Thursday, February 13, 2014
Wednesday, February 12, 2014
កម្ពុជា-វៀតណាមសន្យានឹងធ្វើឲ្យទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរកើនដល់ ៥,០០០ លានដុល្លារ នៅ ឆ្នាំ ២០១៥
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៤ ថា ការតភ្ជាប់រយៈពេលវែងលើវិស័យជាច្រើននឹងក្លាយជាផ្នែកដ៏មានសារសំខាន់ ក្នុងការជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-វៀតណាមឲ្យឈានដល់ ៥,០០០ លានដុល្លារ នៅត្រឹមឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខនេះ ។
ប្រសាសន៍របស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្តម ផាម ប៊ិញ មិញ (PHAM Binh Minh) ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម នៅវិមានសន្តិភាព ដែលក្នុងឱកាសនោះ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្រ្តី បានសំដែងនូវការអបអរសាទរចំពោះលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការ ចម្រុះ កម្ពុជា-វៀតណាមលើកទី១៣ ផងដែរ។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីឲ្យដឹងថាសម្តេចតេជោថ្លែងថា តាមរយៈកិច្ចផ្តួចផ្តើមរបស់ ឯកឧត្តមនាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាម និងមានការឯកភាពពីរូបសម្តេចផ្ទាល់នោះគឺការជំរុញការតភ្ជាប់រយៈពេល វែងលើវិស័យអគ្គិសនី ហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធ ផ្លូវដែក ផ្លូវអាកាស ទូរគមនាគមន៍ជាដើម ដែលមានចរឹតជាសេដ្ឋកិច្ច ក៏ជាកត្តាដ៏សំខាន់ ដែលអាចជំរុញល្បឿនពាណិជ្ជកម្មសេដ្ឋកិច្ចនិងវិនិយោគ ធ្វើឲ្យទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរបានឈានដល់ ៥,០០០ លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៥។
ឯកឧត្តម ផាម ប៊ិញ មិញ បានសំដែងនូវការអបអរសាទរជូនចំពោះ សម្តេចតេជោ ដែលត្រូវបានតែងតាំងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីសារជាថ្មី និងបានរាយការណ៍ជូនអំពីជោគជ័យនៃកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការចម្រុះរវាងរូបឯកឧត្តមជាមួយឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការណ៍អន្តរជាតិ ដែលកិច្ចប្រជុំនោះបានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការងាររបស់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រទេសទាំងពីរនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្តេច តេជោទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ក៏ដូចជាដំណើរទស្សនកិច្ច របស់ ឯកឧត្តម ង្វៀន តាន់យុង មកកាន់កម្ពុជាផងដែរ ។
ឯកឧត្តម ផាម ប៊ិញ មិញ បានជម្រាបជូនសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីថា កិច្ចពិភាក្សានោះផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការធ្វើយ៉ាងណាដើម្បី ជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា-វៀតណាមឲ្យបានឈានដល់ ៥,០០០លានដុល្លារអាម៉េរិកនៅឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខនេះ។ តាមរយៈការអនុវត្តឲ្យបាននូវទំហំពាណិជ្ជកម្មនេះវៀតណាមនឹងជំរុញលើក ទឹកចិត្តឲ្យវិនិយោគិនវៀតណាម មកវិនិយោគនៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើង និងបានថ្លែងអំណរគុណចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលបានគាំទ្រអ្នក វិនិយោគវៀតណាមនៅកម្ពុជានោះ៕
សម្តេចតេជោ៖ បច្ចុប្បន្ននេះប្រទេសកម្ពុជាមានប្រក្រតីជាធម្មតាលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍អះអាងនាព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ថា បច្ចុប្បន្ននេះប្រទេសកម្ពុជាមានប្រក្រតីជាធម្មតាលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរក្សានូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ មិនអាចមានអ្នកណាមកបង្កអស្ថិរភាពដល់សង្គមជាតិបាននោះឡើយ។
នៅក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ដែលជាការប្រគល់សញ្ញាបត្រលើកដំបូងសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥នៃរដ្ឋសភា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ថ្ងៃនេះយើងកំពុងចែកសញ្ញាបត្រដល់និស្សិតជាង ៤ ០០០ នាក់ ដែលនេះជារឿងពិតនៃប្រក្រតីភាព នៃដំណើរការជាធម្មតា នៃស្ថាប័នរដ្ឋ ទាំងរដ្ឋសភា ទាំងព្រឹទ្ធសភា ទាំងរាជរដ្ឋាភិបាល ទាំងស្ថាប័នផ្សេងៗរបស់រដ្ឋ រាប់ទាំងដំណើរការជាធម្មតានៃសេវាអប់រំ សុខាភិបាល សេដ្ឋកិច្ចជាធម្មតា។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា យើងធ្វើដំណើរធម្មតាដោយប្រក្រតីកម្មជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ សេវាសាធារណរបស់រដ្ឋ ក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ហើយនៅខែឧសភាមានការបោះឆ្នោតរើសក្រុមប្រឹក្សា នៃគណៈកម្មាធិការ ជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។ សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ព្រះមហាក្សត្រ លោកទទួលសារតាំង ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឯកអគ្គរាជទូត ទទូលភ្ញៀវប្រទេសនានា ព្រះអង្គចុះសាកសួរសុខទុក្ខ និង ប្រោសព្រះរាជទានព្រះរាជអំណោយជូនប្រជារាស្ត្រក្រីក្រ នាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្វើការធម្មតា រដ្ឋមន្ត្រី ធ្វើការធម្មតា សាលារៀនបង្រៀនធម្មតា មន្ទីរពេទ្យដំណើរការធម្មតា ធម្មតាទាំងអស់ហ្នឹង។ សម្តេចតេជោក៏បានរម្លឹកផងដែរពីការទាមទាររបស់បាតុករ ជាពិសេសការទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែ ដែលក្នុងនោះដែរ សម្ដេចតេជោបានគូសបញ្ជាក់ថា រាល់ការទាមទារ គឺត្រូវឱ្យសមហេតុសមផល។
