ដោយ៖ Helen Jarvis
ការកាត់ទោសអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ខៀវ សំផន និង នួន ជា ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតពីបទឧក្រិដ្ឋ កម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិកាលពី ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ថ្ងៃ ទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤នោះ គឺជាថ្ងៃដែលត្រូវបានគេរង់ចាំយូរមកហើយនៅ ប្រទេសកម្ពុជា។
វាគឺជាថ្ងៃដែលប្រជាជនទាំងឡាយបានគិតថានឹងមិនអាចកើតមានឡើងនោះទេ។ ដោយពិចារណាលើពេល វេលាដែលបានកន្លងផុតទៅ ចាប់តាំងពីមានការប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មនេះ វាគឺជាអព្ភូតហេតុមួយដែលយើងបាន ឈានមកដល់ថ្ងៃប្រកាសសាលក្រមនាពេលនេះ។ យុត្តិធម៌ត្រូវបានរកឃើញនៅទីបំផុត។
ការដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត គឺជាទោសអតិបរមាដែលអាចត្រូវបានអនុវត្តន៍ដោយតុលាការ ហើយទោសនេះ ត្រូវបានប្រកាសនាពេលនេះចំពោះមេដឹកនាំរបបខ្មែរក្រហមពីររូប ដែលនៅមានជីវិត។
សាលក្រមនេះត្រូវបានប្រកាស ទោះបីជាអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា អ.វ.ត.ក បានប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្នែកនយោបាយ និងហិរញ្ញវត្ថុនានាក៏ដោយ។ ការសង្ស័យជាបន្តបន្ទាប់ និងការរិៈគន់ឥឈប់ឈរមកលើ អ.វ.ត.ក បានធ្វើ ឱ្យអ្វីៗកាន់តែពិបាក។
យើងដឹងថាល្បឿននៃយុត្តិធម៌អន្តរជាតិគឺយឺតខ្លាំងណាស់ ហើយដឹងថា វាមានរយៈពេលប្រាំបីឆ្នាំហើយ ចាប់ពី តុលាការត្រូវបានបង្កើតឡើង។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាលំបាកពិតប្រាកដ គឺពេលវេលាដែលបានកន្លងទៅ មុនពេលដែលតុលាការ ត្រូវបានបង្កើតឡើង។
អ្នកដែលនៅរស់រានពីរបបខ្មែរក្រហមជាច្រើន បានស្លាប់ក្នុងអំឡុងចន្លោះពេលនោះ។ ឧក្រិដ្ឋជនជាច្រើនរួមទាំង ប៉ុល ពត ខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ដទៃទៀត ក៏បានស្លាប់ដែរ។ ចុងក្រោយនេះ យើងនៅសល់តែមេដឹកនាំពីររូបប៉ុណ្ណោះ។
សាលក្រមនេះបានគូសបញ្ជាក់សារៈសំខាន់នៃតុលាការនេះ ក្នុងនាមជាតុលការជាតិមួយ ដែលមានការចូលរួម និងជំនួយពីអន្តរជាតិ។
តុលាការអន្តរជាតិផ្សេងទៀត មាននិន្នាការនៅឆ្ងាយពីឧក្រិដ្ឋកម្ម និងស្ថិតនៅឆ្ងាយពីជនរងគ្រោះនៅឡើយ ដូច្នេះ ជនរងគ្រោះទាំងនោះមិនត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍ និងមិនបានប៉ះពាល់ដូចនៅកម្ពុជានោះទេ។
នៅកម្ពុជា ប្រជាជន ២សែន ៥នាក់ បានមកកាន់តុលាការ ក្នុងអំឡុងពេលសវនាការកាត់ទោស ខៀវ សំផន និង នួន ជា ក៏ដូចជាសវនាការមុនដំបូងដែលកាត់ទោស កាំង ហ្គេចអៀវ ហៅឌុចផងដែរ។
