(Video) Remarks of Samdech Moha Borvor Thipadei HUN MANET, in the Eightieth Session of the UN-ESCAP “Leveraging Digital Innovation for Sustainable Development in Asia and the Pacific”, Bangkok, 22 April 2024

 

 សន្ទរកថាទាំងស្រុងរបស់ សម្តេចមហាបវរធីបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅក្នុងពិធីបើកសន្និបាតលើកទី៨០ របស់គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ចសម្រាប់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក (UN-ESCAP) នៅទីក្រុងបាងកក ព្រះរាជាណាចក្រថៃ, ថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ 

Remarks of Samdech Moha Borvor Thipadei HUN MANET, Prime Minister of the Kingdom of Cambodia, in the Eightieth Session of the UN-ESCAP “Leveraging Digital Innovation for Sustainable Development in Asia and the Pacific”, Bangkok, 22 April 2024

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអញ្ជើញចាកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញហើយ ដើម្បីចូលរួមថ្លែងសុន្ទរកថាពិសេស ក្នុងពិធីបើកសន្និបាតលើកទី៨០ របស់ UN-ESCAP នៅប្រទេសថៃ

(ភ្នំពេញ)៖ នៅវេលាម៉ោង៨ព្រឹក ថ្ងៃចន្ទ ១៤កើត ខែចេត្រ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស.២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានអញ្ជើញចាកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញហើយ ដើម្បីអញ្ជើញចូលរួមថ្លែងសុន្ទរកថាពិសេស​នៅក្នុងពិធីបើកសន្និបាតលើកទី៨០ របស់គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច សម្រាប់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក (the Economic and Social Commission for Asia and the Pacific- ESCAP)។

យោងតាមក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានឱ្យដឹងថា ការអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថានេះ ធ្វើឡើងតបតាមការអញ្ជើញរបស់ លោកស្រីបណ្ឌិត អាមីដា សាលស៊ីអាហ៍ អាលីសចាបាណា អគ្គលេខាធិការរងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងជាប្រធានគណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ចសម្រាប់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក។

ក្រសួងការបរទេស បានឱ្យដឹងថា អញ្ជើញអមដំណើរសម្ដេចធិបតី រួមមាន លោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក លី ធុច ទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិអេស្ដាប់ និងលោក ជា វ៉ាន់ដេត រដ្ឋមន្តី ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ព្រមទាំងមន្ត្រីសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀតនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

ក្រោមប្រធានបទ «ការប្រើប្រាស់នវានុវត្តន៍ឌីជីថលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព ក្នុងតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក» សន្និបាតប្រចាំឆ្នាំនេះនឹងពិភាក្សាអំពីសក្តា​នុ​ពល​នៃបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងវិធីសាស្ត្រពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ក្នុងការ​ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាសកលដែលកំពុងកើតមាន និងការពន្លឿនការសម្រេចឱ្យបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព

ប្រមុខការទូតកម្ពុជា-ចិន វាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងប្ដេជ្ញាជំរុញបន្ថែម

នាថ្ងៃទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្តម សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានអញ្ជើញជួបពិភាក្សាការងារទ្វេភាគី ប្រកបដោយផ្លែផ្កាជាមួយឯកឧត្តម វ៉ាង យី (WANG Yi) សមាជិកការិយាល័យនយោបាយ ប្រធានការិយាល័យគណកម្មការកិច្ចការបរទេស នៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តចិន និងជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ក្នុងអំឡុងទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជារយៈពេល៣ថ្ងៃ។

ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ភាគីទាំងពីរ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរីកចម្រើនខ្លាំងក្លាលើគ្រប់វិស័យនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងការកសាងសហគមន៍វាសនារួមកម្ពុជា-ចិន ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ កម្រិតខ្ពស់ និងស្ដង់ដារខ្ពស់។ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានយល់ស្របអំពីសារៈសំខាន់នៃការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ច និងជំនួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាយ៉ាងសកម្ម និងញឹកញាប់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីជំនឿទុកចិត្តផ្នែកនយោបាយខ្ពស់ និងមិត្តភាពរឹងមាំដូចដែកថែបរវាងប្រទេសទាំងពីរ។

ក្រសួងការបរទេស បានបញ្ជាក់ថា ការបន្តជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ ការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានៃ «ច្រករបៀងឧស្សាហកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា» និង «ច្រករបៀងមច្ឆា និងអង្ករ» ព្រមទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពល សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម ក៏ត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សា និងការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈគ្នាលើបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដែលជាកង្វល់រួមផងដែរ៕

ការចូលរួមសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតនៅម៉ាល់ឌីវ នឹងជួយឱ្យ គ.ជ.ប កម្ពុជាទទួលបានបទពិសោធន៍ថ្មីៗ

លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ ប្រធានក្រុមប្រតិកម្មព័ត៌មាន គ.ជ.ប បានគូសបញ្ជាក់ថា ការចូលរួមសង្កេតការណ៍ការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសម៉ាល់ឌីវ ដែលធ្វើឡើងក្នុងក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺដើម្បីដកស្រង់យកបទពិសោធន៍ដែលអាចរៀនសូត្របានរវាងគ្នាទៅវិញទៅមកនិយាយជារួម និងនិយាយដោយឡែកគឺដើម្បីទទួលយកនូវអ្វីដែលល្អនិងថ្មីសម្រាប់ក្របខណ្ឌ គ.ជ.ប កម្ពុជា។

ការបញ្ជាក់របស់លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ បែបនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន មុនពេលចេញដំណើរទៅចូលរួមសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនៅប្រទេសម៉ាល់ឌីវ នារសៀលថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ គ.ជ.ប រូបនេះ បានបន្តថា នៅក្នុងសតវត្សនេះគេមិនអាចធ្វើការដោយគ្មានដៃគូបានទេ ពិភពលោកបើកទូលាយ គ្មានជញ្ជាំងនោះទេ ដូច្នេះការរៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក គឺដើម្បីស្ថាបនាគ្នា និងគឺជារឿងមួយដ៏ល្អ៕

កន្លែងវិបស្សនាថ្មីនៅលើភ្នំគិរីរម្យ ជាគោលដៅទេសចរណ៍លំហែបៃតងមួយដ៏ទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកប្រតិបត្តិសាសនា

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន បានលើកឡើងថា កន្លែងវិបស្សនាថ្មីនៅលើភ្នំគិរីរម្យនេះ គឺជាគោលដៅទេសចរណ៍លំហែបៃតង ដែលសក្តិសមបំផុតសម្រាប់អ្នកប្រតិបត្តិសាសនា និងជាកន្លែងអ្នកទេសចរណ៍ដែលជួយឱ្យចិត្តស្អាត ពោលគឺស្អាតទាំងគំនិត ស្អាតទាំងបរិស្ថានខាងក្រៅ ជាមួយនិងធម្មជាតិដ៏ស្រស់ត្រកាលព័ទ្ធជុំវិញ។ 

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត បានលើកឡើងដូចនេះនៅក្នុងឱកាសអញ្ជើញដឹកនាំប្រតិភូក្រសួងបរិស្ថាន ចុះពិនិត្យការសាងសង់កន្លែងវិបស្សនាថ្មីនៅក្នុងបរិវេណមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ព្រះពុទ្ធសាសនាកម្ពុជា លើឧទ្យានជាតិព្រះសុរាម្រឹតកុសុមៈ «គិរីរម្យ» នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ម្សិលមិញនេះ។

ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការរៀបចំសាងសង់ទីកន្លែងសមាធិនេះឡើង គឺដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីមាគ៌ាព្រះពុទ្ធសាសនា វប្បធម៌ និងបង្ហាញអំពីធនធានធម្មជាតិ ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងជីវិតប្រចាំថ្ងៃដែលប្រកបទៅដោយធម៌សណ្ដោស កសាងសន្តិភាពផ្លូវចិត្តឱ្យរឹងមាំ តាមរយៈការសិក្សាធម៌វិន័យរបស់ព្រះពុទ្ធ ដែលផ្តោតសំខាន់លើភាពល្អបរិសុទ្ធ ភាពស្អាតនៃចិត្ត ស្របតាម «យុទ្ធសាស្រ្តចក្រាវិស័យបរិស្ថាន ឆ្នាំ២០២៣-២០២៨»។

គម្រោងទេសចរណ៍លំហែបៃតង គឺជាយុទ្ធសាស្រ្តចម្បងមួយរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ផ្ដើមចេញពីការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តចក្រាវិស័យបរិស្ថាន ដែលបានបានផ្តោតលើមុំយុទ្ធសាស្ត្រចំនួន៣ គឺ «ស្អាត បៃតង និងចីរភាព»។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះបានយកចិត្តទុកដាក់លើការអភិរក្សបរិស្ថាន វប្បធម៌ ជំនឿសាសនា និងធនធានធម្មជាតិ ព្រមទាំងជួយលើកកម្ពស់សោភ័ណភាពតំបន់ធម្មជាតិ និងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍ តាមតំបន់ការពារធម្មជាតិទៀតផង ពីព្រោះថាការសាងសង់នេះគឺទុកសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ជូនពួកគាត់អាចរកប្រាក់ចំណូលបានបន្ថែម ព្រមទាំងអាចរក្សាបាននូវភាពថ្លៃថ្នូរដែលជាទំនៀមទម្លាប់របស់ប្រជាជាតិខ្មែរតាំងពីដូនតាផងដែរ។

សូមបញ្ជាក់ថា កន្លែងសមាធិដ៏ទំនើបមួយនៅកម្ពុជានេះ បាផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតឡើងដោយឯកឧត្តមបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត ដោយបានសង់ឡើងជាតង់សម្រាប់សម្រាកតាមស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ និងបានគិតគូរយ៉ាងល្អិតល្អន់សម្រាប់កន្លែងសមាធិ និងបរិស្ថានជុំវិញ ដោយមានមុងការពារពីការរំខានពីសត្វល្អិត ជួយឱ្យមានភាពស្ងប់សុខ ងាយស្រួលដល់ការស្វាធ្យាយ និងសម្អាតចិត្តឱ្យបានស្អាតល្អផូរផង់។ 

បច្ចុប្បន្នគម្រោងនេះបានបញ្ចប់ការសាងសង់កន្លែងសមាធិចំនួន១០កន្លែង ព្រមទាំងកាំជណ្តើរឡើងភ្ជាប់ទៅកាន់ទីតាំងទាំងនោះផងដែរ។ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តី បានណែនាំដល់ក្រុមការងារសាងសង់ ឱ្យបន្តយកចិត្តទុកដាក់បង្កើតជាសួនច្បារដែលត្រូវដាំដុះផ្កានិងដើមឈើលម្អបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើនសោភ័ណភាព និងបរិយាកាសឱ្យបានល្អថែមមួយកម្រិតទៀត

សម្រង់ប្រសាសន៍សម្តេច​មហា​បវរ​ធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត, សម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ អគារមជ្ឈមណ្ឌលផ្តល់​សេវាវះកាត់នៃមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាប

 [ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ១]

អម្បាញ់ម៉ិញបានជួបជាមួយអ៊ំពូមីង អ្នកគ្រូពេទ្យលោកគ្រូពេទ្យ មានអារម្មណ៍ថាដូចចូលឆ្នាំមិនទាន់ចប់ … សូមកោតសរសើរដល់រដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់នៅក្នុងខេត្ត ជាពិសេសទីរួមខេត្តតែម្តងដែលបានរៀបចំពិធីសង្ក្រាន្តចូលឆ្នាំថ្មីដោយជោគជ័យ ហើយរលូន មានភាពសប្បាយរីករាយអធិកអធម។ គេសួរថាហេតុអីបានអត់ធ្វើអង្គរសង្រ្កាន្តឆ្នាំនេះ? (មិន)ចាំបាច់រៀបចំអង្គរសង្រ្កាន្តទេ។ អង្គរសង្រ្កាន្តឬមួយក៏សង្រ្កាន្តសៀមរាប សង្រ្កាន្តកំពង់ធំ សង្រ្កាន្តអី គឺធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមអបអរសាទរ។ សំខាន់គឺការរៀបចំប្រព្រឹត្តទៅដោយសប្បាយរីក​រាយគ្មានបញ្ហាអ្វីកើតឡើង។ ខ្ញុំសូមអរគុណ ហើយក៏សូមអបអរសាទរចំពោះជោគជ័យរបស់ខេត្តនៅក្នុងការដំណើរការនៃការរៀបចំនេះ ជាការរួមគ្នារបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើង។

(១) អគារមជ្ឈមណ្ឌលផ្តល់​សេវាវះកាត់នៃមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាប ជាកាដូឆ្នាំថ្មីពីប្រជាជនជប៉ុន

សម្រាប់ការសម្ពោធថ្ងៃនេះយើងក៏អាចចាត់ទុកថាជាសមិទ្ធផលឆ្នាំថ្មី ព្រោះជាសមិទ្ធផលធំមួយនៅក្នុងវិស័យសុខាភិបាលសម្រាប់ប្រជាជនខេត្តសៀមរាប និងប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅជុំវិញនេះ ដែលនឹងប្រើប្រាស់សេវាវះកាត់ហើយក៏សូមអរគុណដល់ឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងតាមរយៈឯកឧត្តអគ្គរដ្ឋទូត ផ្តាំអរគុណដល់រដ្ឋាភិបាលនិងប្រ​ជាជនជប៉ុន ដែលសមិទ្ធផលនេះកើតឡើងគឺដោយសារការជួយរបស់រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនជប៉ុន។ យើងអាចចាត់ទុកថាជាកាដូឆ្នាំថ្មីរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាពីប្រជាជនជប៉ុន។ សមិទ្ធផលសុខភាពនេះគឺព្យាបាលម្នាក់សប្បាយរាប់លាននាក់។ បើម្នាក់ជា ខ្លួនឯងសប្បាយចិត្តគ្រួសារសប្បាយចិត្ត ហើយមានសុភមង្គល បើប្រជាពលរដ្ឋយើងមានសុខភាពល្អ ប្រទេសជាតិមានកម្លាំងពលកម្មដែលរឹងមាំជួយប្រទេសជាតិ។ អញ្ចឹងរីកចម្រើនធំ។ សមិទ្ធផលនៅក្នុងវិស័យសុខាភិបាលនេះគឺមានសារៈសំខាន់។

(២) ​ជាមួយការបំពាក់សមត្ថភាពវះកាត់កម្រិតខ្ពស់ មន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាបអាចវះកាត់ខួរក្បាលបាន

ខ្ញុំសូមអបអរសាទរជូនចំពោះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តសៀមរាប និងបណ្តាខេត្តនៅជុំវិញ ដែល(ទទួលបាននូវ)សេវាមួយចំនួន ក្រោយពីការរៀបចំនិងបំពាក់សមត្ថភាពវះកាត់កម្រិតខ្ពស់នេះ ជាផលអត្ថប្រយោជន៍បន្ថែមទៀត ជាពិសេសការឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការព្យាបាលសុខភាព។ អម្បាញ់មិញ ឯកឧត្តមប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តបានរៀបរាប់អំពីសមត្ថភាពរបស់ពេទ្យនៅទីនេះ ដែលយើងអាចធ្វើការវះកាត់ខួរក្បាលបាន និងព្យាបាលវះកាត់គ្រឿងក្នុងមួយចំនួន វារលែងតែបេះដូង មហារីក ដែលយើងមិនទាន់ធ្វើ។ យើងនឹងបន្តជំហានទៅមុខទៀត។ មានសេ​វាព្យាបាលមួយចំនួននៅទីនេះ សេវាខ្លះគឺមិនអាចចាំយូរទេ ដូចជាដាច់សសៃឈាមមិនអាចចាំមួយម៉ោង ឬ ២ម៉ោងបានទេ។ (ពេលវេលាកំណត់ភាព)ខុសគ្នារវាងរស់និងស្លាប់។ អញ្ចឹង នេះគឺជាសមិទ្ធផលថ្មីសំរាប់ប្រជាពលរដ្ឋ … សង្ឃឹមថាមិនមានអ្នកឈឺច្រើន។ តែយើងបង្កា នៅក្នុងករណីដែលចាំបាច់ បើសិនជាមានតម្រូវការ។ អញ្ចឹងការកសាងពង្រឹងនូវសមិទ្ធផលសុខាភិបាលនេះសំខាន់។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ២]

(៣) លើកកម្ពស់សុខភាពមនុស្សជាគោលដៅចំបងដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព

ឯកឧត្ដម ឯកអគ្គរដ្ឋទូត មានប្រសាសន៍ត្រឹមត្រូវណាស់។ ការយកចិត្តទុកដាក់លើការពង្រឹងនិងលើកកម្ពស់សុខភាពមនុស្សជាគោលដៅចម្បងដែលអាចឲ្យយើងធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព។ ការអភិវឌ្ឍវិស័យសុខាភិបាលនេះសំខាន់ ហើយដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការរៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលទាំងធនធានមនុស្ស គ្រឿងបំពាក់ ហើយជាពិសេស សមត្ថភាពមន្ទីរពេទ្យយើងតែម្ដង។ នេះជាកិច្ចការសំខាន់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ សម្រាប់ការពង្រឹងសេវាសុខាភិបាល អភិក្រមមួយគឺការធ្វើទំនើបកម្មនិងលើកកម្ពស់សមត្ថភាពក្នុងការផ្ដល់សេវាជំងឺគ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេសជំងឺកម្រិតធ្ងន់​។ ជាច្រើនឆ្នាំណាស់មកហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលបានខិតខំអភិវឌ្ឍនិងបង្កើនសមត្ថភាពនេះ ជាពិសេសពេទ្យថ្នាក់ជាតិ ពេទ្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងការព្យាបាល និងបំពាក់ឧបករណ៍ទំនើប។ រីឯការបណ្ដុះបណ្ដាលពេទ្យ យើងក៏បានច្រើនដែលមានសមត្ថភាពជួយព្យាបាលជំងឺកម្រិតធ្ងន់និងស្មុគស្មាញ ជំងឺមហា​រីក និងការវះកាត់បេះដូង។

(៤) វេជ្ជសាស្ត្រកម្ពុជាវះកាត់ជោគជ័យ អាស្រ័យមានការបំពាក់ឧបករណ៍និងការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាព

កន្លែងខ្លះ ខ្ញុំសុំសរសើរ។ (ពាក់ព័ន្ធនឹង)ពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត កន្លងទៅយើងបញ្ជូន(និងព្យាបាល)អ្នកជំងឺបេះដូង។ មិនមែនមានបញ្ហាបេះដូង(ដោយឈឺចិត្ត) តាមអនឡាញនោះជារឿងមួយទៀត តែនេះជាអ្នកដែលមានជំងឺបេះដូង អាចជំងឺបេះដូងពីកំណើតឬ​មួយដោយមូលហេតុផ្សេងៗកន្លែងខ្លះធ្ងន់មែនទែន។ ធម្មតាមានការពិគ្រោះយោ​បល់​ពេទ្យរបស់យើង តាម teleconference អីផ្សេងៗ ដែលវាយតម្លៃពីពេទ្យក្រៅប្រទេសថា នៅសល់សមត្ថភាពដែលអាចវះកាត់ជោគជ័យតែ ២០% ទេ។ ពេលខ្លះ វាយតម្លៃរហូតដល់ពេទ្យនៅក្រៅប្រទេស​ ដូចជាពេទ្យនៅបា​រាំងថា ២០% តែពេទ្យបេះដូងរបស់យើងវះកាត់ដោយជោគជ័យ។ សំរាប់ការវះកាត់ជំងឺខួរក្បាល ភ្នែក ត្រចៀក បំពង់ក ក៏ដូចគ្នា (អាស្រ័យដោយ)យើងបំពាក់(ឧបករណ៍) និងការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាពបានច្រើន។

(៥) ពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាលនិងមន្ទីរពេទ្យ ដើម្បីលើកស្ទួយសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ

នេះគឺជាការលើកស្ទួយសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការពង្រឹង​វិស័យសុខាភិបាលនិងមន្ទីរពេទ្យ។ យើងក៏មានការបើកឲ្យចូលរួមពីវិស័យឯកជនផងដែរ ប៉ុន្តែទីនេះ ខ្ញុំនិយាយក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋ។ អញ្ចឹងការពង្រឹងសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ គឺត្រូវពង្រឹងពេទ្យ។ ពីដើមឡើយ យើងមានការព្យាបាលដោយទៅរកគ្រូផ្លុំ ការព្យាបាលបែបបុរាណ ឬមួយយ៉ាងណា។ កន្លងទៅ ដូចខ្ញុំឧស្សាហ៍លើក មានអ្នកជំងឺមួយចំនួនរត់ទៅរកព្រះសង្ឃ។ ព្រះសង្ឃប្រាប់ថា អា​ត្មាឈឺក៏រត់ទៅពេទ្យដែរ។ អញ្ចឹងចង់មិនចង់ ការព្យាបាលផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនេះជាកត្តាមួយដែលពិតប្រាកដដែលយើងអាចធ្វើបាន ហើយពង្រឹងបាន។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺការពង្រឹងសមត្ថភាព ហើយការពង្រីកនូវវិសាលភាព។