នៅក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រជូននិ្សតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ចំនួនជាង ៤ពាន់នាក់ សម្តេចតេជោបានសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះឱកាសសម្រាប់យុវជន ឱកាសសម្រាប់ទាក់ទងនឹងការបាត់បង់ឱកាសក្នុងការចូលរួមកសាង និងអភិវឌ្ឍជាតិដោយយុវជន និងប្រជាជននេះ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាជនយើងបាត់បង់ច្រើនណាស់ នៅក្នុងដំណាក់កាលជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។ ឱកាសពិតប្រាកដ ដែលយើងមានគឺនៅក្នុងចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥៣-១៩៧០ ក្រោយឯករាជ្យឆ្នាំ១៩៥៣ មកដល់ឆ្នាំ១៩៧០ ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំប្រទេសដ៏ខ្ពង់ខ្ពង់របស់សម្តេចឪ សម្តេចតា សម្តេចតាទួត ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលនោះ គឺជាឱកាសមួយដែលយើងមានបន្ទាប់ពីការទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង។ ក្នុងរយៈកាលទសវត្ស ៥០ និងពេញមួយទសវត្ស ៦០ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនាដំណាក់កាល នោះ ប្រជាជន យុវជន និងកុមារនិយាយដោយឡែកទទួលបានឱកាសសម្រាប់ការសិក្សា ដែលនេះជាឱកាសមួយ ដែលយើងត្រូវរំលឹកផងដែរ ព្រោះថា វាស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជារបស់យើង។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា ប៉ុន្តែឱកាសនេះវាត្រូវបាត់ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ ១៨ មីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ដែលនោះហើយជាការចាប់ផ្តើមនៃការបាត់ឱកាសរបស់យុវជន។ ខ្ញុំជឿថា អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រពិតជានឹងមិនភ្លេច ហើយមើលរំលងទៅលើកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រទេ ព្រោះមានអ្នក ខ្លះមិនចង់រំលឹកបញ្ហាអតីតកាល ប៉ុន្តែខ្ញុំគ្រាន់តែចង្អុលប្រាប់ បើសិនអ្នកមិនស្គាល់នូវអតីត កាលរបស់ខ្លួនទេ អ្នកក៏មិនអាចដឹងថា ខ្លួនកំពុងឈរនៅលើទីតាំងណាហើយចេញពីប្រភព ណាដែរ។ តើអ្នកណាជាអ្នកធ្វើឲ្យបាត់បង់ឱកាសនោះ? សម្តេចតេជោ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា គឺពួក លន់ នល់ សរីមតៈ ចេង ហេង អ៊ិន តាំ ជាដើមធ្វើរដ្ឋប្រហារ ហើយរដ្ឋប្រហារហ្នឹងនាំដល់សង្គ្រាមពេញផ្ទៃប្រទេស។
ជាមួយនឹងការផ្តល់សារខាងនយោបាយ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកធនធានមនុស្ស ជាកត្តាសំខាន់មិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស។ ជាមួយនឹងការថ្លែងសរសើរ ដល់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដែលបានខិតខំក្នុងការកែទម្រង់ ផ្នែកឧត្តមសិក្សាឱ្យកាន់តែមានគុណភាព សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានជំរុញឱ្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បន្តការប្រឹងប្រែង ពិសេសលើការពង្រឹងគុណភាពអប់រំ គុណភាពនៃការបណ្ដុះបណ្ដាល ហើយសម្ដេចនៅតែបន្តលើកទឹកចិត្តឱ្យវិស័យឯកជនចូលរួមក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សដល់សិស្ស និស្សិត ស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា ការងារបណ្តុះបណ្តាល គឺនៅមានការងារជាច្រើនទៀត ដែលក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡា ត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងជាពិសេសអំពីគុណភាពអប់រំ គុណភាពនៃការបណ្តុះបណ្តាល ហើយការងារនេះ ក៏មិនអាចកាត់ផ្តាច់ពីការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជនបានផងដែរ។ ក្នុងន័យនេះ សម្តេចតេជោ នៅតែបន្តការលើកទឹកចិត្ត ឱ្យវិស័យឯកជនចូលរួមក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សដល់សិស្ស និស្សិត ស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា សិស្ស និស្សិត យើងសព្វថ្ងៃនេះ មានឱកាសច្រើនក្នុងការសិក្សារៀនសូត្រ បើប្រៀបធៀបពីអតីតកាល ជាពិសេសនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ទើបតែនៅឆ្នាំ១៩៩៨បន្ទាប់ពីនយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ ដែលអង្គការចាត់តាំងនយោបាយយោធារបស់ ប៉ុល ពត បានដួលរលំទាំងស្រុង ហើយប្រទេសជាតិបាន ទទួលសន្តិភាពពេញលេញ ទើបយុវជន មានឱកាសពេញលេញ បានសិក្សារៀន សូត្រដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ បន្ថែមលើនេះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានផ្តាំផ្ញើ ដល់យុវជន ឱ្យខិតខំរៀនសូត្រដើម្បីតប ស្នងដល់ឪពុកម្តាយ កុំយកឱកាសរៀនសូត្រ ទៅដើរលេងឥតប្រយោជន៍។
