Thursday, October 19, 2017
ស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេសាបថ្មី នឹងបើកការដ្ឋានសាងសង់នៅថ្ងៃទី២៣ តុលា ខាងមុខនេះ
មន្ទីរសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនរាជធានីភ្នំពេញ បានឲ្យដឹងថា នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ខាងមុខនេះ នឹងមានការបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានបេតុងអារមេខ្សែកាប ឆ្លងកាត់ទន្លេសាប ពីខណ្ឌឫស្សីកែវ ទៅកាន់ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ ក្រោមអធិបតីភាពលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
យោងតាមព័ត៌មាន លើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់មន្ទីរសាធារណការ បានឱ្យដឹងថា ស្ពាននេះមានប្រវែង៩២២ម៉ែត្រ និងទទឹង២០,៥ម៉ែត្រ ភ្ជាប់ពីផ្លូវសាលាដែក ក្នុងភូមិមិត្តភាព សង្កាត់ឫស្សីកែវ ខណ្ឌឫស្សីកែវ ទៅកាន់ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ។ ស្ពាននេះ និងមានបួនគន្លងសម្រាប់ធ្វើដំណើរ ពោលគឺទៅពីរគន្លង មកពីរគន្លង ហើយមានចិញ្ចើមសម្រាប់ថ្មើរជើង១,២៥ម៉ែត្រ សងខាងផងដែរ៕
យោងតាមព័ត៌មាន លើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់មន្ទីរសាធារណការ បានឱ្យដឹងថា ស្ពាននេះមានប្រវែង៩២២ម៉ែត្រ និងទទឹង២០,៥ម៉ែត្រ ភ្ជាប់ពីផ្លូវសាលាដែក ក្នុងភូមិមិត្តភាព សង្កាត់ឫស្សីកែវ ខណ្ឌឫស្សីកែវ ទៅកាន់ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ។ ស្ពាននេះ និងមានបួនគន្លងសម្រាប់ធ្វើដំណើរ ពោលគឺទៅពីរគន្លង មកពីរគន្លង ហើយមានចិញ្ចើមសម្រាប់ថ្មើរជើង១,២៥ម៉ែត្រ សងខាងផងដែរ៕
តើមានភាពខុសឆ្គងអ្វីជាមួយបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា?
តើបក្សសង្គ្រោះជាតិបានដួលរលំកន្លងមក និងយ៉ាងឆាប់រហ័សបែបនេះដោយរបៀបណា?
បក្សប្រឆាំងគឺបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចំណាយពេលច្រើនឆ្នាំដើម្បីបង្កើតឡើង ប៉ុន្តែចំណាយពេលត្រឹមប៉ុន្មានសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្នុងការរលាយទាំងស្រុង។
មេដឹកនាំសំខាន់ពីររូបរបស់បក្សនោះ សម រង្ស៊ី និងកឹម សុខា បានទប់ស្កាត់ចេតនាកាលពីមុនក្នុងបង្រួបបង្រួមគ្នាដោយមានការប្រមាថ និងសំឡក់សម្លឹង នៅមុនការច្របាច់ចូលគ្នាបក្សទាំងពីរបស់គេនៅឆ្នាំ ២០១២។ រយៈពេលមួយឆ្នាំក្រោយមក បក្សប្រឆាំងថ្មីនោះបានធ្វើឲ្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចរន្ធត់ចិត្តដោយហៀបឈ្នះការបោះឆ្នោតជាតិមួយដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយការចោទប្រកាន់ពីការលួចបន្លំ។ អ្នកគាំទ្ររាប់សិបពាន់នាក់បានចុះថ្នល់អំពាវនាវឲ្យមានការដកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញពីតំណែង។ ចលនានោះបានស្ងប់ស្ងាត់វិញ បន្ទាប់ពីកម្មករកាត់ដេរ ៥ នាក់ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ដោយប៉ូលិសនៅពេលបាតុកម្មខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ ប៉ុន្តែការបន្តកើនឡើងរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែមិនអាចរារាំងបាន ដែលគេឃើញច្បាស់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅនេះ។
រយៈពេល ៣ ខែក្រោយមក បក្សសង្គ្រោះជាតិគ្មានមេដឹកនាំ ហើយស្ថិតក្នុងមាត់ជ្រោះនៃការរំលាយ។ សម រង្ស៊ី ត្រូវបានបង្ខំឲ្យលាលែងតំណែងប្រធានបក្សនិងរស់នៅនីរទេសខ្លួន ហើយ កឹម សុខា បានជាប់គុកអស់ពេល ៥ សប្តាហ៍លើបទចោទក្បត់ជាតិ និងសមាជិកសភាជាងពាក់កណ្តាលបានភៀសខ្លួនពីប្រទេស។ នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ លោក ហ៊ុន សែន បាននិយាយថា តុលាការកំពូលនឹងរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិ “ឆាប់ៗនេះ”។ មួរ សុខហួរ អនុប្រធានបក្សសង្គ្រោះជាតិបាននិយាយនៅថ្ងៃពុធថា បក្សនោះកំពុងត្រៀមខ្លួនសម្រាប់រឿងអាក្រក់បំផុត។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន បាននិយាយថា បក្សប្រជាជនកម្ពុជាគ្មានបំណងរំលាយបក្សណាទេ ប៉ុន្តែបានចោទប្រកាន់បក្សសង្គ្រោះជាតិពីការបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើបែបនោះ ដោយការមិនគោរពច្បាប់ បក្សកាន់អំណាច ព្រះមហាក្សត្រ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពហុនិយម។ គាត់និយាយនៅថ្ងៃសុក្រថា “ពួកគេព្យាយាមធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បីធ្វើឲ្យអស្ថិរភាពដល់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោត”។
អ្នកអង្កេតការណ៍ភាគច្រើនបានមើលឃើញចេតនាផ្សេងទៀតនៅខាងក្រោយឆាក ដែលបានកើតឡើងនៅពេល ១០ ខែមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺជាអ្នកប្រជែងដ៏ខ្លាំងតែមួយគត់ជាមួយបក្សកំពុងកាន់អំណាច។ លោក ហ៊ុន សែន តែងតែច្បាស់ថា មានតែសន្លឹកឆ្នោតគួរឲ្យទុកចិត្តតែមួយគត់គឺជាសន្លឹកឆ្នោតដែលគាត់ឈ្នះ។ គាត់បាននិយាយនៅក្នុងសុន្ទរកថានៅខែមុនថា “ខ្ញុំអាចបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងពេល ១០ ឆ្នាំទៀត។ វាមិនពិបាកសម្រាប់ខ្ញុំទេ”។ ដោយសារតែការគ្រប់គ្រងយ៉ាងខ្លាំងរបស់អតីតមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមរូបនោះទៅលើស្ថាប័នរដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនោះ អ្នកវិភាគតិចតួចណាស់និយាយថា បក្សសង្គ្រោះជាតិមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការឡើងកាន់អំណាចតាមការបោះឆ្នោត។
