គេមិនដែលឃើញមានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រក្រោយសង្គ្រាមរបស់អឺរ៉ុបដែលប្រជាជនរាប់សិបពាន់នាក់បានសហការគ្នាក្នុងយុទ្ធនាការនៃការប្រឆាំងការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរ ដែលរៀបចំយ៉ាងល្អ និងបានតទល់យ៉ាងជោគជ័យដល់ការដាក់ពង្រាយប៉ូលិសជាតិ និងក្រុមឆ្មាំទាហានប៉ារ៉ាដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ និងដោយមានភាពអង់អាចក្លាហានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទទួលរងរបួសជិត ១០០០ នាក់បែបនេះទេ ដែលតម្រូវឲ្យមានការព្យាបាល។ ប្រជាជន Catalan បានរក្សាស្ថានីយ៍បោះឆ្នោតជាង ២០០០ ឲ្យបើកដំណើរការ និងសង្គ្រោះឆ្នោតរបស់គេមិនឲ្យគេរឹបអូសយក ដោយអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតជាង ២,៤ លាននាក់នៅក្នុងតំបន់ដែលមានប្រជាជន ៧ លាននាក់ទៅបោះឆ្នោត។ ពួកគេជាង ៩០ ភាគរយបានគាំទ្រដល់ការបង្កើតសាធារណរដ្ឋ Catalan ឯករាជ្យមួយ។
ដើម្បីធ្វើឲ្យខកចិត្តដល់ចេតនារបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុង Madrid ក្នុងការបង្ក្រាបការធ្វើប្រជាមតិនោះ ចលនាឯករាជ្យនោះបានសហការកាន់កាប់ស្ថានីយ៍បោះឆ្នោតរាប់រយកន្លែង ដោយប្រជាជនសាមញ្ញ រាប់បញ្ចូលទាំងគ្រួសារ និងកូនៗរបស់គេផង។ ចលនានោះបានបញ្ចុះបញ្ចូលដល់ប៉ូលិសតំបន់ Mossos dÉsquadra ឲ្យទប់ទល់ជាមួយពួកឆ្មាំទាហានប៉ារ៉ា និងប៉ូលិសជាតិ។
ចលានានោះបានរៀបចំក្រុមពន្លត់អគ្គិភ័យរបស់បណ្តាក្រុងរបស់តំបន់ Catalan ដើម្បីបង្កើតជារនាំងមនុស្សរវាងស្ថានីយ៍បោះឆ្នោត និងពួកឆ្មាំប៉ារ៉ា។ គេបានបង្កើតយន្តការដើម្បីលាក់ហិបឆ្នោតពីប៉ូលិសជាតិ និងដឹកជញ្ជូនវាទៅកាន់ទីតាំងសម្ងាត់មួយដើម្បីរាប់វា។ នៅទីដែលកម្លាំងប៉ូលិសជាតិចូលបំបែក ប្រជាជនសាមញ្ញបានការពារការបោះឆ្នោតនោះជាមួយខ្លួនប្រាណរបស់គេ ដែលនាំឲ្យមានរបួសជិត ១០០០ នាក់ ដោយប៉ូលិសរងរបួសត្រឹមតែប៉ុន្មាននាក់ប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងការបង្ហាញពីការប្រឆាំងយ៉ាងប្តេជ្ញាចិត្ត ប៉ុន្តែអហិង្សា។
ប្រជាជន Catalan បានធ្វើបែបនេះដោយមានការគាំទ្រដោយផ្ទាល់ពីវិហារសាសនារបស់គេ ដែលពួកអាចារ្យចំនួន ៤០០ រយរបស់គេបានចុះហត្ថលេខាលើពាក្យសច្ចារពីឯករាជ្យកាលពីសប្តាហ៍មុន រាប់បញ្ចូលទាំងអាចារ្យធំខ្លះផង។ មិនដូចជាចលនាឆ្វេងនិយមប្រឆាំងក្រុមអាចារ្យកាលពីអតីតកាលនោះ ការធ្វើបដិវត្តរបស់ Catalan បានបង្ហាញច្បាស់នូវគោលដៅរបស់ពួកវណ្ណៈកណ្តាល។ ក្នុងចលនាបដិវត្ត ប្រជាជន Catalan បានប្រមូលផ្តុំគ្នាល្អជាងប្រជាជនអាមេរិកនៅឆ្នាំ ១៧៧៦ ប្រជាជនបារាំងនៅឆ្នាំ ១៧៨៩ ប្រជាជនរុស្ស៊ីឆ្នាំ ១៩១៧ ឬចលនាបដិវត្ត Catalan នៅចុងទសវត្សរ៍ទី ៣០ ដែលនៅទីបំផុតត្រូវបានកំទេចដោយ Francisco Franco។ ពួកគេធុញទ្រាន់នឹងការផ្តល់ឧបត្ថម្ភធនប្រាក់កាន់តែថយចុះរបស់បណ្តាខេត្តភាគខាងត្បូងរបស់អេស្ប៉ាញ។ ពួកគេពូកែធ្វើការ និងផលិតការងារបានច្រើន និងចង់ផ្តាច់ខ្លួនចេញពីផ្នែកនៃការមិនអាចជួសជុលសេដ្ឋកិច្ចរបស់អេស្ប៉ាញ។