(៦) ពង្រីកសមត្ថភាពថែទាំនិងព្យាបាលហ្នឹងកន្លែង និងរុញសេវាកៀកទៅប្រជាពលរដ្ឋ

យើងមិនពង្រឹងតែមួយកន្លែងទេ។ យើងពង្រីកវិសាលភាព​ដោយរុញឲ្យកៀកនឹងប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះជាអភិក្រមក្នុងការពង្រីកសមត្ថភាពព្យាបាល។ ពង្រីកទាំងសមត្ថភាពនៅនឹងកន្លែង បានន័យថាពីមុន យើងអាចបាន ១០០គ្រែ ឥឡូវយើងអាចព្យាបាលឡើងដល់ ៣០០គ្រែ កន្លែងនេះអម្បាញ់មិញដូចជាបាន ២០០គ្រែបន្ថែមទៀត។ ​ថ្ងៃក្រោយអាចនឹងពង្រីកទៅជា ២តំបន់ … ប៉ុន្តែ (យើងក៏)ពង្រីកសមត្ថភាពដោយរុញឲ្យ(សេវាព្យាបាលនិងថែ​ទាំ)ទៅដល់មូលដ្ឋាន យើងមិនអាចប្រមូលផ្ដុំតែនៅរាជធានីភ្នំពេញនោះទេ។ ជំហានមួយ យើងធ្វើនៅថ្នាក់ជាតិ។ ឥឡូវយើងចាប់ផ្ដើមរុញឲ្យសេវាទៅដល់មូលដ្ឋាន ទៅតាមកម្រិតនិងសមត្ថភាពដែលយើងអាចធ្វើបាន។

(៧) បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ធ្វើទំនើបកម្ម បំពាក់បច្ចេកវិទ្យា ពង្រីកសេវាព្យាបាលនិងថែទាំសុខភាព

យើងអាចធ្វើការពង្រីក(សេវាព្យាបាលនិងថែទាំសុខភាព)តាមអភិក្រមបាន ដោយសារការពង្រឹងសមត្ថភាព ជាពិសេសទំនើបកម្ម និងការបំពាក់នូវសមត្ថភាពព្យាបាលជំងឺកម្រិតខ្ពស់ បច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ ដែលទាំងនេះមិនមែនជាងាយស្រួលទេ រាប់ទាំងការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស។ មានថវិកាទិញ ទិញម៉ាស៊ីន scanner មក។ ការផ្ញើ ត្រូវការពេល ៦ខែ ឬមួយឆ្នាំធ្វើបាន ប៉ុន្តែមិនអាចយកអ្នកឯកទេសធម្មតា មិនជំនាញទៅប្រើប្រាស់ scanner ទេ។ ក្នុងមួយឆ្នាំ អាចមានថវិការៀបចំនិងបំពាក់ bunker ព្យាបាលមហារីកបាន ប៉ុន្តែបើគ្មានពេទ្យឯកទេសជំ​នាញ យើងមិនអាច(ធ្វើអោយជោគជ័យទេ។ អញ្ចឹង ផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋាននៃតម្រូវការនិងពេលវេលាក្នុងការកសាងទាំងធនធានមនុស្ស ទាំងការបំពាក់ ទាំងថវិកា យើងត្រូវពិនិត្យមើលលទ្ធភាពជាក់ស្ដែង។

(៨) ជាគោលដៅ មន្ទីរពេទ្យគ្រប់ខេត្តមានសមត្ថភាពព្យាបាលនិងថែទាំសុខភាពកំរិតខ្ពស់ ចំពោះមុខពង្រឹងពេទ្យថ្នាក់តំបន់

ទៅថ្ងៃក្រោយ គោលដៅធំគឺយើងចង់ឲ្យគ្រប់ខេត្តទាំងអស់មានសមត្ថភាពកម្រិតខ្ពស់ ប៉ុន្តែតើយើងអាចពង្រីក(ក្នុងពេលតែមួយ)ក្នុង ២៥រាជធានី/ខេត្ត បានទេ? មិនទាន់បានទេ។ ជំហានដំបូងគឺពង្រីកពេទ្យតំបន់ … ជាជាងពង្រីកម្ដង ២៥(រាជធានី/ខេត្ត)។ យើងពង្រីកម្ដងអាច ១ ឬ ២ នៅជំហានដំបូង អាចមានតំបន់ ៥ ទៅ ៦ ដើម្បីទទួលបំ​ពេញឲ្យពេទ្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ … ហើយបានរៀបចំតាំងពីអាណត្តិមុន។ សម្ដេចតេជោ បានដាក់ចេញជាគោលការណ៍ជូន ឯកឧត្ដមសាស្រ្តាចារ្យ ម៉ម ប៊ុនហេង ដឹកនាំអនុវត្ត។ យើងបានរៀបចំគោលដៅ ដាក់នូវយុទ្ធសាស្រ្តនេះ។នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ឯកឧត្ដម រដ្ឋមន្រ្តី ឈាង រ៉ា ​ឯកឧត្ដមឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុន ក៏បានបញ្ជាក់ហើយថា សំរាប់ពេទ្យខេត្តសៀមរាបនេះ យើងបានឯកភាពគ្នានិងចុះកុងត្រារៀបចំជាពេទ្យតំបន់​ ដើម្បីធានាជួយរែកពន់(ការផ្តល់សេវាព្យាបាលនិងថែទាំសុខភាពនៃ)ពេទ្យនៅភ្នំពេញ ដោយរុញសេវាកម្រិតខ្ពស់​ឲ្យដល់កៀកប្រជាពលរដ្ឋ ជាជាងអ្នកសៀមរាបដឹកតាម Ambulance ៣ ឬ ៤ម៉ោង ទៅភ្នំពេញ … ឬអ្នកខេត្តកំពង់ធំ អ្នកខេត្តព្រះវិហារ (ដែលប្រើពេលច្រើនម៉ោង)ដឹកទៅដល់(ភ្នំពេញ)នោះពិបាក យើងអាចរុញមកទីនេះ ហើយអាចទទួលបានសេវា។

(៩) ឥណទានជប៉ុន ១៤១ លានដុល្លារ អភិវឌ្ឍពេទ្យតំបន់២ នៅសៀមរាបនិងកំពង់ចាម

កាលពីខែមីនាកន្លងទៅ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ តំណាងឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ចីឥណទានពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន តាមរយៈ JICA ចំនួន ១៤១ លានដុល្លារ ដើម្បីអភិវឌ្ឍពេទ្យតំបន់២ គឺមួយនៅខេត្តសៀម​រាប និងមួយទៀតនៅខេត្តកំពង់ចាម។ បន្ទាប់ពីគំរោងពីរនេះ យើងនឹងពង្រីកទៅតំបន់ផ្សេងទៀត មុននឹងឈានទៅដល់(គោលដៅមាន)តាមខេត្តនីមួយៗ។ តាមផែនការ គំរោងនឹងចាប់ផ្ដើមធ្វើនៅឆ្នាំនេះ ហើយនៅឆ្នាំ ២០៣០ ទីនេះនឹងអាចក្លាយទៅជា(មន្ទីរពេទ្យកំរិត)តំបន់ ។ ឥឡូវយើងឃើញអគារនេះរាងខ្ពស់។ បន្តិចទៀតនឹងទាបវិញហើយ ព្រោះគម្រោងថ្មីមានមួយ ៨ជាន់ និងមួយ ៥ជាន់ ហើយធំជាងនេះថែមទៀត។ មិនមែនធំតែអគារទេ តែមានការបំពាក់គ្រឿងឧបករណ៍ខាងក្នុងទៀតផង។ ចូលមក បងប្អូនអាចឃើញប៉ាណូនៅក្រៅ មានគ្រឿងបំពាក់ទំនើបប៉ុណ្ណេះ គ្រាន់បើហើយ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពេទ្យតំបន់យើងធ្វើហើយ នឹងមានការបំពាក់កាន់តែទំនើបជាងនេះទៅទៀត។

(១០) រៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលពេទ្យ ត្រៀមបម្រើការក្នុងមន្ទីរពេទ្យតំបន់

ក្រសួងសុខាភិបាលត្រូវរៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលពេទ្យឲ្យហើយ កុំចាំដល់ធ្វើអគារហើយ ទើបរៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលពេទ្យ។ បើ​មិនអញ្ចឹង នឹងត្រូវបញ្ជូនពេទ្យមកពីភ្នំពេញ ព្រោះមកកន្លែងនេះ ពាក្យថាតំបន់ មិនមែនតែខេត្តសៀមរាបទេ មានអ្នកព្រះវិហារ កំពង់ធំ ជួនកាលមកពីស្ទឹងត្រែង ឧត្ដរមានជ័យអី នឹងមកកន្លែងនេះ។ អញ្ចឹងបរិមាណច្រើន។ (សំរាប់មន្ទីរពេទ្យ)នៅស្រុកកោះធំ (ខេត្តកណ្តាល) ឯកឧត្ដម ឈាង រ៉ា បានទូរស័ព្ទមកប្រាប់ថា ពេទ្យនេះផ្តល់សេវាមិនមែនសំរាប់តែ​​អ្នកកោះធំទេ គឺមកពីបណ្តាឃុំ/ស្រុក និងខេត្តជុំវិញហ្នឹង។ ពេទ្យក៏យំ អ្នកជំងឺក៏យំ។ អ្នកជំងឺយំដោយសារសប្បាយចិត្តបានពេទ្យព្យាបាលអោយជា។ ឯពេទ្យ ម៉ោងធ្វើការវែងពេក ចាំបាច់ត្រូវខ្ចីពេទ្យខ្លះពីភ្នំពេញ។ អញ្ចឹង យើងមានពេលវេលារៀបចំរើសពេទ្យជំនាញត្រៀម ដើម្បីប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ ព្រោះតែពេលមន្ទីរពេទ្យបើកហើយ មានឧបករណ៍ហើយ ត្រូវមានពេទ្យដើម្បីព្យាបាលជូនប្រជាពលរដ្ឋ។

(១១) សមិទ្ធផលជាក់ស្ដែង ព្យាបាលមនុស្សម្នាក់ជា គ្រួសារមានសុភមង្គល ជាកម្លាំងរឹងមាំសំរាប់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ

ការត្រៀមលក្ខណៈទៅជាពេទ្យតំបន់ នឹងជាកាដូបន្ថែមទៀតសម្រាប់អ្នកសៀមរាប និងប្រជាជនប្រមាណ ៣លាននាក់ក្នុងខេត្តជុំវិញនេះ ជាសមិទ្ធផលដ៏ធំដែលយើងនឹងទទួលបាននៅក្នុងពេលមិនយូរខាងមុខ ជាការវិវឌ្ឍក្នុងវិស័យសុខាភិបាល។ នេះគឺជាសមិទ្ធផលពិត មិនចេញតែគោលនយោបាយនៅលើក្រដាសទេ គឺចេញលើដីតែម្ដង។ នេះជាសមិទ្ធផល(ផ្តល់សេវា)ព្យាបាលនៅកន្លែងនេះក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែសូមចែកការសប្បាយរីក​រាយទៅទូទាំងប្រទេស ដែលថា ព្យាបាលមនុស្សម្នាក់ជា ឲ្យមួយគ្រួសារមានសុភមង្គល ព្យាបាលមនុស្សមា្នក់មានសុខភាពល្អ ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិមានការរីកចម្រើន …។

(១២) មន្ទីពេទ្យតំបន់នឹងពង្រីកការគ្រប់គ្រងនិងផ្តល់សេវាវេជ្ជសាស្ត្រមានស្រាប់ បង្កើតសេវាឯកទេសថ្មី

តាមរបាយការណ៍ ក្នុងគម្រោងមន្ទីរពេទ្យតំបន់នោះ គឺ ទី១ ពង្រីកការផ្ដល់ភាពងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រង និងផ្ដល់សេវាវេជ្ជសាស្រ្តដែលមានស្រាប់ ឲ្យកាន់តែធំឡើង ដូចជាការបង្កើនចំនួនគ្រែអ្នកជំងឺជាដើម។ ទី២ បង្កើតសេវាឯកទេសថ្មីដែលមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងពេទ្យ ដូចជារុញសេវាព្យាបាលជំងឺវះកាត់បេះដូង ការវះកាត់សរសៃឈាមតាមគ្រប់មធ្យោបាយ សេវាព្យាបាលជំងឺមហារីក ព្យាបាលវះកាត់ និងប្រើថ្នាំគីមី … ដែលក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន បើត្រូវការព្យាបាលជំងឺនេះ បើមិនទៅប្រទេសជិតខាងគឺទៅភ្នំពេញ។ បន្តិចទៀតយើងបង្កើតនៅទីនេះ ក៏ដូចជានៅកំពង់ចាម អ្នកដែលនៅជុំវិញនឹងបានទទួលផល។ សេវាវះកាត់ធំៗ ស្មុគស្មាញដែលប្រើបច្ចេកវិទ្យាដូចជាវះកាត់ខួរក្បាល វះកាត់ទ្រូង សួត ដែលបានអនុវត្តហើយ ទៅមុខយើងនឹងបំពាក់ឧបករណ៍កាន់តែទំនើបនិងងាយស្រួល។ ការវះកាត់កាន់តែទំនើប វះកាត់ខ្លះគេលែងវះហើយ គេចោះកាត់ប្រមាត់អីហ្នឹង។ កាលមុនទាល់​តែបើកទ្រូង។ ឥឡូវចោះតែ ៣ រុន … បេះដូងអីឥឡូវគេរុញសរសៃ(ស្ទែន)ចូល។ ឥឡូវមិនដឹងម៉េចឱ្យតែងាកសួរសុទ្ធមានប៉ុន្មានគ្រាប់ក្នុងខ្លួនហើយ។ សួរទៅ ២គ្រាប់ អ្នកខ្លះ ៥គ្រាប់ … អញ្ចឹងទំនើបកម្មត្រូវតែធ្វើ ការនាំចូលនូវបច្ចេកវិទ្យាថ្មីដើម្បីជួយសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋយើងត្រូវតែធ្វើ។

(១៣) ទេវតាផ្តល់ការព្យាបាលជាសះស្បើយដោយការបន់ស្រន់ តាមរយៈគ្រូពេទ្យ

ការដាក់ទិសដៅធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលនេះធំណាស់។ គ្មានអីសំខាន់ជាងជីវិតទេ។ គ្មានអីមានតម្លៃជាជីវិតទេ។ ពេទ្យដើរតួនាទីរបស់ទេវតា ដោយសារអ្នកជំងឺ ប្រជាពលរដ្ឋទៅបន់ស្រន់ម្តងៗ សុំឱ្យតែសុខភាពល្អ។ បើសិនជាឪពុកម្តាយឈឺធ្ងន់ បន់ឱ្យតែគាត់ឆាប់ជា ឱ្យសង្គ្រោះជីវិត។ បើលឺតែគាត់មាន Cancer គឺព្រួយបារម្ភណាស់ បន់ឱ្យតែធ្វើម៉េចព្យាបាលឱ្យបាន។ អញ្ចឹង ពេទ្យឯកទេសនេះហើយគឺជាអ្នកដើរតួ។ ប្រជាពលរដ្ឋទៅបន់ព្រះមែន ប៉ុន្តែគាត់ក៏មកពេទ្យដែរ។ អញ្ចឹងព្រះឬមួយទេវតា អាចផ្តល់ការពិតបាន តាមរយៈគ្រូពេទ្យរបស់យើង។ រាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ទិសដៅនេះ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាព បង្កើនលទ្ធភាព បង្កើនប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈការវិនិយោគទៅលើការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ បំពាក់ឧបករណ៍ទំនើបស្រាវជ្រាវបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែម ជាទិសដៅសំខាន់។ ក្រៅពីនោះ យើងមានការពង្រឹងសេវាផ្សេងៗ ទៀត ដូចជា សេវាមន្ទីរពិសោធន៍កម្រិតខ្ពស់ ការជួសជុលនៅហ្នឹងកន្លែង … តែសំខាន់បំផុតគឺបង្កើតជាអត្ថប្រយោជន៍ពីការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ពីការបញ្ជូនអ្នកជំងឺផ្លូវឆ្ងាយ និងជួយសម្រាលសម្ពាធទៅពេទ្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ។

(១៤) មន្ទីរពេទ្យកាន់តែរវល់ដោយសារចំនួនប្រជាជនកើន និងវិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាលជួយមនុស្សឱ្យអាយុវែង

នៅរាជធានីភ្នំពេញ សូម្បីតែពេទ្យកាល់ម៉ែត ដែលធ្វើប៉ុន្មានជាន់ក្រោយហ្នឹងក៏ដាក់អត់គ្រាន់ដែរ។ នៅតែមានខ្វះបន្ទប់​ ព្រោះអ្នកជំងឺទៅច្រើន។ បើបានតាមតំបន់ហើយ ថ្ងៃក្រោយតាមខេត្តមួយៗ មានសមត្ថភាព ដើម្បីទទួលព្យាបាលមនុស្សកាន់តែច្រើន ម្យ៉ាងដោយសារចំនួនប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនដល់ ១៧លាននាក់។ យើងចេញពី ប៉ុល ពត មាន ៥លាននាក់ ឥឡូវមាន ១៧លាននាក់។ ខ្ញុំមិនអាចហាមប្រជាជនមិនឱ្យមានកូនទេ ហើយយើងមិនដាក់កំណត់ថាត្រូវតែមានកូន ១ កូន២ ឬ៣ ផាកវិន័យនោះទេ។ យើងលើកទឹកចិត្តត្រូវតែមានកូន។ ទី២ ដោយ​សារ​វិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាលរីកចម្រើន ប្រជាពលរដ្ឋយើងអាយុកាន់តែវែង។ អញ្ចឹងអ្នកកើតថ្មីក៏កើន ប្រជាពល​រដ្ឋយើងដែលទទួលបានការព្យាបាលជាប្រចាំក៏ធានា(សុខភាពនិងការរំពឹងរស់)។ ដូចនេះ យើងមានតម្រូវការគ្រប់កម្រិត ដោយសារបរិមាណកាន់តែច្រើន បូកផ្សំជាមួយគោលដៅនិងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលអា​ណត្តិទី៧ ដែលដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ/កម្មវិធីជាច្រើន ពង្រីកវិសាលភាពឈានទៅដល់ការគ្របដណ្តប់ជាសកលវិស័យសុខាភិបាល។

(១៥) ការធានានិងជម្រុញសេវាសុខាភិបាលទៅកៀកប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាននឹងជួយកាត់បន្ថយអត្រាស្លាប់

នេះបានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅទូទាំងប្រទេស ទៅថ្ងៃមុខនឹងមានការជួយ​ជាសេវាសុខាភិបាល និងការជួយធានាក្នុងកម្រិតណាមួយ អាស្រ័យតាមលទ្ធភាព ជាលក្ខណៈស្ម័គ្រចិត្ត ជាលក្ខណៈចូលរួមបដិភាគ ជាលក្ខណៈឯកជន ជាលក្ខណៈរដ្ឋជួយ ឬយ៉ាងណា ដើម្បីយើងធានាអនុវត្តគោលការណ៍ … អញ្ចឹងបើមានកម្មវិធីនោះហើយ ត្រូវធានាសេវាសុខាភិបាល កាត់បន្ថយអត្រាស្លាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការកាត់​បន្ថយពេលវេលា(ក្នុងការដឹកជញ្ជូនអ្នកជំងឺ)។ ពេលខ្លះ ជំងឺសំខាន់ៗ ដូចជាវះកាត់បេះដូងជាដើម ដែលចាំ​បាច់​ត្រូវវះកាត់ភ្លាមៗ ព្រោះខុសពេលគ្នាតែបន្ដិចគឺមានគ្រោះថ្នាក់ (ហើយយើងអាចសង្គ្រោះបាន ដោយ)មិនចាំបាច់បញ្ជូន(ទៅរកសេវានៅទីឆ្ងាយ) … ដូចជាករណីពិនិត្យឃើញថាដាច់សរសៃឈាមបេះដូង ធ្វើការព្យាបាល(ភ្លាមបាន)។ ការជម្រុញសេវាទាំងនេះមកកៀកប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាននឹងជួយកាត់បន្ថយនូវអត្រាស្លាប់។

(១៦) មន្ទីរពេទ្យសមត្ថភាពទំនើបអាចផ្ដល់សេវាសុខាភិបាលដល់ទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិ

ក្រៅពីនោះ ការកសាងមន្ទីរពេទ្យ(មានសមត្ថភាព)នៅទីនេះ ក៏នឹងជួយផ្ដល់សេវាដល់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិដែលមកលេងសៀមរាប។ អញ្ចឹង ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយដែលមានសក្ដានុពលទេសចរណ៍ ហើយអាទិភាពគឺទេសចរណ៍នេះឯង ដែលមានភ្ញៀវអន្តរជាតិ និងភ្ញៀវជាតិមកច្រើន។ ចូលឆ្នាំនេះ (អ្នកមកលេងនៅសៀម​រាប​មាន)ដូចជាជាង ១,២ លាននាក់។ អូតែលទាំងអស់បើកទេ? មានអូតែលផ្កាយមួយពាន់ទេ? ពេលដែលបុកមកច្រើនពេក អត់អូតែល ក្រាលកន្ទេល មើលផ្កាយមួយពាន់។ សង្ស័យមានហើយ ព្រោះអ្នកខ្លះគាត់(មិនស្នាក់នៅផ្ទះសំណាក់ទេ)។ គាត់មកអញ្ចឹង ដាក់តង់មកតែម្ដង ខ្ជិល(រកផ្ទះសំណាក់)។ ស្រួល។ ជាពិសេសក្មេងៗ (ព្រោះ)អត់ទាំងគេងផង ៣ថ្ងៃហ្នឹង។

