្សនេះមានរាប់ទាំងតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ស្រុក ក្រុង ខណ្ឌ ឃុំសង្កាត់ ក៏នឹងរលាយតាមដែរ ហើយ អាសនៈទាំងអស់ដែលមាននឹងត្រូវធ្វើការបែងចែកសាជាថ្មីដល់បក្សផ្សេង។ បើគ្រួសារ កឹម សុខា និងកូនស្រីធ្វើឱ្យបក្សរលាយ នេះមិនមែនជាគុណធម៌អ្នកនយោបាយចំពោះអ្នកគាំទ្របក្សនេះឡើយ។ កូនស្រីទាំងពីររបស់ កឹម សុខា ឥឡូវនេះហាក់ដូចជា ឯកោ ហើយព្យាយាមទប់តំណែងរបស់ឪកុំឱ្យជ្រុះ ព្រោះបើតំណែងឪជ្រុះ អ្វីៗដែលពួកគេមានបច្ចុប្បន្ននេះបានតាមការឡើងតាមជើងខោ ក៏ជ្រុះទៅវិញតាមជើង ខោ កឹម សុខា ដែរ ហើយពួកគេនឹងអស់តម្លៃនយោបាយក្នុងក្រសែភ្នែកអ្នកចាស់ទុំក្នុងបក្ស។
ទី២-ខណៈភាពខ្វែងយោបល់គ្នាក្នុងបក្សនៅតែបន្ត មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្រកាសថា កឹម សុខា នឹងបន្តធ្វើជាប្រធានបក្ស សង្គ្រោះជាតិ រហូត។ សារនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាគឺជាការលួងចិត្តកូនស្រី ទាំងពីររបស់ កឹម សុខា និងអ្នក កឹម សុខា និយម។ ប៉ុន្តែពួកគេដឹងថានៅពេល កឹម សុខា ត្រូវបានជំនុំជម្រះក្តី ហើយរកឃើញថាមានកំហុសពិតមែននោះ គឺជាពេលវេលានៃការសម្រេចចិត្តពិតមួយរវាងថាតើសុខចិត្តសង្គ្រោះបក្ស ឬក៏ទុកបណ្តោយតាមកម្មព្រេងវាសនារបស់ កឹម សុខា? នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍នេះ ទម្រាំនីតិវិធីតុលាការចប់ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចបន្តរក្សាតំណែងប្រធានបក្ស ឱ្យ កឹម សុខា ដដែល ហើយបន្តធ្វើសកម្មភាពការទូតដើម្បីប្រមូលសម្ពាធនយោ បាយប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រែងលោអាចជួយស្រោចស្រង់ស្ថានភាពបាន គឺ កឹម សុខា អាចនឹងត្រូវដោះលែងវិញតាមការទាមទារ ទោះបីសង្ឃឹមមានតិចតួចក៏ដោយ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា មូរ សុខហួរ តំណាងឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រកាសថា បក្សប្រឆាំងនឹងធ្វើពហិកាចូលរួមការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ។ តើពិតជាច្បាស់ទេ? ទំនងគ្រាន់តែជាការព្រមានដើម្បីស្វែងរកទម្ងន់នយោបាយប៉ុណ្ណោះ! បើបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនចូលរួម បោះឆ្នោត ក៏ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅតែមាន ហើយកម្ពុជាមិនមែនមានតែគណបក្សប្រឆាំងតែមួយនោះទេ។ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតតាមរយៈ អ្នកនាំពាក្យរបស់ខ្លួនក៏បានទះកំផ្លៀង មូរ សុខហួរ ដែរ ដោយបានលើកឡើងថា ការចូលរួម ឬមិនចូលរួមបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោត ប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តធម៌នៅកម្ពុជាទេ។ ចុងក្រោយ កឹម សុខា នឹងត្រូវបានគេស្នើឱ្យលាលែងពីតំណែងដើម្បីសង្គ្រោះបក្ស ហើយបើសិនជា កឹម សុខា ត្រូវបានរកឃើញថា មានទោសនៅមុនសមាជបក្សក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ លទ្ធភាពរកមេបក្សថ្មីដើម្បីជួយសង្គ្រោះបក្សអាចមានច្រើនជាងការរក្សាទុក កឹម សុខា នាំគ្រោះដល់ បក្សទាំងមូល។
