Wednesday, June 04, 2014
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន៖ ពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង រវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលញីវហ្សឺឡែន { គម្រោងលើកស្ទួយបេតិកភណ្ឌសហគមន៍អង្គរ និងសេដ្ឋកិច្ច }
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈអាជ្ញាធរអប្សរា និងរដ្ឋាភិបាលញីវហ្សឺឡែន តាមរយៈក្រសួងការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្ម បានសម្រេចសហការគ្នាភាពជាដៃគូ ដើម្បីគ្រប់គ្រងឧទ្យានអង្គរដោយចីរភាព ដោយការពារបេតិកភណ្ឌ ព្រមទាំងផ្ដល់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច និងធានាឲ្យបាននូវសន្ដិសុខស្បៀងជូនប្រជាជន ដែលរស់នៅក្នុងឧទ្យានអង្គរ។
ឯកឧត្ដម ប៊ុន ណារិទ្ធ អគ្គនាយកអាជ្ញាធរអប្សរា និងលោក ប្រិន រ៉ាប់សុន តំណាងស្ថានទូត ញីវហ្សឺឡែនប្រចាំក្រុងបាងកក នឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពី {គម្រោងលើកស្ទួយបេតិកភណ្ឌសហគមន៍អង្គរ និងសេដ្ឋកិច្ច} នៅថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤ ក្នុងឳកាសកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការអន្តរជាតិសម្របសម្រួលការថែរក្សា និងអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្រ្តអង្គរ (ICC - Angkor)។
តាមពិតទៅគម្រោងថ្មីនេះ ជាគម្រោងសកម្មភាពបន្តពី { គម្រោងគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិអង្គរ និងលើកតម្កើងជីវភាព (APNRM & L) } ដែលបានអនុវត្តក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំ គឺពីឆ្នាំ២០០៩ ដល់ឆ្នាំ២០១៣ ក្នុង១០ភូមិ នៃឧទ្យានអង្គរ ដោយប្រើប្រាស់ថវិកាប្រមាណ ២លានដុល្លារអាមេរិកហើយដែលទើបនឹងបានបញ្ចប់នាខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ កន្លងមកនេះ ដោយអ្នកបច្ចេកទេសប៉ាន់តម្លៃ បានចាត់ទុកជាជោគជ័យយ៉ាងធំក្នុងការគ្រប់គ្រងបេតិកភណ្ឌ។
ចំណែកឯគម្រោងថ្មីនេះ មានថវិកាចំនួន ៣,៧៥៣,៣៤០ ដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់ រយៈពេល ៥ឆ្នាំ គឺពីឆ្នាំ២០១៤ ដល់ឆ្នាំ២០១៩។
សកម្មភាពដែលបានគ្រោងទុក នឹងត្រូវអនុវត្តដោយយ៉ាងជិតស្និតជាមួយដៃគូជាច្រើន ដើម្បីបានទៅដល់គោលដៅ គឺ {ការគ្រប់គ្រងឧទ្យានអង្គរដោយចីរភាព ដោយការពារបេតិកភណ្ឌ ព្រមទាំង ផ្ដល់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច និងធានាបាននូវសន្តិសុខស្បៀងជូនប្រជាជន ដែលរស់នៅក្នុងឧទ្យានអង្គរ } ។
ដើម្បីព័ត៌មានផ្សេងទៀតសូមទាក់ទង ៖
លោក ឃួន ឃុននាយ (អាជ្ញាធរអប្សរា)
ទូរស័ព្ទៈ ០១២ ៩៤០ ០០៥ ទូរសារៈ kaqc2004@yahoo.com
ស្វែងយល់ពី ICC អង្គរ
អាយស៊ីស៊ី (ICC) ជាពាក្យកាត់មកពីភាសាអង់គ្លេស International Coordination Committee for the Safeguarding and Development of Historic Site of Angkor ដែលមានន័យជាភាសាខ្មែរថា គណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិ សម្របសម្រួលកិច្ចគាំពារ និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់អង្គរ។
