ឯកឧត្តម ទិត សុធា ប្រកាសគាំទ្រប្រសាសន៍សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តម ទិត សុធា រដ្ឋលេខាធិការ ប្រធានអង្គភាពព័ត៌មាននិងប្រតិកម្មរហ័ស ប្រកាសគាំទ្រពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។

ក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីសម្ពោធស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅនេះ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រកាសថា កម្ពុជាមិនបាច់បង្កើតទិវាសន្តិភាពទៀតនោះទេ ថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។

កម្ពុជាជាប្រទេសរងនូវសោនាដកម្មយ៉ាងខ្លោចផ្សារជាទីបំផុតដោយសារតែភ្លើងសង្គ្រាម។ ក្រោមនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលមានសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គុទ្ទេសក៍ឯក បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបិទបញ្ចប់ភ្លើងសង្គ្រាម រកឃើញសុខសន្តិភាព ជាពិសេសបានបិទបញ្ចប់ទំព័រខ្មៅងងឹតនៃការបែកបាក់ជាតិក្នុងរយៈពេលតិចបំផុត៥០០ឆ្នាំ។

ផ្តើមពីសុខសន្តិភាព និងការឯកភាពជាតិទាំងស្រុងនាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ ជាបុព្វហេតុដ៏ធំធេងនាំឱ្យកម្ពុជាសម្រេចបាននូវការកសាងជាតិឱ្យរីកចម្រើន ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅប្រកបដោយសុខសុភមង្គលដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

ការយកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាការសម្តែងនូវកត្តញ្ញូធម៌រលឹកដឹងគុណសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គទ្ទេសក៍ឯក ព្រមទាំងប្រតិបត្តិករទាំងអស់ ដែលបានប្រឹងប្រែងនាំមកនូវសុខសន្តិភាពសម្រាប់ជាតិកម្ពុជា។ កាន់តែសំខាន់ថែមទៀតនោះ ការកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» គឺជាការក្រើនរំលឹកដល់ខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យមានស្មារតីរលឹកដល់ទុក្ខវេទនារបស់ខ្មែរ បណ្តាលមកពីភ្លើងសង្គ្រាម និងការបែកបាក់ជាតិពីអតីតកាល។ ជាពិសេសបំផុសស្មារតីខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានជ្រូតជ្រាបពីគុណតម្លៃនៃសុខសន្តិភាព ហើយត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាឱ្យបាននូវសុខសន្តិភាព ដោយមិនត្រូវឱ្យបាត់បង់ពីជាតិកម្ពុជាជាដាច់ខាត។

ការប្រកាសកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាគំនិតប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងប្រកបដោយទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយរបស់សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត សម្រាប់ជាឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិមាតុភូមិ។ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាមានក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង និងសូមប្រកាសគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា៕

ឯកឧត្តម ស្វាយ ស៊ីថា ប្រកាសគាំទ្រប្រសាសន៍សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តម ស្វាយ ស៊ីថា ទេសរដ្ឋមន្រ្តី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិសម្របសម្រួលកិច្ចការព័ត៌មាន និងសាធារណមតិ ប្រកាសគាំទ្រពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍សម្តេចមហាបវរ​ធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។

ក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីសម្ពោធស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅនេះ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នា​យករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រកាសថា កម្ពុជាមិនបាច់បង្កើតទិវាសន្តិភាពទៀតនោះទេ ថ្ងៃទី​២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា​»។

កម្ពុជាជាប្រទេសរងនូវសោនាដកម្មយ៉ាងខ្លោចផ្សារជាទីបំផុតដោយសារ​តែភ្លើង​សង្គ្រាម។ ក្រោមនយោបាយ​ឈ្នះ​-ឈ្នះ ដែលមានសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គុទ្ទេសក៍ឯក បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបិទបញ្ចប់ភ្លើងសង្គ្រាម រក​ឃើញ​សុខសន្តិភាព ជាពិសេសបានបិទបញ្ចប់ទំព័រខ្មៅងងឹតនៃការបែកបាក់ជាតិ​ក្នុងរយៈពេលតិចបំផុត៥០០ឆ្នាំ។

ផ្តើមពីសុខសន្តិភាព និងការឯកភាពជាតិទាំងស្រុងនាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ ជាបុព្វហេតុដ៏ធំធេងនាំឱ្យកម្ពុជាសម្រេចបាននូវការកសាងជាតិឱ្យរីកចម្រើន ប្រជា​ពល​រដ្ឋរស់នៅប្រកបដោយសុខសុភមង្គលដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

ការយកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាការសម្តែងនូវកត្តញ្ញូធម៌​រលឹ​កដឹងគុណសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គទ្ទេសក៍​ឯក ព្រមទាំងប្រតិបត្តិករទាំងអស់ ដែលបានប្រឹងប្រែងនាំមកនូវសុខ​សន្តិភាព​សម្រាប់​ជាតិកម្ពុជា។ កាន់តែសំខាន់ថែមទៀតនោះ ការកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែ​ធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» គឺជាការក្រើនរំលឹកដល់ខ្មែរជំនាន់​ក្រោយឱ្យមានស្មារតីរលឹកដល់ទុក្ខវេទនារបស់ខ្មែរ បណ្តាលមកពីភ្លើងសង្គ្រាម និងការបែកបាក់ជាតិពីអតីតកាល។ ជាពិសេសបំផុសស្មារតីខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានជ្រូតជ្រាបពីគុណតម្លៃនៃសុខសន្តិភាព ហើយត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាឱ្យបាននូវសុខសន្តិភាព ដោយមិនត្រូវឱ្យ​បាត់​បង់ពីជាតិកម្ពុជាជាដាច់ខាត។

ការប្រកាសកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាគំនិត​ប្រកប​ដោយគតិបណ្ឌិតខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងប្រកប​ដោយទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយ​របស់​សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត សម្រាប់ជាឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិ​មាតុ​ភូមិ។ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាមាន​ក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង និងសូមប្រកាសគាំទ្រយ៉ាង​ពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍​ដ៏ខ្ពង់​ខ្ពស់របស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា៕

ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ វង្សី វិស្សុត ប្រកាសគាំទ្រប្រសាសន៍សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់ បានប្រកាសគាំទ្រពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍សម្តេចមហាបវរ​ធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។

 ក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីសម្ពោធស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅនេះ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នា​យករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រកាសថា កម្ពុជាមិនបាច់បង្កើតទិវាសន្តិភាពទៀតនោះទេ ថ្ងៃទី​២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា​»។

 កម្ពុជាជាប្រទេសរងនូវសោនាដកម្មយ៉ាងខ្លោចផ្សារជាទីបំផុតដោយសារ​តែភ្លើង​សង្គ្រាម។ ក្រោមនយោបាយ​ឈ្នះ​-ឈ្នះ ដែលមានសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គុទ្ទេសក៍ឯក បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបិទបញ្ចប់ភ្លើងសង្គ្រាម រក​ឃើញ​សុខសន្តិភាព ជាពិសេសបានបិទបញ្ចប់ទំព័រខ្មៅងងឹតនៃការបែកបាក់ជាតិ​ក្នុងរយៈពេលតិចបំផុត៥០០ឆ្នាំ។

 ផ្តើមពីសុខសន្តិភាព និងការឯកភាពជាតិទាំងស្រុងនាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ ជាបុព្វហេតុដ៏ធំធេងនាំឱ្យកម្ពុជាសម្រេចបាននូវការកសាងជាតិឱ្យរីកចម្រើន ប្រជា​ពល​រដ្ឋរស់នៅប្រកបដោយសុខសុភមង្គលដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

 ការយកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាការសម្តែងនូវកត្តញ្ញូធម៌​រលឹ​កដឹងគុណសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាស្ថាបនិក និងជាអគ្គមគ្គទ្ទេសក៍​ឯក ព្រមទាំងប្រតិបត្តិករទាំងអស់ ដែលបានប្រឹងប្រែងនាំមកនូវសុខ​សន្តិភាព​សម្រាប់​ជាតិកម្ពុជា។ កាន់តែសំខាន់ថែមទៀតនោះ ការកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែ​ធ្នូ ជា «ទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» គឺជាការក្រើនរំលឹកដល់ខ្មែរជំនាន់​ក្រោយឱ្យមានស្មារតីរលឹកដល់ទុក្ខវេទនារបស់ខ្មែរ បណ្តាលមកពីភ្លើងសង្គ្រាម និងការបែកបាក់ជាតិពីអតីតកាល។ ជាពិសេសបំផុសស្មារតីខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានជ្រូតជ្រាបពីគុណតម្លៃនៃសុខសន្តិភាព ហើយត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាឱ្យបាននូវសុខសន្តិភាព ដោយមិនត្រូវឱ្យ​បាត់​បង់ពីជាតិកម្ពុជាជាដាច់ខាត។