វាជាទស្សនៈដែលលើកឡើងសូម្បីតែដោយ សម រង្ស៊ី ដែលបានសរសេរនៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងជៀសមិនរួចពីការបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំងទេ ដោយសារតែគាត់ដឹងថា គាត់នឹងចាញ់ឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨។
ប៉ុន្តែ អ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះបាននិយាយថា ដោយការគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិដែលប្តួរលឿនខ្លាំងនោះ បក្សប្រឆាំងគឺគ្មានអ្វីក្រៅពីស្ថិតនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ។
Lee Morgenbesser សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Griffith University របស់អូស្ត្រាលីដែលសិក្សាលើរបបផ្តាច់ការបាននិយាយថា “ជាក់ស្តែងណាស់ វាមិនមែនជាកំហុសរបស់គេទេ។ លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើអ្វីទាំងអស់ដែលគាត់អាចធ្វើបានដើម្បីលុបបំបាត់ពួកគេចោល។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេបានបង្កើតកំហុសជាច្រើនបន្ទាប់ពីឆ្នាំ ២០១៣ មក ដែលបូកបញ្ចូលបញ្ហារបស់គេទ្វេដង”។
Morgenbesser និងអ្នកផ្សេងទៀតនិយាយថា ចំណុចសំខាន់ក្នុងចំណោមភាពខុសឆ្គងរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិគឺការសម្រុះសម្រួលនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលបញ្ចប់ការធ្វើពហិការរយៈពេលជាច្រើនខែរបស់បក្សប្រឆាំងនៅសភាជាតិ ដើម្បីជាការដោះដូរដល់ការសន្យាជាច្រើនពីរដ្ឋាភិបាល រួមមានកំណែទម្រង់គណៈកម្មការបោះឆ្នោត។ កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលប្រឆាំងដោយ កឹម សុខា ប៉ុន្តែគាំទ្រដោយ សម រង្ស៊ី ក៏បានបង្កើតឡើងអ្វីដែលគេហៅថា “វប្បធម៌សន្ទនា” ដែល Morgenbesser និយាយថា បានផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ដល់ការកាន់អំណាចរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងដាក់ សម រង្ស៊ី នៅក្នុង “ភាពរើខ្លួនលែងរួច”។
យោងតាម Astrid Noren-Nilsson អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយដែលសរសេរសៀវភៅ ព្រះរាជាណាចក្រទីពីររបស់កម្ពុជា៖ ជាតិ ការស្រមើស្រមៃ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បាននិយាយថា ការយល់ស្របតាមរបស់ សម រង្ស៊ី នោះបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
គាត់សរសេរនៅក្នុងអ៊ីម៉ែលថា “អ្វីដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិបន្តធ្វើនៅឆ្នាំ ២០១៣ គឺជាការកើនឡើងភាពមិនភ័យខ្លាច ដែលបានបង្កើតជាសន្ទុះឡើង នៅពេលអ្នកគាំទ្រដ៏ក្លាហានបានចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្ម។ បន្ទាប់ពីការបង្ក្រាបដ៏ហិង្សារបស់រដ្ឋាភិបាលនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ មក វប្បធម៌សន្ទនាបានបំបាត់កំហឹងរបស់ប្រជាជន និងទប់ស្កាត់កំហឹងនោះមិនឲ្យមានបាតុកម្មទៀត។ ការខ្វះការគំរាមពីការធ្វើបាតុកម្មហិង្សាគឺជាភាពខុសគ្នាខ្លាំងដែលអនុញ្ញាតឲ្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើអ្វីដែលពួកគេមិនអាចធ្វើនៅឆ្នាំ ២០១៤”។
សុខហួរ បានទទួលស្គាល់ថា ការសម្រេចចិត្តចូលសភាវិញនោះគឺមិនល្អក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រខ្លះទេនាពេលនោះ។ ប៉ុន្តែ វាជាជំហរល្អ។ បើមិនអញ្ចឹងទេ នឹងអាចមានការបង្ហូរឈាម”។
ទិដ្ឋភាពនៃកម្មករកាត់ដេរ ៥ នាក់ដែលត្រូវបានសម្លាប់ដោយតម្រួតយោធាក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្មនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ នោះបានជះឥទ្ធិពលមកលើបក្សនោះ។ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលគំរាមចាប់ខ្លួន កឹម សុខា កាលពីឆ្នាំមុន និងពេលបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអនុម័តច្បាប់នៅឆ្នាំនេះដែលអនុញ្ញាតឲ្យគេរំលាយបក្សនយោបាយចោលនោះ អ្នកគាំទ្របក្សសង្គ្រោះជាតិស្ថិតនៅផ្ទះ។ ជាជំនួសវិញ សមាជិកសភាបក្សប្រឆាំងបានធ្វើពហិការជានិមិត្តរូបដែលអ្នកនាំពាក្យបក្សប្រជាជនសើចចំអកឲ្យថា ជាការខ្ជិលច្រអូស។
Noren-Nilsson បាននិយាយថា “ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សសង្គ្រោះជាតិមានកម្រិតទ្វេពីរគឺ វាជាបក្សមួយដែលគោរពច្បាប់ រហូតដល់ចុងបញ្ចប់ដ៏ជូចត់ និងប្តេជ្ញាជៀសវាងការបង្ហូរឈាម។ ការមិនបោះបង់មហាបាតុកម្ម ទោះមានអំពើហិង្សាណាកើតឡើងក៏ដោយ និងការបាត់បង់មនុស្សអាចមានភាពអាក្រក់នោះ អាចអនុញ្ញាតឲ្យបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមានសន្លឹកបៀរលែង”។
មានក្បួនជាផ្សេងទៀតដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចយកមកប្រើបាន។ អ្នកប្រាជ្ញនយោបាយអាមេរិក Valerie Bunce និង Sharon Wolchik បានវិភាគចលនាប្រជាធិបតេយ្យនៅអ៊ុយក្រែន ស៊ែប៊ី និងកន្លែងផ្សេងទៀតដែលបានផ្តួលរំលំរបបពាក់កណ្តាលផ្តាច់ការដោយជោគជ័យនៅក្នុងឯកសារឆ្នាំ ២០១០ របស់គេមានចំណងថា “ការឈ្នះលើជនផ្តាច់ការ៖ ការផ្លាស់ប្តូរ និងស្ថិរភាពសន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងរបបផ្តាច់ការ”។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវយល់ឃើញថា បក្សប្រឆាំងដែលជោគជ័យបានរួមគ្នាជាមួយសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលលោកខាងលិចក្នុងការបង្កើតវិធីសាស្រ្តជាច្រើនដើម្បីធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលចុះខ្សោយនៅមុនបោះឆ្នោត រួមមានការលេចធ្លាយការស្ទង់មតិសាធារណៈ និងការជំរុញឲ្យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ ពួកគេទទួលស្គាល់ថា បក្សនោះត្រូវតែបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតដើម្បីបោះឆ្នោតឲ្យពួកគេ ហើយការពារជម្រើសរបស់គេនៅតាមផ្លូវថ្នល់ ពោលគឺ ជាការងារលំបាកធ្វើខ្លាំង។