គណៈកម្មការអាយស៊ីស៊ី(ICC)បានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣ក្រោយសនិ្នសីទអន្តរជាតិលើកទី១ស្តីពីអង្គរនៅទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន តាមសំណូមពររបស់គណៈកម្មធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោកពេលទទួលចុះអង្គរទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ការបង្កើត យន្តការអន្តរជាតិ ICC សម្រាប់អង្គរ ជាលក្ខខណ្ឌមួយក្នុងចំណោមលក្ខខណ្ឌទាំង៥ ដែល តម្រូវឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាបំពេញក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំ(១៩៩៣-១៩៩៦)។
សមាជិកនៃអាយស៊ីស៊ី(ICC) មានចំនួន៣៧ប្រទេស មកពីទ្វីប៥ និងមានអង្គការអន្តរជាតិចំនួន១៣ទៀតចូលរួម ជាសមាជិកដែរ។ បណ្តាប្រទេសទាំងនោះមានៈ ប្រទេសបារាំង អាល្លឺម៉ង់ អូស្ត្រាលី បែលហ្សិក ប៊្រុយណេ កម្ពុជា កាណាដា ដាណឺម៉ាក អេហ្ស៊ីប អេស្ប៉ាញ អាមេរិក រ៉ូស្ស៊ី ក្រិច ហុងគ្រី ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូណេស៊ី អ៊ីតាលី ជប៉ុន ឡាវ លុចហ្សំបួរ ម៉ាឡេស៊ី ម៉ិចស៊ិច ន័រវែស នូវែលហ្សេឡង់ ហូឡង់ ហ្វីលីពីន ប៉ូឡូញ ចក្រភពអង់គ្លេសនិងអៀរឡង់ខាងជើង សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ចិន សិង្ហបុរី សិរីលង្កា ស៊ុយអែត ស្វីស ថៃ ទុយណេស៊ី និងវៀតណាម។ ចំណែកអង្គការអន្តរជាតិមានដូចជាៈ សហភាពអឺរ៉ុប ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី អង្គការស្បៀងអាហារនិងកសិកម្ម អង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ អង្គការអ៊ីក្រូម អង្គការអ៊ីកូម អង្គការអ៊ីកូម៉ូស អង្គការទេសចរណ៍អន្តរជាតិ អង្គការSEAMEO/SPAFA អង្គការយូណេស្កូ អង្គការយូអិនឌីភី អង្គការយូអិនវី និងមូលនិធិប្រាង្គប្រាសាទពិភពលោក (WMF) ។
អាយស៊ីស៊ី(ICC) គឺជាយន្តការអន្តរជាតិសម្របសម្រួលជំនួយដល់ជូនដោយ បណ្តាប្រទេស និងអង្គការផ្សេងៗសម្រាប់ការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋានប្រវត្តិអង្គរ។
អាយស៊ីស៊ី(ICC) ជាវេទិកាមួយដែលស្ថាបត្យករ វិស្វករ បុរាណវិទូ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងអ្នកបច្ចេកទេសជំនាញផ្សេងៗគ្នាអាចផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ និងទស្សនៈរបស់ពួកគេសម្រាប់ការអភិរក្សនិងការអភិវឌ្ឍនៃឧទ្យានអង្គរ។
ភារកិច្ចសំខាន់របស់អាយស៊ីស៊ី(ICC) គឺ ស្រោចស្រង់ អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៅតំបន់រមណីយដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ។ ICC បានបញ្ចប់ដំណាក់កាលស្រោចស្រង់អង្គរ ហើយក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំ(១៩៩៣-២០០៤)។ ដំណាក់កាលនេះគឺការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ប្រកបដោយចីរភាព(២០០៤-បច្ចុប្បន្ន)។ អាយស៊ីស៊ី(ICC) រៀបចំកិច្ចប្រជុំរបស់ខ្លួនពីរដងក្នុង១ឆ្នាំម្តងជាមួយសមាជិក គឺកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ និងម្តងទៀតគឺកិច្ចប្រជុំបច្ចេកទេស ។ កិច្ចប្រជុំពេញអង្គផ្តោតទៅលើគោលនយោបាយគ្រប់គ្រង អំពាវនាវសុំជំនួយថវិកា សុពលភាពនៃគម្រោងថ្មី និងការប្រកាសពីគម្រោងថ្មីនៅអង្គរ។ ជាធម្មតាសម័យប្រជុំពេញអង្គនេះតែងរៀបចំនៅចុងឆ្នាំ។ ចំណែកឯសម័យប្រជុំបច្ចេកទេសតែងធ្វើឡើងនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកជំនាញបច្ចេកទេសផ្លាស់ប្តូរ បទពិសោធន៍របស់ពួកគេ ពិភាក្សាអំពីបញ្ហាបច្ចេកទេស និងជួនកាលស្នើដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ហាជាក់លាក់។ រាល់សម័យ ប្រជុំទាំងអស់របស់អាយស៊ីស៊ី(ICC) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃប្រទេសបារាំងនិងជប៉ុននៅកម្ពុជាធ្វើជាសហប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំនេះ និងផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដែលចាំបាច់ផ្សេងៗ អង្គការយូណេស្កូទទួលធ្វើជាលេខាធិការដ្ឋាននិងផ្តល់ចំណាយពាក់ព័ន្ធនឹងបេសកកម្មរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញអាដហុក សម្រាប់ការអភិរក្ស។ ចំណែកអាជ្ញាធរអប្សរាបានរួមចំណែកតាំងពីឆ្នាំ២០០៦ ផ្តល់ជាជំនួយហិរញ្ញវត្ថុក្នុងដំណើរការរបស់គណៈកម្មាធិការ ការចំណាយលើបេសកកម្មក្រុមអ្នក ជំនាញអាដហុក និងចំណាយពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំ។ ICC មានបទបញ្ជាផ្ទៃ ក្នុងនិងទទួលរបាយការណ៍អំពីគម្រោងវិទ្យាសាស្ត្រ ឬគម្រោងអភិវឌ្ឍដែលត្រូវអនុវត្តនៅក្នុងតំបន់អង្គរ។ ICC ផ្ទៀងផ្ទាត់ មើលឲ្យមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នារវាង គម្រោងទាំងអស់ ហើយប្រសិនបើចាំបាច់ ICC កំណត់បទដ្ឋានបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលតម្រូវ ឲ្យមាន។ តាំងពីឆ្នាំដំបូងគណៈកម្មការ ICC ឈានមុខគេក្នុងដំណើរការជជែកពិភាក្សាគ្នាបើកចំហយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងចំណោមក្រុមបុរាណវិទ្យានិងស្ថាបត្យកម្មនៃបណ្តាប្រទេសផ្សេងគ្នា។
ដោយសារគណៈកម្មការ ICC បានបំពេញការងារយ៉ាងល្អ និងប្រសិទ្ធិភាពនៅអង្គរ ទើបសហគមន៍អន្តរជាតិបានមូលមតិគ្នាយកសកម្មភាព ICCនៅអង្គរជាគំរូ ហើយយកទៅអនុវត្តនៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយ ICC នៅកម្ពុជាបានភ្ជាប់ពាក្យអង្គរគឺ ICC-អង្គរ ដើម្បីកុំឲ្យច្រឡំនឹង ICC ដែលកំពុងដំណើរការ នៅតាមប្រទេសដទៃទៀត។
សេចក្តីជូនព័ត៌មាន៖ កិច្ចប្រជុំ ICC អង្គរ លើកទី២៣ នឹងប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី៤-៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤ នៅសណ្ឋាគារ សុខាអូតែល ក្រុងសៀមរាប
នៅថ្ងៃទី៤និងទី៥ ខែមិថុនា ២០១៤នេះ គណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិសម្របសម្រួលកិច្ចគាំពារនិងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់អង្គរ ហៅកាត់ថា ICC អង្គរ នឹងរៀបចំប្រជុំបច្ចេកទេសលើកទី២៣របស់ខ្លួន នៅសណ្ឋាគារសុខាអូតែលអង្គរ ដែលមានសមាជិកអញ្ជើញចូលរួមប្រមាណ៣០០នាក់។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីទីស្តីការ គណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរអប្សរា ជាគណៈអធិបតីរួមជាមួយសហប្រធានអាស៊ីស៊ីភាគីបារាំង ឯកឧត្តម Romain Louvet (រ៉ូម៉ាំង លោវេក) ទីប្រឹក្សាស្ថានទូតបារាំងផ្នែកសហប្រតិបត្តិការណ៍និងការងារវប្បធម៌ និងភាគីជប៉ុន ឯកឧត្តម Yoshihiro Higuchi (យូស៊ីហ៊ីរូ ហិគុចិ) រដ្ឋមន្រ្តីនិងអនុប្រធានបេសកកម្មការទូតជប៉ុន ដឹកនាំការប្រជុំចំនួនពីរថ្ងៃ។