 ការប្រកាសកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ «ជាទិវាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ជាគំនិត​ប្រកប​ដោយគតិបណ្ឌិតខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងប្រកប​ដោយទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយ​របស់​សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត សម្រាប់ជាឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិ​មាតុ​ភូមិ។ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាមាន​ក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង និងសូមប្រកាសគាំទ្រយ៉ាង​ពេញទំហឹងនូវប្រសាសន៍​ដ៏ខ្ពង់​ខ្ពស់របស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា៕

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

 

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ  សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

 

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ  ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ៖ ការកសាងវិមានឈ្នះឈ្នះ ឆ្លុះបញ្ជាំងពីស្មារតីសាមគ្គីជាតិខ្ពស់បំផុត

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងកោតសរសើរ ក្នុងមនោសញ្ចេតនាគោរព ស្រលាញ់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាតិកម្ពុជាទាំងអស់ ដែលបានគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះនយោបាយឈ្នះឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន រហូតសម្រេចបានជោគជ័យដ៏ធំធេង ដែលការណ៍នេះបាននាំមកនូវសន្តិភាពយ៉ាងពេញលេញ និងកាអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងដូចនេះ នៅព្រឹកថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញអបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ក្រោមនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។

ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចធិបតី បានថ្លែងបន្តអំណរអរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅដោយការគោរព កោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះបងប្អូនជនរួមខ្មែរទាំងអស់ ដែលបានផ្តល់ការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះកសាងវិមានអនុស្សាវរីយ៍នយោបាយឈ្នះឈ្នះ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលឆ្លុះបញ្ជាំងនូវស្មារតីសាមគ្គីជាតិខ្ពស់បំផុត តាមរយៈការចូលរួមបរិច្ចាគទាំងកម្លាំងកាយចិត្ត ព្រមទាំងសម្ភារៈថវិកាយ៉ាងស្រស្រាក់ស្រស្រាំក្នុងបាវចនា «កត្តញ្ញូ សុខដុម»៕

(វីដេអូ) សម្រង់ប្រសាសន៍សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត,អបអរសាទរ ខួបលើកទី ២៥ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា, ការអនុវត្តប្រកដដោយជោគជ័យនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងខួប ៥ឆ្នាំនៃការកសាងវិមានឈ្នះឈ្នះ

CMF: 29 December, 2023

អរគុណសន្តិភាព អរគុណនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដឹងគុណស្ថាបនិកមគ្គុទេសក៍ឯក និងប្រតិបត្តិករនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលនាំមកនូវសន្តិភាព និងឯកភាពជាតិពេញលេញ!

ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមក្រាបថ្វាយបង្គំ សម្ដេចព្រះសង្ឃនាយករងទាំងពីរគណៈនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្ដេចព្រះរាជាគណៈគ្រប់ព្រះអង្គ ជាទីគោរពសក្ការៈ
សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី គណៈអធិបតី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ អន្តរជាតិ អង្គពិធីទាំងមូល និងជនរួមជាតិទាំងអស់ ជាទីមេត្រី!

ថ្ងៃនេះ ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ មានសេចក្តីរីករាយ ដោយបានចូលរួមជាអធិបតី អបអរសាទរខួបលើកទី២៥ នៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា និងការអនុវត្តប្រកបដោយជោគជ័យនៃនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលជាស្ថាបនិកនៃសុខសន្តិភាព។ ពិធីនេះ ពិតជាមានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលរំលឹកនូវការបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលរ៉ាំរ៉ៃនៅកម្ពុជា និង ការទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញទូទាំងផ្ទៃប្រទេស ដែលយើងមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលជាង ៥០០ ឆ្នាំ។

ពិធីដែលមានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងស្របពេលជាមួយនឹងពិធីឆ្លងឆ្នាំសកលឆ្នាំ២០២៣ ឈានចូលឆ្នាំ២០២៤ ក្រោមបរិយាកាសសប្បាយរីករាយ និងមោទនភាពជាតិខ្ពស់បំផុត ដែលទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមយកឱកាសនេះ ចូលរួមជាមួយបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅទូទាំងប្រទេស ដែលបានចូលរួមអបអរសាទរ ក្នុងពិធីដ៏មហោឡារិកនេះ នៅក្នុងបរិវេណសំណង់ប្រវត្តិសាស្ត្រដែលជានិមិត្តរូបនៃសុខសន្តិភាព ឯកភាពទឹកដី និង ភាពសុខដុមរមនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងមូល ដែលបានកើតចេញមកពី នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដើមី្បទុកជាកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ។

ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះផងដែរ ដើម្បីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធបុព្វបុរស យុទ្ធជន យុទ្ធនារី កុលបុត្រ កុលធីតាខ្មែរ អ្នកសេ្នហាជាតិគ្រប់រូប គ្រប់ជំនាន់ រួមទាំងយុទ្ធមិត្ត អតីតយុទ្ធជន ប្រតិបត្តិករ ដែលបានធ្វើពលិកម្ម និងលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង រហូតដល់មានការបូជាអាយុជីវិត ដើម្បីបុព្វហេតុនៃការរស់រានមានជីវិតឡើងវិញរបស់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន ព្រមទាំងដើម្បីសុខសន្តិភាព សម្រាប់មាតុភូមិជាទីស្នេហារបស់យើង។

ដួងព្រលឹងបុព្វបុរស និងអ្នកស្នេហាជាតិទាំងអស់ នឹងស្ថិតនៅជាម្លប់ និងជានិមិត្តរូបនៃការធ្វើពលិកម្ម សម្រាប់មនុស្សខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗ ដើម្បីបន្តវីរភាពក្នុងបុព្វហេតុបម្រើឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិមាតុភូមិកម្ពុជា ជាទីស្នេហានៃយើងជានិច្ចនិរន្តរ៍តរៀងទៅ។

ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមយកឱកាសដ៏ថ្លៃថ្លានេះ សម្ដែងនូវការកោតសរសើរ និងមនោសញ្ចេតនាគោរពស្រឡាញ់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ជូនចំពោះកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាតិកម្ពុជាទាំងអស់ ដែលបានគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះ នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន រហូតសម្រេចបានជោគជ័យដ៏ធំធេង ដែលការណ៍នេះបាននាំមកនូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។ ជាមួយគ្នានេះ ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមសម្ដែងអំណរព្រះគុណ និងអរគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ ជាមួយនឹងការគោរពស្រឡាញ់កោតសរសើរ និង វាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះសម្ដេច ទ្រង់ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អ្នកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី មន្រ្តីរាជការ បងប្អូនជនរួមជាតិ ទាំងអស់ ដែលបានផ្ដល់នូវការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះការកសាង វិមានអនុស្សាវរីយ៍នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងនូវស្មារតីសាមគ្គីជាតិខ្ពស់បំផុត តាមរយៈការចូលរួម និងបរិច្ចាគ ទាំងកម្លាំងកាយចិត្ត សម្ភារៈ ថវិកា យ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ក្រោមបាវចនា «កតញ្ញូ សុខដុម ការចូលរួម» នៃវិមានឈ្នះ-ឈ្នះរបស់យើងទាំងអស់គ្នា។

ផ្អែកលើរបាយការណ៍របស់ ឯកឧត្តមនាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ សីហា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ យើងសម្រេចបានសមិទ្ធផលជាច្រើនសម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសសមិទ្ធផលវិមានឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលបង្ហាញនូវការរៀបរាប់រាល់ព្រឹត្តិការណ៍ និងការវិវឌ្ឍនៃដំណើរជាតិខ្មែរ និងប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ សម្រាប់ប្រជាជន និងយុវជនខ្មែរគ្រប់ជំនាន់។ ការកសាងសំណង់ប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវអត្ថន័យខ្លឹមសារ និងទ្រង់ទ្រាយនៃវិមានតំណាងឱ្យអត្ថន័យនៃនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ព្រមទាំងការជីកកកាយ និងលាតត្រដាងតថភាពនៃដំណើររឿងប្រវត្តិសាស្រ្តទាំងអស់ ហើយនឹងក្លាយជាអត្តសញ្ញាណតាមរយៈការបង្ហាញនូវដួងព្រលឹងជាតិ និងជានិមិត្តរូបក្នុងការរួបរួមសាមគ្គី និងការអភិវឌ្ឍ ព្រមទាំងជាមេរៀនជាក់ស្តែង សម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិខ្មែរ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១]

