សារមន្ទីរ Denver Art Museum (សារមន្ទីរ DAM) និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសនៅថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០៦ ថា៖ សារមន្ទីរ DAM បានប្រគល់រូបបដិមាខ្មែរធ្វើពីថ្មភក់នាសតវត្សទី១០ មកឲ្យប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ពីធិប្រគល់ទទួល រូបបិដមាខ្មែរដងខ្លួនព្រះរាមដែលបានដាក់តាំងក្នុងសារមន្ទីរ Denver Art Museum អស់រយៈពេលជិត៣០ឆ្នាំត្រូវបានធ្វើឡើងនៅវិមានសន្តិភាពនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្តម យឹម ណុល សន អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិសភាចារ្យ សុខ អានឧបនាយករដ្ឋន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងវត្តមានជាសាក្សីដោយឯកឧត្ដមវិល្លៀម ហេដ ( William A. Heidt )ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាលោកជំទាវ អាន ឡឺម៉េស្ត្រ( Anne Lemaistre)តំណាងអង្គការ UNESCO ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាព្រមទាំងឯកឧត្តមលោកជំទាវជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនរូបទៀត។
ឯកឧត្តមយឹមណុលសន បានថ្លែងថា តាងនាមឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះសារមន្ទីរ Denver Art ដែលមានលោកបណ្ឌិត Christoph Heinrich នាយកសារមន្ទីរ ជាតំណាងនៅទីនេះ ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងល្អប្រពៃ ក្នុងការនាំយកដងខ្លួនរូបបដិមាព្រះរាមត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ រូបបដិមានេះត្រូវបានគេលួចចេញពីប្រាសាទចិន នៃរមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រកោះកេរ ហើយត្រូវបានដឹកជញ្ជូនឆ្លងដែន រហូតទៅដល់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ឥឡូវនេះ បន្ទាប់ពីដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយ រូបបដិមានេះក៏បានត្រឡប់មកកាន់មាតុភូមិកំណើតវិញ។
រូបបដិមាដងខ្លួនព្រះរាម ជារូបចម្លាក់ធ្វើពីថ្មភក់របស់ព្រះរាមដែលមានបំពង់ព្រួញនៅពីក្រោយព្រះអង្សាស្តាំ។ រូបបដិមាធ្វើឡើងនៅដើមសតវត្សទី១០ មានកម្ពស់ ៦២ អ៊ីញ (ប្រហែល១៥៧ សង់ទីម៉ែត្រ) និងនៅបាត់ព្រះកេស ព្រះហស្ថ និងព្រះបាទ។ សារមន្ទីរ Denver Art Museum បានទិញរូបបដិមាដងខ្លួនព្រះរាមនៅឆ្នាំ១៩៨៦ពី Doris Weiner Gallery នៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ រូបបដិមាដងខ្លួនព្រះរាម ត្រូវបានដាក់តាំងក្នុងសារមន្ទីរផ្នែកសិល្បៈអាស៊ី។ទាក់ទងប្រវត្តនៃការប្រគល់រូបបដិមាដងខ្លួនព្រះរាមមកឲ្យកម្ពុជាវិញនេះលោក Christoph Heinrich ប្រធានសារមន្ទីរ Denver Art Museum មានប្រសាសន៍ថា៖«ជាផ្នែកមួយនៃការស្រាវជ្រាវរបស់យើង សារមន្ទីរ Denver Art Museum បានទាក់ទងទៅសហការី នៃសារមន្ទីរនៅប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីស្វែងរកអង្គហេតុបន្ថែមពីរូបបដិមាដងខ្លួនព្រះរាមនេះ» តាមប្រសាសន៍ ។ «ថ្មីៗនេះយើងបានទទួលនូវភស្តុតាងជាក់លាក់ដែលយើងពុំមាននៅពេលទិញរូបបដិមានេះ បន្ទាប់មកបានចាត់វិធានការភ្លាមៗដើម្បីដករូបបិដមានេះចេញពីបញ្ជីរបស់យើង និងរៀបចំការបញ្ជូនរូបបិដមានេះត្រលប់ទៅទីឋានកំណើតរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីការប្រគល់ត្រឡប់រូបនេះ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការចរចា យើងបានបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងកិច្ចសហការជាមួយសហការីនៅកម្ពុជា ហើយសង្ឃឹមថានឹងអភិវឌ្ឍគម្រោងឬកម្មវិធីសហការ ដែលនឹងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់អ្នកទស្សនានៅសារមន្ទីរនៅទីក្រុង Denver និងរាជធានីភ្នំពេញ។»
