សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន ស្តីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិ នៃមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន (AIPA) លើកទី៤៣ នៅសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញ នាល្ងាចថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២

 

ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានអញ្ជើញដឹកនាំគណៈប្រតិភូ នៃកិច្ចប្រជុំសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា ចូលជួបគោរពសម្តែងការគួរសម សម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា

 ក្នុងនាមជាប្រធានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា (YPA) ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានអញ្ជើញដឹកនាំគណៈប្រតិភូ នៃកិច្ចប្រជុំ សមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា ចូលជួបគោរពសម្តែងការគួរសម សម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា នៃព្រះរាជា- ណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន លើកទី៤៣ នាព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។

ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានគោរពថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះ សម្តេចប្រធាន ដែលបានចំណាយពេល- វេលាដ៏មមាញឹក ក្នុងឱកាស នៃមហាសន្និបាតអាយប៉ា លើកទី៤៣ ទទួលជួបគណៈប្រតិភូសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា នាព្រឹកនេះ។ ទន្ទឹមនេះ ឯកឧត្តមបានបង្ហាញសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ដែលកិច្ចប្រជុំសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា នឹងធ្វើឡើងជាលើកទី១ និង ដោយផ្ទាល់ នារសៀលថ្ងៃនេះ ក្នុងអំឡុងពេល នៃមហាសន្និបាតអាយប៉ា លើកទី៤៣ ដែលសភាកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ នាឆ្នាំ២០២២នេះ។

ក្នុងឱកាសដ៏ពិសេសនេះ សម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន បានលើកឡើងដល់គណៈប្រតិភូ YPA ថា៖ «យុវជន គឺជាធនធាន ប្រកបដោយថាមភាពខ្ពស់ ក្នុងដំណើរការកិច្ចការនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ការថែរក្សាបាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាព នយោបាយ ក្នុងតំបន់ និងសកល។  ភាពជាតំណាងរបស់យុវជន ត្រូវបានលើកកម្ពស់នៅគ្រប់ទិសទី»។

ក្នុងឱកាសជំនួបនេះដែរ តំណាងឱ្យគណៈប្រតិភូសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ាទាំងអស់ ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមថា៖ «ជាមួយការចូលរួមបន្ថែមពីសមាជិកសភាវ័យក្មេងអាយប៉ា ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការតាំងចិត្តរបស់សភា នៃប្រទេសសមាជិកអាយប៉ា និង អាស៊ានជារួម យើងនឹងឈានទៅសម្រេចបានការកសាងសហគមន៍អាស៊ានមួយ ពោរពេញទៅដោយកាលានុវត្តភាព និងការចូលរួម ចំណែកយ៉ាងសកម្ម និងជាវិជ្ជមានពីប្រជា-ជនវ័យក្មេង ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម នៃប្រជាជន និងប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន»។

សូមជម្រាបជូនថា កិច្ចប្រជុំសមាជិកសភាអាយប៉ាវ័យក្មេងលើកទី១ នឹងប្រព្រឹត្តលើប្រធានបទស្តីពី «ជំរុញការផ្សារភ្ជាប់ជាមួយប្រជាជន វ័យក្មេង ដើម្បីសហគមន៍អាស៊ានមួយប្រកបដោយចីរភាព ភាពធន់ និងវិបុលភាព» ដែលជាការគាំទ្រ និងចូលរួមចំណែកស្របទៅនឹង មូលបទរួមនៃមហាសន្និបាតអាយប៉ាលើកទី៤៣ ស្តីពី «ការបោះជំហានជាមួយគ្នា ដើម្បីតំបន់អាស៊ានមួយ ប្រកបដោយចីរភាព បរិយាប័ន្ន និងភាពធន់»។

ផ្សាយបន្តផ្ទាល់ ពិធីបើក កិច្ចប្រជុំមហាសន្និបាតអន្តរក្រសួងសភាអាស៊ាន (AIPA) លើកទី៤៣ បោះជំហានជាមួយគ្នាដើម្បីចីរភាព បរិយាបន្ន និងភាពធន់របស់អាស៊ាន

 នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២នេះ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាបើកមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាន (AIPA) លើកទី៤៣ The 43rd General Assembly of ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA) ដែលរៀបចំដោយសភាកម្ពុជា ដែលពិធីនេះនឹងធ្វើឡើងនៅសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញ។

ពិធីបើកមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ាននៅព្រឹកនេះ នឹងចាប់ផ្តើមដោយព្រះរាជសុន្ទរកថាស្វាគមន៍របស់ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ក្នុងពិធីបើកមហាសន្និបាតនេះ ក៏មានការអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាស្វាគមន៍ ដោយសម្តេចវិបុលសេនាភក្តី សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះ ដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងជាប្រធានអាស៊ាន។ បន្ទាប់មកសម្តេចពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា និងជាប្រធានមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ នឹងអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាបើកមហាសន្និបាត។
ក្នុងពិធីបើកមហាសន្និបាតនេះ ក៏មានការអញ្ចើញចូលរួមពីឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់ព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា គណៈប្រតិភូប្រទេសសមាជិកអន្តរសភាអាស៊ាន ព្រមទាំងវត្តមាននៃគណៈប្រតិភូបណ្តាប្រទេសជាអ្នកសង្កេតការណ៍ ភ្ញៀវម្ចាស់ផ្ទះ និងអង្គការដៃគូជាច្រើនទៀត។ មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានដែលរៀបចំដោយសភាកម្ពុជា ប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី២០ ដល់ ២៥ ខែវិច្ឆិកា ក្រោមមូលបទ «បោះជំហានជាមួយគ្នា ដើម្បីនិរន្តរភាព បរិយាប័ន្ន និងភាពធន់របស់អាស៊ាន»។ នៅក្នុងកំឡុងពេលនៃការប្រារព្ធមហាសន្និបាតនេះ នឹងមានកិច្ចប្រជុំតាមគណៈកម្មាធិការជំនាញAIPAជាច្រើន ដែលសម្តេចប្រធានរដ្ឋសភា និងសមាជិកគណៈប្រតិភូចូលរួមប្រជុំ។ កិច្ចប្រជុំនោះមានដូចជា៖ កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិ កិច្ចប្រជុំពេញអង្គ កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសេដ្ឋកិច្ច កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសង្គមកិច្ច និងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការរៀបចំជាដើម។
សូមបញ្ជាក់ថា អន្តរសភាអាស៊ាន ហៅកាត់ថាអាយប៉ា (AIPA) ជាវេទិកាសភានៃបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលតំណាងឱ្យពលរដ្ឋប្រមាណជិត ៧០០លាននាក់ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនីតិប្បញ្ញត្តិ ដើម្បីប្រមូលផ្តុំនូវមតិ យោបល់ ទស្សនៈរបស់តំណាងពលរដ្ឋ ក្រោមចក្ខុវិស័យទូលំទូលាយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហារួមរបស់ពិភពលោកដែលប៉ះពាល់ដល់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងដើម្បីជំរុញឱ្យមានសន្តិសុខ ស្ថិរភាពនិងវិបុលភាព។ អាយប៉ាមានសមាជិកចំនួន ១០ប្រទេស រួមមាន៖ ប្រទេសព្រុយណេដារូស្សាឡាម កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន សឹង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម។
មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ ដែលសភានៃព្រះរាជាណាចក កម្ពុជា ទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះលើកនេះ ជាការជួបជុំគ្នាដោយផ្ទាល់លើកដំបូងរបស់ AIPA ក្រោយពីការរាតត្បាតនៃជំងឺកូរីដ១៩ ជាសកល តាំងពីឆ្នាំ២០១៩ មកនោះ។ មហាសន្និបាតAIPA លើកទី៤១ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដែលសភាប្រទេសវៀតណាមធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ និងមហាសន្និបាតអោយប៉ាលើកទី៤២ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ ដែលសភាប្រទេសព្រុយណេដារូស្សាឡាម ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ គឺបានរៀបចំឡើងតាមរយៈប្រព័ន្ធប្រព័ន្ធវីដេអូ។
មហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ ជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយ ដែលសភាកម្ពុជា និងគណៈប្រតិភូសភាសមាជិកទាំងអស់បានជួបជុំ ធ្វើការចែករំលែកបទពិសោធន៍ ទស្សនៈវិស័យរៀងៗខ្លួន នៅក្នុងគ្រួសារអាយប៉ា ដើម្បីជាប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រជាជាតិទូទាំងសកលលោក។

Cambodian National Assembly President and AIPA-43 President Samdech Akka Moha Ponhea Chakrei HENG SAMRIN Presides Over the Meeting of AIPA Executive Committee

 As the host of the 43rd General Assembly of the ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA-43), which is being held from 20 to 25 November 2022, Samdech Akka Moha Ponhea Chakrei HENG SAMRIN, President of the National Assembly of the Kingdom of Cambodia and President of the 43rd ASEAN Inter-Parliamentary Assembly on the night of 20 November 2022 chaired the AIPA Executive Committee Meeting at Sokha Phnom Penh Hotel and Residence.

AIPA delegates present at the Meeting were H.E. Mr. Pehin Dato Abdul Rahman Taib, Speaker of the Legislative Assembly of Brunei Darussalam, H.E. Dr. Fadli Zon, Chairman of the Inter-Parliamentary Cooperation Committee of the Republic of Indonesia, and H.E. Mr. Putu Supadma Rudana, Member of House of Representatives and Vice-Chairman of the Inter-Parliamentary Cooperation Committee of Indonesia, HE Dr. Saysomphone Phomvihane, President of the National Assembly of the Lao People's Democratic Republic, H.E. Mr. Raymond Democrito Cañete Mendoza, Speaker of the House of Representatives of the Republic of the Philippines, H.E. Mr. TAN Chuan-Ji, Speaker of the House of Representative of Singapore, H.E. Mr. Chuan LEEKPAI, President of the National Assembly of the Kingdom of Thailand, H.E. Mr. VUONG DINH HUE, President of the National Assembly of the Socialist Viet Nam, along with the Cambodian delegation led by H.E. Kittisethabindit Cheam Yeap, First Vice-President of the National Assembly of Cambodia.

At the beginning of the Meeting, AIPA-43 President Samdech Akka Moha Ponhea Chakrei HENG SAMRIN announced the appointment of H.E. Mr. Chuan LEEPAI, President of the National Assembly of the Kingdom of Thailand, as Vice-Chair of the Meeting to discuss and approve the Programme of Activities of the 43rd General Assembly as follow:

1-Programme of Activities of the 43rd AIPA General Assembly

2-Agenda of the Meeting of the 6 Committees of the 43rd AIPA as follows:

The Meeting of the Committee of Women Parliamentarians of AIPA;

The Meeting of AIPA Young Parliamentarians;

The Meeting of the Committee on Political Matters;

The Meeting of the Committee on Economic Matters;

The Meeting of the Committee on Social Matters;

The Meeting of the Committee on Organizational Matters;

The Meeting of Committee on Dialogue with Observer Parliaments;

AIPA-ASEAN Hearing;

The Meeting of the Committee on Joint Communiqué.