គ្មានអ្វីដូចនេះធ្លាប់បានកើតឡើងក្នុងទីណាផ្សេងទៀតនៅលើពិភពលោកនោះទេ ហើយនេះគឺមានលក្ខណៈ ពិសេសតែមួយគត់។
ទិដ្ឋភាពដែលមិនធ្លាប់កើតមានពីមុននៅកន្លែងផ្សេងទៀត គឺការចូលរួមដោយផ្ទាល់នៃភាគីស៊ីវិល។ យើងមានដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ចំនួនប្រមាណ៤០០០នាក់នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ។ ពួកគេអាចរៀបរាប់ប្រាប់រឿងរ៉ាវរបស់ពួកគេក្នុងតុលាការ ពន្យល់ អំពីការរងទុក្ខវេទនារបស់ខ្លួន និងទាមទារសំណងការខូតខាត។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការចំពោះសំណងការខូតខាត ត្រូវបានស្វាគមន៍យ៉ាងខ្លាំង។ វិធានការផ្សេងៗដែល ភាគីស៊ីវិលស្នើឡើងរួមការកំណត់យកថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ជាទិវាចងចាំជាតិ និងសាងសង់ស្តូបរំលឹក វិញ្ញាណខ័ន្ធដែលរួមទាំងស្តូបមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលឧទ្ទិសដល់ប្រជាជនទាំងអស់ដែលត្រូវបានជម្លៀសចេញពី ទីក្រុងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥។
សំណងការខូតខាតផ្សេងទៀត គ្របដណ្ដប់ទៅលើវិស័យនានាដូចជា សៀវភៅសិក្សាតាមសាលា សក្ខីកម្ម និងវិធីសាស្ត្រជួយខ្លួន ឯង ដើម្បីជួយដល់ជនរងគ្រោះដែលនៅតែទទួលរងនូវជម្ងឺតានតឹងផ្លូវអារម្មណ៍ធ្ងន់ធ្ងរ ជាមួយនឹងការតាំងពិពណ៌ចល័ត ដែលពន្យល់បង្ហាញអំពីអ្វីដែលបានកើតឡើងក្រោមរបបខ្មែរក្រហម និងកិច្ចការរបស់តុលាការខ្លួនឯង។
ទាំងនេះគឺជាសំណងការខូតខាតជាច្រើនដែលមានលក្ខណៈឆ្នៃប្រឌិត និងវិជ្ជមាន ដែលស្នើជាពិសេសដោយ ជនរងគ្រោះ។
ប្រជាជនជាច្រើននាក់ដែលមានការសង្ស័យអំពីដំណើរការ បានចោទសួរអំពីចំនួនទឹកប្រាក់ដែលត្រូវបានចំណាយដោយកម្ពុជា និងសហគមន៍អន្តរជាតិទៅលើដំណើរការនីតិវិធី។
ទឹកប្រាក់ស្មើទៅនឹងចំនួនប្រហែល១០០ដុល្លារក្នុងម្នាក់ សម្រាប់ប្រជាជនជិតពីរលាននាក់ដែលបានស្លាប់នៅ ក្រោមរបបខ្មែរក្រហមនោះ វាហាក់ដូចជាការចំណាយដ៏តិចតួចសម្រាប់គ្រួសារជនរងគ្រោះ និងប្រជាជនកម្ពុជាជំនាន់ ក្រោយ ដែលរហូតមកទល់ពេលនេះមិនទាន់យល់ច្បាស់អំពីសម័យដ៏ខ្មៅងងឹតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជានេះ។
____
អ្នកនិពន្ធ ដែលបាននិងកំពុងបំរើការងារជាមួយនឹងក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលស្តីពីការកាត់ទោសក្រុមខ្មែរក្រហម ចាប់ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩នោះ គឺជាអតីតប្រធានផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈ និងផ្នែកគាំទ្រជនរងគ្រោះនៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ ក្នុងតុលាការកម្ពុជា។
No comments:
Post a Comment