តាមរយៈឯកឧត្តម យឹម ណុល សន ការវិលត្រឡប់មកកាន់ទីឋានកំណើតវិញនៃដងខ្លួនរូបបដិមាព្រះរាមនេះ បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីលទ្ធផលដ៏ត្រចះត្រចង់ ដែលកើតចេញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយ និងលិខិតបទដ្ឋាននានា ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ។ ជាក់ស្ដែង បដិមាព្រះរាមនេះ នឹងបានជួបជុំគ្នាវិញជាមួយបដិមាប្រាសាទកោះកេរ ៦ ផ្សេងទៀត ដែលទើបតែបានវិលត្រឡប់មកទីឋានកំណើតវិញ នោះគឺ៖
- ទុរយោធន៍ ពីក្រុមហ៊ុន Sotheby’s (ទីក្រុងញូវយ៉ក) ដែលបានសម្រេចបញ្ចប់រឿងក្ដី ដោយព្រមប្រគល់បដិមានេះមកឱ្យកម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ពីរយៈពេលជិត ២ឆ្នាំ នៃការតស៊ូបណ្ដឹងដោយការិយាល័យអគ្គរដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការ Sothern District of New York តាមសំណើរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
- ភីម ពីសារមន្ទីរ Norton Simon (ទីក្រុង Pasadena រដ្ឋ California)
- ពលរាម ពីក្រុមហ៊ុន Christie’s (ទីក្រុងញូវយ៉ក)
- បងប្អូនបណ្ឌវេទ បានមកពីសារមន្ទីរ Metropolitan (ទីក្រុងញូវយ៉ក) និង
- ហនុមាន ពីសារមន្ទីរ Cleveland (រដ្ឋ Ohio)។
ការវិលត្រឡប់មកវិញនៃរូបបដិមាទាំង៥ ចុងក្រោយនេះ គឺជាលទ្ធផលដែលកើតចេញពីការចរចារដោយផ្ទាល់ រវាងក្រុមអ្នកច្បាប់នៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក្រោមការដឹកនាំរបស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ដោយមានជួយជ្រោមជ្រែងពីការិយាល័យអគ្គរដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការ Manhattan District ជាមួយនឹងក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានា។
តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បញ្ជាក់ថា៖ ជោគជ័យទាំងនេះសម្រេចឡើងបានដោយសារកិច្ចសហការយ៉ាងជិតស្និទរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក រួមជាមួយនឹងអង្គការ UNESCO សាលាបារាំងចុងបូព៌ា (EFEO) និងអ្នកជំនាញដទៃទៀតជាច្រើន។ឯកឧត្តម យឹមណុលសន បានសម្តែងការកោតសសើរនូវកិច្ចសហការរវាងតំណាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឯកឧត្តមរដ្ឋលេខាធិការ ចាន់ តានី និងមន្ត្រីនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនិង លោកបណ្ឌិត Heinrich នាយកសារមន្ទីរ Denver Artថាបានបង្ហាញនូវក្រមសីលធម៌ខ្ពស់ ក៏ដូចជាវិជ្ជាជីវៈ ភាពទន់ភ្លន់ ភាពអត់ធ្មត់ និងការយោគយល់របស់លោកផងដែរ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ពិធីប្រគល់ដងខ្លួនរូបបដិមាព្រះរាម នៅថ្ងៃនេះ នឹងពិតជាជំរុញឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែល្អបន្ថែមទៀតរវាងសារមន្ទីរជាតិកម្ពុជា និងសារមន្ទីរ Denver Art ។ ជាមួយគ្នានេះដែរឯកឧត្តមយឹម ណុល សន បានមានប្រសាសន៍ សម្ដែងនូវអំណរគុណជាពិសេស ចំពោះរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលផ្ដល់ការគាំទ្រពេញលេញ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅក្នុងរឿងក្ដីទាមទារបដិមា ទុរយោធន៍ ដែលបានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានគតិយុត្តមួយ សម្រាប់ការទាមទារយកវត្ថុបុរាណផ្សេងៗទៀតរបស់ខ្មែរ។
តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខអានក៏បានធ្វើការអំពាវថា៖ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សូមធ្វើការអំពាវនាវដល់សារមន្ទីរ និងអ្នកប្រមូលវត្ថុបុរាណដទៃទៀតទូទាំងពិភពលោក សូមធ្វើតាមគំរូដ៏ប្រពៃនេះ ដោយប្រគល់ព្រះកេសរបស់បដិមាព្រះរាម ក៏ដូចជាវត្ថុបុរាណដទៃទៀត ដែលត្រូវបានគេលួច មកឱ្យម្ចាស់ស្របច្បាប់វិញ។