សារព័ត៌មានគាំទ្របក្សប្រជាជន ហ្វ្រេសញ៉ូវ បានអះអាងថា បក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើតាមយុទ្ធសាស្ត្របរទេស។ កាសែតនោះបានបង្ហាញរូបភាពនៃសិក្ខាសាលាដែលធ្វើដោយអង្គការបរទេស រួមមានវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានបង្ខំបិទទ្វានៅខែសីហា ថាជាភស្តុតាងនៃការឃុបឃិតក្នុងការផ្តល់រំលំលោក ហ៊ុន សែន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ Morgenbesser បក្សសង្គ្រោះជាតិបរាជ័យធ្វើតាមគំរូដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមបក្សប្រឆាំងបរទេសដ៏ជោគជ័យ រួមមានការធ្វើបដិវត្តិពណ៌នៅតំបន់បាល់កង់ និងបណ្តារដ្ឋក្នុងអតីតសហភាពសូវៀត។
គាត់បាននិយាយថា “ប្រសិនបើបក្សសង្គ្រោះជាតិពិតមានយុទ្ធសាស្ត្រសមរម្យនោះ វាអាចចាប់ផ្តើមធ្វើបដិវត្តពណ៌មាន។ ប៉ុន្តែគេមិនមានយុទ្ធសាស្ត្រល្អ ហើយក៏មិនបានសាកល្បងដែរ”។
បក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ត្រូវបានបំបែកក្នុងចំណោមក្រុមមនុស្សនៅជុំវិញមេដឹកនាំទាំងពីររបស់ខ្លួន ដោយសមាជិករាជ្យវង្សតែមួយគត់របស់បក្ស ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្តិ ធម្មិកោ គំរាមចាកចេញពីបក្ស “បែកបាក់” នោះដែលកំពុងធ្វើការជាបុគ្គល។
លោក មាស នី បាននិយាយថា ការបែកបាក់មិនបង្ករបញ្ហាទេនៅទីបំផុត។ គាត់និយាយថា “ខ្ញុំគិតថា ទោះបីជាបក្សសង្គ្រោះជាតិព្យាយាមគេចដោយរបៀបណាក៏ដោយ ក៏ពួកគេមិនអាចដែរ។ រដ្ឋាភិបាលអាចបង្កើតច្បាប់ថ្មីមួយនៅគ្រប់ពេលដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់គេ”៕
ប្រភព៖ The Diplomat ចុះថ្ងៃ១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧
បក្សប្រឆាំងគឺបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចំណាយពេលច្រើនឆ្នាំដើម្បីបង្កើតឡើង ប៉ុន្តែចំណាយពេលត្រឹមប៉ុន្មានសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្នុងការរលាយទាំងស្រុង។
មេដឹកនាំសំខាន់ពីររូបរបស់បក្សនោះ សម រង្ស៊ី និងកឹម សុខា បានទប់ស្កាត់ចេតនាកាលពីមុនក្នុងបង្រួបបង្រួមគ្នាដោយមានការប្រមាថ និងសំឡក់សម្លឹង នៅមុនការច្របាច់ចូលគ្នាបក្សទាំងពីរបស់គេនៅឆ្នាំ ២០១២។ រយៈពេលមួយឆ្នាំក្រោយមក បក្សប្រឆាំងថ្មីនោះបានធ្វើឲ្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចរន្ធត់ចិត្តដោយហៀបឈ្នះការបោះឆ្នោតជាតិមួយដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយការចោទប្រកាន់ពីការលួចបន្លំ។ អ្នកគាំទ្ររាប់សិបពាន់នាក់បានចុះថ្នល់អំពាវនាវឲ្យមានការដកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញពីតំណែង។ ចលនានោះបានស្ងប់ស្ងាត់វិញ បន្ទាប់ពីកម្មករកាត់ដេរ ៥ នាក់ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ដោយប៉ូលិសនៅពេលបាតុកម្មខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ ប៉ុន្តែការបន្តកើនឡើងរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែមិនអាចរារាំងបាន ដែលគេឃើញច្បាស់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅនេះ។
រយៈពេល ៣ ខែក្រោយមក បក្សសង្គ្រោះជាតិគ្មានមេដឹកនាំ ហើយស្ថិតក្នុងមាត់ជ្រោះនៃការរំលាយ។ សម រង្ស៊ី ត្រូវបានបង្ខំឲ្យលាលែងតំណែងប្រធានបក្សនិងរស់នៅនីរទេសខ្លួន ហើយ កឹម សុខា បានជាប់គុកអស់ពេល ៥ សប្តាហ៍លើបទចោទក្បត់ជាតិ និងសមាជិកសភាជាងពាក់កណ្តាលបានភៀសខ្លួនពីប្រទេស។ នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ លោក ហ៊ុន សែន បាននិយាយថា តុលាការកំពូលនឹងរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិ “ឆាប់ៗនេះ”។ មួរ សុខហួរ អនុប្រធានបក្សសង្គ្រោះជាតិបាននិយាយនៅថ្ងៃពុធថា បក្សនោះកំពុងត្រៀមខ្លួនសម្រាប់រឿងអាក្រក់បំផុត។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន បាននិយាយថា បក្សប្រជាជនកម្ពុជាគ្មានបំណងរំលាយបក្សណាទេ ប៉ុន្តែបានចោទប្រកាន់បក្សសង្គ្រោះជាតិពីការបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើបែបនោះ ដោយការមិនគោរពច្បាប់ បក្សកាន់អំណាច ព្រះមហាក្សត្រ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពហុនិយម។ គាត់និយាយនៅថ្ងៃសុក្រថា “ពួកគេព្យាយាមធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បីធ្វើឲ្យអស្ថិរភាពដល់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោត”។
អ្នកអង្កេតការណ៍ភាគច្រើនបានមើលឃើញចេតនាផ្សេងទៀតនៅខាងក្រោយឆាក ដែលបានកើតឡើងនៅពេល ១០ ខែមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺជាអ្នកប្រជែងដ៏ខ្លាំងតែមួយគត់ជាមួយបក្សកំពុងកាន់អំណាច។ លោក ហ៊ុន សែន តែងតែច្បាស់ថា មានតែសន្លឹកឆ្នោតគួរឲ្យទុកចិត្តតែមួយគត់គឺជាសន្លឹកឆ្នោតដែលគាត់ឈ្នះ។ គាត់បាននិយាយនៅក្នុងសុន្ទរកថានៅខែមុនថា “ខ្ញុំអាចបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងពេល ១០ ឆ្នាំទៀត។ វាមិនពិបាកសម្រាប់ខ្ញុំទេ”។ ដោយសារតែការគ្រប់គ្រងយ៉ាងខ្លាំងរបស់អតីតមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមរូបនោះទៅលើស្ថាប័នរដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនោះ អ្នកវិភាគតិចតួចណាស់និយាយថា បក្សសង្គ្រោះជាតិមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការឡើងកាន់អំណាចតាមការបោះឆ្នោត។