កម្មវិធីដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំលើកទី២៣នេះ គឺឧទ្ទិសដល់វិញ្ញាណខ័នរបស់អ្នកជំនាញការអន្តរជាតិបីរូបដែលបានចែកឋានទៅកាលពីពេលថ្មីៗ៖
១/ លោកបណ្ឌិត Pascal Royère (ប៉ាស្កាល់ រាល់យ៉ែរ) ស្ថាបត្យករជាតិបារាំងបានចំណាយពេល១៦ឆ្នាំសម្រាប់គម្រោងជួសជុលប្រាសាទបាភួន
២/ លោកបណ្ឌិត Hyroyuki Suzuki (ហ៊ីរូយូគិ សុហ្សុគី) អ្នកជំនាញអភិរក្សបេតិកភណ្ឌជាត់ជប៉ុន ជួយការងារអង្គរប្រចាំអាស៊ីស៊ីជាង១០ឆ្នាំ
៣/ លោកបណ្ឌិត Tsuyoshi Narita (ត្យូយូហ្សី ណារិតា) ) អ្នកជំនាញអភិរក្សបេតិកភណ្ឌជាត់ជប៉ុន ជួយការងារអង្គរប្រចាំអាស៊ីស៊ីជាង១០ឆ្នាំ។
របៀបវារៈក្នុងអង្គរប្រជុំនេះផ្តោតលើបញ្ហាសំខាន់មានដូចជា៖
ថ្ងៃទី១៖ ៤ មិថុនាឆ្នាំ២០១៤
· ពិនិត្យរបាយការណ៍ការងាររបស់អាយស៊ីស៊ីឆ្នាំ២០១៣
· ស្តាប់របាយការណ៍ការងាររបស់អាជ្ញាធរអប្សរា២០១៣
· ពិនិត្យរបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិនិងជាតិចំនួន១១គម្រោង ដែលបានអនុវត្តក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ទាក់ទងនឹងការងារអភិរក្សរមណីយដ្ឋាននិងការដ្ឋានជួសជុលប្រាសាទរបស់អាជ្ញាធរអប្សរា ប្រទេសចិន ឥណ្ឌា បារាំង ជប៉ុន
· ស្តាប់របាយការណ៍របស់ស្ថាប័នជាតិនិងអន្តរជាតិទាក់ទងនឹងការងារស្រាវជា្រវបរិស្ថាន ថ្ម បុរាណវិទ្យា
· ការពិភាក្សាអំពីការបណ្ដុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស។
ថ្ងៃទី២៖ ៥ មិថុនាឆ្នាំ២០១៤
· កម្មវិធីស្រាវជ្រាវពីលំហអាកាសលើបញ្ហាបរិស្ថាន
· កម្មវិធីថត3D របស់នៅអង្គរវត្ត
· កម្មវិធីស្រាវជ្រាវក្រុងអង្គរធំ កោះកេរ វិធីសាស្រ្តស្រាវជ្រាវកុលាលភាជន៍ និងសាសនា
· គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពនៅរមណីយដ្ឋានអង្គរ
· គម្រោងរៀបចំទីចំណតនិងទទួលភ្ញៀវនៅអង្គរវត្ត បន្ទាយស្រីនិងតាព្រហ្ម
· គម្រោងគ្រប់គ្រងទឹកនៅរមណីយដ្ឋានអង្គរ
· គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍
· គម្រោងអភិរក្សភ្នំគូលេន
· គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍វិស័យទេសចរណ៍។
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ មាតុភូមិនិវត្ដនៃរូបបដិមាបីអង្គមកទីឋានកំណើតវិញ បង្ហាញពីមោទនភាពជាតិខ្មែរ
រត្ន័ សណ្ដាប់
ព្រឹត្ដិការណ៍ថ្មីមួយទៀត ដែលត្រូវបានអ្នកបុរាណវិទ្យា អ្នកប្រវត្ដិសាស្រ្ដ និងអ្នកស្រាវជ្រាវបាន ចារឹកជាប្រវត្ដិស្រាស្រ្ដ គឺនៅរសៀលថ្ងៃទី០៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤មកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី រដ្ឋមន្រ្ដីទទួលបន្ទុកទីស្ដីកា រគណ:រដ្ឋមន្រ្ដី បានអញ្ជើញជាគណ:អធិបតី ក្នុងការទទួលជាផ្លូវការនូវ ការវិលត្រទ្បប់មកដល់វិញសម្បត្ ដិវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលពុំអាចកាត់ថ្លៃបាន គឺរូបបដិមា«ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម» ដែលបានឃ្លាតឆ្ងាយដ៏សែនឆ្ងាយ ពីស្រុកកំណើតខ្លួន អស់រយ:ពេល ជាង៤០ឆ្នាំមកនេះ។