ដោយឡែកទាក់ទងនឹងកម្មវិធីកំណែទម្រង់លើវិស័យអប់រំ ក្នុងអាណត្តិរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានប្រកាសឲ្យដឹងថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លែងចុះហត្ថលេខាលើសញ្ញាបត្រចាប់ពីបរិញ្ញាបត្រឡើងទៅ ជូនដល់និស្សិតហើយ ដោយទុកឲ្យសាកលវិទ្យាធិការរបស់សាកលវិទ្យាល័យនីមួយៗទាំងរដ្ឋ និងឯកជន ទទួលខុសត្រូវចុះហត្ថលេខា។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា កន្លងមកសញ្ញាបត្ររបស់និស្សិតដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សារួច គឺមានហត្ថលេខារបស់សាកលវិទ្យាធិការផង និងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីអមជាមួយផង ដែលជាការទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវនេះ ទៅលើរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ និងរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការទទួលខុសត្រូវលើគុណភាពអប់រំ ដែលបានបណ្តុះបណ្តា តែចាប់ពីពេលនេះទៅគឺលែងឲ្យមានទៀតហើយ។
ក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រនេះ ឯកឧត្តម ហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា មានគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាសរុបចំនួន១០៤ ក្នុងនោះគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សារដ្ឋ មានចំនួន៣៩ និងឯកជនចំនួន៦៥ និងមាន និស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង ដល់បណ្ឌិត មានចំនួន២២២.១៦៤នាក់។ ជាមួយគ្នា នេះ ក៏មានអន្តេវាសិកដ្ឋាន ចំនួន៧ខ្នង នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងមាននិស្សិតកំពុងស្នាក់នៅ៨០៤នាក់ ក្នុងនោះស្រី ៥៧៣ នាក់ និងមាននិស្សិតបរទេសចំនួន១៤០ នាក់៕
ទស្សនៈ ERA មានបំណងលុបសិទ្ធិរបស់ទាហាន និងមន្ត្រីរាជការ
អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលភាគច្រើនដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយអ្វីដែលហៅថា សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត (Electoral Reform Alliance) បានចាត់ទុកខ្លួនថាជាអ្នកគាំទ្រសិទ្ធិមនុស្ស។ ដូច្នេះ វាអាចជាការភ្ញាក់ផ្អើលមួយចំពោះអ្នកអានមួយចំនួនដែលរកឃើញថា របាយការណ៍របស់ ERA ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ មានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដើម្បីកាត់បន្ថយសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបំរើការងារនៅក្នុងជួរកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬក្នុង ជួរមន្រ្តីរាជការ។
របាយការណ៍នេះ ធ្វើឡើងតាមវិធីសាស្រ្តពីរយ៉ាង។ វិធីទីមួយ បានអះអាងថាបានច្បាប់ដកហូតរួចហើយ សិទ្ធិរបស់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការមិនឲ្យចូលរួមក្នុងនយោបាយ។ វិធីទីពីរ បានអះអាងថា “ការអនុវត្ត” ច្បាប់ត្រូវតែពង្រឹងក្នុងគោលដៅរិតត្បិតយ៉ាងខ្លាំងលើសិទ្ធិនយោបាយរបស់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការ។
របាយការណ៍នេះ បានចាប់ផ្តើមដោយដកស្រង់ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងមន្រ្តីរាជការដែលថា៖ “មន្តី្ររាជការគ្រប់រូបត្រូវតែអព្យាក្រិត នៅពេលអនុវត្តមុខងាររបស់ខ្លួន និងត្រូវហាមចំពោះការប្រើប្រាស់មុខតំណែងរបស់ខ្លួន និងសម្ភារៈរបស់រដ្ឋដើម្បីធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដូចជា ធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រ ឬប្រឆាំងគណបក្សនយោបាយណាមួយ និងគាំទ្រ ឬក៏ប្រឆាំងនឹងបេក្ខជនណាមួយ។ ការ ប្រព្រឹត្តណាដែលផ្ទុយនឹងមាត្រានេះ គឺជាអំពើខុសឆ្គង ឬជាការរំលោភលើវិជ្ជាជីវៈ។” (ទំព័រ ១២)
ចំណុចនេះ គឺជាការចង្អុលចំៗ ដូចគ្នានឹងច្បាប់ស្ដីពីយោធាដែរ ដែលចែងថា “មន្រ្តីយោធាត្រូវស្ថិតនៅអព្យាក្រិតក្នុងមុខងារ និងសកម្មភាពការងាររបស់ខ្លួន ហើយការប្រើប្រាស់មុខនាទី និងសម្ភារៈរបស់រដ្ឋសំរាប់បំរើឲ្យសកម្មភាពនយោបាយណាមួយ ត្រូវបានហាមឃាត់។”
ច្បាប់ហាមឃាត់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬមន្ត្រីរាជការ មិនឲ្យប្រើប្រាស់សម្បត្តិរដ្ឋ ឬ បំពេញ មុខងាររបស់ខ្លួនក្នុងគោលដៅគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ។ ប៉ុន្តែទាំងមន្ត្រីរាជការ និងយោធា គ្មាននរណាម្នាក់បំពេញការងារ ២៤ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ប្រាំពីរថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ទេ។ ច្បាប់មិនហាមឃាត់សកម្មភាពនយោបាយក្នុងពេលមិនបំពេញភារកិច្ចផ្លូវការរបស់ពួកគេឡើយ។ ប៉ុន្តែអ្នកសរសេររបាយការណ៍របស់ ERA ព្រងើយកន្តើយខ្លឹមសារងាយៗរបស់ច្បាប់នេះ ដែលពួកគេបានដកស្រង់ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេចោទថា មន្រ្តីយោធា និងមន្រ្តីរាជការ ដែលមាននិន្នាការគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនរំលោភច្បាប់ដោយចោទថា៖
“គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្សយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងរដ្ឋបាលរបស់រដ្ឋ ប៉ូលិស និងយោធាដែលផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់ជាធរមាន... [អភិបាលខេត្ត ស្រុក ប្រធានមន្ទីរ ។ល។] គឺជាមន្រ្តីរាជការ ហើយដូច្នេះត្រូវហាមឃាត់មិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពរបស់គណបក្សនយោបាយ។ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងពួកគេកំពុងធ្វើជាប្រធាន និងជាសមាជិកាគណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតាមបណ្តាខេត្ត និងស្រុកមួយចំនួន។”