3-Approval of the Date and Venue for the 44th AIPA General Assembly.

The Meeting of the AIPA Executive Committee also approved the accreditation of the House of the Representatives of Nepal, the National Assembly of the Republic of Azerbaijan and the House of the Representatives of the United States of America as AIPA Observers during the 43rd AIPA General Assembly.

As for the emergency agenda item proposed by Indonesia on the implementation of the ASEAN Five-Point Plan for Myanmar, the AIPA Executive Committee has decided to entrust the Committee on Political Matters with discussing at its Meeting to be held on 22 November 2022.

It is emphasized that the ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA) represents the voices of ASEAN peoples in promoting parliamentary mechanisms under broader vision and closer cooperation to address common challenges facing the region and beyond in the interests of regional and global security and sustainable stability.

AIPA consists of Member Parliaments from Brunei Darussalam, Cambodia, Indonesia, Lao People's Democratic Republic, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thailand and Viet Nam.

វិភាគអន្តរជាតិ៖ តើអ៊ុយក្រែន អាចដណ្ដើមយកតំបន់គ្រីមៀ មកវិញ ឬទេ?

 

(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ ជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុង «ប្រតិបត្តិការវាយលុក ដណ្ដើមយកទឹកដីមកវិញ» ប្រឆាំងនឹងកងទ័ពរុស្ស៉ី បាន និងកំពុងជំរុញឱ្យមាន​ការសន្និដ្ឋានមួយចំនួនថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនអាចបន្តដំណើរទៅមុខ ដើម្បីវាយដណ្ដើមយក «តំបន់គ្រីមៀ» មកវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកជំនាញជាច្រើនយល់ស្រប​ដូចគ្នាថាប្រតិបត្តិការវាយលុកលើតំបន់គ្រីមៀ នឹងត្រូវជួបផលលំបាកជាងការវាយណ្ដើមយកទីក្រុងខាកៀវ និងទីក្រុងខឺសុន ឆ្ងាយណាស់។

ចាប់តាំងពីបានក្រសោបយកតំបន់គ្រីមៀ កាលពីឆ្នាំ២០១៤មក រុស្ស៉ីបានពង្រឹងវត្តមានយោធា និងដាក់ពង្រាយសព្វាវុធយ៉ាងសម្បើម នៅក្នុងតំបន់មួយនេះតាមរយៈការដំឡើង មូលដ្ឋានទ័ព ប្រព័ន្ធមីស៊ីល ព្រមទាំងសាងសង់ស្ពានមួយភ្ជាប់ទៅកាន់ទឹកដីរុស្ស៉ីផងដែរ ខណៈតាមផ្លូវការទូត ទីក្រុងមូស្គូបានគំរាមត្រង់ៗថាវត្តមានរបស់កងទ័ព NATO នៅលើ តំបន់គ្រីមៀ នឹងបង្កឱ្យសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ ឬសង្រ្គាមលោកលើកទី៣ផ្ទុះឡើង។ ដូច្នេះថាតើការប៉ុនប៉ងដណ្ដើមយកតំបន់គ្រីមៀ ត្រឡប់មកវិញអាចធ្វើទៅរួចដែរ ឬទេ?

កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអ៊ុយក្រែន លោក អូឡិចស៊ី រ៉េស្នីកូវ (Oleksii Reznikov) បាននិយាយថា «តំបន់គ្រីមៀ គឺជាគោលដៅយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់អ៊ុយក្រែន ពីព្រោះតែតំបន់នេះជាទឹកដីរបស់អ៊ុយក្រែន»។ តែ នៅក្នុងខែមិថុនាដដែល លោក រ៉េស្នីកូវ ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថារដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនឹងពិគ្រោះយោបល់ជាមុនជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត និងប្រទេសជាដៃគូ ថាតើត្រូវធ្វើរឿងមួយនេះយ៉ាងដូចម្ដេច? នៅត្រង់ចំណុចនេះ ប្រតិបត្តិការយោធា ឬការប៉ុនប៉ុងវាយលុកលើតំបន់គ្រីមៀ វាមិនមែនអាស្រ័យទៅលើ ការសម្រេចចិត្តរបស់អ៊ុយក្រែនតែម្នាក់ឯងនោះទេ ពោលគឺទីក្រុងកៀវ ក៏ត្រូវមើលទឹកមុខសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង្គការ NATO ថាតើពួកគេត្រៀមខ្លួនធ្វើសង្រ្គាមដោយផ្ទាល់ជាមួយ រុស្ស៉ី ដែរឬក៏យ៉ាងណា?