ទី៣-ចំពោះមុខវិធានការច្បាប់ប្រឆាំង កឹម សុខា និងការវាយបំបែកល្បិចកលទុច្ចរិតក្នុងការធ្វើបដិវត្តន៍ផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំនិងមេដឹកនាំតាមខ្សែញាក់របស់អាមេរិកនេះ គេមើលឃើញ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងព្យាយាមកែសេណារីយូនយោបាយរបស់ខ្លួនថ្មីដើម្បីបន្តបេសកកម្មក្នុងគម្រោងបដិវត្តន៍ពណ៌ ឬការផ្លាស់ប្តូរដោយអហិង្សា របស់ខ្លួន ដោយក្នុងនោះ មូរ សុខហួរ បានប្រកាសថា ក-គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងធ្វើការជួបជុំដែលភាសាចំគឺធ្វើបាតុកម្មតវ៉ារៀងរាល់ថ្ងៃច័ន្ទ នៅមុខពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង។ តើការតវ៉ានេះមានន័យយ៉ាងដូចម្តេច? គឺជាការតវ៉ាដែលបន្តផែនការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅដែលសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិបានធ្វើក្នុងបុព្វហេតុសេរីភាព សិទ្ធិមនុស្ស។ ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅដែល អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការទប់ស្កាត់តាំងពីដើមរៀងមកដោយបាន បង្ក្រាបក្រុមពាក់អាវខ្មៅទាំងនោះដោយហេតុផលថាជាការប៉ុនប៉ងបំផ្ទុះបដិវត្តន៍ ពណ៌នៅកម្ពុជា។ បើការតវ៉ារៀងរាល់ថ្ងៃច័ន្ទ មានពាក់អាវពណ៌ខ្មៅ នោះវាជាភាព ស្របច្បាប់របស់អាជ្ញាធរក្នុងការបង្ក្រាបលើជនទាំងនោះរាប់ទាំងតំណាងរាស្ត្រផងដែរ។ ការជួបជុំតវ៉ារបស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្រឹទ្ធសមាជិកបក្ស សម រង្ស៊ី ត្រូវបានគេមើលឃើញថាគ្រាន់តែដើម្បីបង្ហាញរូបភាពទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍សាធារណៈមតិជាតិ និងអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីស្វែងរកក្តីអាណិតអាសូរ និងក៏ដើម្បីតេស្តជាមួយកម្លាំងសមត្ថកិច្ចថាតើគេនឹងចាត់វិធានការយ៉ាងណា បើខ្លួនរៀបចំផែនការអុកឡុកពន្ធនាគារដូចពីមុន។ ខ-តាមរយៈ មូរ សុខហួរ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិសុខចិត្តឱ្យគេរំលាយបក្សចោល តែមិនដូរប្រធានថ្មីក្រៅពី កឹម សុខា ព្រោះពួកគេយល់ថា បើ កឹម សុខា ត្រូវបានដកចេញពីតំណែងបក្ស នោះបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រៀបបានទៅនឹងពស់គ្មានក្បាល ហើយ នឹបាត់បង់ទំនុកចិត្ត និងការគាំទ្ររបស់ម្ចាស់ឆ្នោត។ បក្សសង្គ្រោះជាតិបានមើល ឃើញពីបរាជ័យនៅក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ ហេតុដូច្នេះហើយបានជារុញទូក បណ្តាយទឹក ឱ្យរលាយបក្សក៏រលាយទៅចុះព្រោះបើចូលបោះឆ្នោតក៏មិនឈ្នះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដដែលជាដដែល។
ទី៤-ហេតុអ្វីបានជា មូរ សុខហួរ អនុប្រធានបក្សប្រកាសថា សុខចិត្តប្រកាសឱ្យបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានគេរំលាយចោលដោយមិនតែងតាំងប្រធានថ្មីក្រៅពី កឹម សុខា? ចំណុចដែលសង្ស័យ គឺអាចអាមេរិកដែលជាឪបក្សប្រឆាំងនេះប្រាប់ឱ្យ ប្រកាសដូច្នេះដើម្បីដុតកំហឹងអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនឱ្យខឹងសម្បារនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ងាយស្រួលពួកគេបន្តអនុវត្តផែនការបដិវត្តនពណ៌៍ប្តូររបបនិងមេដឹកនាំនៅកម្ពុជាតាមផែនការចាស់របស់ខ្លួន។ ផែនការធ្វើការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំកម្ពុជាគឺសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន តាមរយៈការផ្តួលរំលំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលពួកគេត្រៀមផ្តាច់ព្រ័ត្រនៅអំឡុងពេលបោះឆ្នោតខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨។ ហេតុដូច្នេះហើយបានទាំងកូនស្រី កឹម សុខា និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនាំគ្នាទន្ទេញថាឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាឱកាសចុងក្រោយក្នុងការផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ របបដឹកនាំបច្ចុប្បន្នដែលក្នុងក្រសែភ្នែកបក្សប្រឆាំងគឺជារបបផ្តាច់ការ ខណៈប្រជាជនភាគច្រើនលើសលប់កំពុងរីករាយនឹងសន្តិភាព សិទ្ធិសេរីភាព និងការអភិវឌ្ឍ និងជាប្រទេសពោរពេញដោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ សេណារីយូរុញបក្សឱ្យរលាយដើម្បីយកលេសតវ៉ាប្រឆាំងនេះ និងឈានដល់ការផ្ទុះបដិវត្តន៍ពណ៌នេះគឺជាសេណារីយូដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយសម្រាប់ បក្សប្រឆាំង ខណៈពេលនេះផែនការសម្ងាត់របស់ខ្លួនត្រូវបានលាតត្រដាង។គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្រោមការជួយរៀបចំផែនការយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាមុន និងមានការគាំទ្រពីអាមេរិកនេះធ្លាប់បានសាកល្បងតេស្តកម្លាំងសម្រាប់បដិវត្តន៍ពណ៌ម្តងរួចមកហើយនៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៣ ហើយរូបភាពទាំងអស់នោះ គឺពិតជារូបភាពនៃបដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយផែនការនេះប្រុងនឹងសម្រេចនៅឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ។ តែផែនការនេះក៏កំពុងតែធ្លាក់ផ្លូវ និងបរាជ័យ ហើយពីពេលនេះតទៅមុខ! បើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែបន្តការពារជនក្បត់ជាតិ ដូចជា កឹម សុខា ធ្វើការតវ៉ា និងព្យាយាមបង្កចលាចលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គមនោះមានន័យថា មិនមែនត្រឹមតែ កឹម សុខា ម្នាក់ទេដែល ក្បត់ជាតិ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងមូលតែម្តង ដែលពេលនោះទាំងមនុស្ស ទាំងបក្សប្រាកដជាមិនអាចរត់រួចពីសំណាញ់ច្បាប់ឡើយ ហើយមួយសំណាញ់នេះនឹងធ្វើឱ្យជីវិតនយោបាយបក្សសង្គ្រោះជាតិរលាយដូចផេះ។
ដូច្នេះ ទោះរៀបចំសេណារីយូថ្មីយ៉ាងណាក៏ដោយ បក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបរទេសដែលគាំទ្រខ្លួននឹងជួបតែបរាជ័យ។ តើពួកគេគួរបន្តចាញ់បោកអាមេរិកទៀតដែរឬទេ របបសាធារណរដ្ឋខ្មែជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ ពីអតីតកាលតើខ្មែររងទុក្ខវេទនាយ៉ាងណាខ្លះ ហើយបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានអ្វីខ្លះ? ហេតុអ្វីបានជាអ្នកនយោបាយខ្មែរមួយចំនួនមិនបញ្ឈប់កំអែលបរទេសនិយម ហេតុអ្វីបានចូលចិត្តយកឈាមកម្ពុជាទៅលាងជើងអាមេរិក? កម្ពុជាជាផ្ទះរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ហើយប្រជាជនកម្ពុជាជ្រោងទង់ជាតិប្រឆាំងនឹងអ្នកប៉ុនប៉ងបំផ្លាញកម្ពុជាគ្រប់រូបភាព ដើម្បីបុព្វហេតុសន្តិភាព និងការភិវឌ្ឍជាតិ៕
ដោយ ចៅ ចាក់ស្មុក

ទស្សនៈពលរដ្ឋ៖ វប្បធម៌ឈូឆរធ្វើឲ្យវ័ណ្ឌកកាន់តែខ្លាំង!