ខ្ញុំកាលពីក្មេង អាយុ ៣០ឆ្នាំជាង ក្នុង ២-៣ថ្ងៃនេះ អត់គេងអី អត់បញ្ហា … ទៅមុខទៀត (ភ្ញៀវទេសចរ)កាន់តែច្រើន។ អញ្ចឹងការត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់ផ្ដល់នូវសេវាសុខភាពកម្រិតខ្ពស់មានគុណភាព ជាកិច្ចការ​សំខាន់។ ទេស​ចរជាច្រើនធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ឧទាហរណ៍ គាត់មានធានារ៉ាប់រងរបស់គាត់។ Insurance គាត់ហ្នឹង គឺធ្វើដៃគូតែជាមួយពេទ្យដែល(មានសមត្ថភាពព្យាបាលក្នុង)កម្រិតណាមួយ បើមិនអញ្ចឹងទេ ហោះទៅប្រទេសជិតខាងរកការព្យាបាល។ អញ្ចឹង សេវាយើងកាន់តែទំនើប យើងអាចផ្ដល់(សេវាសុខាភិបាល)ជូនបាន … អញ្ចឹងផល មិនមែនតែអ្នកសៀមរាបនិងអ្នកនៅជុំវិញនេះទេ ដោយទាំងអ្នកណាទាំងអស់ដែលមកខេត្តសៀមរាប (ដែល)នឹងត្រូវការព្យាបាលនៅទីនេះ។

(១៧) ពង្រឹងសមត្ថភាពមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាប ដើម្បីជាមន្ទីរពេទ្យថ្នាក់តំបន់ទៅថ្ងៃមុខ

ការពង្រឹងសមត្ថភាពពេទ្យនៅទីនេះ ជាជំហានមួយនៃការចូលរួមក្នុងការកសាងសមត្ថភាពជាពេទ្យតំបន់នៅថ្ងៃក្រោយ គឺជាការកសាងមូលដ្ឋានយូរអង្វែងសម្រាប់សុខភាពរបស់ប្រជាជនយើងនៅមូលដ្ឋាន និងអ្នកទាំងអស់គ្នាដែលមកទីនេះ។ គឺជាកិច្ចការមួយយើងដែលត្រូវបន្តទៀត … ហើយអ្នកដែលចូលរួមនៅទីនេះត្រូវអបអរសាទរទាំងអស់គ្នា។ និយាយអញ្ចឹង មិនមែនបានន័យថា ពេទ្យស្អាតឱ្យប្រជាជនឈឺនោះទេ។ ឱ្យប្រជាជនកាន់តែមានសុខភាពល្អ បង្កបង្កើតការងារឱ្យបានច្រើនទើបជាកិច្ចការសំខាន់។ តែបើសិនជាយើងជៀសមិនផុតពីឈឺ ក៏យើងមិនព្រួយបារម្ភ។ យើងមានពេទ្យមានគុណភាពនៅក្បែរខ្លួន កាន់តែមាន(ទំនុកចិត្តព្យាបាល)។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ៣]

(១៨) គ្រោងថវិកា ១៧០ លានដុល្លារ ពង្រឹងមណ្ឌលសុខភាព/ពេទ្យបង្អែកស្រុក ២០២៤ ដល់ ២០២៧

ដូចឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានលើកអម្បាញ់មិញ ក្រៅពីជួយពេទ្យខេត្ត ជប៉ុនក៏បានជួយពង្រឹងនូវសមត្ថភាពពេទ្យបង្អែកស្រុក។ អភិក្រមមួយក្នុងការពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាលនៅអាណត្ដិនេះ គឺការពង្រឹងការផ្ដល់​សេវាសុខាភិបាលនៅមូលដ្ឋានតាមមណ្ឌលសុខភាពនិងពេទ្យបង្អែកកំរិតមួយ កម្រិតពីរ កម្រិតបី។ នេះជាការដំណើរស្របគ្នា។ បានន័យថា ​ពីក្រោមឡើងលើ គឺពីមណ្ឌលសុខភាព ពីពេទ្យបង្អែកស្រុក និងការធ្វើទំនើបកម្ម ពិពិធកម្ម ពង្រីកសមត្ថភាព ពីលើចុះក្រោម ឬពីថ្នាក់ជាតិ មកតំបន់ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា។ នៅក្នុងកិច្ចការងារនេះ កាលពីថ្ងៃទី ១៧ (មេសា) ៣ថ្ងៃមុននេះ ខ្ញុំបានចុះហត្ថលេខាផ្ដល់គោលការណ៍រួចហើយលើការអនុវត្ដផែនការសកម្មភាពក្នុងការពង្រឹងវិធានគន្លឹះ ពង្រឹងមណ្ឌលសុខភាព ពេទ្យបង្អែកស្រុកពីឆ្នាំ ២០២៤ ដល់ ២០២៧ ដែលត្រូវការថវិកាជាង ១៧០ លានដុល្លារ …។

(១៩) គោលដៅធំ ៤ ពង្រឹងសមត្ថភាពមណ្ឌលសុខភាព/ពេទ្យបង្អែកស្រុក

(ការពង្រឹងសមត្ថភាពមណ្ឌលសុខភាព/ពេទ្យបង្អែកស្រុក) មានគោលដៅធំ ៤ គឺ ទី១ កែលំអរគុណភាពផ្ដល់សេវាតបតាមការរំពឹងទុករបស់ប្រជាជន … ទី២ បង្កើនសមត្ថភាពសង្គ្រោះបឋម និងសង្គ្រោះបន្ទាប់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា កាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត។ ទោះបីយើងមានពេទ្យបង្អែកនៅទីនេះ ទោះបីមានពេទ្យតំបន់នៅទីនេះក៏ដោយ ប៉ុន្ដែបើគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅស្រុកមួយឆ្ងាយត្រូវការសមត្ថភាពព្យាបាលបន្ទាន់ សង្រ្គោះបន្ទាន់នៅនឹងកន្លែង ហើយដើម្បីព្យាបាលនៅហ្នឹងកន្លែងបន្ទាន់ជាបឋម ទើបមានលទ្ធភាពបញ្ជូន EMS មកទីនេះបន្ថែមទៀត។ ទី៣ បង្កើនលទ្ធភាពជួយប្រជាពលរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺលើសឈាម ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាពិ​សេសផ្ដោតលើប្រជាជននិងគ្រួសារក្រីក្រ និងគ្រួសារងាយរងហានិភ័យ … ទី៤ បង្កើនបុគ្គលិកតាមមណ្ឌលសុខភាពដើម្បីមណ្ឌលសុខភាពនីមួយៗ អាចផ្ដល់សេវាជាប់ជាប្រចាំ … បានន័យថាអត់ឈប់ ២៤ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ, ៧ថ្ងៃក្នុងមួយសប្ដាហ៍ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះគឺជាគោលដៅបួន ដែលយើងរៀបចំសំរាប់បួនឆ្នាំនេះ។

(២០) រើសបុគ្គលិកពេទ្យបន្ថែមជិត ២០០០នាក់រាយតាមមណ្ឌលសុខភាព និងគិតគូរពីការសង្គ្រោះបថម

ឥឡូវ ឱ្យរើសពេទ្យបន្ថែមជិត ២០០០នាក់ទៀត ដើម្បីដាក់ទៅតាមមណ្ឌលសុខភាពមួយចំនួន។ សង្ឃឹមថាទៅថ្ងៃមុខនឹងអាចឡើងដល់(ចំនួន)ជាគោលដៅរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលដាក់ចេញ គឺមណ្ឌលសុខភាពនីមួយៗបើកធ្វើការ មិនបិទទ្វារ ហើយមានពេទ្យនៅប្រចាំការ។ មិនមែនបើកតែទ្វារ តែមិនមានពេទ្យទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋទៅដល់ម៉ោង ១០យប់ក៏មាន(ពេទ្យ), ម៉ោង ១ភ្លឺ បើបន្ទាន់ក៏មាននៅកន្លែងហ្នឹង ហើយបំពាក់មធ្យោបាយបញ្ជូន EMS តាមរថយន្តសង្គ្រោះបន្ថែមទៀត … ឥឡូវផ្លូវយើងល្អហើយ ប៉ុន្តែត្រូវគិតគូរពីមធ្យោបាយទប់នៅហ្នឹងកន្លែងមួយជំហាន។ បើសិនជាមានអីបន្ទាន់ ព្យាបាលបឋមនៅហ្នឹងកន្លែង ព្រោះការសង្គ្រោះបឋមសំខាន់។ កាលនៅហ្វឹកហ្វឺនកងទ័ពជំនាញ ការសង្គ្រោះបឋមសំខាន់។ បើមានរបួសអី កន្លែងទីលានហ្នឹងហើយជាកន្លែងដែលទប់ឈាមកុំឱ្យហូរ។ បើរវល់តែដឹកទៅពេទ្យឆ្ងាយ(នឹងលំបាកសង្គ្រោះ)។ កន្លែងហ្នឹងត្រូវចេះ ត្រូវបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញឱ្យបាន។

(២១) ពង្រឹកសមត្ថភាពសុខាភិបាលពីថ្នាក់ជាតិមកតំបន់/ពេទ្យបង្អែក/មណ្ឌលសុខភាព តាមអភិក្រមពីលើមកក្រោម

ជួសជុលហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ បំពាក់ឧបករណ៍បណ្ដុះបណ្ដាលពេទ្យ បំពាក់ថ្នាំពេទ្យ ធ្វើឱ្យមានគុណភាព និងសម្ភារៈដើម្បីឱ្យកាន់តែល្អនៅតាមមណ្ឌលសុខភាព និងពេទ្យបង្អែក។ យើងនឹងធ្វើកិច្ចការនេះជាជំហានបណ្ដើរៗ។ ការកសាងនិងពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាល យើងយកគោលការណ៍ធ្វើពីលើមកក្រោម គឺពីថ្នាក់ជាតិ ឥឡូវមកថ្នាក់តំបន់ (ព្រោះត្រូវការ)កម្រិតបច្ចេកវិទ្យាព្យាបាលកម្រិតខ្ពស់ ត្រូវការធនធានច្រើន ត្រូវការគ្រឿងបំពាក់ថ្លៃ និងមនុស្សជំនាញខ្ពស់។ ពេលជាមួយគ្នា យើងក៏មិនភ្លេចពង្រឹងការព្យាបាលនៅមូលដ្ឋាន នៅថ្នាក់មណ្ឌលសុខភាពនិងពេទ្យបង្អែកស្រុក។ ពីរនេះត្រូវធ្វើជាមួយគ្នា។ យើងអត់ចាំបាច់ទៅពង្រីកការព្យាបាលនៅពេទ្យបង្អែកស្រុកទេ ឬមណ្ឌលសុខភាពទេ យើងយកនៅថ្នាក់ខេត្តបានទៅថ្ងៃក្រោយ។ ឥឡូវយើងធ្វើថ្នាក់តំបន់។ ប៉ុន្តែការព្យា​បាល​មួយចំនួនទៀតដែលចាំបាច់បន្ទាន់ យ៉ាងហោចណាស់ពេទ្យបង្អែកស្រុក សំរាប់សេវាសង្គ្រោះបឋម ចំពោះអ្នកគ្រោះថ្នាក់ អ្នកឈឹធ្ងន់ៗ …។

(២២) គ្រោងថវិកាជាតិប្រមាណជិត ១០០០លានដុល្លារសម្រាប់ពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាលទាំងមូល

ក្រោយចូលឆ្នាំវិស័យសុខាភិបាលបានការដូរថ្មីៗច្រើន ហើយនឹងបន្តមានច្រើនទៀត ព្រោះនឹង(កាដូទាំងនោះនឹងត្រូវ)ចែកជូនទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងបានធ្វើ និងចរចាគ្នាច្រើន។ យើងមាន(ក្រសួង) ៣ដែលជាគោលដៅ គឺមុខងារសាធារណៈ អប់រំ និងសុខាភិបាល។ ឥឡូវ សុខាភិបាលដើរមុនហើយ។ ចេញកញ្ចប់ថវិកា ចេញផែនការសកម្មភាពសម្រាប់អនុវត្ត។ សម្រាប់ ៤ឆ្នាំនេះ ១៧០លានជាង ដាក់ឱ្យអនុវត្តសម្រាប់ពង្រឹងពេទ្យនៅមូលដ្ឋាន … នេះគឺសម្រាប់គម្រោងប៉ុន្មានទាំងនេះ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងវិស័យសុខាភិបាលទាំងមូល ថវិកាជាតិគឺច្រើនសម្រាប់ទម្លាក់មកដូចជាជិតប្រមាណ ១០០០លានដុល្លារសម្រាប់ពង្រឹងការព្យាបាលជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះយើងអត់បូកជាមួយនឹងការបញ្ចេញថវិកាសម្រាប់ជាកម្មវិធីជំនួយសង្គមផ្សេងៗ ដូចជាការជួយប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ បណ្ណសមធម៌សុខាភិបាល រដ្ឋចេញការជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ(ងាយរង)ហានិភ័យដែលពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និងហានិភ័យនានា។ យើងបានចំណាយ ១៤០០លានដុល្លាររួចទៅហើយ … ការចំណាយនេះធំ។

(២៣) បង្កើនវិនិយោគលើវិស័យសុខាភិបាល ដើម្បីសុខភាពនិងសុភមង្គលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងជាតិ

នេះគឺជាចំណាយចាំបាច់ដើម្បីសុខភាពនិងសុភមង្គលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងសុខភាពរបស់ជាតិ ព្រមទាំងភាពរឹងមាំ ដែលត្រូវការមនុស្សមានសុខភាពល្អ។ យើងត្រូវបន្តធ្វើការវិនិយោគលើវិស័យសុខាភិបាល មិនដកថយទេ។ ដូចគ្នាហ្នឹងវិស័យអប់រំ។ មានវិស័យមួយចំនួនបានថយ។ កាលពីនៅមានសង្គ្រាម ក្រសួងការពារជាតិ(ទទួលបានការវិនិយោគ)ធំ ក្រោយមកយើងបន្ថយ។ តែវិស័យអប់រំ និងសុខាភិបាលគឺបង្កើន។ សម្រាប់អាណត្តិថ្មីនេះ គឺនឹងបន្តបង្កើនបន្ថែមទៀត ឱ្យកាន់តែមានគុណភាពនិងភាពប្រសើរឡើង ទំនើបកម្មកាន់តែខ្ពស់ដើម្បីឱ្យវិស័យសុខាភិបាល និយាយដោយឡែក(កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព)។ ជួយសេនាទេវតា ឬជួយពេទ្យរបស់យើង ដើម្បីបំពេញភារកិច្ចជួយមនុស្សលោកឱ្យបានច្រើន។ ខ្ញុំថា ទេវតាព្រះអង្គស័ក្កិសិទ្ធ ក៏លោកជួយសេនារបស់គាត់ដើម្បីជួយព្យាបាលមនុស្សឱ្យជា ឱ្យរស់រានមានជីវិត អាយុវែងនៅជួបជុំគ្រួសារដែរ។ ទឹកដីអង្គរជាទឹកដីស័ក្កិសិទ្ធ អញ្ចឹងកិច្ចការទាំងអស់នេះគឺជាអ្វីដែលយើងធ្វើរួមគ្នា។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ៤]

នៅក្នុងឱកាសនេះផងដែរ សម្រាប់ក្រុមគ្រូពេទ្យ និងបុគ្គលិកសុខាភិបាល ៦៣៨ នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា ១០​ ម៉ឺនរៀល អ្នកជំងឺកំពុងសម្រាកព្យាបាល ៣៦៧ នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា ២០​ ម៉ឺនរៀល ជូនលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ១៨៨ នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា ៥ ម៉ឺនរៀល ក្មួយៗសិស្សានុសិស្ស ៥៤៨ នាក់ ម្នាក់ៗទទួលបានសៀវភៅ ២ ក្បាល ប៉ិច ១ ដើម ថវិកា ១ ម៉ឺនរៀល ជូនយុវជនកាយឫទ្ធិ កាកបាទក្រហម សហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា ១៥០ នាក់ថវិកា ២ ម៉ឺនរៀល ។ ជូនវិទ្យាល័យ ១០ មករា ថវិកា ២ លានរៀល មន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាបថវិកា ១០ លានរៀល សាលាក្រុងសៀមរាបថវិកា ២ លានរៀល ហើយក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំការក្នុងពិធីថវិកា ៣ លានរៀលផងដែរ សូមអរគុណ។

[ចប់]

---

Selected Comments Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet,
at the inauguration of the Siem Reap Provincial Referral Hospital
[Unofficial and translations]
***********

CMF: 20/04/2024

[1]

(1) Siem Reap Referral Hospital’s Surgery Service Center Building – a New Year’s gift from the Japanese people

[…] We consider (the Siem Reap Provincial Referral Hospital Surgery Service Center Building) a New Year’s achievement of the health sector for the people of Siem Reap and around […] I thank the Japanese Ambassador, and through His Excellency the Ambassador, on the Cambodian people’s behalf, I thank the Japanese government and people for making this achievement possible […] considering it a New Year’s gift from the Japanese people to the Cambodian people. This health achievement will translate a person’s joy of recovering from illness to the happiness of millions – to oneself, to the family, to the people, because healthy people help being strong workforce for the nation […] (the Siem Reap Provincial Referral Hospital) can perform brain surgery and treatment of some internal organ surgery […] we will continue to move forward (to cover more) […] however, I do not wish to see many patients coming for treatment but it is better to have such a capable hospital to turn to in case of need […]

[2]

(2) Promoting human health is the main goal to ensure sustainable development

Focusing on strengthening and promoting human health is the main goal that enables us to ensure sustainable development. The development of the health sector is important and playsa crucial role in the training of human resources, equipment, and especially the capacity of the hospital […] by which the people’s health will improve through our effort to strengthen the health sector and hospitals. We also have the private sector involved, but here, I am speaking within the framework of the state’s effort. To strengthen the health of the people is to strengthen the physicians or to expand the scope (of health care and treatment) by moving closer to the people. This is an approach to expand the treatment capacity, both on-site treatment capacity and capacity building to provide (treatment and care services) to the locals, rather than concentrating only in Phnom Penh […]

(3) All provincial hospitals possess high-level healthcare and treatment capacity in the long run

In the future, the big goal is that we want all provinces to have a high level of capacity, but we cannot expand them in all 25 capitals/provinces (at the same time). The first step is to expand the regional hospital […] (so that they have the capacity to provide care and treatment) to relieve pressure from demand in Phnom Penh […] and this effort has been organized since the previous term […] the Ministry of Economy and Finance, on behalf of the Royal Government, last March, signed a US$ 141 million loan agreement from the Government of Japan through JICA to develop two regional hospitals – one in Siem Reap and one in Kampong Cham. After accomplishing the two projects, we will expand the effort to other areas before reaching (the targets set) in each province. According to the plan, the project will start this year and by 2030, this medical facility will become a regional level (hospital) […]

(4) Organize training for doctors to work in regional hospitals

This is an achievement (that provides) treatment services in this city and province, but please allow me to share the joy across the country that treating a person to regain good health from sickness is to grow happiness in his/her family and to contribute healthy workforce to the national economy […] the hospital project will firstly expand the ease of management and provide existing medical services, such as increasing the number of beds, and secondly, create new specialized services, such as cardiac surgery, vascular surgery by all means, cancer treatment, chemotherapy services, etc., which are not in existence here before. This is to increase capacity, and with capacity, it increases efficiency by investing in infrastructure, modern equipment, research and training […]

(5) Bringing health services closer to local people will help reduce mortality

In the future, each provincial hospital will be able to do more for the people […] the first reason is because the population will increase to 17 million […] and secondly, due to the progress of health sciences, our people will live longer […] on this note, we are craving for every needs […] the seventh legislative term Royal Government has put in place a number of policies/programs to expand the scope of global health coverage […] in the confidence that by ensuring that health services, the country will reduce mortality causing by taking time (in transporting patients) […] or by bringing these services closer to local people will help reduce mortality. In addition, the construction of a hospital (capable to do such job) will also help provide services to national and international tourists visiting Siem Reap, the potential tourism destination […] strengthening medical capacity here in Siem Reap is a step contributing to building capacity as a regional hospital in the future, or building a long-term foundation for the health of the local people and everyone who comes […]

[3]

(6) Japan helps strengthen the capacity of the district referral hospitals

In addition to assisting this provincial hospital, Japan also helps strengthen the capacity of the district referral hospitals. One approach to strengthen the health sector in this term is to strengthen the provision of basic health services in health centers and referral hospitals at level-1, level-2 and level-3. They coincide […] on the 17th (of April), signed the policy guidelines on the implementation of the key action plan to strengthen the health centers and district referral hospitals from 2024 to 2027, which requires more than 170 million dollars […]

(7) improve quality service, first aid capacity, help with life-long diseases, and more staff for health centers and district hospitals

(In strengthening the capacity of health centers/district referral hospitals,) there are four main goals – firstly, improve the quality of services to meet the expectations of the people […]; secondly, increase the first aid capacity and subsequently, proper medical attention and in a timely manner to reduce lethal cases […]; thirdly, increase the ability to help people related to diseases such as high blood pressure, diabetes, especially focusing on people and poor families and vulnerable families […]; and fourthly, increase staff in health centers for each health center to be able to provide regular services – 24/7 […] we have allowed recruitment of nearly 2,000 more physicians and/or nurses for placements in the health centers […] and eventually will reach (the number required) as the target of the Ministry of Health […] though we have better road now, we still have to think of ways to stop to provide immediate medical attention on the spot. If there is an emergency, such first aid on the spot because is important […]

(8) At war, more spent on defense; in peace more invest in health and educationIn the health sector as a whole, the national budget, a bulk of national fund has been made available – nearly US$ 1 billion, to strengthen and improve treatment capacity for the people. This did not count in the release of funds for various social assistance programs, such as helping the poor, the state health equity card, assistance issued to the (vulnerable) people, the risks associated with Covid-19 disease and the like. We have spent already US$ 1.4 billion […] a necessary expense for the health and happiness of the people and the health of the nation that needs healthy people. We must continue to invest in the health sector as in the education.During the war, the Ministry of National Defense (received a big part of the national budget) […] and for this new term, we will continue to increase the quality and further modernize the health sector (even more effectively) […]./.