នាយសេនាធិការចម្រុះកងទ័ពអាមេរិក លោកឧត្តមសេនីយ៍ Mark Milley កាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៦ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅនេះបានលើកឡើងក្នុងសន្និសីទមួយ នៅឯមន្ទីរបញ្ចកោណថា ឱកាសដែលអ៊ុយក្រែន អាចទទួលបានជ័យជម្នះផ្នែកយោធា ឬក៏ដណ្ដើមយកទឹកដីរបស់ខ្លួនទាំងអស់ នៅមុនសង្រ្គាមផ្ទុះឡើងពីរុស្ស៉ីមកវិញ ក្នុងនោះរួមមានទាំងតំបន់គ្រីមៀ ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ គឺមិនមានច្រើននោះទេ ដោយលោកព្រមានថារុស្ស៉ីនៅតែមានកម្លាំងប្រយុទ្ធសំខាន់ៗនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ ទោះជាបីជាបានដកថយចេញពីទីក្រុងខឺសុន ក៏ពិតមែន តែបច្ចុប្បន្ន កងទ័ពរុស្ស៉ីបានបង្កើតខ្សែការពារជាច្រើននៅតាមបណ្ដោយច្រាំងខាងកើត នៃទន្លេឌីនីប្រូ ដោយពួកគេអាចប្រើប្រាស់ទន្លេនេះជារបាំងធម្មជាតិ ក្នុងការបង្អាក់ភាពរីកចម្រើនទៅមុខរបស់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន។ ម្លោះហើយ ប្រសិនបើអ៊ុយក្រែនចង់វាយប្រហារលើតំបន់គ្រីមៀ មុនដំបូងពួកគេត្រូវវាយកាត់ផ្ដាច់ខ្សែការពាររវាង កងទ័ពរុស្ស៉ីក្នុងតំបន់ដុនបាស់ និងកងទ័ពរុស្ស៉ី នៅច្រាំងខាងកើតទន្លេឌីនីប្រូ ជាមុនសិន។​

ដោយឡែក នៅក្នុងសន្និសីទដដែលនោះដែរ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក Lloyd Austin បានសង្កត់ធ្ងន់ថាបញ្ហាតំបន់គ្រីមៀ នឹងត្រូវបានគិតគូរ ក៏ដូចជាដោះស្រាយដោយ ថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ុយក្រែន។ លោក Austin បញ្ជាក់ដូច្នេះថា «យើងនឹងធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងនៅក្នុងអំណាចរបស់យើង ដើម្បីធានាឱ្យបានថាពួកគេ (អ៊ុយក្រែន) មានមធ្យោបាយដើម្បី សម្រេចគោលបំណង និងគោលដៅរបស់ពួកគេ ហើយតាមរយៈខ្សែបន្ទាត់នេះ គោលបំណង និងគោលដៅនៃការប្រយុទ្ធគឺសម្រេចទៅលើអ៊ុយក្រែន...ដោយយើងនឹងមិនបង្គាប់ ឬក៏ប្រាប់ឱ្យអ៊ុយក្រែន ធ្វើអ្វីដែលពួកគេអាចធ្វើបាន និងមិនអាចធ្វើបាននោះទេ»។

ការកត់សម្គាល់បែបនេះរបស់លោក Austin គឺស្របគ្នាទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុមមន្ត្រីអាមេរិក នៅក្នុងរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន នោះគឺចៀសវាងការជំរុញ ឬបង្ហាញការគាំទ្រ ជាសាធារណៈដល់អ៊ុយក្រែនពាក់ព័ន្ធនឹងការដណ្ដើមយកតំបន់គ្រីមៀមកវិញ។ ក្រុមមន្ត្រីអាមេរិកមិនដែលបង្ហាញពីជំហរគាំទ្រអ៊ុយក្រែន ឱ្យវាយប្រហារលើតំបន់គ្រីមៀឡើយ ផ្ទុយទៅវិញពួកគេថែមទាំងបង្ហាញការប្រឆាំងដោយប្រយោលកុំឱ្យអ៊ុយក្រែនធ្វើដូច្នេះទៀតផង តាមរយៈការបដិសេធមិនព្រមប្រគល់ប្រព័ន្ធមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយឱ្យ អ៊ុយក្រែនជាដើម។

បើតាមក្រុមជំនាញភាគច្រើន ការវាយដណ្ដើមយកតំបន់គ្រីមៀ មកវិញ មិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេ ហើយសឹងតែមិនអាចទៅរួចទៀតផង ក្នុងរយៈពេលខ្លី ឬមធ្យម ហើយ ឧបសគ្គមុនគេដែលអ៊ុយក្រែនត្រូវប្រឈម នោះគឺការបញ្ជូនកងទ័ពចូលទៅក្នុងតំបន់គ្រីមៀ ដែលភ្ជាប់ទៅអ៊ុយក្រែនតាមច្រកផ្លូវដ៏តូចចង្អៀតមួយឈ្មោះថា អ៉ីស្មូស (isthmus)។ លោក Mick Ryan ជាឧត្តមសេនីយ៍ចូលនិវត្តន៍ម្នាក់របស់អូស្រ្តាលី បាននិយាយថាមានច្រកផ្លូវតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលអាចចូលទៅកាន់តំបន់គ្រីមៀ នោះគឺតាមផ្លូវអាកាស តែតម្រូវ ឱ្យមានកងទ័ពអាកាសដ៏ខ្លាំងក្លាមួយ ដែលអ៊ុយក្រែនមិនទាន់មាននោះទេ។ រីឯ ផ្លូវមួយទៀត គឺតាមផ្លូវទឹក តែអ៊ុយក្រែនក៏មិនទាន់មានកងទ័ពជើងទឹកខ្លាំងក្លានោះដែរ បើធៀបទៅ នឹងរុស្ស៉ីដែលជាមហាអំណាចកងទ័ពជើងទឹកនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រខ្មៅដែលមាននាវាចម្បាំង និងនាវាមុជទឹកបំពាក់ដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។