ត្រង់ចំណុចនេះ … កន្លងទៅ មានសំណួរថា តើវិមានឈ្នះ-ឈ្នះនេះសាងសង់ដើម្បីអ្វី? តែមុននឹងឈានទៅដល់ចំណុចនេះ ខ្ញុំសូមចូលរួមជាមួយឯកឧត្ដម ទៀ សីហាធ្វើការថ្លែងអំណរគុណដល់ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងអស់ ពិសេស សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ នៅក្នុងការកសាងក្រោមការចង្អុលបង្ហាញរបស់សម្ដេចតេជោ។ ខ្ញុំផ្ទាល់បានចូលរួមនៅក្នុងការគិតគូរតូចតាចមួយក្នុងជំហានដំបូងនៃការរៀបចំកសាង។ កន្លែងនេះជាទីតាំងអំ​ណោយផលមួយ។ ប៉ុន្តែ ទម្រាំសំរេចបានសមិទ្ធផលដែលយើងបានឃើញនៅថ្ងៃនេះ មិនមែនបានមកដោយ​ធម្មតានោះទេ។ (១) ទាំងទីតាំងទាំងដី ទាំងការចរចា ទាំងការកៀរគរថវិកា និងការរៀបចំប្លង់មេដោយមានអត្ថន័យនិងការកសាង ត្រូវគិតគូរយ៉ាងហ្មត់ចត់និងពុះពារខ្លាំង។ បើគ្មានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ នៅទីនេះសង់មិនបានទេ។ ខ្ញុំជាសាក្សីផ្ទាល់ចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់សម្ដេចពិជ័យសេនា នៅក្នុងការដាក់ទិសដៅធ្វើយ៉ាងណាកសាងវិមានប្រវត្តិសាស្រ្តនេះឲ្យបានតាំងពីដើមទី។ ខ្ញុំសូមអរគុណណាស់ចំពោះសម្ដេចពិជ័យសេនា ក្នុងការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃ និងពុះពារក្នុងការរៀបចំនូវវិមានប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ។

ខ្ញុំក៏សូមអរគុណនិងកោតសរសើរការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ភាគីទាំងអស់នៃគណៈកម្មការសាងសង់ (រួមមាន)ឯកឧត្ដមនាយឧត្ដមសេនីយ៍ នឹម សុវត្ថិ និងថ្នាក់ដឹកនាំទាំងអស់ដែល (២) ខិតខំជំរុញនិងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្រ្ត ដើម្បីភ្ជាប់នឹងកន្លែងនេះឲ្យពេញដោយអត្ថន័យជាវិមានប្រវត្តិ​សាស្រ្តនៃកម្ពុជា ក្នុងដំណាក់កាលដែលយើងមានសុខដុមរមនា រហូតដល់ដំណាក់កាលនៃការផ្ទុះសង្រ្គាម និងកាកសំណល់សង្រ្គាម។ នៅម្ខាង យើងមានប្រាសាទមួយចំនួនដែលតំណាងនូវភាពសុខដុមរមនានៅពេលដែលប្រទេសយើងកំពុងរីកចម្រើននិងមានការឯកភាពជាតិ។ ម្ខាងទៀត យើងមានសួនតេជោសន្តិភាព ដែលតាំងនូវយុទ្ធោបករណ៍ពេលសង្រ្គាម មិនមែនសម្រាប់ដាក់លក់ដូចនៅប្រទេសខ្លះនោះទេ … តែជាយុទ្ធោ​បករណ៍ដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងសង្រ្គាម នៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នា នៅពេលដែលយើងបែកបាក់គ្នា ដែលបានប្រើប្រាស់យុទ្ធោបករណ៍ទាំងនេះដើម្បីកម្ទេចគ្នាទៅវិញទៅមក។ បន្ទាប់មក នៅជិតនោះយើងមានសួនដែលខាង CMAC និងមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាព បានរៀបចំតម្កល់ទុកគំរូគ្រាប់បែក ដែលមិនមែនយកចេញពីរោងចក្រមកទេ។ គឺជាយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ ដែលបង្ហាញពីការកាប់សម្លាប់គ្នាយ៉ាងអាណោចអាធម។ នៅភាគកណ្ដាល យើងឃើញថា (២) វិមានឈ្នះ-ឈ្នះនេះបានរៀបរាប់ពីតថភាពជាក់ស្ដែងនៃការខំប្រឹងប្រែង និងដឹកនាំ ការចូលរួមរបស់ស្ថាបនិក និងមគ្គុទេសក៍ឯកសម្ដេចតេជោ ក៏ដូចជាប្រតិបត្តិករសំខាន់ៗ ទាំងប្រតិបត្តិករស្នូល ទាំងប្រតិបត្តិករទូទៅ មិនត្រឹមតែបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅថ្ងៃ ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ នោះទេ ប៉ុន្តែគឺមានទុកកន្លែងសម្រាប់ភ្ជាប់ជាមួយនឹងការវិវឌ្ឍបច្ចុប្បន្ន។

អ្វីដែលយើងឃើញនៅទីនេះ ភ្ជាប់ពីភាពសុខ​ដុមរមនាពីអតីតកាល រហូតមកដល់ភាពសុខដុមរមនានិងអភិវឌ្ឍបច្ចុប្បន្នកាល ប៉ុន្តែត្រូវឆ្លងកាត់នៃដំណាក់កាលវេទនា។ ហេតុអី? (៣) (ការរៀបចំនេះគឺ)ដើម្បីឱ្យអ្នកដែលមើល ឃើញជាតឹកតាងយ៉ាងហោចណាស់ ដែលសូម្បីមើលតែមួយភ្លែត/មួយជុំ ក៏ដឹងបានថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់អីខ្លះទម្រាំបានប៉ុណ្ណេះ, ឱ្យស្គាល់តម្លៃនៃសន្តិភាពកាន់តែមាំ។ ដើម្បីស្គាល់ពីតម្លៃនៃសន្តិភាព ទាល់តែមើលឃើញថានៅពេលដែលបាត់សន្តិភាពវេទនាយ៉ាងណា។ គ្រាន់តែទិន្នន័យនៃគ្រាប់បែកសម្លាប់មនុស្ស និងយុទ្ធោបករណ៍ដែលធ្លាប់សម្លាប់គ្នានេះ ក៏អាចបញ្ជាក់ឱ្យយើងកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានចងចាំថា សង្គ្រាមមិនមែនជាអ្វីដែលយើងចង់បានទេ។ ត្រូវរួមគ្នាការពារសន្តិភាព។ អត្ថន័យនៃវិមាននេះជាការគិតគូរល្អិតល្អន់។ ទីនេះក៏ក្លាយទៅជាឃ្លាំងនៃចំណេះដឹង ឃ្លាំងឯកសារនិងការរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិដោយសង្ខេប។

ថ្នាក់ដឹកនាំជាច្រើន ទាំងកងទ័ពនិងស៊ីវិល ដែលមកកន្លែងនេះ មើលមួយត្រួសក៏បានឃើញពីអត្ថន័យនិងការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា ទាំងភាពជូរចត់និងភាពជោគជ័យ … (៤)សំណួរសួរថាតើវិមានឈ្នះឈ្នះនេះសង់ដើម្បីលើកតម្កើងសម្ដេចតេជោ? ថ្នាក់ដឹកនាំប្រតិបត្តិករស្នូលមួយចំនួន? ឬមួយក៏សង់ដើម្បីអ្វី? ពិតណាស់សម្ដេចតេជោ ជាស្ថាបនិកមគ្គទេសក៏ឯកក្នុងការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រ នយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងដឹកនាំការប្រតិបត្តិដោយវ័យឆ្លាត។ ប៉ុន្តែ មគ្គុទេសក៏នយោបាយឈ្នះឈ្នះម្នាក់ឯងមិនអាចធ្វើបាន(ជោគជ័យ)ទេ បើគ្មានប្រតិបត្តិករចូលរួមដោយស្មោះត្រង់។ ប្រតិបត្តិករស្នូលជាច្រើន ជាថ្នាក់ដឹកនាំដែលមានវត្តមាននៅលើវេទិកានេះ បានចូលរួមជាតួអង្គសំខាន់និងដោយស្មោះត្រង់។ បើសិនជាគ្មានការចូលរួមដោយស្មោះត្រង់យើងមិនអាចបញ្ចប់សង្គ្រាមនិងធានាបាននិរន្តរភាពនៃសន្តិភាពបានទេ។ យើងអាចមានបទឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចមាននិរន្តរភាពនៃសន្តិភាពដូចសព្វថ្ងៃទេ។ ការចូលរួមរបស់ប្រតិបត្តិករទូទៅ គឺជាការចាំបាច់។