វាជាទស្សនៈដែលលើកឡើងសូម្បីតែដោយ សម រង្ស៊ី ដែលបានសរសេរនៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងជៀសមិនរួចពីការបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំងទេ ដោយសារតែគាត់ដឹងថា គាត់នឹងចាញ់ឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨។
ប៉ុន្តែ អ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះបាននិយាយថា ដោយការគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិដែលប្តួរលឿនខ្លាំងនោះ បក្សប្រឆាំងគឺគ្មានអ្វីក្រៅពីស្ថិតនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ។
Lee Morgenbesser សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Griffith University របស់អូស្ត្រាលីដែលសិក្សាលើរបបផ្តាច់ការបាននិយាយថា “ជាក់ស្តែងណាស់ វាមិនមែនជាកំហុសរបស់គេទេ។ លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើអ្វីទាំងអស់ដែលគាត់អាចធ្វើបានដើម្បីលុបបំបាត់ពួកគេចោល។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេបានបង្កើតកំហុសជាច្រើនបន្ទាប់ពីឆ្នាំ ២០១៣ មក ដែលបូកបញ្ចូលបញ្ហារបស់គេទ្វេដង”។
Morgenbesser និងអ្នកផ្សេងទៀតនិយាយថា ចំណុចសំខាន់ក្នុងចំណោមភាពខុសឆ្គងរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិគឺការសម្រុះសម្រួលនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលបញ្ចប់ការធ្វើពហិការរយៈពេលជាច្រើនខែរបស់បក្សប្រឆាំងនៅសភាជាតិ ដើម្បីជាការដោះដូរដល់ការសន្យាជាច្រើនពីរដ្ឋាភិបាល រួមមានកំណែទម្រង់គណៈកម្មការបោះឆ្នោត។ កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលប្រឆាំងដោយ កឹម សុខា ប៉ុន្តែគាំទ្រដោយ សម រង្ស៊ី ក៏បានបង្កើតឡើងអ្វីដែលគេហៅថា “វប្បធម៌សន្ទនា” ដែល Morgenbesser និយាយថា បានផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ដល់ការកាន់អំណាចរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងដាក់ សម រង្ស៊ី នៅក្នុង “ភាពរើខ្លួនលែងរួច”។
យោងតាម Astrid Noren-Nilsson អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយដែលសរសេរសៀវភៅ ព្រះរាជាណាចក្រទីពីររបស់កម្ពុជា៖ ជាតិ ការស្រមើស្រមៃ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បាននិយាយថា ការយល់ស្របតាមរបស់ សម រង្ស៊ី នោះបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
គាត់សរសេរនៅក្នុងអ៊ីម៉ែលថា “អ្វីដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិបន្តធ្វើនៅឆ្នាំ ២០១៣ គឺជាការកើនឡើងភាពមិនភ័យខ្លាច ដែលបានបង្កើតជាសន្ទុះឡើង នៅពេលអ្នកគាំទ្រដ៏ក្លាហានបានចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្ម។ បន្ទាប់ពីការបង្ក្រាបដ៏ហិង្សារបស់រដ្ឋាភិបាលនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ មក វប្បធម៌សន្ទនាបានបំបាត់កំហឹងរបស់ប្រជាជន និងទប់ស្កាត់កំហឹងនោះមិនឲ្យមានបាតុកម្មទៀត។ ការខ្វះការគំរាមពីការធ្វើបាតុកម្មហិង្សាគឺជាភាពខុសគ្នាខ្លាំងដែលអនុញ្ញាតឲ្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើអ្វីដែលពួកគេមិនអាចធ្វើនៅឆ្នាំ ២០១៤”។
សុខហួរ បានទទួលស្គាល់ថា ការសម្រេចចិត្តចូលសភាវិញនោះគឺមិនល្អក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រខ្លះទេនាពេលនោះ។ ប៉ុន្តែ វាជាជំហរល្អ។ បើមិនអញ្ចឹងទេ នឹងអាចមានការបង្ហូរឈាម”។
ទិដ្ឋភាពនៃកម្មករកាត់ដេរ ៥ នាក់ដែលត្រូវបានសម្លាប់ដោយតម្រួតយោធាក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្មនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ នោះបានជះឥទ្ធិពលមកលើបក្សនោះ។ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលគំរាមចាប់ខ្លួន កឹម សុខា កាលពីឆ្នាំមុន និងពេលបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអនុម័តច្បាប់នៅឆ្នាំនេះដែលអនុញ្ញាតឲ្យគេរំលាយបក្សនយោបាយចោលនោះ អ្នកគាំទ្របក្សសង្គ្រោះជាតិស្ថិតនៅផ្ទះ។ ជាជំនួសវិញ សមាជិកសភាបក្សប្រឆាំងបានធ្វើពហិការជានិមិត្តរូបដែលអ្នកនាំពាក្យបក្សប្រជាជនសើចចំអកឲ្យថា ជាការខ្ជិលច្រអូស។
Noren-Nilsson បាននិយាយថា “ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សសង្គ្រោះជាតិមានកម្រិតទ្វេពីរគឺ វាជាបក្សមួយដែលគោរពច្បាប់ រហូតដល់ចុងបញ្ចប់ដ៏ជូចត់ និងប្តេជ្ញាជៀសវាងការបង្ហូរឈាម។ ការមិនបោះបង់មហាបាតុកម្ម ទោះមានអំពើហិង្សាណាកើតឡើងក៏ដោយ និងការបាត់បង់មនុស្សអាចមានភាពអាក្រក់នោះ អាចអនុញ្ញាតឲ្យបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមានសន្លឹកបៀរលែង”។
មានក្បួនជាផ្សេងទៀតដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចយកមកប្រើបាន។ អ្នកប្រាជ្ញនយោបាយអាមេរិក Valerie Bunce និង Sharon Wolchik បានវិភាគចលនាប្រជាធិបតេយ្យនៅអ៊ុយក្រែន ស៊ែប៊ី និងកន្លែងផ្សេងទៀតដែលបានផ្តួលរំលំរបបពាក់កណ្តាលផ្តាច់ការដោយជោគជ័យនៅក្នុងឯកសារឆ្នាំ ២០១០ របស់គេមានចំណងថា “ការឈ្នះលើជនផ្តាច់ការ៖ ការផ្លាស់ប្តូរ និងស្ថិរភាពសន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងរបបផ្តាច់ការ”។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវយល់ឃើញថា បក្សប្រឆាំងដែលជោគជ័យបានរួមគ្នាជាមួយសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលលោកខាងលិចក្នុងការបង្កើតវិធីសាស្រ្តជាច្រើនដើម្បីធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលចុះខ្សោយនៅមុនបោះឆ្នោត រួមមានការលេចធ្លាយការស្ទង់មតិសាធារណៈ និងការជំរុញឲ្យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ ពួកគេទទួលស្គាល់ថា បក្សនោះត្រូវតែបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតដើម្បីបោះឆ្នោតឲ្យពួកគេ ហើយការពារជម្រើសរបស់គេនៅតាមផ្លូវថ្នល់ ពោលគឺ ជាការងារលំបាកធ្វើខ្លាំង។