រូបបដិមា «ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម» ជាតួអង្គមួយនៅក្នុងរឿងមហាភា រត: ជាស្នាដៃឯករបស់បុព្វបុរសខែ្ មរ ជាអកុសលបែរជាត្រូវអភ័ព្វ ដោយសារការលួចជំលៀស និងជួញដូរចេញ ពី មាតុភូមិកម្ពុជា ជាប្រទេសដែល ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា «សម្បត្ដិបេតិកភណ្ឌជាតិ អច្ជរិយវប្បធម៌ និងប្រពៃណីដ៏ល្អផូរផង់» ។
ការឃ្លាតឆ្ងាយរបស់ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម ដែលបានផ្ទេរពីប្រទេសមួយទៅប្រទេ សមួយ យ៉ាងកណ្ដោចកណ្ដែង នឹងជាចុងក្រោយ បានទៅនៅទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក។ បន្ទាប់រួចផុតពីសង្រ្គាមរុំា រ៉ៃ រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានតាមដានស្រាវជ្រាវរកឃើញ ហើយបានតស៊ូតាមផ្លូវច្បាប់ និងតុលាការអាមេរិកគ្នាយ៉ាងស្វិ តស្វាញ និងមុះមុតជាទីបំផុត។ គេបានដឹងថា ក្រុមហ៊ុន រកស៊ីជួញដូរវត្ថុបុរាណ ឈ្មោះ Sotheby’s នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងរូបបដិមា ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម បានគិតថា «គេនឹងអាចក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិ ទ្ធិរូបបដិមា» និងទទួលប្រាក់ចំណោញយ៉ាងសន្ ធឹកសន្ធាប់ ក្នុងពេលដាក់ដេញថ្លៃនៅទីក្ រុងញូវយ៉ក។ ក្នុងក្ដីស្រម៉ៃ គេបានកំណត់នៅក្នុងសៀវភៅបញ្ជី វត្ថុបុរាណរបស់គេ សម្រាប់លក់ដេញថ្លៃរហូតមានតម្ លៃរាប់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេ រិក។ ប៉ុន្ដែក្ដីស្រម៉ៃនេះ ត្រូវបានរលាយទាំងស្រុង ព្រោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល សហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយសាលាបារាំងចុងបូព៌ានៃសា ធារណរដ្ឋបារាំង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ទៀត ដោយអនុលោម តាមច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ បេតិកភណ្ឌ ហើយក៏បានព្រមព្រៀងគ្នា ឈានដល់ ការសម្រេចប្រគល់រូបចម្លាក់ ដ៏មានតម្លៃ ដែលជាតំណាងឲ្យវប្បធម៌ខ្មែរ តាំងពីបរមបុរាណមក ឲ្យធ្វើមាតុភូមិនិវត្ដន៍មកកា ន់ស្រុករបស់ ខ្លួនវិញ។
ព្រឹត្ដិការណ៍ដែលបានរៀបរាប់ខា ងលើ បានបង្ហាញប្រាប់ពិភពលោកច្បាស់ណា ស់ថា កម្ពុជា ដោយសារឬទ្ធានុភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចដ៏ខ្លាំងក្លា នៃដូនតាខ្មែរក្នុងសម័យមហានគរ ដែលកាល ណោះ អាណាចក្រខ្មែរបានគ្របដណ្ដប់ ទឹកដីមួយភាគធំនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ ប្រវត្ដិសាស្រ្ដពិភពលោក បានក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា បុព្វបុរសខ្មែរបានកសាងប្រាសា ទជាច្រើនឥតគណនា នៅលើអាណាចក្រ របស់ខ្លួន។ ប្រវត្ដិសាស្រ្ដបានបង្ហាញទៀត ពីទីតាំងនៅនៃរូបបដិមា «ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម» ដែលកាលពីសម័យនោះ គឺជារូបបដិមាមួយក្នុងចំណោមបដិ មាជាច្រើន ដែលស្ថិតក្នុងក្រុមប្រាសាទ កោះកេរ នោះដែរ។