(ដើម្បីបង្កើត)សង្គ្រាម (គេ)មិនចាំបាច់ប្រើមនុស្សច្រើនរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺននាក់នោះទេ។(…) ត្រឹមតែមួយវរសេនាតូចទៅឈរជើងនៅកន្លែងណាមួយធ្វើសកម្មភាព ជាតំបន់ផ្ដាច់ខ្លួន ក៏ការឯកភាពទឹកដីមិនអាចចប់បានដែរ។ ទោះបីជាមេដឹកនាំនយោបាយខ្មែរក្រហមចូលក៏ដោយ បើសិនជាថ្នាក់មេកងពលមិនចូលរួមជាមួយក៏យើងមិនអាចសម្រេចបានជោគជ័យដែរ។ ហើយបើមេកងពលចូលរួម តែកម្លាំងខាងក្រោមមិនចូលរួមដោយប្រាកដប្រជា ក៏នៅមានការមិនទុកចិត្តគ្នា និងអាចឈានទៅដល់ការប្រេះស្រាំបែកបាក់ពេលណាមួយ(ជាមិនខាន)។ (៥) នយោបាយឈ្នះឈ្នះកើតចេញពីការដឹកនាំ ដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយដ៏ឆ្លាតវៃ ប្រាកដប្រ​ជារបស់សម្ដេចតេជោ ដែលជាស្ថាបនិកមគ្គទេសក៏ឯក ដោយមានការចូលរួមដ៏ស្មោះត្រង់របស់ប្រតិបត្តិករស្នូល និងប្រតិបត្តិករទាំងអស់ និងប្រជាពលរដ្ឋ។ បើយើងនិយាយពីផល គឺផលបានទាំងអស់គ្នា រួមទាំងអ្នកដែលរិះគន់ អ្នកដែលមិនទុកចិត្ត អ្នកដែលមិនជឿនិងនៅសង្ស័យលើនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ប៉ុន្តែអ្នកទាំងនោះកំពុងតែបានផលពីសន្តិភាព និងការរីកចម្រើនដោយនយោបាយឈ្នះឈ្នះ។

សួរថាវិមានឈ្នះឈ្នះសង់ដើម្បីអី? វិមានឈ្នះឈ្នះជានិមិត្តរូបនៃខ្មែរទាំងអស់គ្នា និងនៃសន្តិភាព។ សួរថាខ្មែរណាដែលមិនចង់បានសន្តិភាព? ទាំងអស់គ្នាប្រាកដជាចង់បានការបញ្ចប់សង្គ្រាម មិនចង់ឱ្យ(ជីវិតនិងប្រទេសជួបនូវការ)វេទនាឡើយ។ (៦) វិមានឈ្នះឈ្នះនេះ សង់ដើម្បីខ្មែរទាំងអស់គ្នា ជាការអបអរសាទរចំពោះសមិទ្ធផលដែលគ្រប់ភាគីខ្មែរទាំងអស់រួមគ្នាសម្រេចបាន ក៏ដូចជារំលឹកនូវប្រវត្តិសាស្ត្រ ដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរជំ​នាន់ក្រោយចងចាំពីតម្លៃនៃសន្តិភាព និងពីតថភាពជាក់ស្ដែងនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើង។ បើមិនចាំប្រ​វត្តិសាស្ត្រទេ យើងដើរទៅមុខមិនបានទេ។ យើងនឹងវង្វេង។ យើងត្រូវមានអត្តសញ្ញាណប្រវត្តិសាស្ត្រមួយច្បាស់លាស់។ ការស្រាវជ្រាវ ការចងក្រងឯកសារផ្សេងៗដើម្បីផ្សព្វផ្សាយឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានរៀនសូត្រ ក៏ដូចជាការរៀបចំប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាផ្សេងៗគឺជាតឹកតាងសំខាន់ណាស់ (…) សមនឹងកសាងដោយអ្នកដែលដឹងផ្ទាល់ អ្នកដែលប្រឡូកផ្ទាល់ អ្នកចូលរួមផ្ទាល់ សម្រាប់បន្សល់ទុកនូវអ្វីដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ។ បើសួរថាវិមានឈ្នះឈ្នះសង់ដើម្បីអី? គឺដើម្បីយើងទាំងអស់គ្នា និមិត្តរូបនៃសន្តិភាពនៅលើដឹកដីដ៏បវររបស់យើង ឱ្យសន្តិភាពនេះបន្តនៅរៀងរហូត ធានាការអភិវឌ្ឍនៃប្រទេសជាតិរបស់យើង (ដើម្បី)ឱ្យមាននៅលើជញ្ជាំងនេះនិងមានសមិទ្ធផលវិជ្ជមានបន្តទៀត។

ដែលខ្ញុំនិយាយថាយើងមិនចប់ត្រឹមថ្ងៃ ២៩ ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ នៅលើវិមាននេះ គឺចុងក្រោយនេះមានរហូតដល់ស៊ីហ្គេមដែលកូនខ្មែរឈ្នះមេដាយជិត ៣០០ (…) កម្ពុជាតូចតែបេះដូងធំ។ ម្សិលមិញនាវាទេសចរណ៍ Westerdam ដឹកទេសចររាប់ពាន់នាក់បានចូលមកកម្សាន្តសប្បាយ(នៅខេត្តព្រះសីហនុ)។ ក្រសួងទេស​ចរណ៍ ដែលមានឯកឧត្តម សុខ សូកេន និងគណៈអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានស្វាគមន៍យ៉ាងសប្បាយរីករាយ។ នេះជាសមិទ្ធផលសម្រាប់ជាតិ សម្រាប់កូនចៅយើង អោយបន្តមោទនភាព។ (៧) សង្ឃឹមថាសមិទ្ធផលទាំងនេះនិងសមិទ្ធផលផ្សេងៗ នឹងបន្តត្រូវបានកសាង ហើយយកមកឆ្លាក់នៅលើជញ្ជាំងទីនេះ។ សូមបញ្ជាក់ថា​វិមានឈ្នះឈ្នះនេះមិនមែនសម្រាប់លើកតម្កើងអ្នកណាឬតែក្រុមណាមួយនោះទេ តែសម្រាប់កត់សម្គាល់កត់ត្រា ទុកជាសក្ខីភាព ជាតឹកតាងឱ្យកូនខ្មែរនិងអន្តរជាតិបានឃើញដំណើរប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើង …។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១]

សន្តិភាព ដែលបានតាមរយៈ នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់ សម្តេចតេជោ គឺជារបស់រួមរបស់កម្ពុជាយើងទាំងមូល។ ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏សូមយកឱកាសនេះ សម្ដែងនូវអំណរព្រះគុណចំពោះ សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និង សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ដែលព្រះអង្គទាំងទ្វេតែងតែប្រទាននូវការគាំទ្រចំពោះដំណើរការបង្រួបបង្រួម និង ផ្សះផ្សាជាតិផងដែរ នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការខិតខំចរចា ។

យើងបានបញ្ចប់សង្រ្គាមដ៏រ៉ាំរ៉ៃតាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលបាននាំមកនូវសន្តិភាព និង ការឯកភាពជាតិពេញលេញ និង ឯកភាពទឹកដីទាំងស្រុង ចាប់ពីចុងឆ្នាំ១៩៩៨ មក ដោយមានយុទ្ធសាស្ត្រ DIFID ដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយក្នុងចំណោមយុទ្ធសាស្ត្រ ដទៃទៀត ដើម្បីឈានទៅរំលាយអង្គការចាត់តាំងនយោបាយ និង យោធារបស់ខ្មែរក្រហមទាំងស្រុង តាមរយៈការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ជាមួយនឹងខ្លឹមសារស្នូលចំនួន ៣ ដូចខាងក្រោម៖