សារព័ត៌មានគាំទ្របក្សប្រជាជន ហ្វ្រេសញ៉ូវ បានអះអាងថា បក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើតាមយុទ្ធសាស្ត្របរទេស។ កាសែតនោះបានបង្ហាញរូបភាពនៃសិក្ខាសាលាដែលធ្វើដោយអង្គការបរទេស រួមមានវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានបង្ខំបិទទ្វានៅខែសីហា ថាជាភស្តុតាងនៃការឃុបឃិតក្នុងការផ្តល់រំលំលោក ហ៊ុន សែន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ Morgenbesser បក្សសង្គ្រោះជាតិបរាជ័យធ្វើតាមគំរូដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមបក្សប្រឆាំងបរទេសដ៏ជោគជ័យ រួមមានការធ្វើបដិវត្តិពណ៌នៅតំបន់បាល់កង់ និងបណ្តារដ្ឋក្នុងអតីតសហភាពសូវៀត។
គាត់បាននិយាយថា “ប្រសិនបើបក្សសង្គ្រោះជាតិពិតមានយុទ្ធសាស្ត្រសមរម្យនោះ វាអាចចាប់ផ្តើមធ្វើបដិវត្តពណ៌មាន។ ប៉ុន្តែគេមិនមានយុទ្ធសាស្ត្រល្អ ហើយក៏មិនបានសាកល្បងដែរ”។
បក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ត្រូវបានបំបែកក្នុងចំណោមក្រុមមនុស្សនៅជុំវិញមេដឹកនាំទាំងពីររបស់ខ្លួន ដោយសមាជិករាជ្យវង្សតែមួយគត់របស់បក្ស ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្តិ ធម្មិកោ គំរាមចាកចេញពីបក្ស “បែកបាក់” នោះដែលកំពុងធ្វើការជាបុគ្គល។
លោក មាស នី បាននិយាយថា ការបែកបាក់មិនបង្ករបញ្ហាទេនៅទីបំផុត។ គាត់និយាយថា “ខ្ញុំគិតថា ទោះបីជាបក្សសង្គ្រោះជាតិព្យាយាមគេចដោយរបៀបណាក៏ដោយ ក៏ពួកគេមិនអាចដែរ។ រដ្ឋាភិបាលអាចបង្កើតច្បាប់ថ្មីមួយនៅគ្រប់ពេលដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់គេ”៕
ប្រភព៖ The Diplomat ចុះថ្ងៃ១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧
តើវោហាសាស្រ្តរបស់លោក Donald Trump ស្តីពីកូរ៉េខាងជើងអាចបង្កើតសង្រ្គាមឬ?
សិនបើប្រធានាធិបតីមិនទទួលស្គាល់កំហុសរបស់គាត់ក្នុងពេលឆាប់ៗទេ នោះប្រទេសជាតិអាចនឹងត្រូវខាតបង់យ៉ាងធំ។
នៅក្នុងកាសែត Washington Post កាលពីថ្ងៃសុក្រលោក Michael Hirsh បានសរសេរអត្ថបទមួយដោយលើកឡើងថា «អាចមានវិធីសាស្រ្តឆ្កួតៗនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តរបស់លោកប្រធានាធិបតី Trump» ចំពោះការផ្ទុះកំហឹង និងការប្រមាថដែលគាត់បានធ្វើទៅលើមេដឹកនាំផ្តាច់ការកូរ៉េខាងជើងលោក Kim Jong-un។ គ្មាន «មនុស្សពូកែឆ្កួត» នៅទីនេះទេ ហើយបើសិនជាប្រធានាធិបតីមិនទទួលស្គាល់កំហុសរបស់គាត់ក្នុងពេលឆាប់ៗ នោះប្រទេសជាតិអាចនឹងខាតបង់យ៉ាងធំជាងការបៀតបៀនជាសាធារណៈទៅទៀត។
វាកាន់តែច្បាស់ថា ការផ្ទុះកំហឹង និងប្រមាថរបស់ប្រធានាធិបតីគឺដោយសារការក្រអឺតក្រទម។ ភស្តុតាងត្រូវបានលើកឡើងថា លោក Trump ជឿជាក់ថា គាត់ជាអាទិទេព ហើយមិនអាចធ្វើខុសបានទេ។ គាត់បានយកឈ្នះលើពួកឥស្សរជនសាធារណរដ្ឋទាំងមូល និងបានឈ្នះបេក្ខជនឈរឈ្មោះបឋមសំខាន់ៗដប់ប្រាំមួយនាក់។ ហើយគាត់បានឈ្នះការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលមនុស្សជាច្រើនគិតថា មានតែលោកស្រី Hillary Clinton ប៉ុណ្ណោះដែលអាចឈ្នះ។
ឥឡូវនេះ លោក Trump ជឿថា គ្មានអ្វីដែលអាចធ្វើឱ្យគាត់ធ្លាក់ពីតំណែងបានទេហើយអ្វីដែលជាការរារាំងតិចតួចចំពោះសកម្មភាពរបស់គាត់ ហាក់បីដូចជាបានរសាយ។ គាត់មិនខ្វល់នឹងនរណាដែលគាត់ប្រមាថ រឿងអាស្រូវដែលគាត់គាស់កកាយឡើង ហើយគាត់ទំនងចាប់ក្រុមមួយជល់ជាមួយក្រុមដទៃទៀតតាមរយៈ «បំបែកបំបាក់ដើម្បីគ្រប់គ្រង»។ ជាអកុសលសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយការធ្វើបែបនេះបង្កើតបានជាលទ្ធផលមួយ «បែកបាក់ និងធ្វើឲ្យបរាជ័យដល់ខ្លួនឯង» ។
គាត់បានជេរប្រមាថជាសាធារណៈទៅលើមនុស្សល្បីៗនៅតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍នៅពេលពួកគេនិយាយអ្វីអំពីគាត់ ដែលគាត់បកស្រាយថា អវិជ្ជមាន។ គាត់ចូលរួមក្នុងការប្រមាថជាមួយអភិបាលក្រុង គាត់ចូលរួមក្នុងការឈ្លោះគ្នាបែបកូនក្មេងជាមួយសមាជិកព្រឹទ្ធសភាហើយគាត់ថែមទាំងឈ្លោះជាមួយឥស្សរជនកីឡា និងអ្នកអត្ថាធិប្បាយផងដែរ។ គ្មានជម្លោះណាមួយទាំងអស់នេះជួយដល់ការដឹកនាំប្រទេស ការដោះស្រាយបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ឬកសាងកម្លាំងរបស់ប្រទេសជាតិនោះទេ។
រឿងពិតដែលអោយខ្លាចនោះគឺថា លោកប្រធានាធិបតី Trump គឺជាមនុស្សគ្មានវិន័យ មាក់ងាយគេឯង ហើយទង្វើរបស់គាត់ទាំងអស់គឺប្រែប្រួលតាមទំនោរចិត្តរបស់គាត់ និងទៅតាមតម្រូវការផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្លួនបែបជាការសរសើរឥតឈប់ឈរ។ ប្រសិនបើគាត់គ្រាន់តែជានាយកប្រតិបត្តិនៃសាជីវកម្មដ៏ធំមួយនោះ ម្ល៉េះសមឥរិយាបថរបស់គាត់គួរជាទីអាម៉ាស់មុខ និងសោកស្តាយបំផុត។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលគាត់មានអំណាចដើម្បីរុញប្រជាជាតិឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងសង្គ្រាម ឥរិយាបថរបស់គាត់ឈានទៅដល់កម្រិតមួយដែលជាកង្វល់ធ្ងន់ធ្ងរ។