“ហាមឃាត់មិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពគណបក្សនយោបាយ”! នេះគឺជាការប្រឌិតសុទ្ធសាធ ដោយ ERA ហើយវាផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់កម្ពុជា ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិ។
មាត្រា ៧.៧ នៃបទប្បញ្ញត្តិ និងនីតិវិធីសំរាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រនីតិកាលទី៥ ចែងយ៉ាងច្បាស់ថា “បន្ទាប់ ឬក្រៅពីម៉ោងធ្វើការ មន្រ្តីរាជការ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់កម្រិតកងយុទ្ធពលខេមរភូមិន្ទ មន្រ្តីប៉ូលិស និងតុលាការអាចចូលរួមក្នុងសកម្មភាពយុទ្ធនាការដើម្បីគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ ឬបេក្ខជនណាមួយ ប៉ុន្តែមិនត្រូវស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាន និងឬ មិនត្រូវកាន់អាវុធ។”
មាត្រា ២៥ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិស៊ីវិល និងនយោបាយចែងថា៖
“ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិ និងឱកាសដោយគ្មានការលើកលែងដូចមានចែងក្នុងមាត្រា២ និងដោយគ្មានការរិតត្បិតដែលគ្មានហេតុផល៖
(ក) ចូលរួមធ្វើកិច្ចការសាធារណៈដោយផ្ទាល់ ឬតាមរយៈតំណាងដែលបានជ្រើសរើស ដោយសេរី។
(ខ) បោះឆ្នោត នឹងត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតយ៉ាងទៀងទាត់តាមពេលកំណត់ពិតប្រាកដមួយតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកល និងស្មើភាពតាមការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់ ដោយធានាការសម្តែងឆន្ទៈដោយសេរីរបស់អ្នកបោះឆ្នោត។
(គ) មានសិទ្ធិទទួលបានសេវាសាធារណនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនប្រកបដោយសមភាព។”
ផ្ទុយទៅនឹងអនុសញ្ញាអន្តរជាតិនេះ អង្គការ “សិទ្ធិមនុស្ស” មិនមែនរដ្ឋាភិបាលរបស់ ERA មិនចង់ឲ្យកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការប្រើប្រាស់សិទ្ធិនយោបាយជាធម្មតានេះទេ។ “អនុសាសន៍មួយក្នុងចំណោមអនុសាសន៍ដទៃទៀត” របស់ពួកគេគឺ៖ “ការអនុវត្តច្បាប់ដែលធានាអព្យាក្រិតភាពរបស់ចៅក្រម ប្រធានភូមិ អាជ្ញាធរ និង មន្រ្តីកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ (រួមទាំង ប៉ូលីស) ត្រូវពង្រឹងដើម្បីទប់ស្កាត់ពួកគេមិនឲ្យចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងសកម្មភាពបក្សនយោបាយ និងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ក្នុងអំឡុងពេល ឬ ក្រោយម៉ោងធ្វើការ(ទំព័រ ១៤ ការសង្កត់ធ្ងន់របស់ខ្ញុំ)។”
ហេតុអ្វីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលចូលរួមក្នុងកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬទទួលការងារជាមន្ត្រីរាជការ ត្រូវតែបោះបង់សិទ្ធិចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយឬ? ប្រសិនបើនរណាម្នាក់នៅក្នុងតំណែង បែបនេះនិយាយទៅកាន់សមាជិកគ្រួសាររបស់ខ្លួនថា “ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្ស “ក” តើមនុស្សម្នាក់នោះត្រូវបណ្តេញចេញពីមុខតំណែង ឬនៅក្រោម ”ការពង្រឹងច្បាប់” ដែលជាការតស៊ូមតិរបស់ ERA ដោយសារតែកំហុសនៃការចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត? សិទ្ធិបោះឆ្នោតដែល មិនរាប់បញ្ចូលសិទ្ធិពិភាក្សាបញ្ហាគណបក្ស និងបញ្ហានយោបាយនោះគ្មានន័យទាល់តែសោះ។
ដូចខ្ញុំបានលើកឡើងនៅក្នុងអត្ថបទមុនរួចហើយ របាយការណ៍របស់ ERA គឺចា្រនចោលជាចំហរនូវអង្គដែលបានជ្រើសតាំង ដូចជា ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ព្រោះតែពួកគេត្រូវបានជ្រើសតាំង។ របាយការណ៍នេះបានអំពាវនាវឲ្យមាន “ស្ថាប័នឯករាជ្យ” (មានន័យថា មានការពាក់ព័ន្ធពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល) ដើម្បីមើលការខុសត្រូវលើការបោះឆ្នោតនានា រួមទាំងការជ្រើសរើស គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតផងដែរ។ ការចង់កម្រិតសិទ្ធិនយោបាយរបស់មន្ត្រីរាជការ និងមន្រ្តីយោធា គឺមានន័យស្មើនឹងការមិនទុកចិត្តអ្នកបោះឆ្នោត។
ចំពោះការនិយាយទាំងអម្បាលម៉ានរបស់ពួកគេអំពី “លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ” និង “សិទ្ធិមនុស្ស”បណ្តាអង្គការដែលប្រើប្រាស់ឈ្មោះថា “ERA” បានបង្ហាញឥរិយាបថប្រឆាំងប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាង ច្បាស់ក្រឡែត ដែលក្នុងនោះពួកគេបានចាត់តាំងខ្លួនឯងជាឥស្សរជន ដែលភាគច្រើនទទួលបានថវិកាពីបរទេស ក្នុងការធ្វើសេចក្តីសំរេចចិត្តសំខាន់ៗ ប៉ុន្តែគ្មានការទទួលខុសត្រូវ សូម្បីតែអនុសាសន៍របស់ខ្លួនដែលបានដកស្រង់ចេញពី “អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ” នោះ ក៏ចង់សំដៅថា ប្រជាជនសាមញ្ញគ្មានសិទ្ធិដឹងថាតើនរណាជាអ្នកស្នើច្បាប់ និងបញ្ញតិ្តច្បាប់ក្នុងនាមពួកគេនោះ៕
ដោយ Allen Myers
ERA aims to cut soldiers’ and civil servants’ rights
Most of the NGOs involved with the so-called Electoral Reform Alliance would describe themselves as supporters of human rights. It may therefore come as a surprise to some readers to discover that the report of the ERA released in early December firmly advocates curtailing the rights of Cambodians who serve in the armed forces or in the civil service.