កោះកេរជារាជធានីមួយនៃអាណាចក្ រខ្មែរសម័យអង្គរ ឈ្មោះដើមជាភាសាសំស្រ្ដឹតហៅថា «លិង្គបុរី» ស្ថិតក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័ នទី៤ គឺបន្ទាប់ពីទ្បើងសោយរាជ ព្រះអង្គបានប្ដូររាជធានីពី តំបន់អង្គរ (យសោធបុរ) ទៅកោះកេរ ក្នុងរវាងឆ្នាំ៩២១ នៃគ្រឹស្ដករាជ ដែលមានទំហំប្រមាណ៣៥គ.ម.ក្រទ្បា។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បានស្ថាបនារាជធានីកោះកេរ ធ្វើឲ្យតំបន់នេះក្លាយជារាជធា នីដ៏ធំមួយ នៃអាណាចក្រខ្មែរ។ ព្រះអង្គបានកសាងប្រាសាទ និងបដិមាជាច្រើននៅតំបន់កោះកេរ និងតំបន់ផ្សេងៗទៀត។រចនាបថកោះ កេរ បានបង្ហាញពីបែបស្ថាបនាប្លែក ដែលរូបបដិមាប្រកបដោយកាយវិការ មើលទៅហាក់មានចលនា។ ទេពកោសល្យនៃការឆ្លាក់បែបនេះ កម្រឃើញមានក្នុងសិល្ប:ខ្មែរ។
តាមរយ:ការចរចារគ្នាបានបញ្ជាក់ ថា ការឃ្លាតឆ្ងាយនៃរូបបដិមា ចេញពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺដោយសារបញ្ហាសង្រ្គាម អសន្ដិសុខក្នុងប្រទេស ជាពិសេសក្នុងរវាងទស្សវត្ដរ៍ ឆ្នាំ១៩៧០ ត្រូវបានគេលួចចេញទៅលក់នៅបរទេ ស មានចំនួនរាប់រយរាប់ពាន់។
ក្នុងសន្និសីទសារព៌ត័កន្លងមក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បានថ្លែងជាឱទ្បាឫកថា រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំ របស់ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នឹងខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ដទៀត ដើម្បីប្រមូលរូបបដិមាដែលបា ត់បង់ឲ្យវិលត្រទ្បប់មកមាតុភូ មដ៏បឋររបស់យើងវិញ។
ស្នាដៃដ៏ធំធេង នាំបដិមាដែលបានបាត់បង់អស់រយ: ពេលរាប់ទស្សវត្ដរ៍មកហើយ វិលត្រទ្បប់មក កាន់ព្រះរាជាណាចក្ររបស់ខ្លួនវិ ញ គឺជាសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងមួយ ដែលមានតម្លៃពុំអាចគណនាបាន។
ជាការពិតណាស់ ដែលប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូបយល់ថា មរកតមានតម្លៃបំផុតក្នុងលោក ត្រូវបានស្ថិត ក្នុងសភាពការណ៍ដ៏លំបាកលំបិ នមួយតាមផ្លូវច្បាប់និងតុលាការនៅ សហរដ្ឋអាមេរិកយ៉ាងស្វិតស្វាញ ក្នុង រង្វង់ក្របខណ្ឌច្បាប់អន្ដរជាតិ ជុំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ងាកមកសហការជាមួយរាជរដ្ឋាភិបា លកម្ពុជា ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុន Sotheby’s បង្វែររូបបដិមាមកមាតុភូមរបស់ខ្ លួនវិញ គឺមិនមែនជាព្រឹត្ដិការណ៍ធម្មតា ទេ។
ឈរលើមូលដ្ឋាននៃការបាត់បង់កេរ្ ដិ៍មរតកដ៏ធំធេងគ្មានពីរក្នុងលោ ក គឺដោយសារសង្រ្គាមដែលបង្កទ្បើ ងដោយប្រទេសមហាអំណាចធំៗ តាំងពីររាប់ទស្សវត្ដរិ៍កន្លងមក រួមទាំងសង្រ្គាមក្នុងស្រុកប៉ុ ន្មានទសវត្សរ៍កន្លងមកផងដែរ គឺជាកត្ដាដើមចម ធ្វើឲ្យមានការលួចរត់ពន្ធ ប្លន់ ឆក់កន្ដៀត ទិញដូរដោយគ្មានច្បាប់ទម្លាប់ ។ល។ ញាំងឲ្យមរតកជាតិត្រូវវិនាស។