ពាក្យសម្តីឆ្លើយឆ្លងរបស់លោក Trump ទៅកាន់កូរ៉េខាងជើង និងការវាយប្រហារជាលក្ខណៈបុគ្គលរបស់គាត់ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងបានបង្កឱ្យមានការលំបាកណាស់ទៅហើយស្ទើរតែមិនអាចដោះស្រាយបាន ដោយគ្មានការប្រឈមបែបយោធា។ អ្វីដែលលោក Trump បរាជ័យក្នុងការទទួលស្គាល់នោះគឺថា ដោយសារតែសេចក្តីសម្រេចចិត្តនយោបាយបរទេសដ៏អន់ដែលធ្វើឡើងដោយប្រធានាធិបតីមុនៗ ដែលធ្វើឲ្យលោក Kim Jong-un ប្រហែលជាបានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានរួចស្រេចទៅហើយថា គាត់មិនអាចទុកចិត្តអាមេរិកបានទេដើម្បីគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយនោះ។ ក្នុងករណីនោះ មានតែរបៀបការទូតប៉ិនប្រសព្វតែប៉ុណ្ណោះទេ ដែលធ្វើឲ្យអាមេរិកមានឱកាសដើម្បីរំលាយចោលវិបត្តិនេះដោយគ្មានសង្រ្គាម។ ការគំរាមបែបផ្តល់យោបល់មិនសមរម្យគ្រាន់តែបង្កើនឲ្យមានឱកាសសម្រាប់ការប្រយុទ្ធនូវសង្គ្រាមមួយដែលមិនចាំបាច់ និងវិនាសកម្ម។
ប្រភពជាច្រើនដែលខ្ញុំបាននិយាយជាមួយនោះគឺថា មានទីប្រឹក្សា និងមន្រ្តីជាច្រើរូបនៅក្នុងរដ្ឋបាលដែលផ្តល់ដំបូន្មានសុទ្ធតែនិយាយល្អៗទៅលើប្រធានបទជាច្រើន។ ខ្ញុំបន់ស្រន់ឲ្យលោក Trump ឆាប់ដឹងខ្លួនឲ្យបានលឿនថា ទង្វើរបស់គាត់មិនជួយដល់របៀបវារៈរបស់គាត់ ហើយក៏មិនបានជួយគាត់ដើម្បីសម្រេចកិច្ចការដែលគាត់បានសន្យាជាមួយប្រជាជនអាមេរិកដែរ៕
សរសេរដោយ លោកវរសេនីយ៍ទោ គឺជាអតីតកងទ័ពអាមេរិកដែលចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៥ បន្ទាប់ពីបម្រើការអស់រយៈពេល ២១ រាប់បញ្ចូលទាំងការប្រយុទ្ធបួនដងផង។
ប្រភព: The National Interest ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧
រុស្ស៊ីលេចឡើងជាតួអង្គថ្មីក្នុងការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពអំណាចនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា
ការលើកឡើងបន្តិចបន្តួចគួរឱ្យកត់សម្គាល់បានភ្ជាប់ទៅនឹងលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល៤ ថ្ងៃរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ Salman ដែលជាព្រះមហាក្សត្រ Saudi ទៅកាន់ទីក្រុងម៉ូស្គូកាលពីដើមខែតុលា ពោលគឺការលក់ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសកម្រិតខ្ពស់របស់ខ្លួន S-400 ទៅឱ្យប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសរុស្ស៊ី បានបង្កឱ្យមានអារិភាពរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ វាជារឿងចម្លែកពីព្រោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ជាធម្មតាត្រូវបានគេចាត់ទុកជាសម្ព័ន្ធភាពរបស់រុស្ស៊ី នៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់លោកខាងលិច ដែលត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឱ្យទិញប្រព័ន្ធការពាររបស់រុស្ស៊ី S-300 ដែលមានលក្ខណៈចាស់ជាង និងអន់ជាង។
មិនមែនតែព្រះរាជាណាចក្រ Saudi Arabia ប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែគូប្រជែងសង្រ្គាមត្រជាក់របស់រុស្ស៊ី គឺប្រទេសតួកគីផងដែរ នឹងទិញប្រព័ន្ធការពារ S-400 ដ៏ទំនើប «ជាយុទ្ធសាស្រ្តធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ» ខណៈដែលអតីតមន្រ្តីមន្ទីរ Pentagon លោក Stephen Bryen បានពិព៌ណនាវានៅក្នុងបទវិភាគកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែតុលាសម្រាប់សារព័ត៌មាន Asia Times។ ប្រព័ន្ធការពារ S-400 មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ណាស់ប្រឆាំងនឹងប្រភេទនាវាចម្បាំង និងមីស៊ីលបាញ់ឆ្លងទ្វីបដែលអ៊ីរ៉ង់នឹងអាចប្រតិបត្តិក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខនេះ។
ការលក់សព្វាវុធដោយប្រុងប្រយ័ត្នរបស់រុស្ស៊ីទៅឱ្យមហាអំណាចដែលប្រឆាំងនឹងខ្លួននៅឈូងសមុទ្រពែក្ស បន្ទាប់ពីមានលំនាំមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយប្រទេសចិនក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ ចិនបានលក់មីស៊ីលទៅឱ្យប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ព្រមជាមួយនឹងព្រះរាជាណាចក្រ Saudi Arabia ផងដែរ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះបានលក់មីស៊ីលទំនើបៗទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាល Saudi ដោយសារតែ រដ្ឋាភិបាល Saudi ទុនខ្សោយជាងគូប្រជែងទាំងពីរនេះ ហើយចិនចង់រក្សាតុល្យភាពអំណាច។ រុស្ស៊ីត្រូវបានគេហៅថា «ជាអ្នកធ្វើឱ្យគេបានចិត្ត» នៅមជ្ឈឹមបូព៌ា ជារឿយៗពាក្យទាំងនេះត្រូវបានគេភ្ជាប់ដូចនឹងពួក Homeric។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ គោលនយោបាយរបស់រុស្ស៊ីបានសំដៅទៅរកនយោបាយដែលមានតុល្យភាពអំណាច។
លោក Henry Kissinger ចូលចិត្តនិយាយថា «សន្តិភាពអាចសម្រេចបានដោយអនុត្តរភាព ឬដោយតុល្យភាពអំណាច»។ ប្រទេសមហាអំណាចដែលមិនអាចអនុវត្តន៍អនុត្តរភាព នៅក្នុងន័យផ្សេងទៀត គឺមានបំណងរក្សាតុល្យភាពដែលក្តោបភាពមហិច្ឆតារបស់គូប្រជែង។ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៅក្នុងចក្រភពអង់គ្លេសដែលបានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយរុស្ស៊ីប្រឆាំងនឹងបារាំងតាមរយៈសង្រ្គាមណាប៉ូឡេអុង ហើយបន្ទាប់មកបានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយអាល្លឺម៉ង់ក្នុងរយៈពេលមួយសតវត្សរ៍ចុងក្រោយ។ ចក្រភពអង់គ្លេសមិនអាចឈានទៅធ្វើជាជនអនុត្តរភាពនៅទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបបានទេ ដូច្នេះប្រទេសនេះបានស្វះស្វែងដើម្បីទប់ស្កាត់ទាំងបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ពីការត្រួតត្រា។ រុស្ស៊ីមិនមានឱកាសដើម្បីជំនួសអាមេរិកធ្វើជាជនអនុត្តរភាពក្នុងតំបន់បានទេ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកថា មានផលប៉ះពាល់ទៅលើតុល្យភាពអំណាច។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរុស្ស៊ី លោក Mikhail Bodanov បានធ្វើការសម្របសម្រួលរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងព្រះរាជាណាចក្រ Saudi Arabia ប៉ុន្តែការចរចាវាគ្មានន័យអ្វីទេ។ ការដាក់តម្លើងប្រព័ន្ធការពារសព្វាវុធខ្ពស់នោះ ក៏មិនកើតឡើងដែរ។ អាមេរិកបានផ្តល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាល Saudi នូវប្រព័ន្ធការពារ THAD របស់ខ្លួន ប្រហែលជាការឆ្លើយតបដ៏ប្រញាប់ប្រញាល់ចំពោះការផ្តល់ឱ្យរបស់រុស្ស៊ី។ ក្នុងបទវិភាគរបស់លោក Bryen S-400 គឺពិតជាប្រព័ន្ធដ៏ប្រសើរ ហើយផ្តល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាល Saudi នូវជំហរដ៏សំខាន់ក្នុងជម្លោះកើតឡើងណាមួយជាមួយនឹងអ៊ីរ៉ង់។