It does this in two ways. First, it argues that the law already deprives the armed forces and civil servants of the right to participate in politics. Then, it argues that the “enforcement” of the law should be “strengthened” in ways that would severely limit armed forces’ and civil servants’ political rights.
It begins by quoting the law regarding civil servants: “Any civil servant shall be neutral when exercising his/her functions and shall forbid himself/herself to use his/her position and the State facilities to undertake the following political activities: to work for or against a political party and to work for or against a political candidate. Any behavior contrary to this Article shall constitute a transgression or a professional breach.” (p. 12)
That is pretty straightforward, as is the corresponding law for the military: “Military personnel shall be neutral in their functions and work activities, and the use of functions/titles and State’s materials for serving any political activities shall be prohibited.”
The laws forbid civil servants or armed forces to use state property or to perform their functions in a way that favours a political party. But neither civil servants nor military personnel are on duty 24 hours a day, seven days a week. The laws do not prohibit political activity during times when they are not performing their official duties. But the ERA report authors simply ignore the plain meaning of the laws they have quoted so they can pretend that CPP military personnel and civil servants are violating the law:
“The CPP has wide organizational party structures within the state administration and the police and military forces, counter to the law … [Provincial and district governors, department chiefs etc.] were assigned functions as civil servants and therefore were prohibited from taking part in any political party activity, but they were serving as heads of CPP committees and CPP committee members in a number of provinces and districts.”
“Prohibited from taking part in any political party activity”! This is pure invention by the ERA, and it is contrary to both Cambodian and international law.
Article 7.7 of the Regulations and Procedures for the Election of the Members of the National Assembly of the Fifth Mandate clearly states: “After or besides working hours or besides the official work capacity, civil servants, local authorities of all levels, royal armed forces, police and judicial officers may participate in campaign activities to support any political party or candidate, but shall not be in uniform and/or shall not carry weapons.”
And Article 25 of the International Covenant on Civil and Political Rights declares:
“Every citizen shall have the right and the opportunity, without any of the distinctions mentioned in article 2 and without unreasonable restrictions:
(a) To take part in the conduct of public affairs, directly or through freely chosen representatives;
(b) To vote and to be elected at genuine periodic elections which shall be by universal and equal suffrage and shall be held by secret ballot, guaranteeing the free expression of the will of the electors;
(c) To have access, on general terms of equality, to public service in his country.”
Contrary to this international covenant, the “human rights” NGOs of the ERA don’t want the armed forces and civil servants to enjoy normal political rights – ever. One of their “recommendations” is:
“The enforcement of laws guaranteeing the neutrality of judges, village chiefs, authorities, and armed forces personnel (including police) should be strengthened in order to prevent them from participating actively in any political party activities and electoral campaigns, either during or after working hours (p. 14, my emphasis).”
Why should any Cambodian who joins the armed forces or gets a job as a civil servant have to give up the right to participate in political activity? If someone in such a position says to a family member, “I think the X Party deserves my vote”, would that person be removed from their position under the “strengthened enforcement” advocated by the ERA for the offence of participating in an electoral campaign? A right to vote that doesn’t include the right to discuss parties and political issues doesn’t mean very much.
As I pointed out in an earlier article, the ERA report is openly dismissive of elected bodies like commune councils, precisely because they are elected. It calls for “independent organisations” (meaning the NGOs involved) to take over various electoral functions, including selection of the NEC. The desire to restrict the political rights of civil servants and military personnel is quite consistent with this distrust of voters.
For all their talk about “democracy” and “human rights”, the organisations using the name ERA display a thoroughly anti-democratic attitude, in which a self-appointed elite, generally foreign-funded, makes the important decisions but takes no responsibility: even their recommendations are cited as coming simply from “independent observers”; ordinary people have no right to know who is proposing laws and regulations on their behalf.
By Allen Myers
Tuesday, February 11, 2014
ទស្សនៈ តើ ERA លាតត្រដាងអំពើហឹង្សា និងការរើសអើងជាតិសាសន៍របៀបណា?