ក្រោយទទួលបានជ័យជម្នះលើកងទ័ពរុស្ស៉ី នៅក្នុងតំបន់ខឺសុន ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេស កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានទីតាំងយោធាដ៏ល្អមួយដែលអាច វាយប្រហារលើតំបន់គ្រីមៀ។ ដើម្បីមានឱកាសជោគជ័យ អ៊ុយក្រែនមិនអាចធ្វើកិច្ចការនេះតែម្នាក់ឯងបាននោះទេ ដោយត្រូវមានការជួយគាំទ្រនូវអាវុធ ឬមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយ ដូចជាប្រព័ន្ធមីស៊ីលអាមេរិក ATACMS ដែលអាចបាញ់បានចម្ងាយ ៣០០គីឡូម៉ែត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ សហរដ្ឋអាមេរិក មកទល់នឹងពេលនេះមិនបានបង្ហាញសញ្ញា ឬបំណងបញ្ជូន ប្រព័ន្ធមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយឱ្យអ៊ុយក្រែនទេ និងបានអះអាងជារឿយៗថាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននឹងជួយឱ្យអ៊ុយក្រែនមានជំហររឹងមាំ មុននឹងចូលតុចរចាសន្តិភាពជាមួយរុស្ស៉ី ហើយ គោលដៅសំខាន់នៅចំពោះមុខ នោះគឺជួយអ៊ុយក្រែនបណ្ដេញកងទ័ពរុស្ស៉ីឱ្យចេញពីទឹកដីរបស់ខ្លួន ដូចកាលពីពេលមុនសង្រ្គាមផ្ទុះឡើងនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ដោយមិនបាននិយាយពីតំបន់គ្រីមៀ ឡើយ៕ Fresh News

វិភាគអន្តរជាតិ៖ បើចិនវាយតៃវ៉ាន់ តើឥណ្ឌានឹងធ្វើបែបណា?

(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី និងជប៉ុន ត្រូវបានគេមើលឃើញថានឹងក្លាយជាស្នូលដ៏សំខាន់នៃសម្ព័ន្ធភាពទាំងឡាយ ដើម្បីការពារកោះតៃវ៉ាន់ពីការវាយប្រហារ ណាមួយពីសំណាក់ចិន។ ប៉ុន្តែ តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកមានទំហំធំធេងណាស់ ដោយជោគជ័យនៅក្នុងការការពារតៃវ៉ាន់ ក៏ចាំបាច់ត្រូវតែមានការគំាទ្រពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ក្នុងតំបន់ដែរ។

តួយ៉ាង ការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ឬកូរ៉េខាងត្បូង អាចឱ្យទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បញ្ចេញអំណាចទ័ពអាកាសរបស់ខ្លួន ហើយការប្រើប្រាស់ បរិក្ខារភស្ដុភារនៅសិង្ហបុរី នឹងផ្ដល់ភាពងាយស្រួលដល់ការធ្វើប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង រីឯការប្រើដែនអាកាសនៃបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដូចជា ឥណ្ឌូណេស៊ី អាចឱ្យក្រុមយន្ដហោះទម្លាក់គ្រាប់បែកយុទ្ធសាស្ត្ររបស់អាមេរិកដែលឈរជើងនៅលើកោះ Diego Garcia ងាយស្រួលធ្វើប្រតិបត្តិការប្រយុទ្ធផងដែរ។

បណ្ដាប្រទេសដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ សុទ្ធតែមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការកើនឡើងឥទ្ធិពលរបស់ចិន តែព្រមពេលជាមួយគ្នា ពួកគេនៅតែប្រុងប្រយ័ត្ននិងមិនចង់ជាប់ផុង នៅក្នុងជម្លោះរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ឬមានជម្លោះដោយផ្ទាល់ជាមួយចិន នោះទេ។ និយាយដល់ភាពស្ទាក់ស្ទើរនេះ គេក៏មិនអាចភ្លេចបានដែរនូវប្រទេសមួយទៀតដែល មានសារៈសំខាន់បំផុតចំពោះយុទ្ធសាស្ត្រអាមេរិក នោះគឺ «ឥណ្ឌា» ដែលពិបាកនឹងវាស់ស្ទង់ចំពោះគោលជំហរនៅក្នុងសំណុំរឿងតៃវ៉ាន់។ ជាការពិតណាស់ តួនាទីស្នូលរបស់ ឥណ្ឌានៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ត្រូវបានគេមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់។ ឥណ្ឌាជាមហាអំណាចដ៏ធំមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ជាទីដែលចិនបាន និងកំពុងពង្រីកឥទ្ធិពល។

ឥណ្ឌា ធ្លាប់មានជម្លោះព្រំដែនជាមួយចិនជាច្រើនលើកនៅឯតំបន់ជួរភ្នំហិរមាល័យ ក្នុងនោះការប៉ះទង្គិតគ្នាដោយហិង្សាកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ បានផ្ដាច់ជីវិតកងទ័ពឥណ្ឌា យ៉ាងហោច ២០នាក់ ហើយចាប់តាំងពីនោះមកដែរ ជំហរទន់ភ្លន់របស់ទីក្រុងញូវដេលី ចំពោះចិនបានថយចុះបន្តិចម្ដងៗ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដ៏ធំមួយ នៅលើ ពិភពលោក ឥណ្ឌាមិនអាចគេចផុតឡើយពីការដើរនាទីជាតួអង្គដ៏លេចធ្លោរនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងរវាងអាមេរិក និងចិន ដែលត្រូវបានលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិនហៅថាជា «ការប្រជែងរវាងប្រជាធិបតេយ្យ និងរបបផ្ដាច់ការ»។ មួយវិញទៀត ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឥណ្ឌាក៏មានឥទ្ធិពលការទូតដ៏សម្បើមដែរ។