ទី១. ការធានាអាយុជីវិត និង រូបកាយ ៖ នេះជាបញ្ហាដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតដែលអ្នក ផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីខ្មែរក្រហមមិនត្រូវទទួលបាននូវការចាប់ចង ឬ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរហូតទៅដល់ការសម្លាប់នោះទេ។

(ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ២)

(ស្តីពី)ស្នូល ៣ នៃគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះនេះ ខ្ញុំធ្លាប់បានសួរថ្នាក់ដឹកនាំកងទ័ព កាលពីខ្ញុំនៅកងទ័ពជើង​គោក។ នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានរបស់យើងក៏ដូចជានៅក្រៅប្រទេស ជាច្រើនលើកគេតែងតែសួរថា (៨) ហេតុអ្វីបានជានយោបាយឈ្នះឈ្នះនៅកម្ពុជាបញ្ចប់សង្គ្រាមដោយចីរភាព និងនិរន្តរភាព? ហេតុអីបានជារូបមន្តនេះពិបាកអនុវត្តនៅកន្លែងផ្សេង? ដែលមានបទឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែពេលខ្លះមិនយូរទេ(ការប្រយុទ្ធគ្នាក៏)បានផ្ទុះឡើងវិញ? ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ប្រាប់ពីគោលការណ៍សំខាន់មានដូចជា៖ ស្នូលគន្លឹះ ៣ ដែលបានដាក់ចេញជាការធានា ៣យ៉ាង និងយុទ្ធសាស្ត្រ DIFID។ យ៉ាងណាក្តី គន្លឹះពិតប្រាកដគឺការជឿទុកចិត្ត។ ការធានា ៣ចំណុចនេះមិនអាចបញ្ចប់សង្គ្រាមបានទេ បើគ្មានការទុកចិត្ត។ បើគ្មានការជឿជាក់ ចង់ឯកសារល្អយ៉ាងណាក៏មិនអាចបានដែរ។ សំខាន់គឺអ្វី(ដែលកើតជាក់ស្តែង)នៅលើដី។

ក្នុងឋានៈជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក ខ្ញុំបានចុះទៅតាមបណ្តាអតីតកងពលខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំធ្លាប់សួរមេបញ្ជាការ(នៅទីនោះ) ដោយប្រើពាក្យសាមញ្ញថា “ហេតុដូចម្តេចបានជាកម្លាំងខ្មែរក្រហមព្រមទម្លាក់អា​វុធ​ចុះ?”។ ពួកគាត់រៀបរាប់ពីការធានា ពីគោលនយោបាយផ្សេងៗ ប៉ុន្តែអ្វីមួយដែលធ្វើអោយពួកគាត់សុខចិត្តនិងហ៊ានទម្លាក់អាវុធព្រមចូលរួមអនុវត្តដោយស្មោះត្រង់(នូវគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះ) គឺជឿទុកចិត្តលើអ្នកធានានយោបាយនេះ គឺសម្តេចតេជោ។ គឺការជឿទុកចិត្តទៅលើសម្តេចតេជោ ថាគោរពនូវពាក្យសន្យារបស់ខ្លួនដោយមិនរារែក។ កិច្ចការធំគឺការទុកចិត្ត។ កាន់ទ័ពរាប់ពាន់នាក់ ប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់ នៅក្នុងតំបន់ត្រួតត្រា អាវុធគ្រាប់ក្នុងដៃ រថក្រោះនៅជាប់ព្រំដែន ចាំបាច់អីត្រូវព្រលែង។ បើសិនជាចូលមកជាប់គុក ចូលមកត្រូវបាត់បង់អ្វីៗ (អ្នករៀបចំគោលនយោបាយ)មិនគោរព តើចូលមកធ្វើអ្វី?

ពិតណាស់ (ការធ្វើ)សង្គ្រាមយូរឆ្នាំ ក៏ធ្វើឱ្យធុញថប់ដែរ។ ប៉ុន្តែបើសិនជាចូលមក ត្រូវចាប់ខ្លួន គេធ្វើបាបកូនចៅ តើ(ចូលមកធ្វើ)អ្វី … តួអង្គសម្តេចតេជោ ដែលជាអ្នកធានា(ពីការអនុវត្តគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះនេះ)ផ្ទាល់ ជាកត្តាសំខាន់ណាស់។ កត្តាគន្លឹះមួយដែលធ្វើឲ្យនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលសម្តេចតេជោបានបញ្ជាក់ហើយថា អត់មានេកសារ/កិច្ចព្រមព្រៀងចុះហត្ថលេខានោះ គឺការធានានេះតែម្តង។ (៩) (បើមានកិច្ចព្រមព្រៀងលើ)ក្រដាស ក៏វាមិនមានន័យអី្វទេ។ ត្រឹមតែក្រដាសចុះកិច្ចសន្យា … ប៉ុន្តែ(ភាគីក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយនេះមាន)ការទុកចិត្ត ទី១ លើសម្តេចតេជោជាអ្នកធានា។ ទី២ លើខ្លួនឯង គឺមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមគ្រប់ជាន់ ថ្នាក់ជឿទុកចិត្តខ្លួនឯង ជឿទុកចិត្តទៅលើភ្នែកខ្លួនគាត់ ទុកចិត្តទៅលើត្រចៀកខ្លួនគាត់។ ថ្ងៃឆ្នួនផ្ទុះដែលចាប់ផ្តើមពីឱរ៉ាល់ ៩៦ រហូតដល់ ៩៨ បន្តផ្ទុះរហូតទៅដល់អង្គការចាត់តាំងខ្មែរក្រហមចូល។

ដោយសារឃើញអ្នកចូលមុន(មានសុខសុវត្ថិភាពពិត)ប្រាកដ ជា (១០) លទ្ធផលនៃការអនុវត្តដ៏ឆ្លាតវៃនូវយុទ្ធសាស្រ្ត DIFID ដែលចំណុចពីរចុងក្រោយគឺសមាហរណកម្ម និងការអភិវឌ្ឍជាក់ស្តែង បានបង្កើននូវភាពជឿទុកចិត្ត។ នេះហើយបានជានយោបាយឈ្នះឈ្នះបានជោគជ័យ ដោយសារការបង្កើនការទុកចិត្ត ហើយការទុកចិត្តនេះមិនមែននៅលើក្រដាសទេ ប៉ុន្តែនៅលើដី(ជាក់ស្តែង)តែម្តង គឺការមិនយកទោស ការធានានូវទ្រព្យសម្បត្តិ អាយុជីវិត និងការរក្សាតួនាទីជូនបងប្អូនទាំងអស់។ នេះហើយជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់និរន្តរភាពនៃបទឈប់បាញ់មួយ … ចាប់ផ្តើមពីការឈប់បាញ់។ ប៉ុន្តែការចុះចូលបានផ្ទុះទៅហើយ។ ខុសពីបទឈប់បាញ់ ដែលភាគីទាំងអស់ឈប់បាញ់គ្នា ប៉ុន្តែអត់មានលក្ខខណ្ឌអីសម្រាប់បង្កើតភាពទុកចិត្តគ្នានោះទេ។ កន្លែងខ្លះឈប់រាប់សិបឆ្នាំមែន តែថ្ងៃណាមួយកេះតែមួយគ្រាប់ផ្ទុះឡើងវិញ ដោយសារភាគីទាំងសងខាង នៅមានការស្អប់និងមិនទុកចិត្តគ្នាដដែល (…) កន្លែងខ្លះរាប់សិបឆ្នាំហើយជាតំបន់សង្រ្គាម ឧទាហរណ៍​ នៅមជ្ឈិមបូព៌ា មានការព្យាយាមដោះស្រាយតាំងពីឆ្នាំ ៧០ជាង។ នៅតំបន់ខ្លះនៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន កន្លែងខ្លះដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមត្រូវវាយកម្ទេចចោល ដោយវាយយកចាញ់ឈ្នះឲ្យដាច់តែម្តង។ ប៉ុន្តែ នៅកម្ពុជា នយោបាយឈ្នះឈ្នះគឺធ្វើឲ្យទាំងអស់គ្នាឈ្នះ ទាំងអស់គ្នាឈ្នះបង្កើតនូវភាពជឿទុកចិត្ត ហើយការអនុវត្តរាប់សិបឆ្នាំមកដល់ម៉ោងនេះគឺបានផលជាក់ស្តែង។ ហ្នឹងហើយជាកត្តាគន្លឹះនៃជោគជ័យនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលធ្វើឲ្យយើងមាននិរន្តរភាពសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ ដែលយើងត្រូវបន្តថែរក្សាឲ្យបានដាច់ខាត។

[ចប់សេចក្តីអធិប្បាយ ២]

តើផលប្រយោជន៍ពិតប្រាកដនៃនយោបាយឈ្នះឈ្នះមានអ្វី?