ក្នុងអត្ថបទមុនៗស្តីពីរបាយការណ៍របស់អង្គការដែលគេហៅថា សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ស្អី នោះ ខ្ញុំបានទាញការចាប់អារម្មណ៍ទៅលើការមួលបង្កាច់ និងការផ្តល់យោបល់ក្លែងបន្លំ ក៏ដូចជាការសន្និដ្ឋានមិនត្រឹមត្រូវមួយចំនួន។ អ្នកអានដែលពុំសូវខ្វល់ខ្វាយប្រហែលចាត់ទុកកំហុសជាច្រើនក្នុងរបាយការណ៍នោះមិនមែនបណ្តាលមកពីចេតនាអាក្រក់ដែលគិតទុកជាមុននោះទេ ប៉ុន្តែមកពីការខ្វះសច្ចធម៌ ឬភាពអវិជ្ជារបស់អ្នកសរសេរប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែក្នុងអត្ថបទនេះ ខ្ញុំនឹងផ្តោតសំខាន់ទៅលើទិដ្ឋភាពមួយនៃរបាយការណ៍នោះ ដែលមិនបានបន្សល់ទុកចន្លោះប្រហោងដែលគួរឱ្យសង្ស័យមិនចង់ជឿនោះឡើយថា វាគឺជាអំពើនៃការក្លែងបន្លំពេញបន្ទុក ដោយ គ្មានសម្បជញ្ញៈពីសំណាក់ NGOs មួយចំនួន ដែលប្រើប្រាស់ឈ្មោះរបស់ ERA ដើម្បីវាយប្រហារមកលើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែ កក្កដា។
នៅទំព័រទី៤៥នៃរបាយការណ៍របស់ ERA មានវគ្គមួយសរសេរថា៖ «ក្នុងខេត្តកណ្តាលដែលស្ថានីយ៍ បោះឆ្នោតលេខ ១២០៤ ត្រូវបានបិទមុនពេល ដោយសារតែអំពើហឹង្សានោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវការ តែ ១៦៦សម្លេង ប៉ុណ្ណោះដើម្បីទទួលបានអសនៈមួយបន្ថែមទៀត ហើយប្រជាជន២០០នាក់ ដែលបានចុះ ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតក្នុងស្ថានីយ៍១២០៤នេះ មិនអាចបោះឆ្នោតបាន។
យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិករដ្ឋសភា មាត្រា១១១ ប្រសិនបើមានភាពមិន ប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោតឡើងវិញគួរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុង រយៈពេល៨ថ្ងៃ»។
វាក្យខ័ណ្ឌមួយនេះ ត្រូវបានសរសេរដោយប្រើពាក្យពេជន៍យ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែង។ វាមិនបាននិយាយ ដោយត្រង់ទេថា គណបក្សប្រជាជនបានប្រើប្រាស់អំពើហឹង្សាដើម្បីបញ្ឈប់ប្រជាជនមិនឱ្យបោះឆ្នោតនៅ ឯស្ថានីយ៍បោះឆ្នោតលេខ១២០៤ ហើយការធ្វើដូច្នេះប្រហែលចង់មិនឱ្យមានអាសនៈមួយបន្ថែមសំរាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ប៉ុន្តែនោះ ច្បាស់ណាស់គឺជាអ្វីដែលអ្នកអានមិនមានប្រភពព័ត៌មានផ្សេងទៀត ក្នុង រឿងនៅស្ថានីយ៍ ១២០៤ នេះ នឹងត្រូវយល់ឃើញដូច្នេះ។ ហេតុផលដែល ERA មិនបាននិយាយអំពីបញ្ហានេះ ដោយត្រង់នោះ គឺថាអ្នកសរសេររបាយការណ៍នេះដឹងថាប្រសិនបើគេនិយាយដោយត្រង់វានឹងងាយស្រួលឱ្យគេ ដឹងថាពួកគេនិយាយកុហក។ ដូច្នេះ ពួកគេបានរៀបចំឃ្លានៃការនិយាយកុហករបស់ពួកគេនៅក្នុងលក្ខណៈ មួយ ដែលប្រសិនបើចាំបាច់អាចឱ្យពួកគេអះអាងថា៖ ទេ ទេ នោះមិនមែនជាអ្វីដែលយើងចង់មានន័យទេអ្នកយល់ច្រឡំហើយ។
អ្វីដែល ERA ដឹង ប៉ុន្តែមិនបានប្រាប់ទៅអ្នកអាននោះគឺថា គណបក្សប្រជាជនមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹង អំពើហឹង្សានៅស្ថានីយ៍១២០៤ ដែលមានទីតាំងនៅឃុំស្អាងភ្នំ ស្រុកស្អាង នោះទេ។ អំពើហឹង្សានៅទីនោះបានកើតចេញពីហ្វូងមនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់មួយក្រុម ដែលត្រូវបានញុះញង់ដោយវោហាសាស្ត្ររបស់មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ យោងតាមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតមួយរូបមកពីមូលនិធិ Heinrich Boll បានឱ្យដឹងថា៖ «មនុស្សមួយក្រុមធំ» ដែលបានបោះឆ្នោតរួចហើយនៅតែស្ថិតនៅឯស្ថានីយ៍បោះឆ្នោតនោះ។ (នេះជាអ្វីដែល សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា បានទទូចជាសាធារណៈឱ្យអ្នកគាំទ្ររបស់ពួកគេធ្វើ)។ ហ្វូងមនុស្សឥត សណ្តាប់ធ្នាប់មួយក្រុមនេះ បន្ទាប់មកបានរារាំងមិនឱ្យអ្នកត្រូវបោះឆ្នោតដទៃទៀតចូលទៅក្នុងស្ថានីយ៍បោះ ឆ្នោតបាន។(សូមមើល http://www.boell.de/en/node/277689)