សង្រ្គាមដ៏យូរអង្វែងនេះ ត្រូវបានបញ្ចប់ជាស្ថាបពរនៅឆ្ នាំ១៩៩៨ ដោយសារខិតខំប្រឹងប្រែងតស៊ូ ដោយឥតរុញរារបស់ សម្ដេចតេជា ហ៊ុន សែន បានដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ សង្រ្គាមផ្ទែក្នុងប្រទេសឲ្ យឈានដល់ការបង្រួបបង្រួមគ្រប់ភា គីដែលបង្កសង្រ្គាម រហូតដល់បានចប់ចុងចប់ដើម រួមទាំងការចរចារយ៉ាងមុះមុត លើឆាកអន្ដរជាតិ ពិសេសជាមួយប្រទេសដែលកាន់ជើងភា គីម្ខាងៗផងដែរ។
សក្ខីភាពនៃការធ្វើមាតុភូមិនិ វត្ដរបស់បដិមា«ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម» បានបង្ហាញជាក់ស្ដែងពីសង្គមខ្ មែរដែលមានសន្ដិភាព ដែលជាកត្ដាកំណត់ញាំងទឹកចិត្ដ ឲ្យអ្នកកាន់កាប់់កេរ្ដិ៍មរតក ទី២ ដោយខុស ច្បាប់ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្ដរជាតិ យល់នូវទឹកចិត្ដនិងដួងព្រលឹងអ្ នកដែលជាម្ចាស់នៃកេរ្ដិ៍មរតក ដ៏ពិត ប្រាកដ នូវសេចក្ដី ស្រទ្បាញ់ ថៃរក្សាកេរ្ដិ៍ដំណែលជារបស់ដូ នតាគេ។ ការរួមសហការណ៍ចាត់ចែងឲ្យមាន ការបញ្ជួនបដិមា ដ៏ថ្លៃថ្លានេះឲ្យមកកាន់មាតុប្ រទេសកម្ពុជាវិញ គឺជាទឹកចិត្ដយោគយល់ ដ៏ល្អប្រពៃ មួយ ដែលប្រជាជនកម្ពុជា អបអរសាទរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជាទីបំផុ ត។
ម្យ៉ាងវិញទៀត តើនេះពុំមែនបានសេចក្ដីយ៉ាងប្ រត្យក្សថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្ដិទី៥ ដែលបានបង្កើតទ្បើងចេញពីឆន្ទ: ដ៏សុទ្ធសាធរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្ មែរ កាលពីពេលបោះឆ្នោតសកល នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៣ នោះ ដែលបានធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងល្បី រន្ទឺលើឆាកអន្ដរជាតិនោះ ជារដ្ឋាភិបាលមួយដ៏ ស្របច្បាប់ បែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទេឬអ្វី? ៕
ព្រឹត្ដិការណ៍ថ្មីមួយទៀត ដែលត្រូវបានអ្នកបុរាណវិទ្យា អ្នកប្រវត្ដិសាស្រ្ដ និងអ្នកស្រាវជ្រាវបាន ចារឹកជាប្រវត្ដិស្រាស្រ្ដ គឺនៅរសៀលថ្ងៃទី០៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤មកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី រដ្ឋមន្រ្ដីទទួលបន្ទុកទីស្ដីកា
រូបបដិមា «ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម» ជាតួអង្គមួយនៅក្នុងរឿងមហាភា
ការឃ្លាតឆ្ងាយរបស់ទុរយោធន៍ ភីម និងពលរាម ដែលបានផ្ទេរពីប្រទេសមួយទៅប្រទេ
ព្រឹត្ដិការណ៍ដែលបានរៀបរាប់ខា
កោះកេរជារាជធានីមួយនៃអាណាចក្
តាមរយ:ការចរចារគ្នាបានបញ្ជាក់
ក្នុងសន្និសីទសារព៌ត័កន្លងមក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បានថ្លែងជាឱទ្បាឫកថា រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំ
ស្នាដៃដ៏ធំធេង នាំបដិមាដែលបានបាត់បង់អស់រយ:
ជាការពិតណាស់ ដែលប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូបយល់ថា
ឈរលើមូលដ្ឋាននៃការបាត់បង់កេរ្
សង្រ្គាមដ៏យូរអង្វែងនេះ ត្រូវបានបញ្ចប់ជាស្ថាបពរនៅឆ្
សក្ខីភាពនៃការធ្វើមាតុភូមិនិ
ម្យ៉ាងវិញទៀត តើនេះពុំមែនបានសេចក្ដីយ៉ាងប្
Subscribe to:
Posts (Atom)