(វីដេអូ) សម្រង់ប្រសាសន៍សម្តេច​មហា​បវរ​ធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត, សម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់អគារសហសិក្សា អគារស្នាក់​នៅ និងអគារអាហារដ្ឋាននៅសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ និងបិទវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនិងហ្វឹកហ្វឺនឆ្នាំ ២០២៣ បើកវគ្គសិក្សាសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៤

 CMF: 19 April, 2024

អរគុណសន្តិភាព! អរគុណនយោបាយឈ្នះឈ្នះ!ដឹងគុណស្ថាបនិកមគ្គុទេសក៏ឯកនិងប្រតិបត្តិករនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលនាំមកនូវសន្តិភាព និង ការឯកភាពជាតិពេញលេញ!
. ឯកឧត្តម សមាជិក រដ្ឋសភា រាជរដ្ឋាភិបាល, សេនានុព័ន្ធ, អនុព័ន្ធយោធានានាប្រចាំកម្ពុជា
. គណៈធិបតី ភ្ញៀវកិត្តិយស នាយទាហាន ថ្នាក់ដឹកនាំ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ សាស្រ្តាចារ្យ យោធាចារ្យ និស្សិត សិក្ខាកាមទាំងអស់នៃសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិជាទីមេត្រី!

ថ្ងៃនេះ, ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ដែលបានមកចូលរួម ក្នុងពិធីសម្ពោធអគារសហសិក្សា, អគារស្នាក់នៅ, អគារអាហារដ្ឋាន និង ពិធីបិទវគ្គសិក្សាឆ្នាំ ២០២៣, បន្តបើកវគ្គសិក្សាឆ្នាំ ២០២៤ នៅសកលវិទ្យាល័យការពារជាតិនាពេលនេះ ។ ខ្ញុំសូមសម្ដែងអំណរគុណយ៉ាងកក់ក្ដៅចំពោះវត្តមានឯកឧត្តម លោកជំទាវ, លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ ភ្ញៀវអន្តរជាតិទាំងអស់ ដែលបានញ៉ាំងឲ្យពិធីថ្ងៃនេះ កាន់តែឱឡារិក ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១]

(១) អសន្តិសុខការលេងសប្បាយឆ្នាំថ្មីបានថយចុះ ៣០% ធៀបនឹងឆ្នាំមុន

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានឱកាសបានស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាន(យោធា)នេះឡើងវិញ។ ល្ងាចមិញ ក៏ទៅឆែកមើល ត្បិតបារម្ភជាងគេថាខ្លាចបិទឡេវមិនជិត។ តែនៅពាក់បាន។ ថ្ងៃនេះ យើងរៀបចំកម្មវិធីនេះឡើង ក្រោយពីយើងប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនៅទូទាំងប្រទេស។ យើងមានការសប្បាយរីករាយនៅគ្រប់រាជធានីខេត្ត​ ស្រុក/ក្រុង សាលារៀន វត្តអារាម ទីកន្លែងសាធារណៈ រៀបចំបានល្អ តុបតែង អនាម័យ សន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់។ ឃើញមានប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងលេងល្បែងប្រជាប្រិយផុសផុលច្រើនសឹងគ្រប់កន្លែង។ តាមបងប្អូនប្រាប់ថា ឆ្នាំខ្លះឬមួយឆ្នាំមុន បងប្អូនខ្លះគាត់ត្រូវធ្វើដំណើរឆ្ងាយបន្ដិចដើម្បីទៅ(ចូលរួមលេង)សប្បាយ តែឥឡូវមិនបាច់ទៅ(ណា)ទេ (គឺលេងសប្បាយ)នៅស្រុកគាត់តែម្ដង។ (កត់សម្គាល់ថា)បាតុភាពអវិជ្ជមាន ដូចជាការឈ្លោះទាស់ទែង ការវាយគ្នាក៏មិនមានច្រើន បញ្ហាអសន្ដិសុខផ្សេងៗ ថយដូចជា ៣០% នៅឆ្នាំនេះប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំទៅ។ ការលេងមានការគោរពគ្នាច្រើន។ នេះគឺជាស្មារតីនៃការអបអរសាទរបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីយើង។

(២) យើងរួមគ្នាបានល្អក្នុងការប្រារព្ធពិធីឆ្នាំ ២០២៤ ឆ្នាំរោងនេះ

ខ្ញុំសូមឆ្លៀតឱកាសនេះ អរគុណដល់ស្ថាប័នជាតិ កងឯកភាពថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់ក្រោមជាតិ អាជ្ញាធររាជធានីខេត្ត ស្រុក ក្រុង ខណ្ឌ ភូមិឃុំ ព្រះចៅអធិការវត្ត គណៈគ្រប់គ្រង ជាពិសេសកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំង ៣ប្រភេទ មាន៖ នគរបាល អាវុធហត្ថ (និង)កងទ័ពរបស់យើង ក៏បានចូលរួមនៅក្នុងការចូលរួមថែរក្សាសន្ដិសុខសុវត្ថិភាព(កំឡុងពេលចូលឆ្នាំ)។ មានអ្នកប្រាប់ថាអាណិតកម្លាំងរបស់យើង ហត់ផងហើយត្រូវគេចាប់ប៉ាតម្សៅទៀត។ តែការ​ងារនេះ គឺជាកិច្ចការយកចិត្តទុកដាក់ធំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺសន្ដិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់នេះឯង ដែលយើងឃើញថា ការប្រារព្ធពិធីក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃនេះបានប្រព្រឹត្តិទៅដោយល្អ។ អរគុណផងដល់ប្រជាការពារ ក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាល ក្រុមការងារចុះជួយបណ្ដារាជធានីខេត្ត ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដែលបានចូលរួម ហើយនៅក្រៅប្រទេសយើងក៏បានរៀបចំតាមស្ថានកុងស៊ុល និងឯកអគ្គរាជទូតរបស់យើងនៅតាមបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗ ដែលប្រជាជនចូលរួម។ អរគុណដល់សាលារាជធានីភ្នំពេញ ដែលរៀបចំរថយន្តក្រុងជិត ៤០០គ្រឿង។ ក្នុងរយៈពេល ៥ថ្ងៃនេះ ពីថ្ងៃទី ១២ ដល់ថ្ងៃទី ១៧ ដឹក(ប្រជាពលរដ្ឋ)បានជាង ៧ម៉ឺននាក់។ សំខាន់ គឺមានទឹកសុទ្ធ ថែមភេសជ្ជប៉ូវកម្លាំងបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំនេះ។ ជាទូទៅយើងរួមគ្នាបានល្អក្នុងការប្រារព្ធពិធីឆ្នាំនេះ …។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១]

បន្ទាប់ពីបានស្ដាប់នូវរបាយការណ៍ ឯកឧត្តមឧត្តមសេនីយ៍ឯក ដោក សុផា សកលវិទ្យាធិការ ខ្ញុំពិតជារីករាយចំពោះវឌ្ឍនភាពនៃការរីកចម្រើនរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ, ហើយខ្ញុំសូមកោតសរសើរចំពោះសមត្ថភាព ក្នុងការអនុវត្តតួនាទី ភារកិច្ច ដោយសម្រេចបាននូវស្នាដៃ និង សមិទ្ធផលធំៗជាច្រើន លើការងារអប់រំបណ្តុះបណ្តាល ហ្វឹកហ្វឺន និង បំប៉ននាយទាហាន ក្នុងវិស័យការពារជាតិរបស់យើង ។

ខ្ញុំសូមកោតសរសើរ និង វាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ, យោធាចារ្យ, នាយទាហាន, នាយទាហានរង, ពលទាហាននៃសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ដែលបានអនុវត្តភារកិច្ច, ស័ក្តិសមជាគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា បានដើរតួនាទីសំខាន់លើការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស, ការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព​កងទ័ព ទាំងខាងចំណេះដឹង, ស្មារតី, ឆន្ទៈ មនសិការស្នេហាជាតិ ជំរុញដល់ការឈានចូល​ទទួលយក បរិវត្តកម្មឌីជីថល ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងភាពជឿនលឿន​នៃបច្ចេក​វិទ្យា, វិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប នវានុវត្តន៍យោធា នៅក្នុងតំបន់ និង សកលលោក ដើម្បីធានាចីរភាពនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងវិស័យការពារជាតិ ។

ខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះ ដើម្បីធ្វើការអរគុណដល់ ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍សាស្ត្រាចារ្យ ជា តារា​ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ, អតីតសាកលវិទ្យាធិការ ចំពោះការខិតខំដឹកនាំកសាង និងពង្រឹងអង្គភាព ដែលទទួលបាននូវសមិទ្ធផលជាច្រើននៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការដឹកនាំរបស់ឯកឧត្តម នាពេលកន្លងមក។

ដោយទទួលបាននូវការយកចិត្តទុកដាក់ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ពី សម្តេចអគ្គមហា-សេនាបតីតេជោ និង សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត បានផ្តល់នូវការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗជាច្រើន តាមការស្នើរបស់ឯកឧត្តមនាយឧត្តមសេនីយ៍សាស្ត្រាចារ្យ ជា តារា នៅក្នុងការកសាង ដែលយើងសម្ពោធនៅថ្ងៃនេះ កសាងអគារខ្នាតធំនៅទីនេះចំនួន៣ខ្នង អគារសាលសហសិក្សា ចំណុះ ៣ ៥០០នាក់ អគារ- ស្នាក់នៅនិស្សិតខ្នាតអន្តរជាតិ២ខ្នង ៥ជាន់មាន ១០០បន្ទប់ អគារអាហារដ្ឋាន ដែលយើងទើបនឹង កាត់ខ្សែបូសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនាពេលនេះ បន្ថែមពីលើអគារបដិសណ្ឋារកិច្ចថ្នាក់ដឹកនាំ និងបណ្ណាល័យ ដែលរូបខ្ញុំផ្ទាល់បានសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់កាលបើកវគ្គសិក្សាឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងទៅ ។ ក្រៅពីនេះ សូមអបអរសាទរជាមួយសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ​ ទទួលបាន អាគារសិក្សា២ខ្នងទៀត ដែលមួយខ្នង ជាការផ្តល់ពីក្រសួងការពារជាតិរបស់យើង រៀបចំជាមហាវិទ្យាល័យភស្តុភារ និងហិរញ្ញវត្ថុយោធា និងមួយខ្នងទៀតជាជំនួយកងទ័ពមិត្តវៀតណាមជាមហាវិទ្យាល័យព័ត៌មានវិទ្យា ព្រមទាំងបានកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរណបជាច្រើន ជាមួយនឹងសោភ័ណភាពបៃតង ដែលនេះជាទេពកោសល្យនៃការទំនាក់ទំនង របស់ឯកឧត្តមនាយឧត្តមសេនីយ៍ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំ ទាំងស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជន បរិច្ចាគនូវធនធានជួយ ដល់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ។ ទាំងនេះ គឺការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលជាផ្នែកមួយ នៃផែនការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបណ្តុះ បណ្តាលមូលធនមនុស្ស ដើម្បីបុព្វហេតុការពារបូរណភាព ទឹកដីនៃមាតុភូមិរបស់យើង។

ជាការពិតណាស់ សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ជាថ្នាលបណ្តុះបណ្តាលនាយទាហានក្នុងវិស័យ ការពារជាតិ ផ្តោតសំខាន់លើវិទ្យាសាស្ត្រយោធា វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ វិទ្យាសាស្ត្រពិត និងភាសា។ ការសិក្សាផ្តោតជាពិសេសលើ វិទ្យាសាស្ត្រយោធា ដែលជាវិទ្យាសាស្ត្រ សិក្សាអំពីសឹកសង្គ្រាម ដែលស្រាវជ្រាវពីចរិតលក្ខណៈរាល់ក្រឹត្យក្រមនៃសង្គ្រាម កិច្ចការប្រុងប្រៀបកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ការកសាងខឿនការពារជាតិ ការប្រុងប្រៀបប្រទេសជាតិពេលមានសង្គ្រាម ទម្រង់ នៃរបៀបធ្វើសឹកពេលមាន សង្គ្រាម និងបណ្ដាសកម្មភាពផ្សេងៗទៀតរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែល ជាប្រពៃណី និងមិនប្រពៃណី ។

ខ្ញុំសូមឆ្លៀតឱកាសថ្លែងនូវការកោតសរសើរ និង វាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះវឌ្ឈនភាពការងាររបស់ក្រសួងការពារជាតិ, អគ្គបញ្ជាការ, បណ្តាប្រភេទទ័ព, ទ័ពជំនាញ និង គ្រប់កងឯកភាពនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នាបច្ចុប្បន្ននេះ, ទោះស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលសភាពការណ៍តំបន់ និងពិភពលោកមានការវិវត្តដ៏ស្មុគស្មាញ និង ប្រកបដោយភាពបត់បែនយ៉ាងណាក្តី ក៏សភាពការណ៍ទូទៅរបស់កម្ពុជា នៅតែមានភាពវិជ្ជមាន ដែលបង្កភាពអនុគ្រោះ សម្រាប់យើងបន្តឈានទៅសម្រេចសមិទ្ធផលថ្មីៗថែមទៀត ក្នុងការរក្សាសន្តិភាព និង ការអភិវឌ្ឍមាតុភូមិ, ជាក់ស្តែង ៖

­ យើងនៅតែរក្សាការពារបាននូវសន្តិភាពស្ថិរភាពនយោបាយ, សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម, ហើយធានាបាននូវដំណើរការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច, បានធ្វើការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារ ព្រំដែនគោក, ទឹក និង អាកាស សំដៅការពារឲ្យបានបូរណភាពទឹកដីនៃមាតុភូមិរបស់យើង

­ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទបានចូលរួមកសាងអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ព្រំដែន, កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់តភ្ជាប់តំបន់ព្រំដែនមកតំបន់ខាងក្នុង សម្រាប់បំរើឲ្យខឿនការពារជាតិ និង សេដ្ឋកិច្ចសង្គម, ​​ ម្ចាស់ការ និង សហការ ជាមួយអាជ្ញាធរកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់ថ្នាក់, ចូលរួមយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការងារសង្គម និង មនុស្សធម៌, បង្ក្រាបបទល្មើសផ្សេងៗ ទាន់ពេលវេលា ដូចជា ប្រតិបត្តិការជួយសង្គ្រោះគ្រោះមហន្តរាយនានា។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ២]

ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ថ្លែងអំណរគុណចំពោះសម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ដែលបានដឹកនាំកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ជាកម្លាំងស្នូលក្នុងការអនុវត្តដោយជោគជ័យនូវភារកិច្ចថែរក្សាសុខសន្ដិភាព ស្ថិរភាពសង្គម ក៏ដូចជាចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា រួមមានកូវីដ១៩ គ្រោះមហន្តរាយ និងសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលធំៗទាំងក្នុងប្រទេស និងលើឆាកអន្តរជាតិនាពេលកន្លងទៅ។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ២]

ខ្ញុំកត់សំគាល់ឃើញថា ក្រសួងការពារជាតិ និង អគ្គបញ្ជាការបានយកចិត្តដាក់លើការកែទម្រង់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ, និយាយជារួម និង និយាយដោយឡែក, ការកែទម្រង់អប់រំហ្វឹកហ្វឺនរៀនសូត្រ, បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សក្នុងវិស័យការពារជាតិ បាន និងកំពុងពង្រឹង និង ពង្រីកបណ្តាសាលាពហុជំនាញ និង ជំនាញចំណុះកងទ័ពកងទ័ពជើងគោក, ការពង្រឹង និង អភិវឌ្ឍគុណភាពហ្វឹកហ្វឺន រៀនសូត្រ ក៏ដូចជា ការពង្រឹង និង អភិវឌ្ឍគ្រប់វិស័យរបស់សាលា ឱ្យស្របតាមបរិវត្តកម្មឌីជីថល, គិតគូរដល់ការបណ្តុះបណ្តាលសមត្ថភាពចំណេះដឹងអាជីព និង ជំនាញបច្ចេកទេសដល់កងទ័ព, ការគ្រប់គ្រងបង្កប្រភពលើមូលដ្ឋានសម្ភារៈសឹក, កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបន្ទាយទ័ព, ការចិញ្ចឹមបីបាច់ ថែរក្សាសុខុមាលភាពកងទ័ព រួមទាំង ការបណ្តុះមនសិការល្អក្នុងជួរកងទ័ព ដើម្បីអភិវឌ្ឍចំណេះដឹង, សមត្ថភាពជំនាញវិជ្ជាជីវៈកងទ័ព ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងសីលធម៌, គុណធម៌ និង វិន័យរបស់កងទ័ព ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៣]

(៣) កិច្ចការពារជាតិត្រូវធ្វើជាប្រចាំ, យោធិនមាន ៣ កំរិត និងនាយទាហានមានតួនាទី២

ដូចខ្ញុំធ្លាប់បានលើកហើយ ដរាបណាប្រទេសយើងនៅតែជាប្រទេស​មួយហៅថា “កម្ពុជា” កិច្ចការពារជាតិ គឺជាកិច្ចការដែលត្រូវធ្វើជាប់ជាប្រចាំ ហើយជាកាតព្វកិច្ចសំខាន់របស់យើងគ្រប់ៗគ្នា ជាពិសេសរបស់កងកម្លាំងប្រ​ដាប់អា​វុធតែម្ដង។ ស្នូលនៃសមត្ថភាពការពារជាតិគឺគុណភាពធនធានមនុស្ស។ បើនិយាយនៅក្នុងវិស័យ​ការ​ពារជាតិ យើងមានយោធិន ៣កម្រិត គឺ នាយទាហាន នាយទាហានរង និងពលទាហាន។ ក្នុងនោះ​ នាយទាហាន ដើរតួនាទីគន្លឹះនៅក្នុងវិស័យការពារជាតិ។ នាយទាហានមានតួនាទី ២ ជាអ្នកគ្រប់គ្រងនិងជាអ្នកដឹកនាំ។ ក្នុងនាមជាអ្នកគ្រប់គ្រង ភារកិច្ចសំខាន់មានការរៀបចំផែនការ ការបែងចែក ការប្រគល់ភារកិច្ចដល់យោធិនក្រោមបង្គាប់ ការទទួលខុសត្រូវលើកិច្ចការធានាផ្សេងៗ សម្របសម្រួល ដោះស្រាយបញ្ហាដើម្បីធានានូវបេសកកម្មរបស់អង្គភាពបានជោគជ័យ និងការធានាដល់បេសកកម្មរបស់យោធិនក្រោមបង្គាប់បានជោគជ័យ។ ហ្នឹងភារកិច្ច​ជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ ភារកិច្ចជាអ្នកដឹកនាគឺដឹកនាំបញ្ជាកម្លាំង និងដឹកនាំអនុវត្តគ្រប់ភារកិច្ច។ តួនាទីរបស់នាយទាហានសំខាន់ណាស់ ក្នុងការធានាគុណភាពនិងសមត្ថភាពនាយទាហាន។ យើងត្រូវគិតគូរយកចិត្តទុកដាក់ដល់ការហ្វឹកហ្វឺនបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន ហើយគ្រប់កម្រិត ទាំងកម្រិតយុទ្ធវិធី យុទ្ធនាការ និងយុទ្ធសាស្រ្ត ឱ្យកាន់តែខ្ពស់កាន់តែទូលំទូលាយ។

(៤) តួនាទីសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិគឺបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ធានាគុណភាពហ្វឹកហ្វឺនកងទ័ព