ក្នុងសង្គមយើងមានរឿងរ៉ាវច្រើនណាស់ដែលអាចដោះស្រាយបានតាមរយៈការបង្ហាញភាពទន់ភ្លន់ ស្នាមញញឹម និងប្រកបដោយចេតនាល្អ ស្មោះសជាមួយគ្នា។ ប៉ុន្តែ រឿងរ៉ាវជាច្រើនបែរក្លាយទៅជារឿងស្មុគស្មាញកាន់តែខ្លាំងឡើងដោយសារតែពួកអ្នកបន្ទរពីក្រោយតាមបែបស៊ីជោរ និងឈូឆរតាមគ្នា។ ករណីកាសែត ខេមបូឌាដេលី ប្រសិនបើម្ចាស់កាសែតនេះបង្ហាញភាពទន់ភ្លន់តាំងពីដើមទី ដូចដែលគេបានធ្វើពេលនេះ ប្រហែលជារឿងរ៉ាវអាចដោះស្រាយបានរួចរាល់ហើយ។ ប៉ុន្តែ ទាំងម្ចាស់កាសែត ទាំងសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ទាំងបរទេសខ្លះ និងទាំងអ្នកដែលតាំងខ្លួនថាជាអ្នកស្រឡាញ់សេរីភាពសារព័ត៌មានមួយចំនួនផងនោះ បែរជាជោរតាមគ្នា ដោយបើកការវាយប្រហារទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាលថា ប៉ុនប៉ងបិទកាសែតនេះដើម្បីបំបាត់សំឡេងរិះគន់ទៅវិញ។ ពួកគេបានបើកយុទ្ធនាការព្រមៗគ្នាដោយចងភ្ជាប់រឿងនេះទៅនឹងការបិទវិទ្យាស្ថាន NDI និងការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ជាដើម។ ចេតនារបស់ក្រុមស៊ីជោរ ឈូឆរតាមគ្នាទាំងនោះដែលមានវិទ្យុអាស៊ីសេរីចាំបំពងសំឡេង គឺធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគេមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងព្យាយាមបំបិទសេរីភាពសារព័ត៌មានដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ ដោយបំភ្លេចចោលទាំងស្រុងនូវកំហុសប៉ុនភ្នំរបស់កាសែត ខេមបូឌាដេលី ដែលជំពាក់ពន្ធរដ្ឋយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់រហូតដល់ជាង ៦ លានដុល្លារ។ តើវាមានផលប្រយោជន៍អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលទៅបិទកាសែតបរទេសមួយដែលមានអ្នកអានប៉ុន្មានពាន់នាក់ហើយភាគច្រើនលើសលុបគឺជាជនបរទេសនោះ? តើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប៉ុន្មានាក់ដែលអានកាសែតនេះ? ដល់ពេលអង្ករក្លាយជាបាយទើបស្តាយក្រោយ ហើយបែរជាសរសេរលិខិតសុំអន្តរាគមន៍ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយទទួលស្គាល់កំហុស និងចង់មានដំណោះស្រាយសមស្រប។ ចុះត្រង់ខ្លួន និងបក្សពួកខ្លួនយកទឹកខ្មៅទៅជះលើអាវសរបស់គេឲ្យប្រឡាក់ជោគជាំនោះអាចនឹងងាយជម្រះឲ្យស្អាតវិញបានដែរឬទេ?