រដ្ឋបាលប្រធានាធិបតី លោក បៃដិន មានសុទិដ្ឋិនិយមយ៉ាងខ្លាំងចំពោះឥណ្ឌា នៅក្រោមហេតុផលមួយចំនួន នោះគឺទីក្រុងញូវដេលី បានសម្រេចចូលរួមបង្កើតក្រុមបទេសក្វាដ (Quad) ឡើងវិញជាមួយអូស្ត្រាលី ជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងគាំទ្រដល់គំនិត «ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហ»។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ឥណ្ឌាក៏បាន និងកំពុងប្រើការធ្វើ សមយុទ្ធជើងទឹក និងការលក់អាវុធឱ្យបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាឥណ្ឌូណេស៊ី ដើម្បីពង្រឹង និងការបង្កើនការចូលរួមរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលអាចនឹងបង្ក ភាពស្មុគស្មាញដល់ការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ ហើយនេះជាអ្វីដែលអាមេរិកចង់បាន។ ពោលគឺ ដូចប្រមុខគោលនយោបាយអាស៊ីរបស់រដ្ឋបាល លោក បៃដិន គឺលោក Kurt Campbell បានលើកឡើងថា «ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាមួយឥណ្ឌា ពិតមានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងស.វទី២១នេះ»។

ក៏ប៉ុន្តែ កុំអាលអរ។ ពីព្រោះថាពេលខ្លះ ឥណ្ឌាអាចក្លាយជាដៃគូពឹងពាក់បានផង និងពេលខ្លះទៀតគឺជាដៃគូដែលមិនអាចពឹងពាក់បានផង ហើយក៏មិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍លើ សម្ព័ន្ធភាពផ្លូវការជាមួយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នោះដែរ។ រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ណារិនដ្រា ម៉ូឌី បានធ្វើឱ្យបណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចមានការខក ចិត្តជាខ្លាំងជុំវិញការដើរថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ក៏ដូចជាការពឹងផ្អែកខ្លាំងពេកលើការនាំចូលអាវុធ និងប្រេងពីរុស្ស៉ី ជាហេតុផលមួយជំរុញឱ្យ ឥណ្ឌាសម្រេចចិត្តមិនចូលរួមជាមួយលោកខាងលិចក្នុងការថ្កោលទោស និងដាក់ទណ្ឌកម្មរុស្ស៉ី សម្រាប់ការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ ដូច្នេះថាតើឥណ្ឌា អាចនឹងធ្វើបែបណា ប្រសិនបើចិនវាយតៃវ៉ាន់? បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញ បើទោះជាឥណ្ឌា មិនអាចបញ្ចេញអំណាចយោធាបានច្រើន នៅភាគខាងកើតច្រកសមុទ្រម៉ាឡាកា (Malacca) ក៏ដោយ ក៏ឥណ្ឌានៅតែមានលទ្ធភាពជួយអាមេរិកបានច្រើន ប្រសិនបើពួកគេចង់។

ក្រុមមន្ត្រីអាមេរិកតែងតែរំពឹងថាឥណ្ឌាអាចនឹងអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពអាមេរិក ប្រើប្រាស់កោះអាន់ដាម៉ាន់ (Andaman) និងកោះនីកូបា (Nicobar) ស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃឆ្នេរ សមុទ្របែនហ្កាល់ (Bay of Bengal) ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការបិទខ្ទប់ការដឹកប្រេងឆ្លងកាត់របស់ចិន ហើយកងទ័ពជើងទឹកឥណ្ឌា អាចជួយរារាំងកុំឱ្យនាវាចម្បាំងចិនចូលក្នុង តំបន់មហាសមុទ្រឥណ្ឌា ខណៈកងទ័ពជើងគោកឥណ្ឌា អាចធ្វើឱ្យចិនបែកអារម្មណ៍ តាមរយៈការបង្កើនកម្ដៅក្នុងតំបន់ជួរភ្នំហិរម៉ាល័យ។ ឥណ្ឌាមានប្រយោជន៍ ក្នុងការការពារ តៃវ៉ាន់ ដ្បិតបើចិនយកបានតៃវ៉ាន់ នោះអំណាចចិន នៅក្នុងតំបន់នឹងរីកកាន់តែធំដែលនេះជារឿងមួយឥណ្ឌាមិនចង់ឃើញឡើយ។

តែទោះជាបែបនេះក្ដី គ្មានអ្វីមួយអាចធានាបានថាឥណ្ឌានឹងចូលរួមយ៉ាងពេញទំហឹងទាំងការទូត និងយោធាជាមួយក្រុមចម្រុះ ឬក៏សម្ព័ន្ធភាពណាមួយដើម្បីការពារតៃវ៉ាន់ ឡើយ។ ការអំពាវនាវដោយត្រឹមតែឈរលើស្មារតីតម្លៃ ប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏បទដ្ឋានមិនឈ្លានពាន នឹងមិនអាចបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យឥណ្ឌាចូលជួយតៃវ៉ាន់លើសពីអ្វីដែលឥណ្ឌា កំពុងត្រូវបានបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យជួយអ៊ុយក្រែននោះទេ។