បើក្រលែកមើលនៅអតីតកាល មានការងាយស្រួលយល់ចំពោះភាពស្លន់ស្លោររបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអេស្ប៉ាញលោក Mariano Rajoy។ ដោយទទួលការថ្កោលទោសយ៉ាងទូលំទូលាយចំពោះការធ្វើប្រតិកម្មជ្រុលចំពោះចលនាឯករាជ្យ Catalan នោះ លោក Rajoy ស្ទើតែគ្មានជម្រើសនោះទេ។ គាត់ដឹងថា គាត់កំពុងដោះស្រាយ មិនមែនជាមួយអ្នកនយោបាយមួយចំនួនតូចនោះទេ ប៉ុន្តែជាមួយចលនាមួយដែលបានឈានដល់សសៃឈាមសង្គមស៊ីវិល។ ប្រសិនបើគាត់បរាជ័យក្នុងការសម្លាប់ចលនានោះដល់ឫសគល់ គាត់នឹងមិនមានឱកាសម្តងទៀតដើម្បីបញ្ឈប់វាទេ។ ដោយសារតែការរបៀបចំយ៉ាងហ្មតចត់ និងភាពអង់អាចរបស់ប្រជាជនសាមញ្ញនោះ លោក Rajoy បានបរាជ័យខកចិត្ត។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គាត់កាលពីម្សិលមិញដែលថា មិនមានការធ្វើប្រជាមតិនោះ គឺមិនពិតនោះទេ។ វាបានធ្វើឲ្យគេនឹកឃើញដល់សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ល្បីរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអេស្ប៉ាញនៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី ១៩ លោក Duke of Valencia ដែលនៅពេលគេសួរថា តើគាត់លើកលែងដល់សត្រូវរបស់គាត់ដែរឬទេ គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនមានសត្រូវទេ។ ខ្ញុំបានសម្លាប់ពួកគេអស់ហើយ”។
ប្រាកដណាស់ ប្រជាជន Catalan បានជាន់ឈ្លីរដ្ឋធម្មនុញ្ញអេស្បាញ។ ប៉ុន្តែ ធម្មនុញ្ញពឹងលើការយល់ព្រមពីអ្នកដែលគេគ្រប់គ្រង ហើយប្រជាជន Catalan បានប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុង Madrid។ លោក Rajoy នាពេលនេះបានប្រឈមវិបត្តិនយោបាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយច្បាស់នោះទេ។ រដ្ឋាភិបាលសម្លេងភាគតិចរបស់គាត់ពឹងលើការគាំទ្ររបស់បក្សតំបន់របស់ពួក Basque ហើយពួក Basque មានសមានចិត្តនឹងពួក Catalan។ អភិបាលតំបន់ស្វ័យ័ត Basque បានស្នើកាលពីម្សិលមិញថា ទីក្រុង Madrid គួរតែទទួលដំណោះស្រាយរបស់អង់គ្លេស ឬកាណាដា ដោយអនុញ្ញាតដល់ពួក Catalan បោះឆ្នោតផ្តាច់ខ្លួន ដូចដែលពួក Scotland បានធ្វើនៅឆ្នាំ ២០១៤ អញ្ចឹង។ តាមពិត ភាពខុសគ្នានោះគឺថា ពួក Scotland ពឹងលើការផ្តល់ឧបត្ថម្ភធនរបស់អង់គ្លេសនិងបានបោះឆ្នោតនៅរួមរស់ជាមួយដដែល ក្នុងខណៈពួក Catalan បានផ្តល់ឧបត្ថម្ភធនដល់ប្រទេសអេស្ប៉ាញ ហើយនឹងបោះឆ្នោតចាកចេញ។ ពួក Basque អាចនឹងដើរតាមក្រោយផងដែរ។