មានរឿងជាច្រើនទៀតដែលមានសភាពដូចគ្នានេះបានកើតឡើងក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ករណីលោក កឹម សុខា ក៏ដូចគ្នាដែរ។ ជំនួសឲ្យកិច្ចខិតខំរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីដើម្បីជួយសម្រួលស្ថានការណ៍ឲ្យធូរស្រាល និងជួយដោះបន្ទុកលោក កឹម សុខា ពួកមុខដដែលៗកំពុងតែព្យាយាមដុតកម្តៅបញ្ហាឲ្យកាន់តែឆេះក្តៅឡើងដែលធ្វើឲ្យលោក កឹម សុខា កាន់តែវ័ណ្ឌកទៅវិញ។ បក្សប្រឆាំងប្រាកដជាដឹងច្បាស់ណាស់ថា ការរៀបចំឲ្យសកម្មជនរបស់ខ្លួនធ្វើបាតុកម្មនៅក្រៅប្រទេសគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទៅលើរដ្ឋាភិបាល និងទៅលើតុលាការរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទេ ហើយក៏មិនមែនជាវិធីជួយសម្រាលបន្ទុកដល់លោក កឹម សុខា ដែរ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេនៅតែធ្វើដោយមិនខ្វល់ពីផលវិបាកអ្វីទាំងអស់។ គោលបំណងរបស់ក្រុមនេះគឺធ្វើឲ្យតែមានសំឡេងឆូងឆាំង កុំឲ្យប្រទេសនេះស្ងប់ស្ងាត់ កុំឲ្យប្រជាជនប្រទេសនេះរស់នៅសុខស្រួល ពីព្រោះរាល់ពេលស្ងប់ស្ងាត់ និងសុខសប្បាយពួកគេគិតថាជាអំណោយផលដល់រដ្ឋាភិបាលបក្សកាន់អំណាចតែមិនអំណោយផលដល់នយោបាយរបស់ខ្លួនឡើយ។ ដូច្នេះហើយបានជាពួកគេបង្កនិងបង្កើតបញ្ហាជានិច្ច រួចហើយបំប៉ោងសភាពការណ៍ដើម្បីរុញឲ្យដល់ស្ថានភាពតានតឹងមួយហើយរកលេសទម្លាក់កំហុសលើរដ្ឋាភិបាលបក្សកាន់អំណាច។ ការប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រដដែលៗបែបនេះក៏ព្រោះតែពួកគេយល់ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅមានការយល់ដឹងទាប ឆាប់ជឿ ឆាប់ផ្អើលឈូឆរតាមការញុះញង់ និងការបង្អើលរបស់ខ្លួន។ ចំណុចនេះត្រូវបានបក្សប្រឆាំងដោយមានបងធំបរទេសនៅពីក្រោយខ្នងចាត់ទុកជាគន្លឹះក្នុងការឈានទៅផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ ដូច្នេះហើយបានជារាល់ពេលមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើង រាប់ទាំងបញ្ហាដីធ្លី និងបញ្ហាផ្សេងទៀត ក្រុមបក្សប្រឆាំងដែលមានបណ្តាញរបស់ខ្លួនប្រទាក់ក្រឡាគ្នាក្នុងសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សាយព័ត៌មាន តែងតែដុតបន្ថែម ដោយពេលខ្លះមានការរៀបចំឲ្យមានតួសម្តែងបានយ៉ាងល្អដើម្បីទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីសាធារណៈមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ។ សូម្បីករណីទៅយកដីគេសោះហើយតុលាការកាត់ឲ្យម្ចាស់ដីឈ្នះក៏គេអាចកាឡៃឲ្យទៅជារឿងអយុត្តិធម៌មួយដើម្បីទម្លាក់កំហុសលើអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលដោយប្រើប្រាស់សំឡេងយំស្រែកជាឧបករណ៍ទាក់ទាញ…