នាយទាហានបឋម ធ្វើការច្រើនផ្នែកយុទ្ធវិធីផ្ដោតទៅលើតែយោធាទេ។ នាយទាហានកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្ត ត្រូវយល់ទាំងយុទ្ធវិធីទាំងនយោបាយ ហើយតួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិគឺបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ដើម្បីធានានូវគុណភាពហ្វឹកហ្វឺនកងទ័ព។ សំខាន់បំផុត គឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើអង្គភាពហ្វឹកហ្វឺន ជាពិសេសបណ្ដាសាលាហ្វឹកហ្វឺនបណ្ដុះបណ្ដាលកងទ័ពទាំងអស់ និយាយជារួម ហើយនិយាយដោយឡែក ចំពោះនាយទាហាន សាលានាយទា​ហានគឺមាននាយទាហានទាំង ៣កម្រិត ដែលទទួលខុសត្រូវលើការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានបឋម នាយទាហានមធ្យម និងនាយទាហានជាន់ខ្ពស់។ បច្ចុប្បន្ន យើងមាន​សាលានាយទាហានសកម្មថ្មាតពង, វិទ្យាស្ថានទ័ពជើងគោក ថ្លុកតាសេក ដែលធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហនបឋម។ យើងមានសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ដែលធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលពីរថ្នាក់៖ នាយទាហានមធ្យម និងនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ គឺមានថ្នាក់បញ្ជាការសេនាធិការ រួមជាមួយនឹងថ្នាក់ការពារជាតិ។

(៥) ទៅថ្ងៃមុខ សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិអាចនឹងបណ្តុះបណ្តាលពីយុទ្ធសាស្រ្តការពារជាតិ សន្ដិសុខជាតិ និងសង្គម ដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ទាំងស៊ីវិលទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធប្រភេទផ្សេងទៀត

នៅក្នុងអាណត្តិថ្មីនេះ ខ្ញុំបានផ្ដល់គោលការណ៍ធ្វើកំណែទម្រង់មួយជំហានទៀត ហើយទទួលអនុវត្តផ្ទាល់នៅទីនេះតែម្ដង គឺយើងបានបំបែកការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានមធ្យម និងនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ជាពីរ។ ការរៀបចំបំបែកមហាវិទ្យាល័យបញ្ជាការសេនាធិការ រៀបចំទៅជាវិទ្យាស្ថានបញ្ជាការសេនាធិការ ជាគោលដៅរៀបចំរយៈពេលវែងដាក់ទិសដៅនៅក្នុងការពង្រឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន ៣ថ្នាក់នេះ ឱ្យមានភាពឯករាជ្យ ម្ចាស់ការនិងប្រទាក់ក្រឡា។ នេះជាគោលដៅធំ។ សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិត្រូវផ្ដោតទៅលើកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្តការពារជាតិ និងរៀបចំថ្មី ដែលថ្ងៃក្រោយអាចបណ្ដុះបណ្ដាល មិនត្រឹមតែយោធិននៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទទេ ប៉ុន្តែបើកទៅដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ទាំងស៊ីវិលទាំងប្រភេទកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀត ក៏មករៀននៅទីនេះផ្ដោតលើកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្តទាំងយុទ្ធសាស្រ្តការពារជាតិ យុទ្ធសាស្រ្តសន្ដិសុខជាតិ និងដើម្បីសង្គម។

(៦) សន្ដិសុខជាតិ ការពារជាតិ ជាស្នូលកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្ត

យើងមានមហាវិទ្យាល័យភាសា មហាវិទ្យាល័យភស្តុភារ និងមហាវិទ្យាល័យផ្សេងៗ ប៉ុន្តែសន្ដិសុខជាតិ ការពារជាតិនៅតែជាស្នូលនៃកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្ត ហើយកាន់តែសំខាន់ ដោយសារប្រទេសយើងមិនមែនប្រើប្រាស់ប្រ​តិ​បត្តិការតែជាក្របខណ្ឌក្នុងប្រទេសទេ គឺអ្វីៗទាំងអស់ឥឡូវពាក់ព័ន្ធទៅនឹងតំបន់ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងពិភពលោក។ គេវាយគ្នា ឈ្លោះគ្នានៅក្រៅប្រទេស ក៏អាចប៉ះពាល់ដល់យើងដែរ ទាំងសេដ្ឋកិច្ចពេលខ្លះទាំងសន្ដិសុខ។ ជួនកាល ភេរវករវាយគ្នានៅតំបន់មួយ តែហានិភ័យនៃការវាយនោះអាចមកដល់យើង។ កន្លងទៅ ការ​ព្យាករណ៍និងព្យា​យាមនឹងការវាយប្រហារជាក់ស្ដែងរបស់ភេរវករទៅលើប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសមួយ វាយនៅក្នុងប្រទេសនោះមិនបាន តាមមកវាយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អញ្ចឹងការស្វែងយល់អំពីការការពារជាតិ និងយុទ្ធសាស្រ្តជាតិ ហ្នឹងដែលថាចាំបាច់។

(៧) សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន វិទ្យាស្ថានបញ្ជាការសេនាធិការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានមធ្យម

ការបំបែក(ការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានមធ្យម និងនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ជាពីរ)នេះ គឺដើម្បីពង្រឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន មិនមែនដើម្បីបំបាត់តួនាទី ឬមួយកាត់បន្ថយតួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន(ទេ)។ គឺដើម្បីពង្រឹងនិងសម្រួចឱ្យចំគោលដៅទៅថ្ងៃមុខ និងការពិនិត្យរៀបចំរវាងសាលានាយទាហានសកម្ម ជាមួយនឹងវិទ្យាស្ថានទ័ពជើងគោក។ (យើង)ធ្លាប់សរសេរថាធ្វើឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ធានាទាំងធនធានមនុស្ស ធនធានសម្ភារ ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ និងប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានបឋម និងរៀបចំប្រគល់ភារកិច្ចឱ្យចំ។ វិទ្យាស្ថានបញ្ជាការសេនាធិការ ត្រូវដើរតួនាទីនៅក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានមធ្យម។ ការបំបែកសាលានេះ​ មិនមែនបំបែកមួយដើម្បីបន្ថយមួយទេ តែគឺបំ​បែកមួយដើម្បីពង្រឹងពីរ។ ហើយពីរនេះ ដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់។ នាយទាហានបឋមដឹកនាំអនុវត្តផ្ទាល់ ប៉ុន្តែនាយទាហានសេនាធិការនេះដឹកនាំកម្រិតយុទ្ធវិធីថ្នាក់វរសេនាតូច និងកងពលតូច។

(៨) កំរិតបញ្ជាការ​វរសេនាតូច បញ្ជាការកងពលតូច ជាកំរិតធំ យុទ្ធវិធីកំរិតខ្ពស់ ក្នុងការដឹកនាំប្រយុទ្ធ

ជាកម្រិតយុទ្ធនាការ គឹនៅតែជាសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិដោយសារវាពាក់ព័ន្ធនឹងយុទ្ធសាស្រ្ត … ការបំបែកមហាវិទ្យាល័យសេនាធិការជា​វិទ្យាស្ថានបញ្ជាការសេនាធិការ ឲ្យភ្ជាប់ជាមួយតួនាទីភារកិច្ច ដើម្បីពង្រឹងតួនាទី ឯករាជ្យភាពរបស់​វិទ្យាស្ថានបញ្ជាការ​សេនាធិការក្នុងការកំណត់ គ្រប់គ្រងដឹកនាំ រៀបចំផែនការហ្វឹកហ្វឺនរបស់ខ្លួន បង្កើនភាពបត់បែន បង្កើនទំងន់ ដើម្បីធ្វើការសហការផ្ទាល់ជាមួយដៃគូ … កំរិតមេបញ្ជាការ​វរសេនាតូច មេកងពលតូចនេះគឺកំរិតធំ យុទ្ធវិធីកំរិតខ្ពស់ក្នុងការដឹកនាំប្រយុទ្ធ។ អញ្ចឹងយើងប្រគល់ភារកិច្ចដើម្បីបំបែកមួយទៅជាពីរ។ ពង្រឹងពីរ។ ពេលជាមួយគ្នាសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិត្រូវទទួលយកចិត្តទុកដាក់ផ្តោតលើធន​ធាន ការគាំទ្រ និងសំរួចកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលហ្វឹកហ្វឺន កំរិតយុទ្ធនាការ ហើយសំខាន់បំផុតការ​ពារជាតិរបស់យើង។

(៩) ពង្រឹងសាលាការពារជាតិដើម្បីពង្រឹងនាយទាហានដែលត្រូវដឹកនាំទ័ព​ការពារជាតិរាប់សិបឆ្នាំបន្ដទៀត

ខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា គ្មានកំណែទំរង់ណាមួយស្រួលទេ ប៉ុន្ដែ(ត្រូវតែឃា)ការកែទំរង់ផ្អែកលើចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយជា​មូលដ្ឋាន។ ចក្ខុវិស័យមិនមែនបំបែកដើម្បីបំបែកទេ គឺបំបែកដើម្បីពង្រឹង ហើយពង្រឹងសាលាដើម្បីអី? គឺដើម្បីពង្រឹងកងទ័ពនេះឯង។ ពង្រឹងកងទ័ពគឺពង្រឹងនាយទាហានដែលត្រូវដឹកនាំទ័ព​ការពារជាតិរាប់សិបឆ្នាំបន្ដទៀត។​ អញ្ចឹង ៣ ថ្នាក់រៀបចប់(ទីនេះ) … ត្រូវមានការប្រទាក់ក្រឡាសម្របសម្រួលដោយយន្ដការហ្វឹកហ្វឺនរបស់ក្រ​សួងការពារជាតិ និងអគ្គបញ្ជាការជាមួយគ្នា។ នេះជាគោលការណ៍សំខាន់ក្នុងការកែទំរង់។ ខ្ញុំសូមអរគុណណាស់ដល់ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការពារជាតិ ឯកឧត្តមអគ្គមេបញ្ជាការ ឯកឧត្តមនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ នាយកសាលាទាំងអស់ដែលបានចូលរួមក្នុងការគិតគូរ។

ខ្ញុំគិតថាការងារនេះ (យើង)ធ្វើបាន ហើយ​ត្រូវធ្វើឲ្យ​ជោគជ័យ។ (យើងត្រូវពុះពារ)ការលំបាកក្នុងរយៈពេលខ្លី ដើម្បីរៀបចំមូលដ្ឋានក្នុងរយៈពេលវែង។ អ្វីដែលសំខាន់គឺការចូលរួមរបស់យោធាចារ្យ ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់បណ្ដាសាលាដែលពាក់ព័ន្ធ។ ខ្ញុំសូមអរគុណជាពិសេសចំពោះការគាំទ្រពីក្រសួងការពារជាតិ អគ្គបញ្ជាការ ដើម្បីរួមគ្នាធ្វើកិច្ចការនេះ។ សង្ឃឹមថាការរៀបចំនេះនឹងបានដូចបំណងគឺការពង្រឹងគុណភាពនៃការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានមធ្យមនិងជាន់ខ្ពស់ទៅថ្ងៃអនាគត។ កិច្ចការនេះតម្រូវឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការរៀបចំផែនការ កម្មវិធីសិក្សា គ្រូ គុណភាពបណ្ដុះបណ្ដាលបន្ដទៀត ជាពិសសសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ដែលតួនាទីមិនថមថយទេ តែកាន់តែកើនឡើង។

(១០) នាយទាហានជាន់ខ្ពស់ត្រូវយល់ដឹងពីភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ សកម្មភាពពាក់ព័ន្ធសន្ដិសុខ សេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងការពាក់ព័ន្ធនានា

កិច្ចការធំនៃសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិគឺការបណ្ដុះបណ្ដាលកំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រការពារជាតិ។ ​នៅប្រទេសច្រើនណាស់ដែលមានសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ដើរតួនាទីជាកន្លែងបណ្ដុះបណ្ដាល​យុទ្ធសាស្ដ្រយោធា យុទ្ធសាស្ដ្រសន្ដិសុខជាតិ (ដែលសូម្បីតែ)មន្ដ្រីស៊ីវិល(ក៏បាន)ទៅរៀនច្រើន។ នៅអាមេរិកគេមាន War College ដែលមន្ដ្រីស៊ីវិលទៅរៀន ដើម្បីយល់ដឹងពីសន្ដិសុខជាតិ ហើយប្រទេសយើងកាន់តែសំខាន់ដែល​នាយទាហានជាន់ខ្ពស់ត្រូវយល់ដឹងពីការងារនេះ។ យើងមិនអាចមើលតែរឿងយុទ្ធវិធីទេ។ នាយទាហានជាន់ខ្ពស់ត្រូវយល់ដឹងអំពីនយោបាយភូមិសាស្ដ្រ យល់ពីសកម្មភាពពាក់ព័ន្ធសន្ដិសុខសង្គម សេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងការប្រទាក់ក្រឡាផ្សេងៗ។ អញ្ចឹងដែលថាសំរួចនេះ គឺប្រមូលផ្ដុំធនធាន យោធាចារ្យ ពេលវេលាទៅសំរួចលើជ្រុងនេះ។ ពិតណាស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ក៏នៅធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលកំរិតយុទ្ធនាការ ហើយយុទ្ធនាការត្រូវភ្ជាប់ជាមួយកំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រ។ នាយទាហានកំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រ ជាអ្នករៀបចំផែនការរយៈពេលវែង និងមធ្យម។

(១១) នាយទាហានមាននាទីរៀបចំផែនការ បែងចែកនិងប្រគល់ភារកិច្ច និងដឹកនាំអនុវត្ត

ភារកិច្ច ៣ របស់នាយទាហានគឺ រៀបចំផែនការ បែងចែកប្រគល់ភារកិច្ច និងដឹកនាំ។ ការរៀបចំផែនការនេះគឺខុសគ្នា។ កំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រត្រូវរៀបចំផែនការវែង ដែលយើងមិនអាចធ្វើមួយថ្ងៃ ហើយមិនដឹងថា​ត្រូវដើរផ្លូវណា ឬឆ្នាំក្រោយ(ត្រូវ)ដើរទៅណាទេ។ ត្រូវធ្វើការវិភាគឲ្យបានច្បាស់លាស់ អំពីស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត ដើម្បីត្រៀមលក្ខណៈ។ ការដាក់ផែនការវែងនេះគឺដើម្បីឲ្យនាយទាហានយុទ្ធវិធីអនុវត្ដ ធ្វើផែនការរបស់ខ្លួនរយៈពេលខ្លី តាមទិសដៅដាក់ចេញជាយុទ្ធសាស្ដ្រការពារជាតិវែងឆ្ងាយ កំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រខ្ពស់ដែលមានចរិកលក្ខណៈ(រយៈពេល)វែង។ ហេតុនេះហើយ នាយទាហានចាំបាច់ត្រូវយល់និងសម្រួច(ការយល់ដឹង)លើកិច្ចការនេះ នៅក្នុងដំណាក់កាលដែល​ពិភពលោកកំពុងប្រែប្រួលចូលទៅក្នុងយន្ដការតំបន់ជាច្រើន។ ជាពិសេស តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ឯកឧត្តមលោកជំទាវ អាចតាមដានដឹងហើយថាស្ថានភាពវិវត្តលឿនណាស់ ពោលគឺស្ថានភាពយោធានេះតែម្ដង។ ស្ថានភាពយោធាអាចកើតមាន ហើយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។

(១២) អាវុធអាចបង្កើតសង្គ្រាម តែក៏អាចថែរក្សាសន្តិភាព

បញ្ហា(ដែលកើតមាន)នៅអឺរ៉ុប នៅអាហ្វ្រិក មិនមែនដោយសារជំលោះពាណិជ្ជកម្មទេ ប៉ុន្ដែដោយសារជំលោះប្រដាប់អាវុធនេះឯង។ នៅក្នុងតំបន់របស់យើង ការប្រកួតប្រជែងរវាងមហាអំណាចកាន់តែស្រួចស្រាវនិងលឿន។ នៅក្នុងនោះរឿងសេដ្ឋកិច្ចជារឿងមួយ ប៉ុន្ដែការវិវដ្ដយោធាជារឿងមួយទៀត។ ទំនាក់ទំនងយោធានេះមានមុខពីរ។ វាជាអាវុធដែលអាចបង្កើតសង្គ្រាម ប៉ុន្ដែវាក៏ជាកំលាំងដែល​អាចថែរក្សាសន្ដិភាពផងដែរ។ អញ្ចឹងការយល់និងការធ្វើការទូតយោធាគឺជាកិច្ចការសំខាន់។ ការទូតយោធា​មិនមែនធ្វើតែត្រឹមកំរិតរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការពារជាតិនោះទេគឺធ្វើគ្រប់កំរិតទាំងអស់។ កិច្ចសហប្រតិបត្ដិកា​នៅក្រៅប្រទេស នៅក្នុងក្របខណ្ឌ UN ក្ដី យើងមានសមយុទ្ធរួមគ្នាទ្វេភាគីក្ដី ពហុភាគីក្ដី គឺកងទ័ព​របស់យើងចូលរួមច្រើន ដើម្បីឲ្យយន្ដការពហុភាគី យន្ដការទ្វេភាគីដើរតួនាទីរក្សាមិត្តភាពរវាងប្រទេសយើង ទាំងទ្វេភាគីទាំងក្នុងតំបន់។

(១៣) កងទ័ពដើរតួនាទីការទូតល្អ ចូលរួមលំហាត់ទាំងកំរិតទ្វេភាគីនិងពហុភាគី ក្នុងនិងក្រៅប្រទេស

ជា​មួយប្រទេសជិតខាង យើងបានដើរតួនាទីសំខាន់​ ពិសេសទំនាក់ទំនងរវាងកងទ័ពនិងកងទ័ព បានដើរតួនាទីជាការទូតដ៏ល្អ។ ជាមួយនឹងថៃ យើងបានធ្វើទំនាក់ទំនងសម្របសម្រួលដោះស្រាយបញ្ហាបានច្រើនជាប្រចាំ។ មានការអីយើងនិយាយគ្នា ព្រោះមានសភាពការណ៍អី(កើតឡើង ការផ្សព្វផ្សាយ)តាមហ្វេសប៊ុក អាចដុតកម្លោច … ជា​មួយវៀតណាម ឡាវ យើងសហការគ្នាទប់ស្កាត់ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន។ កងកំលាំងយើងដើរតួនាទីជាស្នូលក្នុងកិច្ចការងារនេះ។ យើងចូលរួមនៅក្នុងលំហាត់កំរិតពហុភាគីក្នុងប្រទេស មានកំរិតទ្វេភាគីនៅក្រៅប្រទេស។ យើងបាននិងបន្តចូលរួម(លំហាត់)កំរិតពហុភាគីមួយចំនួនក្នុងបរិបទដែលប្រទេសនិងពិភពលោកកំពុងវិវដ្ដ ជាពិសេសដែលជះឥទ្ធិពលមកដល់ប្រទេសយើង។ អញ្ចឹងការស្វែងយល់និងការបង្កើនសមត្ថភាពយល់ដឹង​របស់នាយទា​ហាន ជាពិសេសនាយទាហានកំរិតយុទ្ធសាស្ដ្រដែលទទួលបន្ទុកក្នុងការរៀបចំផែនការ មិនមែនតែផែនការប្រ​យុទ្ធទេ សូម្បីតែផែនការជំនាញទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ផែនការភស្ដុភារនេះ និងទំនាក់ទំនងអីផ្សេងៗ​ នាយទាហានមួយចំនួនក៏ត្រូវធ្វើការប្រទាក់ក្រឡាគ្រប់ជំនាញផងដែរ។ ត្រូវការយល់អំពីអ្វីដែលត្រូវនិងដែលមិនត្រូវធ្វើ ព្រោះជួនកាលកិច្ចព្រមព្រៀងខ្លះយើងមិនច្បាស់នៅក្នុងក្របខណ្ឌនយោបាយ ប៉ុន្តែកងទ័ពយើងចូលរួម អាចវាជះឥទ្ធិពលទៅដល់នយោបាយ។

(១៤) ធ្វើឲ្យសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលយុទ្ធសាស្រ្តយោធា នយោបាយការពារជាតិ សន្តិសុខជាតិ

ខ្ញុំសូមធ្វើការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ឯកឧត្ដមសាកលវិទ្យាធិការ គណៈពង្រឹងសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ក៏ដូចជាយោធាចារ្យ និងបុគ្គលិកទាំងអស់របស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ដែលបានយល់យោគ ហើយខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីចូលរួមក្នុងការងារកំណែទម្រង់ពង្រឹងស្ថាប័ន។ ទិសដៅរបស់យើងគឺថាធ្វើឲ្យសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលនៅក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលមិនត្រឹមតែកម្រិតយុទ្ធសាស្រ្តយោធានោះទេ ថែមទាំងទៅដល់នយោបាយការពារជាតិ សន្តិសុខជាតិ ដែលអាចបើកទៅដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ពីបណ្ដាស្ថាប័នផ្សេងៗ ដើម្បីចូលរៀន។ ការកែទម្រង់ដោយបំបែក១ និងពង្រឹង២ គឺជាកិច្ចការសំខាន់។ វាមិនខុសពីការបំបែកជាពីរនៅឆ្នាំ ២០២៣ ជាមហាវិទ្យាល័យភស្ដុភារ និងមហាវិទ្យាល័យព័ត៌មានវិទ្យា ដើម្បីពង្រឹងនូវតួនាទីរបស់មហាវិទ្យាល័យ​នីមួយៗ ឱ្យឯករាជ្យ ប្រទាក់ក្រឡា និងម្ចាស់ការ។