អ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតមួយរូបមកពីមូលនិធិ Heinrich Boll នេះ បាននិយាយថា ក្រុមមនុស្ស ឥតសណ្តាប់ធ្នាប់នោះបានចោទប្រកាន់ថា អ្នកបោះឆ្នោតដែលពួកគេរាំរាំងនោះ មិនត្រូវបានចុះឈ្មោះនៅក្នុងមូលដ្ឋានទេ។ ប៉ុន្តែមធ្យោបាយតែមួយគត់ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីបញ្ហានេះ គឺគួរត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេចូលក្នុង ស្ថានីយ៍បោះឆ្នោត ហើយបន្ទាប់មកពិនិត្យឈ្មោះពួកគេជាមួយនឹងបញ្ជីបោះឆ្នោត ដែលនេះជាអ្វីដែលតំណាងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរត្រូវអាចធ្វើទៅកើត ប្រសិនបើពួកគេមានការសង្ស័យអំពីអ្នកបោះឆ្នោតណាម្នាក់។ ហើយទោះបីជាអង្គការលីកាដូ បានព្យាយាមប្រើប្រាស់ឧប្បទ្ទវហេតុនេះប្រឆាំងទៅនឹងអាជ្ញាធរ គ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតក៏ដោយ ក៏អ្នកសង្កេតការណ៍របស់អង្គការនេះ បានរកឃើញថា អ្នកបោះឆ្នោតដែល ត្រូវបានរារាំងទាំងនោះ តាមការពិតមានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតខេត្តកណ្តាល។ ពួកគេគឺជាកម្មករនៅ ឯកន្លែងជីករ៉ែមួយក្នុងមូលដ្ឋាន ដែលពីមុនបានបោះឆ្នោតក្នុងខេត្តផ្សេងៗដែលជាទីកន្លែងកំណើតរបស់ពួក គេប៉ុន្តែបានចុះឈ្មោះក្នុងខេត្តកណ្តាល ពីព្រោះថៅកែរបស់ពួកគេបានបដិសេធមិនឱ្យពួកគេឈប់សម្រាក ច្រើនថ្ងៃ ដើម្បីត្រឡប់ទៅបោះឆ្នោតនោះទេ។ មិនមានអ្វីមិនត្រឹមត្រូវនោះទេដែលអ្នកបោះឆ្នោតបានផ្លាស់ប្តូរ ការចុះឈ្មោះមកកាន់ខេត្តដែលពួកគេកំពុងធ្វើការ។
ជាងនេះទៀត ស្ថានីយ៍១២០៤ មិនមែនជាស្ថានីយ៍តែមួយដែលប្រជាជនត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យបោះ ឆ្នោតនោះទេ ប៉ុន្តែ ERA ស្ងប់ស្ងាត់យ៉ាងចម្លែកអំពីឧប្បទ្ទវហេតុទាំងនេះផ្សេងទៀត។
ឧទាហរណ៍ ក្រោយការបោះឆ្នោតបន្តិច សារព័ត៌មានអង់គ្លេស The Guardian បានព័ណ៌នាអំពីក្រុម មនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់នៃអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានរារាំងជនជាតិភាគតិចវៀតណាមដែល ជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងបានចុះឈ្មោះត្រឹមត្រូវក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត។ អ្នករាយការណ៍ព័ត៌មាននោះ បាន សម្ភាសន៍មនុស្សម្នាក់នៃប្រជាជនដែលត្រូវបានគេរារាំងមិនឱ្យបោះឆ្នោត ជាស្ត្រីដែលមានអាយុ៦០ឆ្នាំ គាត់ បានកើតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងគ្រួសារមួយដែលបាននៅកម្ពុជាច្រើនជំនាន់មកហើយ។ គាត់បានប្រាប់ទៅអ្នក សារព័ត៌មានរូបនោះថា «យុវជនគណបក្សប្រឆាំងបានរារាំងយើង ដោយស្រែកថា យួន! យួន! ចេញទៅ! កុំ ឱ្យពួកគេបោះឆ្នោត ខ្ញុំបានព្យាយាមចូលទៅបោះឆ្នោតបីដងដោយមានការជួយពីមន្ត្រីប៉ូលីស ប៉ុន្តែមិនអាច បោះបានទេ»។
នៅចម្ងាយតែ ៧ ឬ៨ គីឡូម៉ែត្រខាងកើតស្ថានីយ៍១២០៤ ស្ថានីយ៍នៅឯខេត្តកណ្តាល ក្នុងឃុំត្រើយ ស្លា ស្រុកស្អាង បានត្រូវឡោមព័ន្ធទៅដោយក្រុមមនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រកាន់ជាតិសាសន៍មួយក្រុមទៀត។យោងតាមសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ចុះថ្ងៃទី ២៩ ខែ កក្កដា «ក្នុងចំណោមគ្រួសារជនជាតិភាគ តិចវៀតណាម១៥គ្រួសារ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវមានតែ៥គ្រួសារប៉ុណ្ណោះអាចធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ហ្វូងមនុស្សប្រកបដោយកំហឹងទាំងនោះ... ដើម្បីបោះឆ្នោត»។ អត្ថបទនោះបានដកស្រង់សម្តីអ្នកនេសាទ មួយរូប ដែលត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យបោះឆ្នោតថា៖ «ពួកយើងភាគច្រើនបានរស់នៅទីនេះបីជំនាន់មកហើយ។ ខ្ញុំមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ហើយឈ្មោះរបស់ខ្ញុំមាននៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ខ្ញុំជាពលរដ្ឋមួយរូប ហេតុអ្វី ខ្ញុំមិនអាចបោះឆ្នោតបាន?