ក្រុមអ្នកជំនាញយោធាអាមេរិក តែងតែស្រមៃថាប្រសិនជាមានជំនួយពីឥណ្ឌា នោះភាគរយឈ្នះលើចិនអាចនឹងមានច្រើន។ ពោលបើឥណ្ឌាយល់ព្រមបើកការវាយប្រយុទ្ធ ជាមួយចិន នៅក្នុងតំបន់ជួរភ្នំហិរមាល័យ ក្នុងពេលដែលសង្រ្គាមតៃវ៉ាន់ផ្ទុះឡើង នោះចិនអាចនឹងវិលក្បុលក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រសង្រ្គាម។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលឥណ្ឌាអាចនឹងធ្វើនៅ ក្នុងជម្លោះ ឬវិបត្តិតៃវ៉ាន់ គឺ «បានត្រឹមតែស្ថិតនៅក្នុងការប៉ាន់ស្មានប៉ុណ្ណោះ»។ រដ្ឋាភិបាលលោក ម៉ូឌី រីករាយចំពោះការជួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយ ចិន តែនៅតែស្ទាក់ស្ទើរខ្លាំងក្នុងការប្រែក្លាយភាពរីករាយនេះរុញច្រានឱ្យឥណ្ឌាផុងខ្លួនក្នុងជម្លោះ ឬចលាចលាក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិចនោះដែរ៕ Fresh News

វិភាគអន្តរជាតិ៖ តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង បើគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរត្រូវបានប្រើ ក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន?

 (បែរឡាំង)៖ នៅពេលដែលគិតអំពីសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន និងការសម្លុតគំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ គេអាចនឹងនឹកឃើញពីសេណារីយ៉ូចំនួន២ នោះគឺឧទ្ទវហេតុនៅឯរោងចក្រ ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ និងមហន្តរាយនៃការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែក ឬអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ ពិភពលោកធ្លាប់បានពើបប្រទះនឹងមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ដូចជានៅឯរោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ហ្វូគូស៊ីម៉ា (Fukushima) ប្រទេសជប៉ុន កាលពីឆ្នាំ២០១១ និងនៅរោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរឈែរណូប៊ីល (Chernobyl) របស់ អ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ១៩៨៦ ព្រមទាំងការទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរដោយសហរដ្ឋអាមេរិក លើទីក្រុងហ៉ីរ៉ូស៊ីម៉ា (Hiroshima) និងទីក្រុងណាហ្កាសាគី (Nagasaki) នៃប្រទេស ជប៉ុនកាលឆ្នាំ១៩៤៥។

ខណៈសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែននៅតែបន្តអូសបន្លាយ ក៏មានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងដែរពីមហន្តរាយណាមួយ ដែលនឹងកើតឡើងនៅឯរោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរអ៊ុយក្រែន ហ្សាប៉ូរីសហ្ស៉ីយ៉ា (Zaporizhzhia)។ ក្រុមអ្នកជំនាញ បាន និងកំពុងសិក្សាពីការប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុងសម័យសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ដើម្បីស្វែងយល់ថាតើ អាចនឹងមានរឿងអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរត្រូវបានប្រើក្នុងពេលសព្វថ្ងៃ?

* ទំហំនៃមហន្តរាយ អាស្រ័យលើប្រភេទអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ

ជាការពិតណាស់ ការប៉ាន់ស្មានពីមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ពិតជាលំបាកខ្លាំងណាស់ ដ្បិតវាអាស្រ័យទៅលើប្រភេទ និងទីតាំងដែលអាវុធនុយក្លេអ៊ែរត្រូវបានប្រើ។ លោក ឌីលែន ស្បូលឌីង (Dylan Spaulding) ជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជាន់ខ្ពស់ម្នាក់នៃកម្មវិធីសន្តិសុខសកល (Global Security Program) មកពីវិទ្យាស្ថាន Union of Concerned Scientists (UCS) មានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បាននិយាយថាអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលត្រូវបានបំផ្ទុះនៅលើអាកាស បង្កផលប៉ះពាល់ផ្សេងគ្នាពីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលត្រូវបានបំផ្ទុះ នៅលើដី ហើយភាពខុសនៃអាវុធនេះក៏អាចនឹងត្រូវបានបំផ្ទុះសម្រាប់ហេតុផលយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងគ្នាដែរ។

ការបំផ្ទុះអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅលើអាកាស អាចនឹងសម្លាប់មនុស្សជាច្រើនក្នុងពេលភ្លាមៗ ដោយមិនសូវមានផលប៉ះពាល់រយៈពេលវែងនៃធាតុវិទ្យុសកម្មហ៊ុមព័ន្ធប្រជាជន និង បរិស្ថាននោះទេ។ ចំណែកឯ ការបំផ្ទុះអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅលើផ្ទៃដីវិញ អាចសម្លាប់មនុស្សជាច្រើន និងបន្សល់ទុកផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន មនុស្ស និងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ស្បៀងអាហាររាប់សិបឆ្នាំ។ ជាឧទាហរណ៍ គេអាចប្រៀបធៀបរវាងការទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិក លើទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា និងណាហ្កាសាគី នៅចុងបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ និងមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរនៅឯរោងចក្រ Chernobyl ក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនកាលពីឆ្នាំ១៩៨៦។ ​ការទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែររបស់ អាមេរិកបានសម្លាប់ប្រជាជនជប៉ុនភ្លាមៗ ចន្លោះពី ៦០,០០០នាក់ ដល់ ៨០,០០០នាក់ ក្នុងទីក្រុងណាហ្កាសាគី និងចន្លោះពី ៧០,០០០នាក់ ដល់ ១៣៥,០០០នាក់ ក្នុងទីក្រុងហ៉ីរ៉ូស៊ីម៉ា មានទាំងអ្នកស្លាប់ភ្លាមៗ និងកើតជំងឺមហារីក។

ការទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរទាំង២លើកនេះ បានបញ្ចេញធាតុវិទ្យុសកម្មទៅក្នុងបរិយាកាសតិចជាង ៤០ដង បើធៀបទៅនឹងឧទ្ទហេតុនុយក្លេអ៊ែរនៅឯរោងចក្រ Chernobyl ឆ្នាំ១៩៨៦ ប៉ុន្តែបានសម្លាប់មនុស្សរាប់សែននាក់ភ្លាមៗក្រោយការវាយប្រហារ។ សព្វថ្ងៃ ប្រជាជនអាចរស់នៅដោយមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងទីក្រុងណាហ្កាសាគី និងហ៉ីរ៉ូស៊ីម៉ា ដោយមិនមានការភ័យខ្លាចពីធាតុវិទ្យុសកម្មទេ ប៉ុន្តែតំបន់ Chernobyl នៅតែមានធាតុវិទ្យុសកម្ម និងមិនអាចឱ្យប្រជាជនរស់នៅបាន។ ផលប៉ះពាល់ផ្សេងទៀតនៃការទម្លាក់ គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរកាលពីឆ្នាំ១៩៤៥ មានដូចជាការកើនឡើងនៃជំងឺមហារីកម្យ៉ាងដែលគេឱ្យឈ្មោះថា leukemia ជាពិសេសនៅក្នុងចំណោមកុមារដែលរស់នៅជុំវិញតំបន់ រងគ្រោះ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះការសិក្សាមួយចំនួនបានបង្ហាញថាផលប៉ះពាល់រយៈពេលវែងនៃធាតុវិទ្យុសកម្ម អាចធ្វើឱ្យមានក្បាលតូច ធំធាត់យឺតយ៉ាវ និងពិការភាពសតិបញ្ញា នៅក្នុងចំណោមទារកនៅក្នុងផ្ទៃ នៅពេលដែលការផ្ទុះបានកើតឡើង ហើយនេះមិនទាន់រាប់បញ្ចូលកុមារដែលចាប់កំណើតនៅពេលការផ្ទុះបានកើតឡើងនោះទេ។

អាវុធនុយក្លេអ៊ែរមាន ២ប្រភេទសំខាន់ៗ នោះគឺអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិក និងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រ។ អាវុធនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់ប្រើវាយប្រហារលើគោលដៅ នៅឆ្ងាយ ឬអាចបំពាក់លើមីស៊ីលអន្តរទ្វីប រីឯអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិកគឺសម្រាប់ប្រើវាយប្រហារ ឬបំពាក់លើមីស៊ីលរយៈចម្ងាយខ្លី ឬមធ្យម និងជាធម្មតាវាតូចជាង អាវុធនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រ។ ប៉ុន្តែ ទោះជាមានទំហំតូចពិតមែន តែអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិកនៅតែអាចសម្លាប់មនុស្សក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន ហើយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នទៀតសោត អាវុធប្រភេទនេះត្រូវបានគេជឿជាក់ថាមានកម្លាំងផ្ទុះខ្លាំងជាងគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរដែលអាមេរិកទម្លាក់លើណាហ្កាសាគី និងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា និងដែលត្រូវបានគេចាត់ ទុកជាគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រ រាប់សិបដងឯណោះ។

* ការបំផ្លិចបំផ្លាញខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ អាចសម្លាប់ជីវិតមនុស្សរាប់ពាន់លាននាក់

ការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយចេញផ្សាយដោយទស្សនាវដ្ដី Nature Food កាលពីខែសីហាកន្លងទៅ បានធ្វើការព្យាករថាតើនឹងអ្វីកើតឡើងចំពោះបរិស្ថាន ប្រជាជន និងការផ្គត់ផ្គង់ ស្បៀងអាហារសកល ប្រសិនបើរុស្ស៉ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រវាយប្រហារ​ដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍។ ការសិក្សានេះ បានរកឃើញថាមនុស្សដល់ទៅ ៣៦០លាននាក់អាចស្លាប់ភ្លាមៗដោយសារអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ហើយ ៥ពាន់លាននាក់ផ្សេងទៀត ឬស្មើនឹង៦០ភាគរយនៃប្រជាជនពិភពលោក អាចនឹងគ្មានចំណីអាហាររយៈពេល២ឆ្នាំ ក្រោយសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។

បន្ថែមពីលើនេះ ក្រុមអ្នកសា្រវជ្រាវ ក៏បានសិក្សាផងដែរពីសេណារីយ៉ូនៃសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរវាងប៉ាគីស្ថាន និងឥណ្ឌា។ ឥណ្ឌា និងប៉ាគីស្ថាន សុទ្ធតែមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ តិចជាងឆ្ងាយបើធៀបទៅនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក និងរុស្ស៉ី ប៉ុន្តែគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេអាចផ្ដាច់យកអាយុជីវិតមនុស្សប្រមាណ ១៦៤លាននាក់ និងជាង ២.៥ពាន់លាន នាក់ទៀត ត្រូវរស់នៅដោយគ្មានចំណីអាហាររយៈពេល ២ឆ្នាំ ក្រោយសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។

មកទល់នឹងពេលនេះ អ្នកជំនាញនៅតែយល់ថាមានឱកាសតិចតួចណាស់ ដែលអាវុធនុយក្លេអ៊ែរណាមួយអាចនឹងត្រូវបានប្រើនៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន។ តែទោះជាបែបនេះក្ដី ដារាបណាសង្រ្គាមនៅតែបន្តអូសបន្លាយ នោះហានិភ័យនៃការប្រើប្រាស់អាវុធប្រភេទនេះក៏នឹងនៅតែបន្តតាមលងបន្លាចពិភពលោកដូចគ្នាដែរ៕ Fresh News