ទី១. សង្គ្រាម, ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ, ការស្លាប់ ឬ របួស ឬ ការព្រាត់ប្រាសដោយសារសង្គ្រាម ត្រូវបានបញ្ចប់ទាំងស្រុងរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ៣]

សំនួរសួរថា បើសិនជាសង្គ្រាមមិនទាន់ចប់ទេ ២៥ ឆ្នាំមកនេះ តើ(ស្ថានភាពនឹង)ទៅជាយ៉ាងណា? (ចំឡើយគឺជា)សំណួរដ៏សាមញ្ញ។ កងទ័ពដែលឈរនៅទីនេះ នគរបាលដែលឈរនៅទីនេះ បើសិនជាសង្រ្គាមមិនទាន់ចប់ទេ តើប៉ុន្មាននាក់ទៅដែលអាចអវត្តមាននៅទីនេះ ដោយសារស្លាប់និងរបួស។ តើថ្នាក់ដឹកនាំ នាយទាហានរបស់យើងនៅលើវេទិកានេះប៉ុន្មាននាក់ដែលអាចបាត់បង់ជីវិត មិនបាននៅទីនេះ? តើស្ត្រីប៉ុន្មាននាក់ កូនប៉ុន្មាននាក់ក្លាយទៅជាស្ត្រីមេម៉ាយ និងកូនកំព្រា? (បើដូចនេះ) តើមានឱកាសទេដែលនាយទាហានរបស់យើងពីភាគីផ្សេងៗគ្នាជួបគ្នា? ខ្ញុំឧស្សាហ៍បានជួប (១១) នាយទាហានដែលពីមុន ម្ខាងនៅរដ្ឋកម្ពុជា ម្ខាងទៀតនៅអតីតខ្មែរក្រហមជជែកគ្នាពីបទពិសោធន៍ប្រយុទ្ធ។ ពេលនោះកំពុងតែធ្វើផែនការសម្លាប់គ្នាទៅវិញទៅមក។ ឥឡូវពួកគាត់អង្គុយជាមួយគ្នា ហូបចុកជាមួយគ្នា ដឹកនាំធ្វើផែនការការពារជាតិជាមួយគ្នា។ សួរតែប៉ុណ្ណឹង? នាយទាហាន យោធិន នគរបាលជាតិ ដែលឈរនៅទីនេះ (…) គ្រប់ភាគីទាំងអស់ (ប៉ុន្មាននាក់អាចនឹងអវត្តមាន?) … គេឧស្សាហ៍ថតរូបទាហានខ្មែរក្រហមដែលស្ពាយកាំភ្លើងអូសដី គឺដោយសារ(មិនមាន)មនុស្សគ្រប់អាយុ។ តថភាពសង្គ្រាមគឺជាអញ្ចឹង។ (១២) មិនមានផលប្រយោជន៍(អីពី)សង្គ្រាមទេ … គ្មានអីពីក្រៅពីការកាប់សម្លាប់គ្នា ជាពិសេសសង្គ្រាមសម្លាប់ខ្មែរគ្នាឯង។ ផ្ទុយទៅវិញ ផលធំណាស់បានពីសន្តិភាព។ យើងអាចវាស់បាន។យើងមិនអាចវាស់បាន ឬស្មានត្រូវពីផលអវិជ្ជមានដែលអាចកើតមានដោយសារសង្គ្រាមមិនទាន់ចប់(នោះទេ)។ គ្រាន់តែសំណួរ(បង្កប់ចំឡើយរបស់)ខ្ញុំថា “បើសង្គ្រាមមិនទាន់ចប់ តើប៉ុន្មាននាក់ដែលឈរជាផែននៅទីនេះ អាចនឹងមិនមានវត្តមាននៅទីនេះ? ប៉ុន្មាននាក់ដែលនៅទីនេះ នឹងត្រូវកំពុងឈរជើងវាយគ្នានៅព្រំដែន? (វាស្មានមិនត្រូវរួចទៅហើយ)។

ដោយសារយើងបញ្ចប់សង្គ្រាម ២៥ឆ្នាំមុន នេះហើយ ទើបអ្នកទាំងអស់គ្នាមានវត្តមាននៅទីនេះ។ នាយទាហាន ពលទាហានរបស់យើងមានឱកាសរួមគ្នានៅទីនេះ ដោយគ្មានបែងចែកភាគី តែជាកងយុទ្ធពលខេមរភូមិន្ទ(តែមួយ) រួមគ្នាការពារសុខសន្តិភាពនិងស្ថិរភាព ជូនប្រជាពលរដ្ឋ … (១៣) ខ្ញុំបានចុះទៅប្រ​កាសខេត្តច្រើនថាអស់មីន។ មកដល់ម៉ោងនេះ ជាងពាក់កណ្តាល(នៃចំនួនខេត្ត)ទៅហើយ។ បើសិនជាមិនទាន់មាននយោបាយឈ្នះឈ្នះ បញ្ចប់សង្គ្រាម ១៩៩៨ សួរថាខេត្តប៉ុន្មានទៅអាចប្រកាសថាអស់មីន? មិនត្រឹមតែមិនអស់ទេ តែថែមទាំងកើនឡើងថែមទៀត។ សួរថាប្រជាពលរដ្ឋនៅបន្តស្លាប់ដោយសារមីននឹងកើនប៉ុន្មានបន្ថែមទៀត? នេះគឺជាផលដែលយើងទទួលបានពីនយោបាយឈ្នះឈ្នះនិងការបញ្ចប់សង្គ្រាម។

[ចប់សេចក្តីអធិប្បាយ ៣]

ទី២. ជោគជ័យដ៏ធំបំផុតគឺការធ្វើសមាហរណកម្មកងទ័ពអតីត ៤ភាគី មកនៅតែ ១ភាគី។ នេះគឺជាកងទ័ពតែមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ដែលក្នុងរយៈពេល ៥០០ឆ្នាំ នេះការឯកភាពជាតិទឹកដីពេញលេញ និងការបង្រួបបង្រួមជាតិរបស់យើង អវត្តមាននៅក្នុងទឹកដីរបស់យើង។ អញ្ចឹងការបង្រួបបង្រួម និងទាញនូវភាគីទាំងអស់បញ្ចូលគ្នាគឺជាកិច្ចការសំខាន់ ហើយត្រូវថែរក្សា។

ទី៣. ការឯកភាពទឹកដីជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដ៏យូរលុងរបស់កម្ពុជា។

ទី៤. ការប្រែក្លាយតំបន់អតីតសមរភូមិទាំងអស់ឱ្យក្លាយទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍ។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ៤]

ពាក្យថាអតីតសមរភូមិគឺ(សំដៅទៅ)កន្លែងដែលមនុស្សកាប់សម្លាប់គ្នាយកឈ្នះចាញ់។ មនុស្សដាក់មីនមិនត្រឹមតែកម្ទេចមនុស្សនោះទេ ប៉ុន្តែវាធ្វើឱ្យតំបន់ទាំងនោះក្លាយទៅជាតំបន់ខ្មោច មិនអាចមានដាំដុះ ឬមួយបង្កបង្កើនផលអីបាន (…) (១៤) ឥឡូវតាមព្រំដែន យើងប្រែពីតំបន់ដែលសង្គ្រាមវេទនាទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍ។ អភិ​វឌ្ឍសាមញ្ញបំផុតគឺធ្វើឱ្យប្រជាជនមានបាន មានសន្តិភាព មានឱកាសរៀនសូត្រ មានឱកាសធ្វើសេដ្ឋកិច្ច មានឱកាសកសាងវត្តអារាម។ ខ្ញុំធ្លាប់បានទៅសម្ពោធវត្តមួយនៅបាត់ដំបង (កសាងនៅក្នុងទីតាំង)ជាអតីតសមរភូមិ(មកបានប្រមាណ) ៧ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុអី ទើបតែបាន ៧ឆ្នាំ? ដោយសារកន្លែងហ្នឹងពីមុនសុទ្ធតែមីននិងកន្លែងសម្លាប់គ្នា។ កន្លែងដាក់ទីតាំងឈរជើង និងបាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក។ (១៥) យើងដោះមីនអស់ យើងបង្កើតភូមិយើងកសាងបាន។ នេះហើយ និយមន័យប្រែពីសង្គ្រាមការបែកបាក់វិនាស វិនាសទាំងមនុស្ស វិនាសទាំងសត្វ ហានិភ័យទាំងភូមិសាស្ត្រ ដីធ្លី ទៅជាកន្លែងមួយដែលអាចអំណោយផលប្រើប្រាស់បានសម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់យើង។