នេះជាវិបត្តិដ៏ធំសម្រាប់ប្រទេសអេស្ប៉ាញ។ អេស្ប៉ាញគឺស្ថិតជាចំណុចបែកបាក់នៃការងើបឡើងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងក្រុមអ្នកក្នុងបន្ទុកជាមនុស្សចាស់ (ពី ២៥ ភាគរយនៃប្រជាជនដែលសកម្មខាងសេដ្ឋកិច្ចដល់ចំនួន ៥០ ភាគរយនៃប្រជាជនដែលមិនអាចគេជួយផ្គត់ផ្គង់បាននៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៥០)។ សំណួរបានលេចឡើងថា តើនរណានឹងរងគ្រោះមុនគេ ពោលដោយសារមានអត្រាកើតទាបបំផុតនៅក្នុងប្រទេសធំៗទាំងអស់នៅអឺរ៉ុបនោះ អេស្បាញមិនអាចគាំទ្រពួកមនុស្សចាស់របស់ខ្លួនទេ ហើយប្រជាជន Catalan ចង់ជួយខ្លួនឯងមុនសិន។
នេះគឺជាពាក្យសម្តីនិយាយតៗគ្នាដ៏ខ្លាំងបំផុតអំពីការដែលអាចមានឥទ្ធិពលធ្វើបន្តកន្ទុយគ្នានៅក្នុងទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុប។ ពួក Catalan គឺមានភាពចម្លែកជាងគេ។ ពួក Catalan បានយល់ឃើញថា បញ្ហានេះគឺជាការស្លាប់រស់របស់ពួកគេ ហើយនឹងមិនដកថយនោះទេ។
ការឆ្លើយតបដំបូងពីអឺរ៉ុបទាំងមូលនឹងស្នើរឲ្យប្រជាជន Catalan និងរដ្ឋាភិបាលលោក Rajoy ឲ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់គេវិញ។ ចំណុចត្រង់នោះបានដើរកន្លងហួសបាត់ទៅហើយ។ បន្ទាប់ពីការបង្ហាញថា ការប្រឆាំងរបស់ជនស៊ីវិលមិនគោរពតាមការអនុវត្តច្បាប់របស់អជ្ញាធរអាចយកឈ្នះលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកន្តាប់ដៃធ្ងន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលអេស្បាញក្នុងការបង្រ្កាបពួកគេនោះ ប្រជាជន Catalan នឹងមិនវិលត្រឡប់ថយក្រោយទេ។ ពួកគេក៏មិនគួរត្រឡប់ថយក្រោយដែរ។ អត្រាស្លាប់របស់អឺរ៉ុបទុកឲ្យតំបន់ដែលមានផលិតភាពច្រើនរបស់ទ្វីបអឺរ៉ុបនូវជម្រើសនៃការមានមន្ទិលដល់អនាគតខ្លួនឯងដោយការជ្រើសរើសយកការបង់ពន្ធជួយអ្នកចូលនិវត្តដែលមិនសូវធ្វើការងាររបស់ទ្វីបនោះ ឬចាកចេញដើម្បីរស់ដោយខ្លួនឯង។
រដ្ឋាភិបាល Catalan មានភាពចម្លែកនៅក្នុងនយោបាយទំនើប។ ប៉ុន្តែ គោលបំណងសំខាន់សម្រាប់ចលនាឯករាជ្យនោះគឺរំដោះខ្លួនចេញពីនាវាសង្គ្រោះរបស់ទ្វីបអឺរ៉ុប។ ដូចដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងអត្ថបទថ្ងៃទី ៣០ ខែកញ្ញា ប្រធានបទសំខាន់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញារបស់អាល្លឺម៉ង់គឺការប្រឆាំងរបស់អ្នកបោះឆ្នោតដល់ការផ្តល់កញ្ចប់ថវិការសង្គ្រោះដល់ប្រទេសជិតខាងរបស់អាល្លឺម៉ង់។ នោះគឺជាកម្លាំងអូសទាញដ៏សំខាន់នៃការចាកចេញរបស់អង់គ្លេស ដែលអ្នកគាំទ្រការចាកចេញនោះបានប្រមូលការគាំទ្រដោយការប្រកាសថា ពួកគេចង់ផ្តល់ប្រាក់ច្រើនដល់សេវាសាធារណៈជាតិអង់គ្លេសជាងទៅឲ្យកញ្ចប់ថវិការរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។
ព័ត៌មានសំខាន់បែបឆ្វេងនិយមរបស់ Earnest Hemingway នៅសង្គ្រាមស៊ីវិលរបស់អេស្បាញមានចំណងជើងថា “ជួងបានបន្លឺឡើងប្រាប់ដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធឲ្យបានដឹង”។ នៅក្នុងពេលនេះ សូមកុំសួរថា តើជួងបន្លឺឡើងប្រាប់នរណា គឺវាបន្លឺឡើងប្រាប់ទ្វីបអឺរ៉ុប៕
ប្រភព៖ Asia Times ចុះថ្ងៃ០៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧
No comments:
Post a Comment