(១៥) មហាវិទ្យាល័យព័ត៌មានវិទ្យាដើរតួនាទីសំខាន់ជួយក្នុងវិស័យស្រាវជ្រាវ

ដោយសារព័ត៌មានវិទ្យា ឌីជីថល គឺជាបច្ចុប្បន្ននិងអនាគត យើងមិនចាំបាច់ស៊ើបការថ្មើរជើងប្រដាប់អាវុធទៀតទេ។ បញ្ជូនមួយក្រុមស៊ើបការចូលទៅព្រៃជ្រៅពិបាក។ ហើរតែដ្រូនបន្តិច ឃើញ ៥-១០គីឡូម៉ែត្រចូលទៅក្នុង។ ការវិភាគ ការយក point ប្រយុទ្ធ ឥឡូវគេប្រើតែកុំព្យូទ័រ។ ៣ពាន់គីឡូម៉ែត្រពីចម្ងាយ ក៏អាចបាញ់ត្រូវដែរ។ អត់ខុសទេ។ ដ្រូនហោះមាននិយាមការស្រាប់នៅកន្លែងនេះ។ កាលពីយើងទិញបាន ១២០ មក … អត់មានតារាងបាញ់។ ដល់ខ្ញុំទៅចិន សួរថាទៅយក ១២០ លីមក តែគ្រាប់អត់មានតារាងបាញ់ គេថាអត់ទេគ្រាប់វាប្រើ GPS អស់ហើយ។ អញ្ចឹង ទំនើបកម្មនេះគឺសំខាន់។ ពិតណាស់ យើងមិនអាចចោលជំនាញនិងចំណេះដឹងមូលដ្ឋាន​ មិនអាចយកម៉ាស៊ីនគិតលេខមក ហើយឈប់រៀនបូកលេខនោះទេ។ ត្រូវរៀនគ្រឹះដដែល។ ប៉ុន្តែ យើងក៏មិនចោលនូវការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា។ អញ្ចឹងមហាវិទ្យាល័យបច្ចេកវិទ្យា ព័ត៌មានវិទ្យា ដើរតួនាទីសំខាន់បន្ថែមនៅលើជ្រុងបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីជួយនៅក្នុងការស្រាវជ្រាវ។

(១៦) បណ្ដាប្រទេសប្រើសាលាការពារជាតិជាវិទ្យាស្ថានស្រាវ​ជ្រាវយុទ្ធវិធី និង/ឬវិធីសាស្រ្តប្រយុទ្ធ

សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ក៏មិនមែនដើរតួនាទីត្រឹមតែជាស្ថាប័នបង្រៀននោះដែរ ត្រូវពង្រឹងតួនាទីក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ អញ្ចឹងបានន័យថាការងារបញ្ជាការ សេនាធិការ អាចបំបែកឲ្យទៅពង្រឹងខ្លួនចុះ តែត្រូវប្រមូលផ្ដុំទៅលើការពង្រឹងតួនាទីក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលកម្រិតខ្ពស់ មិនមែនត្រឹមតែកងទ័ពទេ ទាំងមន្រ្តីពីស្ថាប័នផ្សេង បូកជាមួយស្ថាប័នស្រាវជ្រាវកងទ័ព។ នៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនប្រើប្រាស់សាលានេះជាមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវ​ជ្រាវយុទ្ធវិធីថ្មី វិធីសាស្រ្តប្រយុទ្ធថ្មី។ សាលាស្រាវជ្រាវហើយចេញទៅ បានឆ្លងតាមយន្តការហ្វឹកហ្វឺន ឆ្លងទៅក្រសួង។ ចង់កែនិមិត្តរូបយោធាត្រូវចេញពីសាលា។ តួនាទីសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ជាវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ។ ហើយឯកឧត្ដម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ សូមពិនិត្យមើលតួនាទីរបស់សាលាដើម្បីបង្កើនការស្រាវជ្រាវនិងបង្កើតនូវបរិបទថ្មី។ គេប្រយុទ្ធគ្នានៅអ៊ុយក្រែន tactics ថ្មី (គប្បីសិក្សាពីការ)ប្រើប្រាស់ មិនត្រឹមតែការងារយោធាទេ ការងារសន្តិសុខប្រចាំថ្ងៃក៏ប្រើប្រាស់ …។

(១៧) ពង្រឹងសមត្ថភាព គុណវុឌ្ឍិ និងលទ្ធភាពរបស់យោធាចារ្យសម្បូរបទពិសោធចូលរួមក្នុងការស្រាវជ្រាវ

អញ្ចឹងត្រូវពង្រឹងការស្រាវជ្រាវយុទ្ធសាស្រ្ត យុទ្ធវិធី។ ខ្ញុំគិតថា តួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ថ្ងៃក្រោយអាចពង្រឹងគុណវុឌ្ឍិយោធាចារ្យ ដើម្បីអាចបណ្ដុះបណ្ដាល បង្កើនកម្រិតយោធាចារ្យថ្មី ដើម្បីមានយោធាចារ្យកាន់តែខ្ពស់ដាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ។ កម្រិតបណ្ឌិតអីយើងមានច្រើន។ រៀបចំវិធីសាស្រ្តដើម្បីយើងអាច​ធានាបាននូវយោធាចារ្យ។ ហានិភ័យធំនៅតាមបណ្ដាសាលារបស់យើង គឺនិរន្តរភាពនៃយោធាចារ្យ។ ការងារនេះត្រូវគិតគូរ យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើយោធាចារ្យ ការរៀបចំពង្រឹងសមត្ថភាព គុណវុឌ្ឍិ លទ្ធភាពរបស់យោធាចារ្យក្នុងការស្រាវជ្រាវ ជាពិសេសយោធាចារ្យដែលមានចំណេះដឹង និងបទពិសោធយូរឆ្នាំ គាត់ជាទ្រព្យមួយធំណាស់។ ក្នុងសាលាភាគច្រើន សម្រាប់យោធាចារ្យ បើគាត់ដល់អាយុចូលនិវត្តន៍ហើយក៏ដោយ បើគាត់នៅមានសុខភាពល្អ យើងបន្តឲ្យគាត់បំរើការ … យើងអាចបង្កើតប្រអប់/កុងត្រាឬយ៉ាងម៉េច ដើម្បីឲ្យគាត់មកជួយក្នុងការស្រាវជ្រាវវិញ។ តួនាទីស្រាវជ្រាវរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិនេះ ត្រូវគិតគូរឲ្យខ្លាំង ហើយកសាងឯកសារឲ្យច្រើន រៀបចំឲ្យច្រើន។ កុំឲ្យថាដល់លោកគ្រូប្រធានមុខវិជ្ជាមួយចប់ទៅ ឯកសារទៅបាត់ទៅ។ អត់មានអ្នកណា(ទុកដាក់)។

(១៨) ធ្វើនិរន្តរភាព ទំនើបកម្ម​ ឯកសារនិងយោធាចារ្យ ដោយស្រាវជ្រាវជាប់ជាប្រចាំដើម្បីមានបច្ចុប្បន្នភាព

ត្រូវរៀបចំនិរន្តរភាពនៃឯកសារនិងយោធាចារ្យរបស់យើង។ នេះគឺជាកិច្ចការសំខាន់។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំនិយាយត្រឹមក្របខ័ណ្ឌសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ ប៉ុន្តែនៅគ្រប់សាលាបណ្ដុះបណ្ដាលទាំងអស់ត្រូវគិតគូរ។ យើងធ្វើការសិក្សា ធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាល បើសិនជាអត់យោធាចារ្យ អត់ឯកសារ យើងពិបាក។ បើមានយោធាចារ្យជាគោល ឯកសារនៅក្នុងខួរក្បាលគាត់។ ឯកសារត្រូវការទំនើបកម្ម ត្រូវការស្រាវជ្រាវជាប់ជាប្រចាំ ដើម្បីឲ្យទាន់សម័យ។ អញ្ចឹងការប្រើប្រាស់យុទ្ធវិធី ការស្រាវជ្រាវបន្ថែមនេះ ខ្ញុំគិតថា តួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិត្រូវពង្រឹងទៅលើជ្រុងនេះ។ ការបណ្ដុះបណ្ដាលកម្រិតខ្ពស់ ពង្រីកវិសាលភាពក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាល និងតួនាទីក្នុងការស្រាវជ្រាវ​ … យើងមានមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអគ្គបញ្ជាការ យើងពិនិត្យភ្ជាប់គ្នាជាមួយសាកលវិទ្យាល័យយ៉ាងណា? នាយទាហានជំនាញនៅតាមបណ្ដាអង្គភាព ដែលមានកម្រិតខ្ពស់ ពេលដែលគាត់ចូលនិវត្តន៍អីហ្នឹង គិតគូទាញយកមកដាក់ក្នុងមជ្ឈមណ្ឌល។ យើងត្រូវការខួរក្បាល ត្រូវការការរៀបចំចងក្រងនេះ។ សូមឲ្យឯកឧត្ដមអគ្គមេបញ្ជាការ ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ជាពិសេសសាលាចំណុះក្រសួង គិតគូរអំពីការប្រទាក់ក្រឡាក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃការស្រាវជ្រាវ។

(១៩) នាយទាហានជាន់ខ្ពស់រំពឹងលើការគ្រប់គ្រងខ្លួនមានវិន័យ ឆន្ទៈ ការប្ដេជ្ញាចិត្ត ទទួលខុសត្រូវ និងភាពចាស់ទុំ

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំក៏សូមអបអរសាទរចំពោះនាយទាហានដែលបានបញ្ចប់វគ្គឆ្នាំសិក្សា២០២៣ និងសិក្ខាកាមដែលនឹងត្រៀមចូលវគ្គសិក្សាឆ្នាំ២០២៤ ឆ្នាំនេះ។ សូមអបអរសាទរដែលបានរៀនចប់។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ជាមួយចំណេះដឹងដែលបងប្អូនបានទទួលយកក្នុងមួយឆ្នាំនៅទីនេះ បងប្អូននឹងបង្កើនបន្ថែមការយល់ដឹងរបស់ខ្លួនជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ស្វែងយល់បន្ថែម។ ជូនពរសិក្ខាកាមឆ្នាំសិក្សា២០២៤ ដែលបានត្រៀមនិងបានចូលរៀន ដើម្បីត្រៀមចាប់យកចំណេះដឹងថ្មីៗបន្ថែមទៀ​ត។ សា​កលវិទ្យាល័យការពារជាតិបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហានជាន់ខ្ពស់ ហើយនាយទាហានជានខ្ពស់ ដែលខុសពីនាយទាហានបឋម។ ការគ្រប់គ្រង ត្រួតពិនិត្យ ដឹកនាំ ការបណ្ដុះបណ្ដាល អត់ដូចនាយទាហានសកម្ម ឬថ្លុកតាសេកទេ។ នៅនោះគឺការហាត់ពត់យុវជនយើងពីស៊ីវិល ឬមួយពលទាហានដែលចូលរៀន ឲ្យទៅជានាយទាហាន។ អញ្ចឹងការដេក ដើរ អង្គុយ ហូបចុក ត្រូវត្រួតពិនិត្យ មានក្រឹត្យក្រម។ នាយទាហានជាន់ខ្ពស់ហើយ គឺពឹងទៅលើការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងច្រើនជាង។ នាយទាហានជាន់ខ្ពស់រំពឹងទៅគ្រប់គ្រងគេ។ អញ្ចឹងសន្មត់ថា ជានាយទាហានជាន់ខ្ពស់ប្រាកដជាអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបានហើយ បានជាចូលមកអង្គុយនៅក្នុងសាលានេះ។ អង្គភាពបានចាត់បញ្ជូនមកអង្គុយនៅក្នុងនេះ គឺជានាយទាហានជាន់ខ្ពស់ បានន័យថាមិនចាំបាច់មាននរណាអង្គុយចាំមើលយើងទេគឺមានវិន័យ។ អញ្ចឹង វិន័យ ឆន្ទៈ និងការប្ដេជ្ញាចិត្ត ទទួលខុសត្រូវ និងភាពចាស់ទុំ គឺប្រាកដណាស់។ នេះគឺជាកត្ដាដែលអាចឲ្យនាយទាហានច្បាមយកនូវចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពពិតប្រាកដ មានគោលដៅច្បាស់លាស់។

(២០) រៀននៅសាលានាយទាហានដើម្បីខ្លួនឯង ដើម្បីអង្គភាព និងដើម្បីការពារជាតិយើងខ្លាំង

រាល់ដង យើងទៅសាលតូចនោះ។ បានចូលក្នុងខ្លះ ខ្លះនៅខាងក្រៅ។ ថ្ងៃនេះ បានសាលធំ ជាង ៣ពាន់នាក់ ដែលយើងអាចអង្គុយជុំគ្នាតែម្ដង។ យើងអាចនិយាយរួមគ្នាតែម្ដង។ ខ្ញុំសុំធ្វើយ៉ាងណាឲ្យនាយទាហាន សិក្ខាកាមយល់ពីមូលហេតុអីបានជាយើងនៅទីនេះ ហើយនៅទីនេះជាស្អី? … តួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ មហាវិទ្យាល័យនីមួយៗមានតួនាទីសំខាន់។ យើងជានាយទាហានជាន់ខ្ពស់ តើមានតួនាទី ភារកិច្ចអី? មិនចាំបាច់អ្នកណាមកអង្គុយកត់វត្តមានទេ។ ខ្ញុំគិតថា គួរតែ ១០០% ជាប្រចាំហើយ។ មិនបាច់ចាំអ្នកណាមកប្រាប់យើងថាឲ្យខំប្រឹងរៀនដើម្បីយល់ទេ ព្រោះយើងដឹងថាចប់ ១ឆ្នាំទេ ថ្ងៃក្រោយយើងបានសញ្ញាបត្រ។ គេអាចហៅយើងទៅសួរឬទៅធ្វើការជាមួយភាគីមិត្ត។ យើងត្រូវបញ្ចេញសមត្ថភាព។ មិនអាចថា ឲ្យដឹកនាំកម្លាំងទៅធ្វើសមយុទ្ធជា​មួយភាគីនៅក្រៅប្រទេស ធ្វើផែនការមិនចេញ គូសវាសផែនទីមិនកើត អត់ស្គាល់និមិត្តសញ្ញាយោធា។ អញ្ចឹង រៀនដើម្បីខ្លួនឯង រៀនដើម្បីឲ្យអង្គភាព ឲ្យការពារជាតិរបស់យើងខ្លាំង។

នាយទាហាន គឺជាបង្អែកដែលនាយទាហានរង ពលទាហាន ត្រូវផ្អែក ហើយដើម្បីរកការគាំទ្រ។ មួយទៀត គឺជាអ្នកដែលដើរមុខ ដើម្បីនាយទាហានរង និងពលទាហានតាម ជាពិសេស នាយទាហានជាន់ខ្ពស់ គឺនាយទាហានថ្នាក់មធ្យម និងថ្នាក់បឋម នឹងតាមដាន។ ខ្ញុំគិតថា កិច្ចការរៀនសូត្រនៅក្នុងវគ្គឆ្នាំសិក្សា២០២៤ និងការរៀនសូត្របន្តៗទៀតរបស់សាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិរបស់យើង គឺនឹងបង្កើននូវវិសាលភាព និងសមត្ថភាពរបស់កងទ័ពរបស់យើង របស់នាយទាហានជាន់ខ្ពស់របស់យើង។ ជូនពរបងប្អូនទាំងអស់​ ទាំងអ្នកដែលចប់វគ្គឆ្នាំ២០២៣ និងកំពុងរៀន ២០២៤ ឲ្យទទួលភាពជោគជ័យបន្ថែមទៀត ទាំងការសិក្សា និងការងាររបស់ខ្លួនផង។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៣]

នៅចំពោះមុខសភាពការណ៍ បញ្ហាប្រឈម និងកាលានុវត្តភាព នៃបរិការណ៍ទូទៅ លើសាកលលោក ក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជា ក្នុងប្រទេស ទន្ទឹមនឹងការអនុវត្តភារកិច្ចដ៏ពិសិដ្ឋរបស់ខ្លួន កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ត្រូវតែជាកម្លាំងមានឧត្តមគតិ ស្មោះត្រង់ដាច់ខាតចំពោះជាតិមាតុភូមិ ចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល និងមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការការពារឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ការពារសន្តិភាព រាល់សមិទ្ធផលសង្គមជាតិ សមិទ្ធផលនយោបាយឈ្នះ!ឈ្នះ! នៃ អគ្គមគ្គុទេសក៏ឯក តេជោសែន ឲ្យបានគង់វង្ស រួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការកសាង ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ រួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ហើយត្រៀមលក្ខណៈគ្រប់កាលៈទេសៈបំពេញរាល់ប្រតិបត្តិការ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន។

ដើម្បីធានាបាននូវការសម្រេចភារកិច្ចខាងលើ ប្រកបដោយជោគជ័យ ខ្ញុំសូមដាក់ចេញនូវអនុសាសន៍មួយចំនួនសម្រាប់អនុវត្ត៖

១. ត្រូវបន្តកែទម្រង់ស៊ីជម្រៅលើគ្រប់វិស័យក្នុងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ចាប់ពីស្ថាប័ន ថ្នាក់ដឹកនាំបញ្ជា រហូតដល់កងឯកភាព ឲ្យបានសម្រេចប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព ក្នុងស្មារតីសាមគ្គីភាព និងទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។

២. លើវិស័យកសាងពង្រឹងខឿនការពារជាតិ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទត្រូវតែជាកម្លាំងដែលមានថាមពលខ្លាំងក្លា សមត្ថភាពពេញលេញ មានឆន្ទៈមោះមុត មនសិការ និងវិន័យល្អ ការពារបានរឹងមាំនូវឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមនៅគ្រប់កាលៈទេសៈ សំដៅធ្វើឲ្យបរាជ័យរាល់ឧបាយកល និងសកម្មភាពរបស់កម្លាំងអមិត្ត ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ដែលប៉ុនប៉ងបង្កើតបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជា បង្កអសន្តិសុខដល់សង្គមជាតិយើង ទោះក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយត្រូវថែរក្សាសន្តិភាពឲ្យបាន ហើយត្រូវចូលរួមទប់ស្កាត់បង្រ្កាបរាល់បទល្មើសឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។

៣. ការកែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធចាត់តាំងស្ថាប័នកងឯកភាព ត្រូវអនុវត្តតាមគោលការណ៍ “វិសមិត មុខងារ តួនាទី ភារកិច្ច” របស់ស្ថាប័នកងឯកភាព ដើម្បីលុបបំបាត់ភាព ”ត្រួតគ្នា” ឲ្យបានសម្រេច តាមដំណាក់កាលនីមួយៗយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ហ្មត់ចត់។ រីឯចំនួនទ័ពនៃស្ថាប័នបញ្ជាការដ្ឋាន កងឯកភាពនានា ត្រូវស្ថិតក្នុងកម្រិតសមស្រប។ ជាមួយគ្នានេះ សមាមាត្រនៃបរិមាណរវាងនាយទាហាននិងពលទាហាន ត្រូវឲ្យមានភាពសមស្រប ហើយជាពិសេស ខិតខំលុបបំបាត់ឲ្យបានជាជំហានៗនូវស្ថានភាពចំនួន “ទ័ពលើសតែខ្វះ” និង “ខ្វះតែលើស” ក្នុងនោះ៖

ក. ត្រូវធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឲ្យបានហ្មត់ចត់នូវច្បាប់កាតព្វកិច្ចយោធា និងបញ្ហាឯកសារគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធ ដែលមានរួចមកហើយ ពិចារណាកែសម្រួលបំពេញបន្ថែមឲ្យបានពេញលេញ ដើម្បីស្នើសុំធ្វើវិសោធនកម្ម និងកសាងបន្ថែមនូវឯកសារគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធចាំបាច់ ឆ្ពោះទៅអនុវត្តច្បាប់កាតព្វកិច្ចយោធាឲ្យបានជាជំហានៗ ស្របតាមសភាពការណ៍ និងភារកិច្ចការពារជាតិ នៅបណ្តាឆ្នាំខាងមុខ។

ខ. ក្នុងការងារជ្រើសរើស តែងតាំង ដំឡើងឋានន្តរស័ក្តិ ត្រូវអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ “គុណាធិបតេយ្យ” ដោយផ្អែកតាមមុខដំណែង និងច្បាប់លក្ខន្តិកៈទូទៅសម្រាប់យោធិន នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ហើយត្រូវតែឆ្លងតាមរយៈការវាយតម្លៃរបស់ក្រុមប្រឹក្សា និងគណៈកម្មការវាយតម្លៃរបស់ស្ថាប័នកងឯកភាពតាមឋានានុក្រម។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៤]

(២១) ត្រូវគិតគូរពីសមាមាត្រនៃការរើសចូលកងទ័ព និងបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន

ទាក់ទងនឹងការងារនេះ ខ្ញុំបានប្រគល់ភារកិច្ច ហើយយើងបានធ្វើពីដើមឆ្នាំទៅ និងបន្តធ្វើទៀត ដើម្បីគិតគូរអំពីសមាមាត្រនៃការរើសចូលកងទ័ពក្នុងមួយឆ្នាំៗ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលនាយទាហាន។ ពាក់ព័ន្ធនឹងសាលានាយទា​ហានទាំង ៣ កម្រិត បូកនឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលក្រៅប្រទេស តើក្នុងមួយឆ្នាំយើងត្រូវរើសទាហានសរុបប៉ុន្មាន? ក្នុងនោះពលទាហានប៉ុន្មានភាគរយ នាយទាហានប៉ុន្មានភាគរយ? នាយទាហានបណ្ដុះបណ្ដាលហើយ ៤ឆ្នាំ មិនអាចថយមកពលទាហានវិញបានទេ។ អញ្ចឹង ក្នុង ១៥-២០ឆ្នាំ យើងធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនូវសមាមាត្រនាយទា​ហាន ពលទាហាន និងនាយទាហានរង។ គេសួរថា ហេតុអីបានជា(កម្ពុជាមាន)នាយទាហានច្រើន? ខ្ញុំថា បើមើលប្រវត្តិកម្ពុជា ប្រហែលជាអស់លោកបានយល់។ នាយទាហានរបស់កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នភាគច្រើនសុទ្ធតែអ្នកដែលចូលរួមក្នុងកាលៈទេសៈដែលយើងមានសង្រ្គាម។ ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមយើងមានការចូលសមាហរណកម្ម រៀបចំបង្កើត និងថែរក្សាកម្លាំង។ ប៉ុន្តែវាមិនបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់នូវសមត្ថភាពការពារជាតិនោះទេ …។

(២២) បង្កើនសមាមាត្រនាយទាហានរង ពលទាហាន និងនាយទាហាន ជាពិសេសទ័ពប្រយុទ្ធ ឲ្យពលទាហានច្រើនជាងនាយទាហាន

ទៅថ្ងៃមុខ (ដើម្បីប្រសិទ្ធភាព)ការដឹកនាំបញ្ជា យើងត្រូវធ្វើឲ្យមានតុល្យភាព … ឯកឧត្ដមដែលកាន់យោធភូមិភាគ កងពល អាចយល់ហើយថាហេតុអីបានជាកន្លែងខ្លះ នៅថ្នាក់ “គ” យើងអត់សូវមាន តែនៅទីបញ្ជាការ នៅខាងលើ មានច្រើន។ គឺដោយសារស័ក្ដិយើងរៀបមិនត្រូវ។ យើងមានច្រើន ប៉ុន្តែបើយើងរុញឲ្យនាយទាហានទៅ(បំពេញនាទី)ជាយុទ្ធជន គឺអត់កើត។ ត្រូវបង្កើនយុទ្ធជនឲ្យបានច្រើន បង្កើនសមាមាត្រនាយទាហានរង ពលទាហាន និងនាយទាហាន ជាពិសេសទ័ពប្រយុទ្ធ អង្គភាពប្រយុទ្ធនៅខាងមុខ គឺត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបំពេញឲ្យពលទាហានច្រើនជាងនាយទាហាន … ធ្វើតាមក្រឹត្យក្រមទៅ។ បើសិនជាយើងលឿនពេក ចូលពលទាហានមួយឆ្នាំ ៥ឆ្នាំក្រោយទៅជានាយទាហានដដែល វាស្មើនឹងចូលសាលានាយទាហានសកម្មតែម្តង ឬមួយក៏ ៤ ឬ៥ឆ្នាំក្រោយ។ ដូច្នេះ យើងធ្វើផែនការ។ ត្រូវពិនិត្យមើលដើម្បីយើងធានាតុល្យភាពការដឹកនាំបញ្ជា ព្រោះនៅស្ថាប័នខាងលើមិនជាបញ្ហា ប៉ុន្តែស្ថាប័នក្រោម(ត្រូវមានការគិតគូរ)។ ខ្ញុំដឹងព្រោះខ្ញុំធ្លាប់កាន់ជើងគោក។

(២៣) កាត់បន្ថយចំនួននាយទាហានសកម្មនិងនាយទាហានទ័ពជើងគោកតាមការប្រឡងជ្រើសរើស

ចូលទៅផ្នែកសឹករង ចូលទៅវរសេនាតូច ចូលទៅកងអនុសេនាតូច កងអនុសេនាធំ យើងពិបាករៀប … នាយទាហានជំនាន់១ អត់មានបញ្ហាទេ … យើងមានសង្គ្រាមរាប់សិបឆ្នាំ។ នាយទាហានគាត់នៅយូរ គាត់ត្រូវតែឡើងអញ្ចឹងហើយ។ ប៉ុន្តែការរៀបចំរើសថ្មីត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច ឱ្យ ១៥ទៅ២០ឆ្នាំទៀត យើងធានានូវតុល្យភាព។ យើងត្រូវមានព្យាករណ៍។ ប៉ុន្តែត្រូវចាប់ផ្តើមពីឥឡូវ ដើម្បី ១៥ឆ្នាំ តុល្យភាពនៃការរៀបចំនេះ ធានាបាននូវអង្គភាពដឹក​នាំបញ្ជា អង្គភាពជួរមុខ ជាពិសេសថ្នាក់កងតូចកងធំ ហើយការដឹកនាំរៀបចំឱ្យបានល្អ។ អញ្ចឹងតុល្យភាពនៃការរៀបចំនេះត្រូវរើស។ ប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ យើងមានការកាត់បន្ថយចំនួននាយទាហានសកម្ម និងនាយទាហានទ័ពជើងគោកដែលយើងប្រឡងជ្រើសរើស។ កាលមុនយើងធ្លាប់ប្រឡងនាយទាហានសកម្ម នាយទាហានទ័ពជើងគោក តាមចាំដូចជា ៦០០នាក់ជាង បូកជាមួយទៅបណ្តុះបណ្តាលក្រៅទៀត ក្នុងមួយឆ្នាំយើងមានរាប់ពាន់នាក់ជានាយទាហាន។ ប៉ុន្តែពេលនោះ ការបញ្ចូលពលទាហានតិច។ អញ្ចឹងបើសិនជាមានតុល្យភាពបែបនេះទៅថ្ងៃក្រោយនៅតែមានបញ្ហា។ អញ្ចឹងត្រូវគិតគូរ។

(២៤) គិតគូរពីបទដ្ឋានគតិយុត្តិរើសយោធិនកាតព្វកិច្ច គឺមួយភាគធំចូលតាមច្រកកាតព្វកិច្ច លើកលែងជំនាញចាំបាច់ចំនួន

ការបញ្ចូលពលទាហាននេះ យើងបានគិតគូរហើយ ប៉ុន្តែការអនុវត្តនៅមិនទាន់បានគិតគូរពីបទដ្ឋានគតិយុត្តិឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីការរើសយោធិនកាតព្វកិច្ចដើម្បីធ្វើការផ្សាំ។ ទៅថ្ងៃក្រោយ ប្រហែលជាមួយភាគធំត្រូវចូលតាមច្រកកាតព្វកិច្ចសម្រាប់ពលទាហាន លើកលែងតែជំនាញមួយចំនួន ឧទាហរណ៍ជំនាញវិស្វកម្មជំនាញអីដែលខ្ពស់ ដែលអាចយើងអាចពិនិត្យមើលបញ្ចូលក្របខណ្ឌពិសេស។ ក្រៅពីហ្នឹងឱ្យចូលជាពលទាហាននៅតាមបណ្តាអង្គភាព ឬមួយច្រកនាយទាហានប្រឡងចូល បូកក្របខ​ណ្ឌពិសេស។ ប៉ុន្តែក៏កុំឱ្យច្រើនពេក។ កុំឱ្យរើសធម្មតា ១០% ពិសេស ៩០% ។ យើងឱ្យគាត់ចូលមកពលទាហានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មាននេះជាការផ្សាំ។ យើងដឹងហើយថាការរើសទាហាន ហើយការចាកចេញនេះមិនងាយស្រួលទេ។ អញ្ចឹងការផ្សាំនៅក្នុងនេះ ដើម្បីឱ្យអង្គភាពអាចវាយតម្លៃយោធិន យោធិនអាចវាយតម្លៃជីវិតកងទ័ព មុននឹងគាត់សម្រេចចិត្តចូលជាទាហានអាជីព។

(២៥) កាតព្វកិច្ចយោធា ជួយឱ្យយោធិនមានជំរើស និងមេបញ្ជាការអង្គភាពមានឱកាសវាយតម្លៃ

សូមឱ្យគណៈកម្មាធិការរៀបចំច្បាប់កាតព្វកិច្ច ពិនិត្យមើលដើម្បីយើងជំរុញបន្តទៅទៀតនៅថ្ងៃមុខ។ អញ្ចឹងត្រូវធ្វើការបំពេញទ័ពយោធិន បំពេញពលទាហានឱ្យច្រើនជាងនាយទាហានក្នុងមួយឆ្នាំៗ​ ដោយការបំពេញពលទា​ហាននេះត្រូវប្រើរូបមន្តដែលអាចធ្វើទៅបាន តាមរូបភាពកាតព្វកិច្ចឱ្យច្រើនដើម្បីជាការផ្សាំ។ សម្រាប់យុវជនយើងក៏ល្អដែរ ព្រោះឥឡូវបើគាត់ចូលទៅក្នុងហ្នឹង បានន័យថាមួយជីវិតនៅហ្នឹង។ អញ្ចឹង ជម្រើសដែលថាចេញភ្លាម មិនមានទេ។ មិនមានច្រកចេញទេ វារលែងតែឈប់តែម្តង។ ហើយការឈប់ក៏មិនងាយមានអ្នកជូនដំណឹងទេ។ ត្រូវឈប់ក៏ឈប់តែម្តង។ អញ្ចឹងបើសិនជាកាតព្វកិច្ច ១៨ខែ ឬប៉ុន្មានដែលយើងគិត គឺគាត់មានច្រក។ គាត់ដឹងថា ១៨ខែ ខ្ញុំនឹងមានជម្រើស ក្នុងហ្នឹងគាត់នឹងពិនិត្យមើលជាក់ស្តែង។​ នាយទាហាន មេបញ្ជាការអង្គភាពក៏មានឱកាសវាយតម្លៃ។ ពេលដែលចប់ ១៨ខែ មានអ្នកដែលចង់នៅហ្នឹង ក៏ដាក់ពាក្យ។ ពេលហ្នឹងនឹងមានមេបញ្ជាការអង្គភាពផ្ទាល់ពិចារណាថាគួររក្សាឬមិនគួរ ដើម្បីយើងកាត់បន្ថយអត្រានៃការចេញពីជួរទ័ព ហើយសំរាប់រយៈពេលវែង។

(២៦) ពិចារណាបើកច្រកឱ្យសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិបញ្ចូលសាស្ត្រាចារ្យស៊ីវិលកិច្ចសន្យា តែមិនឱ្យក្របខណ្ឌជាទាហាន

នៅក្នុងមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល យើងឱ្យបង្កើតប្រអប់មួយ​គឺប្រអប់កុងត្រា ១ឆ្នាំ ទៅ៥ឆ្នាំ រហូតទៅដល់ចូលនិវត្តន៍។ តែក្នុងកងទ័ព កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ អាចសិក្សាមើលសិន។ ប្រហែលជាពិបាកក្នុងការអនុវត្ត ក្នុងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។ ប៉ុន្តែអាចសិក្សាមើលសម្រាប់នាយទាហានជំនាញ សម្រាប់ថ្មើរជើង ឬមួយអី។​ សម្រាប់នាយទាហានជំនាញ ឧទាហរណ៍ ជាសាស្រ្តាចារ្យអាចកុងត្រាចូលមកក្នុងហ្នឹងដើម្បីមកបង្រៀនសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ។ ប៉ុន្តែការផ្គូរផ្គងស័ក្តិនេះ (នៅជាការពិចារណា)។ ជួនកាលយើងអត់ចាំបាច់។ មកនេះព្រោះក្របខណ្ឌក្រសួងមានទាំងស៊ីវិល​។ អញ្ចឹងកុងត្រា បើកច្រកឱ្យសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ មានសិទ្ធកុងត្រាសាស្ត្រាចារ្យជំនាញខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ជាជាងជាសាស្ត្រាចារ្យដែលយើងអញ្ជើញម្តងម្តាល។ កុងត្រាគាត់ ៥ឆ្នាំ​ តែមិនឱ្យក្របខណ្ឌគាត់ជាទាហានទេ។ ជាកុងត្រាស៊ីវិល។ គាត់មកធ្វើការបង្រៀន​សម្រាប់ជំនាញតែម្តង។

(២៧) កំណត់ថាមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលកម្រិតណាត្រូវយល់ពីការងារសន្តិសុខ នយោបាយ សន្តិសុខ ការពារជាតិ

នៅក្នុងស្ថាប័នបណ្តុះបណ្តាលរបស់យើង ទាំងសាលាថ្នាក់ជើងគោក ថ្នាក់បឋម ថ្នាក់មធ្យម … កន្លងទៅយើងមានគ្រូមកពីសាកលវិទ្យាល័យមកបង្រៀនតាមម៉ោង។ តែថ្ងៃក្រោយ បើសិនជា ធ្វើកិច្ចសន្យាពេញម៉ោងនៅទីនេះតែម្តង មិនបាច់អញ្ជើញគាត់មកបង់តាមម៉ោង គឺកុងត្រាគាត់ ៥ឆ្នាំ​ចប់ ឬ៤ឆ្នាំចប់។ គាត់អាចជួយកសាងមេរៀនឱ្យផងដើម្បីធានាការបណ្តុះបណ្តាល បំពេញចំនួនយោធាចារ្យដែល(យើង)ខ្វះខាត … គាត់ចូលនិវត្តន៍ហើយ តែមានជំនាញយោធា យើងធ្វើកិច្ចសន្យាឱ្យគាត់អញ្ជើញមកវិញ។ បើយើងបើកច្រកកន្លែងនេះ សម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិ គឺបើកសំរាប់មុខជំនាញទាំងមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល។ តែមិនបើកឱ្យឯកជនទេ។ គឺរៀបសម្រាប់តែក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ​។ អាចមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលនិងស្ថាប័នផ្សេង តែមិនបើកទៅដល់អ្នកណាក៏ចូលរៀនបានទេ ព្រោះនៅតែជារឿងសន្តិសុខជាតិ រឿងការពារជាតិ។ ជំហានមួយនេះ មិនមែនបើកទៅ ស្រាប់តែនិស្សិតក៏ចូលរៀនបានដូចសាលាឯកជនទេ។ សូមឯកឧត្តម សាកលវិទ្យាធិការ កំណត់ព្រំឱ្យច្បាស់។ អត់បើកឱ្យអ្នកដែលអត់មានសិទ្ធិចូលរៀនទេ។ ត្រូវមានសិទ្ធិចូលរៀនទៀត។ មន្ត្រីរាជការស៊ីវិលត្រឹមកម្រិតណាដែលយើងកំណត់ថាចាំបាច់ត្រូវយល់ពីការងារសន្តិសុខ នយោបាយ ពាក់ព័ន្ធសន្តិសុខការពារជាតិ …។

​(២៨) រៀបចំផែនការដើម្បី ១៥ ទៅ ២០ឆ្នាំទៀត មានតុល្យភាពសមស្របរវាងពលទាហាននិងនាយទាហាន

អញ្ចឹងសូមឱ្យពិនិត្យមើល បើទាក់ទងស៊ីវិលនេះ អាចទាក់ទងរឿងមុខងារសាធារណៈអីដែរ ដើម្បីចែកគ្នាមើល ថាតើយើងបើកច្រកកម្រិតណា? បើយើងយកតែច្រកមួយដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលខ្លួនឯង បញ្ជូនទៅរៀនយូរណាស់ ហើយជួនកាលមិនប្រាកដថាបានគុណភាពល្អផង។ យើងបើកច្រកដើម្បីទាញយកអ្នកជំនាញស្រាប់មក ជាការល្អ ដើម្បីបង្កើនចំណេះឱ្យនាយទាហានសិក្ខាកាមនៅទីនេះ។ អញ្ចឹង ធ្វើម៉េចឆ្នាំ ២០២៤ និង ២០២៥ ធ្វើការរៀបចំផែនការឱ្យចេញ ដើម្បីដឹងថា ១៥​-២០ឆ្នាំទៀត តុល្យភាពរវាងពលទាហាន នាយទាហានសមស្រប … ក្នុងមួយឆ្នាំៗ យើងយកនាយទាហានប៉ុន្មាន បណ្តុះបណ្តាលក្នុងស្រុកប៉ុន្មាន ក្រៅស្រុកប៉ុន្មាន ហើយពលទាហានប៉ុន្មានភាគរយ។ យកជាអត្រាតែម្តង … ហើយដាក់ទិសដៅថា​ការពង្រឹងនេះឱ្យសាជីផ្កាប់ (ត្រូវការពេល) ១០ឆ្នាំ… សូមពន្លឿន​នូវក្នុងការគិតគូរអំពីក្របខណ្ឌយោធិនកាតព្វកិច្ចនេះ ព្រោះយើងមិនមែនរើសចូលតែមួយទេ កា​តព្វកិច្ចនេះយើងគិតទាំងការថែទាំ។ គាត់១៨ខែចប់ ត្រូវថែទាំគាត់ប៉ុណ្ណា។ អ្នកដែលរើសចូលអាជីព ឬមួយអ្នកដែលនៅត្រូវថែទាំ … ឧទាហរណ៍អាយុ ៣៦ឆ្នាំ, អាយុ៤៥ឆ្នាំ អីអញ្ចឹង ត្រូវមានផែនការក្នុងការថែទាំគាត់មួយឆ្នាំប្រមូលម្ដង ឬមួយក៏យ៉ាងណា គិតគូរទាំងអស់ ពាក់ព័ន្ធនឹងការធានា និងក្របខ័ណ្ឌថវិកាជាតិរបស់យើង។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៤]

គ. ត្រូវខិតខំផ្ដល់អាទិភាពចំពោះបណ្តុះបណ្តាលក្នុងស្រុក លើកលែងតែការបណ្តុះបណ្តាល ជំនាញ ឯកទេសបច្ចេកទេសជាន់ខ្ពស់ ដែលត្រូវពឹងផ្អែកលើការបណ្តុះបណ្តាលនៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីបណ្តុះបណ្តាល នាយទាហានដឹកនាំបញ្ជា, នាយទាហានគ្រប់គ្រងវ័យក្មេង សម្រាប់បន្តវេនដឹកនាំ គ្រប់គ្រង តាមបណ្តាស្ថាប័នកងឯកភាព ។ ការចាត់បញ្ជូនយោធិនចូលរៀនតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សា ត្រូវគោរពតាមគោលការណ៍នៃការជ្រើសលក្ខណៈសម្បត្តិយោធិនតាមវគ្គនីមួយៗទៅតាមគោលការណ៍នៃក្រសួងការពារជាតិ។

៤. ចំពោះ ការងារហ្វឹកហ្វឺន និង បណ្តាសាលា ​លើការងារបណ្តុះបណ្តាល កសាងធនធានមនុស្ស, ពោល គឺជាថ្នាលបណ្តុះពូជនាយទាហានវ័យក្មេង ដែលនឹងក្លាយជានាយទាហានថ្នាក់ដឹកនាំបញ្ជា និង គ្រប់គ្រងតាមស្ថាប័នកងឯកភាព គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ៖

ក. ត្រូវបន្តកសាងពង្រឹងជួរយោធាចារ្យ ក៏ដូចជា ឯកសារបង្រៀនគ្រប់ជំនាញ គ្រប់មុខវិជ្ជា ឲ្យមានគុណភាព និង សមត្ថភាពពេញលេញ គ្រប់លក្ខណៈសម្បត្តិ ស្របតាមការវិវត្តន៍រីកចំរើននៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យា វិទ្យាសាស្ត្រទំនើប ជាពិសេស ក្នុងវិស័យយោធា។ ចំពោះយោធាចារ្យ៖ ក្រសួងការពារជាតិ និង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់បង្កើនសមត្ថភាព ដោយធ្វើការបំពាក់បំប៉នគរុកោសល្យ និង ការគិតគូរគោលនយោបាយឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដូចជា ការជំរុញអនុវត្តទៅតាមគោលការណ៍ដែលមានស្រាប់, អំពីប្រាក់កម្រៃម៉ោងបង្រៀន, ប្រាក់សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ ឲ្យបានទាន់ពេលវេលា, មានតម្លាភាព និង ផ្តល់កិត្តិយសគិតគូរពីឋានន្តរសក្តិ, គ្រឿងឥស្សរិយយស, ប័ណ្ណសរសើរ ព្រមទាំងការគិតគូរជាអាទិភាពកសាងយោធាចារ្យថ្មីបន្តវេន ដោយជ្រើសរើសពីនិស្សិតដែលរៀនបានពិន្ទុខ្ពស់ និង ពីយោធិនដែលមានស្នាដៃល្អ ក្នុងការគ្រប់គ្រង កងឯកភាព មកបណ្តុះបណ្តាលជាយោធាចារ្យវិលជុំ។

ខ. ទន្ទឹមនឹងការអនុវត្តភារកិច្ចស្នូល ត្រូវសហការគ្នាស្អិតល្មួតប្រែក្លាយសាលាទៅជាមជ្ឈ-