បំណងមួយទៀតរបស់រុស្ស៊ី គឺដើម្បីធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពអំណាច ដែលជាភស្តុតាងបង្ហាញឱ្យឃើញតាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ី លោក Sergei Shoigu ទៅកាន់តំបន់ Jerusalem គឺជាលើកទី១ ហើយ ចាប់តាំងពីលោក Shoigu បានឡើងកាន់តំណែងកាលពីឆ្នាំ២០១២។ ផែនការឈប់បាញ់គ្នានៅនឹងកន្លែងនាពេលនេះក្នុងប្រទេសស៊ីរី ដែលអនុញ្ញាតឱ្យកងកម្លាំងអ៊ីរ៉ងស្ថិតក្នុងរយៈចម្ងាយ៥ គីឡូម៉ែត្រពីតំបន់ដីខ្ពស់ Golan Heights ដែលជាបន្ទាយដ៏ធំមើលពីភាគខាងជើងប្រទេសអ៊ីស្រ្តាអែល ដែលរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រ្តាអែលបានគ្រប់គ្រងកាលពីសង្រ្គាមឆ្នាំ១៩៦៧៕
ប្រភព: Asia Times ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧
មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពយោធភូមិភាគទី១ ខេត្តស្ទឹងត្រែង គ្មានថ្ងៃបែរចុងកាណុងទៅរាជរដ្ឋាភិបាលទេ មានតែបែរចុងកាណុងទៅសម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា
ស្ទឹងត្រែង៖ ប្រតិកម្មទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លោក សម រង្ស៊ី អតីប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលថា កងទ័ពប្រុងបះបោរ និងបែរចុងកាណុងទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលនោះ លោក ហួត ឈាង មេបញ្ជាការ នៃ ទីបញ្ជាការដ្ឋានយោធភូមិភាគទី១ រួមនិងកងទ័ពនៅយោធភូមិភាគទី១ទាំងអស់ បានចេញមកបញ្ជាក់ជំហរ យ៉ាងដាច់ណាត់ថា កងទ័ពគ្មានថ្ងៃបែរចុងកាណុងដាក់រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន នោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញមានតែបែរចុងការណុងក្រុមក្បត់ជាតិ និងចង់បង្កអសន្តិសុខសម្រាប់ជាតិ មាតុភូមិដូចជាលោក កឹម សុខា និង លោក សម រង្ស៊ី ។
នៅក្នុងញត្តិគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រឆាំងសម្តីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលទួលបាននៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧នេះ មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពយោធភូមិភាគទី១ បានគូសបញ្ជាក់ថា កងទ័ពទាំងអស់គ្មានថ្ងៃ បះបោរក្បត់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខដឹកនាំស្របច្បាប់ ដែលបានប្រសូត្រចេញពីឆន្ទៈរាស្រ្តពិតប្រាកដនោះឡើយ។
ក្នុងញត្តិបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាគ្មានថ្ងៃបែរចុងកាណុងកាំភ្លើងដាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាមានតែបែរចុងកាណុងកាំភ្លើងទៅដាក់ជនក្បត់ជាតិ ជនបង្កឲ្យមាន ចលនាបះបោរបដិវត្តន៍ពណ៌ដែលនឹងនាំប្រទេសជាតិឲ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាម ដូចលោក សម រង្ស៊ី លោក កឹម សុខា និងបក្ខពួកខ្លួនមួយចំនួនទៀតជាដើម»។
នៅក្នុងញត្តិក៏បានបង្ហាញពីជំហរដ៏ម៉ឹងម៉ាត់ថា «យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមបញ្ជាក់ជូនទៅលោក សម រង្ស៊ី និងបក្ខពួកខ្លួនឲ្យបានជ្រាបច្បាស់ថា យើងខ្ញុំទាំងអស់ ពិតជាមានចិត្តស្មោះត្រង់ និងមានស្វាមីភក្តិ ស្មោះស្ម័គ្របំផុតចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខដឹកនាំស្របច្បាប់ ដែលបានប្រសូត្រចេញពីឆន្ទៈរាស្រ្តពិតប្រាកដ ហើយយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមប្រកាសប្រឆាំងដាច់ខាតរាល់ការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្របច្បាប់ ទោះស្ថិតក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ»។
មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពនៃយោធភូមិភាគទី១ ក៏បានប្រកាសបង្ហាញពីការដឹងគុណលោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន និងលោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ដែលជានិច្ចកាលតែងយកចិត្តទុកដាក់គិតគូរពីសុខទុក្ខលំបាក និងបានផ្តល់អ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាងដល់កងទ័ព ពិសេសបានដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលធ្វើឱ្យជីវភាពរបស់កងទ័ពកាន់តែមានជីវភាពប្រសើរឡើងជាលំដាប់។