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាជនជាតិភាគតិចវៀតណាមមួយរូបទៀត ដែលជាស្ត្រីអាយុ៣៨ឆ្នាំ ដែលបានរស់នៅក្នុងភូមិតាំងពីឆ្នាំ១៩៨០ មក ត្រូវបានរារាំងដោយក្រុមមនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រកបដោយកំហឹងនៅពេលដែលគាត់ព្យាយាមធ្វើដំណើរលើកទី១ ដើម្បីទៅបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែក្រោយមកគាត់បានបោះឆ្នោត ដោយមានការជួយពីប៉ូលីស៖ «ខ្ញុំបានទៅម្តងទៀតនៅម៉ាង៨ព្រឹក ហើយប៉ូលីសនៅទីនោះបានជួយខ្ញុំ។ប៉ូលីសបានប្រាប់ពួកគេថា ខ្ញុំមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ហើយបាននាំខ្ញុំចូលទៅ។ ខ្ញុំញ័ររន្ធត់ដោយការភ័យខ្លាច។»
អង្គការលីកាដូ ក៏បានដឹងអំពីអំពើហឹង្សាប្រកាន់ជាតិសាសន៍នៅឃុំត្រើយស្លានេះដែរ ហើយបានរាយ ការណ៍ថា៖ «...ក្រុមដ៏ធំមួយដែលមានប្រជាជនមូលដ្ឋានរាប់រយនាក់ បានរារាំងប្រជាជនមិនឱ្យបោះឆ្នោត ដោយសារតែប្រជាជនទាំងនោះត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយមើលទៅ ថាជាជនជាតិភាគតិចវៀតណាម។ អ្នក ជិតខាងម្នាក់នៃអ្នកដែលត្រូវបានគេរារាំងមួយរូបបានថ្លែងថាបុរសដែលត្រូវបានគេរារាំងនេះ គឺជាអ្នករស់នៅ ក្នុងតំបន់នេះយូរយាណាស់មកហើយ។ ប្រជាជនមូលដ្ឋានក្នុងស្ថានីយ៍នេះបានសម្តែងមតិថា ពួកគេបានរារាំង ប្រជាជនដែលពួកគេសង្ស័យមិនឱ្យបោះឆ្នោត ដោយសារតែរូបរាងប្រជាជនទាំងនោះ ដូចជាជនជាតិភាគតិច វៀតណាម»។
អ្នកសង្កេតការណ៍មកពីអង្គការលីកាដូ ក៏បានកត់សម្គាល់អំពីឧប្បទ្ទវហេតុស្រដៀងគ្នានេះ នៃក្រុមមនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រកាន់ជាតិសាសន៍ ដែលបានរារាំងអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងខ័ណ្ឌឬស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញស្រុកលើកដែក ខេត្តកណ្តាល និងស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង។
អង្គការលីកាដូ គឺជាអង្គការមួយនៃអង្គការនានាដែលរួមចំណែកក្នុងរបាយការណ៍របស់ ERA ដូច្នេះ ERAមិនអាចអះអាងថាមិនបានដឹងឮអំពីរឿងរ៉ាវនៃក្រុមមនុស្សដែលរារាំងពលរដ្ឋខ្មែរមិនឱ្យបោះឆ្នោតទាំង នេះទេ។ ប៉ុន្តែការលើកឡើងតែមួយអំពីអំពើហឹង្សាក្នុងការបោះឆ្នោតនៃរបាយការណ៍នេះមានន័យមិនស្មោះត្រង់ ថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាជនរងគ្រោះនៃអំពើហឹង្សាជាជាងជាអ្នកបង្កឱ្យមានអំពីហឹង្សា។ ពាក្យ «ការ រើសអើងជាតិសាសន៍» ឬ «អ្នករើសអើងជាតិសាសន៍» មិនមាននៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ ERA នោះទេ។
គ្មាននរណាដឹងច្បាស់អំពីថាតើប្រជាជនខ្មែរត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យបោះឆ្នោតនៅឯស្ថានីយ៍ ១២០៤ ត្រើយស្លា និងកន្លែងផ្សេងទៀត នឹងបានបោះឆ្នោតដោយបែបណាទេ ប្រសិនពួកគេអាចចូលទៅបោះឆ្នោត បាននោះ។ ប៉ុន្តែច្បាស់ណាស់ថា ពួកប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋនោះបានគិតថា អ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះមិនមែនជា អ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ ដែលនេះជាមូលហេតុដែលពួកគេរារាំងអ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះ។
ផ្ទុយទៅវិញ របាយការណ៍របស់ ERA តវ៉ាថា អំពើហឹង្សាគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅឯស្ថានីយ៍ ១២០៤ គួរតែជាហេតុផលមួយដើម្បីធ្វើការបោះឆ្នោតឡើងវិញ ដែលផ្តល់ឱកាសឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើទង្វើនោះម្តងទៀត។ ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតាមពីក្រោយតែ ១៦៦សម្លេង ប្រហែលជាក្នុងការបោះឆ្នោតម្តងទៀត ក្រុមមនុស្សឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រកាន់ជាតិសាសន៍អាចនឹងរារាំងអ្នកបោះឆ្នោតដែលសង្ស័យ ថា ជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន១៦៧នាក់បន្ថែមទៀត។ ហើយប្រសិនបើពួកគេមិនទទួលជោគជ័យទៀត ERAអាចនឹងនិយាយថាអំពើហឹង្សាក្នុងការបោះឆ្នោតឡើងវិញតម្រូវឱ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញម្តងទៀត។
ទាំងអ្វីដែលជាការផ្តល់មតិ និងអ្វីដែលខ្លួនមិនបាននិយាយក្នុងរបាយការណ៍របស់ ERA គឺជាការ ការពារដោយឥតអៀនខ្មាស់ និងគួរឱ្យអៀនខ្មាស់ចំពោះអំពើហឹង្សាប្រកាន់ជាតិសាសន៍។ ភាពមិនស្មោះត្រង់យ៉ាងច្បាស់ក្រឡែតរបស់របាយការណ៍ ទៅលើបញ្ហានេះពិតជានិយាយប្រឆាំងទៅនឹងលទ្ធភាពដែលថាកំហុសឆ្គងយ៉ាង សន្ធឹកសន្ធាប់របស់ខ្លួនគ្រាន់តែជាកំហុសដ៏ស្មោះត្រង់ប៉ុណ្ណោះ។
ដោយ Allen Myers
Subscribe to:
Posts (Atom)