មណ្ឌលប្រមូលផ្តុំសិក្សាស្រាវជ្រាវ, កសាងរាល់ឯកសារយោធា គ្រប់ជំនាញឲ្យឯកភាពគ្នា រួមទាំងឯកសារបច្ចេកវិទ្យាវិទ្យាសាស្ត្រយោធា, សេដ្ឋកិច្ច-នយោបាយយោធា និង អប់រំចិត្តសាស្ត្រ ។ល។

គ. ត្រូវបង្កលក្ខណៈឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក និង សហការគ្នាដកស្រង់ពីការបំពេញភារកិច្ច របស់ខ្លួន, កសាងឲ្យបាននូវសូចនាករសំខាន់ៗ ចាំបាច់នានា សម្រាប់បម្រើការក្នុងវិស័យការពារជាតិ ហើយផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានមានចាំបាច់ទៅវិញទៅមកសម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និង ដកពិសោធ ដែលជាមូលដ្ឋាន ក្នុងការធ្វើផែនការយុទ្ធសាស្ត្រនានា។

ឃ. ត្រូវសិក្សាស្រាវជ្រាវដកបទពិសោធន៍ ពីសង្គ្រាមនៅតាមបណ្តាប្រទេសទាំងអតីតកាលនិងបច្ចុប្បន្នកាលជាមួយនឹងការក្ដាប់បានការបំពាក់ តាមលទ្ធភាពជាក់ស្តែង ឲ្យស្របតាមការវិវត្តរីកចម្រើនចុងក្រោយនៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យាយោធា ។

ង. ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតលើការបណ្តុះបណ្តាល និង គ្រប់គ្រងធនធានមនុស្ស, ព្យាយាមសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្តអភិវឌ្ឍចំណេះជំនាញរបស់ខ្លួនមិនឈប់ឈរ ដើម្បីពង្រឹង និង ពង្រីក ចំណេះដឹង ចំណេះធ្វើ ឲ្យបានទាន់ការវិវត្តន៍រីកចម្រើននៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យាយោធាក្នុងបរិការណ៍នៃបដិវត្តន៍ បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល (Digital) សកលលោក ។

ច. យកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមបណ្តាសាលា មជ្ឈមណ្ឌលហ្វឹកហ្វឺនដែលមានស្រាប់ និង កំពុងតែបង្កើតថ្មីឲ្យស្របតាមនិយាម និង គោលដៅ នៃជំនាញនីមួយៗ ព្រមទាំងបំពាក់សម្ភារ:ហ្វឹកហ្វឺនទំនើបស្របទៅតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន ។

ឆ. ក្រៅពីការពង្រឹងប្រព័ន្ធហ្វឹកហ្វឺននៅតាមបណ្តាសាលា ក្រសួងការពារជាតិ កងយោធ-ពលខេមរ ភូមិន្ទ នាយទាហានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមនូវការហ្វឹកហាត់លើ ទីលានតាម កងឯកភាពទៅតាមជំនាញឯកទេសនីមួយៗ ដើម្បីជាការគ្រប់គ្រងកម្លាំងទ័ព, គ្រឿងបំពាក់, បង្កើនសមត្ថភាពផ្ទាល់ ។

៥. ត្រូវបន្តធ្វើទំនាក់ទំនងសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយដៃគូបរទេស ក៏ដូចជា បណ្តាប្រទេស ជាមិត្ត ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ រួមទាំងការជួយឧបត្ថម្ភទាំងស្មារតីនិងសម្ភារៈដល់វិស័យ ហ្វឹកហ្វឺនរៀនសូត្ររបស់យើង ដោយឈរលើស្មារតីការពារឧត្តមប្រយោជន៍របស់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ស្របតាមអភិក្រម “កែទម្រង់ខាងក្នុង បង្កើនមិត្តខាងក្រៅ ក្នុងស្មារតីឯករាជ្យ” ។

៦. ការងារអប់រំចិត្តសាស្ត្រព័ត៌មានមាន និង គោលនយោបាយ ជាកិច្ចការមួយមិនអាចខ្វះបាន ក្នុងការកសាងឆន្ទៈ, មនសិការស្នេហាជាតិមាតុភូមិ សំដៅសម្រេចភារកិច្ចការពារជាតិ ដែលជាគុណសម្បត្តិចម្បងរបស់នាយទាហាន ពលទាហានគ្រប់រូប ។

៧. ចំពោះការកែទម្រង់គ្រឿងបំពាក់គ្រប់ប្រភេទ សម្រាប់គ្រប់ប្រភេទទ័ព, ទ័ពជំនាញ ទន្ទឹមនឹងការបំពេញបរិមាណតាមក្របខ័ណ្ឌបំពាក់ត្រូវយក “គុណភាពជាអាទិភាព” ។ កន្លងមក,រាជរដ្ឋាភិបាល និង ក្រសួងការពារជាតិ បានខិតខំស្វែងរក និង បង្កប្រភព ដោយបានបំពាក់បន្ថែម នូវអាវុធយុទ្ធោបករណ៍ទំនើបៗជាច្រើន ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះសំណូមពរភារកិច្ចការពារជាតិ ហើយនិង បន្តខិតខំបំពាក់ជាជំហានៗ តទៅទៀត។

សូមយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការថែទាំបច្ចេកទេសឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ធានាប្រសិទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់បានយូរអង្វែង។

៨. ចំពោះការងារធានាភស្តុភារហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រង, ការងារធានាផ្គត់ផ្គង់ បើកចែកតាមគោលរបបកំណត់, ធានាគ្រប់, ទាន់ពេលវេលា, ធានាបានគុណភាពដល់យោធិន គ្រប់រូប គួបផ្សំនឹងការខិតខំកែច្នៃជីវភាព, សុខុមាលភាពយោធិន ដោយការបង្កបង្កើនផលបន្ថែម លើកកំពស់ការរស់នៅរបស់យោធិន និង ក្រុមគ្រួសារឲ្យបានល្អប្រសើរ ។ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើការងារសម្ព័ន្ធមេត្រីភាព រវាងកងទ័ព ជាមួយស្ថាប័នស៊ីវិល និង ឯកជន ដោយតាមដាន, គ្រប់គ្រង, ត្រួតពិនិត្យការប្រើប្រាស់ជំនួយឧបត្ថម្ភរបស់ដៃគូឲ្យចំគោលដៅ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៥]

ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ អរគុណដល់អង្គភាពសម្ពន្ធមេត្រីទាំងអស់ ទាំងស្ថាប័នរដ្ឋ ស្ថាប័នស៊ិវិល និងវិស័យឯកជនដែលបានជួយដល់ក្រសួងការពារជាតិ ដល់អគ្គបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពជើងគោក ជាពិសេសដៃគូ បណ្ដាកងឯកភាពចំណុះតែម្ដង។ សូមបន្តជួយបន្ថែម។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៥]

៩. ត្រូវត្រៀមលក្ខណៈជានិច្ច ក្នុងការបំពេញភារកិច្ចនានា តាមបទបញ្ជារបស់រាជរដ្ឋា- ភិបាលនៅគ្រប់កាលៈទេសៈ, យកចិត្តទុកដាក់ត្រៀមកម្លាំងមធ្យោបាយសម្ភារ:គ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បី ចូលរួមជួយសង្រ្គោះប្រជាពលរដ្ឋ នៅពេលមានគ្រោះភ័យជាយថាហេតុ ដោយត្រូវមានស្មារតី បុរេសកម្ម​ ព្រមទាំងសហការឱ្យបានស្អិតរមួតជាមួយនឹងអាជ្ញាធរដែនដី និង ក្រសួង-ស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធ ។

ខ្ញុំសង្ឃឹមជឿជាក់ថា យោធិនគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នឹងបន្តប្រពៃណី សាមគ្គី ឯកភាពគ្នាជាធ្លុងមួយ ក្រោមការដឹកនាំបញ្ជាប្រកបដោយទេពកោសល្យ និង ឆន្ទៈមោះមុត ព្រមទាំងមានស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់របស់ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ក្នុងការបំពេញភារកិច្ច ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន ។

ជាថ្មីម្ដងទៀត, ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះការយកចិត្តទុកដាក់ និង ការលះបង់នូវស្មារតី កម្លាំងកាយចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ, យោធាចារ្យ, និស្សិត-សិក្ខាកាមទាំងអស់ ដែលបានពុះពាររាល់ការលំបាក រហូតសម្រេចបានលទ្ធផលប្រកបដោយជោគជ័យ នាពេលកន្លងមក។ ខ្ញុំសូមចូលរួមអបអរ-សាទរជាថ្មីម្ដងទៀតនិស្សិត និង សិក្ខាកាម បញ្ចប់វគ្គសិក្សាឆ្នាំនេះ និង សូមជូនពរដល់នាយទាហាន និង នាយ- ទាហានរង, ពលទាហានទាំងអស់ ក៏ដូចជា សមាជិក-សមាជិកា នៃអង្គពិធីទាំងមូល, សូមប្រកបដោយសុខភាពល្អបរិបូរណ៍, មានសុភមង្គលក្នុងក្រុមគ្រួសារ និង សម្រេចបានជោគជ័យ ក្រោមម្លប់ដ៏សែនត្រជាក់នៃសុខសន្តិភាព ។

ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, ខ្ញុំសូមប្រកាសដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការអគារសាលសហសិក្សា, អគារស្នាក់នៅ, អគារអាហារដ្ឋាន និង សមិទ្ធផលនានា នៅសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិនិង សូមប្រកាសបិទវគ្គសិក្សាឆ្នាំ ២០២៣ បន្តបើកវគ្គសិក្សាឆ្នាំ ២០២៤ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៦]

(២៩) ឯកភាពតាមគោលការណ៍ដែលបានស្នើសុំ

ថ្ងៃនេះ សូម(ជូន)ដល់និស្សិតជ័យលាភីដែលទទួលសញ្ញាបត្រព្រឹកនេះ និងនិស្សិតកំពុងសិក្សាសរុប ២ ០៣៣នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា៥ម៉ឺនរៀល។ បើបានមុនចូលឆ្នាំល្អ។ ឥឡូវជប់លៀងបិទវគ្គនិងចំហាយចូលឆ្នាំ។ ជូនសាស្រ្តាចារ្យ បុគ្គ​លិក ៥៧៥នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា១០ម៉ឺនរៀល, ជូនសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិថវិកា ១០០លានរៀល, កងកិត្តិយសត្រែទ័ព ថវិកា៥លានរៀល, ក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំការក្នុងអង្គពិធិថវិកា ៣លានរៀល​។ សំណូមពររបស់អង្គភាពមាន សំណើត្រង់ស្វូបន្ទប់អគ្គិសនីកម្លាំង ១ ២៥០។ បច្ចុប្បន្នមានត្រឹម ២៥០ KVA ដែលប្រើប្រាស់។ សូមបង្កើន ៥ដងតែម្ដង។ សាលប្រជុំបង្កើន ៥ដងដែរ។ សូមផ្ដល់ជូន។ សូមឱ្យឯកឧត្តម កែវ រតនៈ មកទេថ្ងៃនេះ? អត់មកទេ។ សូមឱ្ពិនិត្យមើលជាមួយ EDC ដើម្បីជួយដោះស្រាយជូន។

ទី២ ស្នើសុំរដ្ឋាករទឹកជួយតម្លើងបំពង់មេមុខកាត់ ៨០មីលីម៉ែត្រ បច្ចុប្បន្នមានត្រឹមតែ ៤០មីលីម៉ែត្រ។ សូមឱ្យរដ្ឋាករទឹកដើម្បីចាត់ចែងដោះស្រាយជូន។ សុំចាក់បេតុងលើផ្ទៃដីចំនួន ៤ ០៨១ម៉ែត្រការ៉េ។ នៅសាលាអស់ដីហើយសុទ្ធតែបេតុងទាំងអស់ ត្រូវដាំដើមឈើឱ្យច្រើន។ ខ្ញុំចាំ កាលខ្ញុំមក(ជំនាន់) ឯកឧត្តមនាយឧត្តមសេនីយ៍ ជា តារា កាលនោះនៅសល់ដីខ្លះ។ ឥឡូវចុះមកមិនមានសល់ដីទេ, អគារមិនមានតូចទេ អគារធំៗ(ទាំងអស់)។ ថ្ងៃនេះ ៣ពាន់នាក់ ចូលមកអម្បាញ់មិញស្មានតែនៅ ៨៥។ សង្ស័យយកគម្រូពីហ្នឹងទេ? ថ្ងៃនេះមានក្រុមហ៊ុនជីបម៉ុង ទទួលជូនតែម្ដង មិនមែនជូនតែបេតុងនិងដែកទេ ជូនជាងមកទៀត សាលាចាំយកតែសមិទ្ធផលទៅ …។

សុំបង្កើនប្រាក់កម្រៃម៉ោងបង្រៀន និងប្រាក់កម្រៃរបស់យោធាចារ្យឱ្យបានទៀតទាត់ តាមគោលការណ៍។ សូមអោយក្រសួងការពារជាតិ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុពិនិត្យលើកិច្ចការនេះថាតើយើងអាចមានគោលការណ៍អ្វីសម្រាប់យោធាចារ្យរបស់យើង។ នៅជើងគោក ខ្ញុំបានសាកអនុវត្តកម្មវិធីបន្ថែមមួយចំនួនទៅលើរឿងហ្នឹង … វិនិយោគលើគ្រូសំខាន់ណាស់។ វិនិយោគទៅលើគ្រូមិនប្រគល់តែភារកិច្ច ប្រគល់តែការទទួលខុសត្រូវទេ តែត្រូវគិតគូរអំពីជីវភាពរស់នៅ ជាពិសេសម៉ោងបង្រៀន។ អ្វីដែលមានគឺដោះឱ្យចេញ ហើយពិនិត្យមើលលទ្ធភាពបន្ថែមផ្ទាល់សម្រាប់អ្នកដែលបង្រៀនពិតប្រាកដ។

មានតំណាងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុមកទេថ្ងៃនេះ? បើមានសុំឱ្យពិនិត្យមើល ហើយរៀបចំកិច្ចការនេះឱ្យបានដោយប្រសិទ្ធភាព។ ម៉ោងស្រាវជ្រាវត្រូវគិត ព្រោះកន្លែងនេះជាពិសេសគឺកន្លែងដែលត្រូវស្រាវជ្រាវបន្ថែម ត្រូវគិតមានរូបមន្តច្បាស់លាស់ដើម្បីអនុវត្តងាយស្រួល។ ឯកភាពជាគោលការណ៍។

សុំកៅអីគណៈអធិបតីលើវេទិកា២០០។ ថ្ងៃនេះកៅអីជួលគេទេឬ? សូមផ្ដល់ជូនតែម្ដង។ ធ្វើកៅអីឈើពូក ដូច៥១ ធ្វើ។ ចាំឱ្យរៀបចំប្រភេទហ្នឹង។ បានល្អហើយយូរផង។ សូមអរគុណចំពោះកម្មវិធីព្រឹកនេះ។ សូមអរគុណសារជាថ្មីជូនដល់ឯកឧត្តម លោកជំទាវ គណៈធិបតីទាំងអស់ នាយទាហានដែលបានចូលរួមថ្ងៃនេះ សូមជូនពរ និងប្រសិទ្ធពរទាំង៥ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕

[បញ្ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៦]

---

Selected Comments Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet,
at the inauguration of the multi-purpose study building, residence building and canteen building at the National Defense University, the graduation of the 2023 training course and the new welcoming the intake for 2024
[Unofficial and translations]

*********

CMF: 19/04/2024

[1]

(1) Insecurity from New Year celebrations decreased by 30% compared to last year

[…] We organized this (inauguration) event after we celebrated the New Year all over the country […] (that has been noted that) negative phenomena such as quarrels and fights had not been many, and other insecurity problems decreased by 30% this year compared to last year. People were out observing the Khmer New Year in a respectful manner. This is the spirit of celebrating the New Year […] in general, together, we have celebrated this year a good event […]

[3]

(2) National defense is a constant task; three levels of soldiers; officers have 2 roles

I have said times and again, as long as we have a country that is called “Cambodia”, national defense is a constant task and an important duty of all of us, especially the armed forces. At the heart of national defense is the quality of human resources. In the field of defense, we have three levels of soldiers – officers, deputies and soldiers. The officers play a key role in the defense sector. They carry out the two roles as manager and leader. As the manager, their main tasks are planning, job division and assignment of duties to subordinates, and responsibility on related matters to ensure the success of the unit’s mission and the mission of subordinates […]

(3) The National Defense University ensures the training quality senior officers

The role of the National Defense University is to train senior officers who will ensure the quality of army training […] in every military training schools for the army in general, and for the training of all three-level officers in particular. We currently have the Thmath Pong Active Officers’ School, the Thlok Ta Sek Infantry Institute, which provides basic officer training. We have a National Defense University that provides training for two levels of officers – medium and senior – for the general staff and national defense […] for the near future, we can offer such strategic training not only to the soldiers of the Royal Cambodian Armed Forces, but also to civilian senior officials and other types of armed forces on defense strategy, national and social security strategy […]

(4) National security and defense are the core strategies

We have the faculties of foreign languages, logistics, and other others, but national security and defense are still at the core of the strategic level, and more importantly, when our country does not operate only at a domestic level as every hustle is now relating to the region and the world. Fighting eruption elsewhere may also affect us, sometimes economically and sometimes security […] in this context, why are we strengthening the military training facilities? It is to strengthen the army. Strengthening the army is to strengthen the officers who will lead the defense forces for decades to come […] In many countries, the National Defense University acts as a training ground for military strategy, national security strategy (and even) civil servants are go to learn […] to understand national security, whereas it is even more important that senior officers of the country need to understand this work. We cannot just look at tactical issues. Senior officers need to know about politics, geography, and understand activities that are relating to social security, economy, society […]

(5) Weapons can make war, but can also keep the peace

Officers need to understand and sharpen (understand regarding) this task. At a time when the world is evolving into a multi-regional mechanism, particularly, the Asia-Pacific region, where the military situation is evolving rapidly […] affecting the socio-economic situation […] along with striving and rapid competition of great powers in the region […] the military relation has two faces – it is a weapon that can make war, but it is also a force that can keep the peace. In this context, understanding and doing military diplomacy is important. Military diplomacy is not limited to the level of the Minister of Defense, but at all levels. Overseas cooperation, either within the framework of the UN or bilateral and multilateral exercises that our troops are more involved, plays a role in maintaining friendship between countries and in the region […]

(6) Conduct regular research to sustain and modernize military training documents and update military/army trainers

[…] The National Defense University can strengthen the qualifications of the military instructors/trainers and increase involvement of military officers in training at the National Defense University […] so that we can ensure the quality and in-keeping of military instructors/trainers. The biggest risk in the military schools is the sustainability of the military instructors/trainers. Actions must be taken in consideration of military instructors, capacity building, qualifications of the military in the research, especially military officers with many years of knowledge and experience […]

We need to conduct regular research to sustain and modernize military documents and trainers […] today, I am talking about the framework of the National Defense University, but it is also the consideration of all universities. In training, if there are no trainers and no documents/teaching materials, we certainly have a hard time. The military instructors/trainers can serve as a base, and the teaching materials are in their brains. Documents need to be updated, and regular research need to be carried out to make them up to date […] in advanced training, we need to expand the scope of training and research […] professional officers in the units […] upon their retiring ages could be brought in to continue their service in some way at the center. We need brains, we need this teaching materials compilation […]

[4]

(7) Working out the proportion of military recruitment and training of officers

I have given the task, and we have been fulfilling it from the beginning of the year, about the proportion of recruits per year and the training of officers. We need to look into issue regarding the three levels of cadets, plus overseas training, how many soldiers we have to recruit per year? What percentage of the soldiers are in the army? […] why (Cambodia has) more officers? […] Cambodia’s current military officers are mostly those who participated in the circumstances in which we were at war. To end the war, we have to integrate, organize, build and maintain forces […] in the future (for efficiency) of command leadership […] we need to increase the number of fighters, increase the proportion of the deputies and soldiers, especially combat troops, the frontline combat units, making sure they have more soldiers than officers […] over the years, we have reduced the number of active and infantry officers recruited through taking exams […]

(8) Recruitment of conscripts largely through the port of duty, except for the necessary skills

The recruitment of conscripts has not yet taken into account all the legal standards. In the future, probably a large part will have to go through the gate of conscription for the soldiers, except for some exceptional skills […] which we can inspect and recruit in a special framework […] but also not too many. Do not pick 10% from the normal compulsion, and 90% through the special case […] for our youth, in this regard, it is a good thing, because judging from the present condition, if s/he goes into the military, it means a lifetime career […] with the 18 months military conscription or so, for instance, s/he has a choice (whether to leave or to stay) and the unit commanders also have the opportunity to evaluate at the end of the conscription […]

(9) To realize the pyramid reinforcement style within ten years

We open the door for the National Defense University to have the right to contract professors specializing in geopolitics, for example, rather than inviting the professors from time to time. They may have a contract for five years, but they may not be a soldier. They have a civil contract. They just come to teach skills […] we prepare this facility for the training of both military officers and civil servants, but not for the private sector […] because it is still a matter of national security, national defense […] in this regard, the rector may determine the necessary level of civil servants as to who need to understand the work of politics and security in relating to national security […] between 2024 and 2025, let us come up with a plan that provides us the knowledge that what would be the appropriate composition of soldiers and officers […] and set a goal that we will realize this pyramid style reinforcement, perhaps within ten years […]./.