ពួកគេកេងចំណេញនយោបាយតាមរយៈការកាឡៃសាច់រឿង បង្វែ និងបំភាន់សាធារណៈជនឲ្យមើលឃើញជនល្មើសថាជាជនរងគ្រោះទៅវិញ។ ល្បិចនេះពិតជាស៊ីជម្រៅណាស់ ដែលមនុស្សជាច្រើនមើលមិនឃើញឡើយជាពិសេសពពួកមនុស្សដែលចូលចិត្តស៊ីជោរ ចូលចិត្តផ្អើលឈូឆរតាមគេពីព្រោះតែខ្លួនឯងគ្មានសមត្ថភាពពិចារណារកហេតុផល និងរកខុសត្រូវដោយខ្លួនឯងបាន។ មិនត្រឹមតែមើលមិនឃើញល្បិចកលកខ្វក់នេះប៉ុណ្ណោះទេ តែអ្នកខ្លះថែមទាំងជឿស្លុងតាមឧបាយកលរៀបចំរបស់គេថែមទៀត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ល្បិចកលអស់ទាំងនេះតែងត្រូវបានទប់ស្កាត់និងបំបែកមុនពេលដែលពួកគេធ្វើបានសម្រេច។

ដូច្នេះ គួរតែដល់ពេលហើយដែលបក្សប្រឆាំងបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ល្បិចកលស្មោគគ្រោគទាំងនេះតទៅទៀត។ វាក៏ដល់ពេលហើយដែរដែលពលរដ្ឋខ្មែរគួរនាំគ្នាប្រើបញ្ញាតាមមាគ៌ារបស់ព្រះពុទ្ធបរមគ្រូដើម្បីពិចារណាទៅលើហេតុការណ៍ណាមួយឲ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងដាក់ចិត្តជឿ ពីព្រោះវប្បធម៌ ស៊ីជោរ ឈូឆរ មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អ ថែមទាំងធ្វើឲ្យវ័ណ្ឌកកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។ សម័យនេះទៅហើយ ល្បិចដណ្តើមអំណាចតាមខ្សែញាក់របស់បរទេសគួរតែត្រូវបិទបញ្ចប់។ ខ្មែរគួរបើកទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីដើម្បីភាពចម្រុងចម្រើននៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួនក៏ដូចជាដើម្បីអនាគតកូនចៅជំនាន់ក្រោយ ដោយឈរលើមូលដ្ឋានសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍន៍ដែលប្រទេសយើងកម្ររកបាន៕

ដោយ៖ សូរ គងជ័យ

ប្រទេសឆេកបានបង្វែបំណុលទាំងអស់ដែលកម្ពុជាជំពាក់ ទៅជាជំនួយសំរាប់ការអភិវឌ្ឍ (មានវីដេអូ)

គិតមកដល់ពេលនេះរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាមិនមានជំពាក់បំណុលរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណៈរដ្ឋឆេកទៀតទេគឺបំណុលស្មើសូន្យ ដោយហេតុថាបំណុលទាំងនោះត្រូវបានបង្វែទៅជាជំនួយ សំរាប់ការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអស់ហើយ ដែលនេះជាឧទាហរណ៍បង្ហាញអំពីគំរូល្អមួយ សំរាប់បណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗទៀត យកធ្វើជាគំរូក្នុងការដោះស្រាយបំណុល។

នេះតាមការលើកឡើងរបស់លោក MAREK LIBRICKY ឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មី នៃសាធារណៈរដ្ឋឆេក
ដែលមាននិវេសដ្ឋាននៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ បានជំរាប លោក ប៊ិន ឈិន ឧបនាយក
រដ្ឋមន្រ្ដី រដ្ឋមន្រ្ដីស្ដីទីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្រ្ដី នារសៀលថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ នៅអាគារមិត្តភាព ។