សូមបញ្ជាក់ថា ការសម្តែងប្រតិកម្មរបស់មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពនៃយោធភូមិភាគទី១ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបាន ឃើញវីដេអូរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានថ្លែងជាមួយខ្មែរនៅក្រៅស្រុកថា កងទ័ពកំពុងមានបំណង បះបោរផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល។ ក្នុងវីដេអូ ថ្លែងជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពី ឆ្នាំ២០១១នោះ លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងថា កងទ័ព កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មានតែបង្វែរកាណុងទៅ កាន់រាជរដ្ឋាភិបាល ព្រោះតែការរស់នៅរបស់ពួកគេកាន់តលំបាកទៅៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន បានហៅការថ្លែងរបស់លោក សម រង្ស៊ី តាមរយៈវីដេអូនេះថា ជាការផ្សារភ្ជាប់ ទៅនឹងវីដេអូរបស់ លោក កឹម សុខា ដែលកំពុងជាប់ចោទពីបទក្បត់ជាតិ ព្រោះតែបង្ហាញគម្រោង ផ្តួលរំលំ រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងជំនួបជាមួយកម្មករ កម្មការិនីជាង ១ម៉ឺននាក់នៅថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា «មួយទៀតអំពីការអំពាវនាវឱ្យកងទ័ព និងនគរបាល កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ចេញមក ដើម្បីនឹងបង្វែរកាណុងចូល។ នេះគឺនិយាយតាំងពីថ្ងៃ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ប៉ុន្តែវាផ្សារភ្ជាប់គ្នា ជាមួយនឹង ការនិយាយនៅទីក្រុងណូវែល រដ្ឋម៉ាសាឈូសេត សហរដ្ឋអាមេរិក គេបាននិយាយថា របបហ៊ុនសែន ជិតដួលរលំហើយ ការបះបោរ យើងត្រូវការរៀបចំការណែនាំ ត្រូវការការផ្គត់ផ្គង់ឧបត្ថម្ភ ខ្នងបង្អែក ដើម្បីឱ្យ ការបះបោរផ្ទុះឡើង និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បែរចុងកាណុង ផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការហ៊ុនសែន» ៕
នៅក្នុងញត្តិគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រឆាំងសម្តីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលទួលបាននៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧នេះ មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពយោធភូមិភាគទី១ បានគូសបញ្ជាក់ថា កងទ័ពទាំងអស់គ្មានថ្ងៃ បះបោរក្បត់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខដឹកនាំស្របច្បាប់ ដែលបានប្រសូត្រចេញពីឆន្ទៈរាស្រ្តពិតប្រាកដនោះឡើយ។
ក្នុងញត្តិបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាគ្មានថ្ងៃបែរចុងកាណុងកាំភ្លើងដាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាមានតែបែរចុងកាណុងកាំភ្លើងទៅដាក់ជនក្បត់ជាតិ ជនបង្កឲ្យមាន ចលនាបះបោរបដិវត្តន៍ពណ៌ដែលនឹងនាំប្រទេសជាតិឲ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាម ដូចលោក សម រង្ស៊ី លោក កឹម សុខា និងបក្ខពួកខ្លួនមួយចំនួនទៀតជាដើម»។
នៅក្នុងញត្តិក៏បានបង្ហាញពីជំហរដ៏ម៉ឹងម៉ាត់ថា «យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមបញ្ជាក់ជូនទៅលោក សម រង្ស៊ី និងបក្ខពួកខ្លួនឲ្យបានជ្រាបច្បាស់ថា យើងខ្ញុំទាំងអស់ ពិតជាមានចិត្តស្មោះត្រង់ និងមានស្វាមីភក្តិ ស្មោះស្ម័គ្របំផុតចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខដឹកនាំស្របច្បាប់ ដែលបានប្រសូត្រចេញពីឆន្ទៈរាស្រ្តពិតប្រាកដ ហើយយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមប្រកាសប្រឆាំងដាច់ខាតរាល់ការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្របច្បាប់ ទោះស្ថិតក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ»។
មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពនៃយោធភូមិភាគទី១ ក៏បានប្រកាសបង្ហាញពីការដឹងគុណលោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន និងលោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ដែលជានិច្ចកាលតែងយកចិត្តទុកដាក់គិតគូរពីសុខទុក្ខលំបាក និងបានផ្តល់អ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាងដល់កងទ័ព ពិសេសបានដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលធ្វើឱ្យជីវភាពរបស់កងទ័ពកាន់តែមានជីវភាពប្រសើរឡើងជាលំដាប់។
សូមបញ្ជាក់ថា ការសម្តែងប្រតិកម្មរបស់មេបញ្ជាការ និងកងទ័ពនៃយោធភូមិភាគទី១ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបាន ឃើញវីដេអូរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានថ្លែងជាមួយខ្មែរនៅក្រៅស្រុកថា កងទ័ពកំពុងមានបំណង បះបោរផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល។ ក្នុងវីដេអូ ថ្លែងជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពី ឆ្នាំ២០១១នោះ លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងថា កងទ័ព កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មានតែបង្វែរកាណុងទៅ កាន់រាជរដ្ឋាភិបាល ព្រោះតែការរស់នៅរបស់ពួកគេកាន់តលំបាកទៅៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន បានហៅការថ្លែងរបស់លោក សម រង្ស៊ី តាមរយៈវីដេអូនេះថា ជាការផ្សារភ្ជាប់ ទៅនឹងវីដេអូរបស់ លោក កឹម សុខា ដែលកំពុងជាប់ចោទពីបទក្បត់ជាតិ ព្រោះតែបង្ហាញគម្រោង ផ្តួលរំលំ រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងជំនួបជាមួយកម្មករ កម្មការិនីជាង ១ម៉ឺននាក់នៅថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា «មួយទៀតអំពីការអំពាវនាវឱ្យកងទ័ព និងនគរបាល កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ចេញមក ដើម្បីនឹងបង្វែរកាណុងចូល។ នេះគឺនិយាយតាំងពីថ្ងៃ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ប៉ុន្តែវាផ្សារភ្ជាប់គ្នា ជាមួយនឹង ការនិយាយនៅទីក្រុងណូវែល រដ្ឋម៉ាសាឈូសេត សហរដ្ឋអាមេរិក គេបាននិយាយថា របបហ៊ុនសែន ជិតដួលរលំហើយ ការបះបោរ យើងត្រូវការរៀបចំការណែនាំ ត្រូវការការផ្គត់ផ្គង់ឧបត្ថម្ភ ខ្នងបង្អែក ដើម្បីឱ្យ ការបះបោរផ្ទុះឡើង និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បែរចុងកាណុង ផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការហ៊ុនសែន» ៕
Subscribe to:
Posts (Atom)