លោក MAREK LIBRICKY បានជំរាប ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ប៊ិន ឈិន ថាក្នុងពេលឆាប់ខាងមុខដ៍ខ្លីខាងមុខនេះ នឹងមានការរៀបចំឲ្យមាននូវដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ ប្រតិភូជាន់ខ្ពស់នៃសាធារណៈរដ្ឋឆេក ដឹកនាំដោយអនុរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការពារជាតិ លោក TOMAS COSTAR (តូម៉ាស់ កូស្ដារ) ហើយនៅក្នុងអំឡុងខែធ្នូឆ្នាំ២០១៧នោះដែរ ក៏មានមានការរៀបចំនូវដំណើរទស្សនកិច្ច របស់អនុប្រធានរដ្ឋសភានៃសាធារណៈរដ្ឋឆេក ឯកឧត្តម A.VO BARIC (អេវូ បារេច) ឲ្យមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាផងដែរ ក្នុងន័យបង្កើនចំណងមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៃប្រទេសទាំង២ កម្ពុជា-ឆេក លើវិស័យគ្រប់ឲ្យ កាន់តែមានភាពល្អប្រសើរថែមទៀត។
ជាការឆ្លើយតប ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ប៊ិន ឈិន បានជំរាឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មី នៃសាធារណៈរដ្ឋឆេកដែរថា ក្រោមការដឹកនាំដ៍ឈ្លាសវៃរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន ពិសេសសក្រោមនយោបាយឈ្នះឈ្នះបានធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិមានសុខសន្ដិភាពពេលេញ ដែលជាកក្កតាដ៏សំខាន់ក្នុងការទាក់ទាញ អ្នកទេសចរណ៍ អ្នកវិនិយោគគិនបរទេសចូលមកបណ្ដាក់ទន់រកស៊ីនៅកម្ពុជាជាច្រើន។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ក៏បានលើកឡើងដែរថា កម្ពុជាក៏ជាប្រទេសមួយដែលសក្ដានុពល
ខ្ពស់ជាច្រើនវិស័យសំរាប់ការវិនិយោគហើយក្នុងនោះដែរវិស័យកសិកម្មកជាវិស័យអាទិភាពមួយ ព្រោះថាប្រទេសកម្ពុជាក៏ជាប្រទេសផលិតស្រូវអង្ករច្រើនសំរាប់ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអន្ដរជាតិដូចនេះប្រសិនបើអ្នកវិនិយោគឆេកមានចំណាប់អារម្មណ៍លើវិស័យនេះកម្ពុជារីករាយនិងស្វាគមន៍។
សូមរំលឹកផងដែរថា នៅក្នុងជំនួបពិភាក្សានោះដែរ ក្រៅពីជំរុញនិងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តការទ្វេភាគី លោក MAREK LIBRICKY ឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មី នៃសាធារណៈរដ្ឋឆេក បានសន្យាជួយដល់សហព័ន្ធកីឡាបាលទាត់កម្ពុជា តាមរយៈការផ្ដល់គ្រូបង្វឹកឲ្យមកជួយធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលដល់ក្រុមកីឡាករកម្ពុជាផងដែរ ៕

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានចាកចេញពីកម្ពុជាហើយដើម្បីទៅចូលរួមពិធីតាំងពិព័រណ៍ចិន-អាស៊ាន នៅខេត្តក្វាងស៊ី ប្រទេសចិនចំនួន៣ថ្ងៃ

នៅវេលាម៉ោង៨៖៥០នាទីព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូអញ្ជើញ​ទៅចូលរួមពិធីតាំងពិព័រណ៍ ចិន-អាស៊ាន នៅខេត្តក្វាងស៊ី ប្រទេសចិន រយៈពេល៣ថ្ងៃក្នុងសប្តាហ៍ក្រោយនេះ ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១១ ដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។ យោងតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងការបរទេសបានឱ្យដឹងថា គណៈប្រតិភូអមដំណើររួមមាន៖ លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ព្រមទាំងឥស្សរៈជនជាន់ខ្ពស់ដទៃទៀតនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា៕