[ចប់សេចក្តីអធិប្បាយ ៤]

ទី៥. ការបញ្ចប់បានសង្គ្រាមបានចូលរួមចំណែកក្នុងការពង្រឹងសន្តិភាពក្នុងតំបន់ និងបានចូលរួមដោះស្រាយកិច្ចការអន្តរជាតិ។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ៥]

នយោបាយឈ្នះឈ្នះ មិនមែនបានផលតែយើងទេ។ កម្ពុជាមានសន្តិភាពតំបន់ក៏មានសន្តិភាព។ កម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយនៅក្នុងតំបន់។ ជាក់ស្តែង ជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បច្ចុប្បន្នក៏ជះទៅដល់ឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។ ជនភៀសខ្លួនទៅថៃ ទៅឥណ្ឌា ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសត្រូវធ្វើចំណាកស្រុក … ថវិកាជាតិច្រើនណាស់ត្រូវចំណាយទៅលើការទិញគ្រាប់ ទិញអាវុធ ដើម្បីយកមកសម្លាប់គ្នា ធ្វើឱ្យតំបន់ទាំងមូលក៏មិនរីកចម្រើន ក៏ប៉ះពាល់មួយចំនួន។ ដូចគ្នាដែរកាលពីកម្ពុជានៅមានសង្គ្រាម ការចូលរួមដោយប្រទេសជិតខាងដើម្បីជួយធ្វើឱ្យសន្តិភាព ជាកិច្ចការសំខាន់ដើម្បីធានាសន្តិភាពរបស់ប្រទេសទាំងអស់នោះដែរ។ នៅពេលដែល (១៦) កម្ពុជាមានសន្តិភាព កម្ពុជាបានពង្រឹងខ្លួន ដើរតួនាទី ចូលរួថែរក្សាសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់នេះ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ យើងក៏ចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាពនៅប្រទេសផ្សេងទៀតនៅលើពិភពលោក។

បច្ចុប្បន្នយើងមានកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពជាង ៨០០០នាក់ ដែលចេញទៅបេសកកម្មនៅច្រើនប្រទេសដើម្បីចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព។ កងទ័ព កងដោះមីន បានចូលរួមបង្ហាត់បង្រៀនការដោះមីន ជួយមនុស្សធម៌ ជួយដល់ប្រទេសដែលមានសង្គ្រាមមួយចំនួន។ អញ្ចឹង (១៧) ផ្លែផ្កានយោបាយឈ្នះឈ្នះ មិនត្រឹមតែបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ កូនចៅខ្មែរពេលបច្ចុប្បន្ន នឹងទៅអនាគតនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងចែកផ្លែផ្កាទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់ និងនៅលើពិភពលោក (…) ការបញ្ចប់សង្គ្រាមអាចឱ្យយើងលើកតម្កើនសេដ្ឋកិច្ច និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ …។

[ចប់សេចក្តីអធិប្បាយ ៥]

ទី៦. ការបញ្ចប់សង្គ្រាមនាំមកនូវវិនិយោគ និងទេសចរណ៍។

ទី៧. ការបញ្ចប់សង្គ្រាមនាំមកនូវការបង្រួបបង្រួមជាតិ ផ្ដល់ឱកាសមាស-ពេជ្រ សម្រាប់ឱ្យយើងប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងមនុស្ស កម្លាំងប្រាជ្ញា, និង កម្លាំងទ្រព្យសម្បត្ដិ ដើម្បីអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ច និង កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។

[ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ ៦]

(កម្ពុជា)លែងវាយគ្នាទៀតហើយ។ មនុស្សរៀនដើម្បីយកកម្លាំងបង្កើតការងារ ជួយដល់គ្រួសារនិងប្រទេសជាតិ។ ការចូលកងទ័ពជាការស្ម័គ្រចិត្ត មិនមែនចាប់បញ្ចូល ឬមួយបរិចារកិច្ច(យោធា)នោះទេ។ តែវាយគ្នាយូរអស់មនុស្សគឺចូល(ដល់បរិចារកិច្ច)ហើយ។ ប្រទេសច្រើនណាស់នៅលើពិភពលោក នៅអឺរ៉ុបកំពុងវាយគ្នា ចាប់ផ្តើមពីទ័ពជំនាញ។ ដល់អស់ទ័ពជំនាញ ក៏ដាក់កាតព្វកិច្ចទាញទ័ពក្មេងៗ។ បើវាយអស់ទៅទៀត ទៅដល់ណា? មិនមែនតែប្រុសៗទេ នៅក្នុងសង្គ្រាមគឺស្ត្រីក៏ត្រូវចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពបម្រើដល់សង្គ្រាម … កាលសង្គ្រាមលោកទី១ ទី២ មនុស្សប្រុសចេញទៅវាយអស់ មនុស្សស្រ្តីចូលរោងចក្រផលិតអាវុធដើម្បីវាយគ្នា … អញ្ចឹង (១៨) សុខសន្តិភាពបង្កជម្រើស/បង្កើតឱកាសឱ្យដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយ ជាពិសេសកូនចៅរបស់យើង(ជំនាន់ក្រោយ ដែល)នៅក្នុងតំបន់ដែលធ្លាប់វាយគ្នា។ (មាន)អតីតយុទ្ធជនច្រើនណាស់ដែលសល់ពីស្លាប់ មានកូនចៅបានទទួលផលនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍនេះ។ ផលទាំងអស់នេះ មិនមែនសម្រាប់តែបច្ចុប្បន្នទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់កូនខ្មែរទៅអនាគតរាប់រយរាប់ពាន់ឆ្នាំតទៅទៀត។ យើងត្រូវប្ដេជ្ញារក្សាឱ្យបាននូវសន្ដិភាពនិងការអភិវឌ្ឍជាតិ ដើម្បីផលនៃសន្ដិភាពដែលបានបញ្ចប់សង្រ្គាម ៥០០ឆ្នាំ នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ និងបានទទួលផលជាបន្តបន្ទាប់នៅថ្ងៃអនាគតគ្រប់ជំនាន់តទៅទៀតសម្រាប់កូនខ្មែរ គឺផលយូរអង្វែងរបស់សន្ដិភាព …។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ ៦]

ក្រោមម្លប់ដ៏ត្រជាក់នៃសុខសន្តិភាពពេញលេញ ឯកភាពជាតិ និង ឯកភាពទឹកដី ទាំងស្រុង តាមរយៈ នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន, កម្ពុជាសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលធំៗលើគ្រប់វិស័យ ទាំងនយោបាយ សង្គម និង សេដ្ឋកិច្ច ដែលនាំឱ្យកម្ពុជាសម្រេចបាននូវការផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ថ្មី គួរជាទីមោទនៈបំផុត ។ ដូចទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានរៀបរាប់ដោយសង្ខេបខាងលើ កម្ពុជាដែលធ្លាប់ស្ថិតក្នុងសោកនាដកម្មនៃសង្រ្គាម និង ការរួមរឹតដោយភាពក្រីក្រ បានក្លាយមកជាប្រទេសដែលមានសន្ដិភាពពេញលេញ និង រឹងមាំ ប្រជាជនរាប់លាននាក់ត្រូវបានរំដោះឱ្យចាកផុតពីភាពក្រីក្រ និង បានក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប នៅឆ្នាំ២០១៥ ។ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅលើមាគ៌ានៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយក្ដីសង្ឃឹម ក្លៀវក្លា រឹងប៉ឹង និង កាន់តែជឿជាក់ ។ សម្រាប់រយៈពេល ២៥ ឆ្នាំទៅមុខ ដែលជាវដ្តថ្មីនៃការអភិវឌ្ឍ កម្ពុជាមានមហិច្ឆតាចង់លើកស្ទួយមោទនភាពជាតិ ឱ្យឈានកាន់តែខ្ពស់ឡើង    តាមរយៈ ការកសាងជាតិមួយឱ្យរឹងមាំ រស់រវើក រុងរឿង និង មានវិបុលភាព ឆ្ពោះទៅសម្រេច ចក្ខុវិស័យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៥០ ។

ក្នុងន័យនេះ ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមអំពាវនាវដល់កងកម្លាំង ប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ លោកយាយ លោកតា ពូមីង បងប្អូន និង ជនរូមជាតិទាំងអស់សូមចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការការពារសន្តិភាពដែលស្ថាបនិកសន្តិភាព និង បងប្អូនជនរួមជាតិទាំងអស់ ខិតខំរកបានយ៉ាងលំបាកបំផុតឱ្យបានស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស។ ជយោ សន្តិភាព!

ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមថ្លែងនូវការដឹងគុណ និង គុណូបការៈយ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់ សម្ដេចអគ្គមហា សេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលជាមគ្គទេ្ទសក៍ឯក និង ប្រតិបត្តិករនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះទាំងអស់ ជាពិសេស កងកម្លាំងដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានលះបង់នូវពលិកម្មដ៏ធំធេង ក្នុងការខិតខំប្រឹងប្រែងអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត រហូតដល់ការសម្រេចបានសុខសន្តិភាព ឯកភាពជាតិពេញលេញ និង ការអភិវឌ្ឍគ្រប់វិស័យ សម្រាប់ជាឧត្តមប្រយោជន៍ដល់ជាតិ និង ប្រជាជនកម្ពុជាជាទីគោរពស្រឡាញ់ទាំងអស់ ។

[ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៧]

មុននឹងបញ្ចប់ ខ្ញុំ (១៩) សូមចូលរួម ៥ ចំណុច គួរយកចិត្តទុកដាក់៖

ទី១ សូមលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការបន្តស្រាវជ្រាវ ចងក្រងនូវឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងដំ​ណើរការពាក់ព័ន្ធ និងការស្វែងរកសន្ដិភាព និងការបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅកម្ពុជា។ នេះជាកត្តាសំខាន់។ នយោ​បាយឈ្នះឈ្នះ បាន(អនុវត្តជោគជ័យដោយ)មកដោយប្រតិបត្តិករជាច្រើន។ ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ណឹម សុវត្ថិ និងក្រុមការងារបានខិតខំស្រាវជ្រាវចងក្រង, សម្ដេចពិជ័យសេនា និងតួអង្គជាច្រើន រួមជាមួយនឹងសម្ដេចតេជោ បានផ្ដល់នូវធាតុផ្សំជាច្រើនហើយ។ ខ្ញុំគិតថា បទពិសោធន៍និងជ្រុងផ្សេងៗនៅមានច្រើនទៀត។ សូមបន្ត។ ដោយសារអ្វី? ដោយសារអ្នកសរសេរនិងអ្នកដែលចងក្រងនេះ គឺជាអ្នកដែលប្រតិបត្តិផ្ទាល់ អាចដឹងព័ត៌មានច្រើន និងត្រូវការប្រមូលធាតុផ្សំបន្ថែមទៀតដើម្បីចងក្រងទុកឱ្យកូនចៅរាប់រយឆ្នាំទៀត។ បើមិនអញ្ចឹង ក្នុង ២០-៣០ឆ្នាំ ៥០ឆ្នាំទៀត ឯកសារថ្មីគឺបានត្រឹមតែពីអ្នកសរសេរពីការស្រាវជ្រាវបន្ត …។

ទី២ បន្តផ្សព្វផ្សាយខ្លឹមសារគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះ តាមរយៈការធ្វើសិក្ខាសាលា វេទិកាផ្សេងៗ ក៏ដូចជាបញ្ជ្រាបខ្លឹមសារប្រវត្តិសាស្រ្តពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ក្នុងកម្មវិធីសិក្សាដើម្បីឱ្យសិស្សានុសិស្សបានយល់កាន់តែស៊ីជម្រៅ និងស្គាល់តម្លៃនៃនយោបាយឈ្នះឈ្នះផងដែរ។

ទី៣ បន្តស្រាវជ្រាវនិងរៀបចំវិមានឈ្នះ-ឈ្នះ នៅតាមបណ្ដាតំបន់សំខាន់ៗ ក៏ដូចជារៀបចំតំបន់ប្រវត្តិ​សាស្រ្តយោធាសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលមានតម្លៃសំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត សម្រាប់ជាតឹកតាងប្រវត្តិសាស្រ្ត និងសម្រាប់ការធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សា។

ទី៤ យកចិត្តទុកដាក់នៅក្នុងការកៀងគរ និងស្វែងរកដៃគូក្នុងការកសាង ថែទាំវិមានឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលជានិមិត្ត​រូបនៃសន្ដិភាពរបស់ប្រទេសយើង។ ខ្ញុំក៏សូមអំពាវនាវផងដែរ ដល់បណ្ដាសប្បុរជន អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា បងប្អូនសប្បុរជន ប្រជាពលរដ្ឋ ចូលរួមជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់កិច្ចការងារនេះបន្តទៀត។

(ទី៥) សូមថ្លែងអំណរគុណសាជាថ្មី ចំពោះការខិតខំទៅដល់ថ្នាក់ដឹកនាំនៅក្នុងគណៈកម្មការសាងសង់ ក៏ដូចជាការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងគ្រប់និន្នាការ គ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់នៅក្នុងការកសាងនូវឯកសារ ក៏ដូចជាតឹកតាងប្រវត្តិសាស្រ្ត តាមរយៈការសាងសង់សំណង់ និងរៀបចំទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តផ្សេងៗ។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ ៧] ជាទីបញ្ចប់ ទូលព្រះបង្គំ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមជូនពរ សម្ដេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ និង បងប្អូនជនរួមជាតិទាំងអស់ សូមមានសុខភាពល្អ សុភមង្គលក្នុងគ្រួសារ និង ទទួលបានជោគជ័យក្នុងគ្រប់ភារកិច្ចរៀងៗខ្លួន ក្រោមម្លប់ដ៏ត្រជាក់នៃសុខសន្តិភាព និង សូមប្រកបដោយពុទ្ធពរ និង ពរទាំង ៥ ប្រការ គឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និង បដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាត។ សូមអរគុណ៕

---

Selected Comments Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet, at the celebration of the 25th anniversary of the end of the civil war, the successful implementation of the win-win policy, and the fifth anniversary of the construction of the Win-Win Monument

****************

CMF: 29/12/2023

We thank peace, thank the win-win politics, and are grateful to the founding leader, and operators of the win-win politics who bring about the complete peace and national unity!

[1]

This (win-win monument) place is a favorable location. However, the achievements that we see today do not come naturally. (1) Both the location and the land, the negotiations, the fundraising and the preparation of the master plan with meaning and construction had to be carefully considered/planned and worked hard. Without high commitment, it would be impossible to achieve it. I witness the determination and commitment of Samdech Pichey Sena in building this historic monument from the beginning. I thank Samdech Pichey Sena for his wise leadership and hard work in organizing this historic monument […]

I thank and commend the efforts of the leaders of all parties of the Construction Committee (2) for promoting and paying attention to make this historical monument connecting with numerous historical aspects of Cambodia in the period of harmony through to the break of war, and the war’s aftermath […] on one side, we have a number of temples that represent harmony when our country grew and united. On the other side, we have the Techo Santepheap Park, where we display the war equipment […] and nearby, we have a park where the CMAC (Cambodian Mines Action Centre) and the Peace Center have set up a display of various kinds of bomb (used during the war) […] at the center, we see that the Win-Win Monument was designed to describe the efforts and leadership of (the win-win policies) founder and leader, Samdech Techo, as well as the key operators who not only ended the war on December 29, 1998, but making rooms for further description in connection with current developments […]

(3) (We have come up with this arrangement) so that those who would be here could see the evidence of war and the efforts to end the war and to build up peace in just a moment or in one round tour. That will make them know the value of peace more firmly. To know the value of peace one has to see how miserable it is when peace is lost. The data of the deadly bombs and the military tools that used to kill each other can also confirm to us the next generation of Cambodia that war is not what we want. We must work together to protect peace […]

(4) There has been a question if this Victory Monument is built to glorify Samdech Techo or some core operator and/or leaders? […] Indeed, Samdech Techo is the founding leader, who set out the win-win political strategy and lead a smart execution. However, it would not have been successful for the win-win politics leader to do it alone, without the honest participation of operators. Many of the core operators and leaders are here present on this forum, and they have been involved as key and loyal actors. Without sincere participation, we cannot end the war and ensure the sustainability of peace […]

(5) The win-win politics comes from the leadership and the wise policy of Samdech Techo, the infamous founding leader, with the sincere participation of all core operators and operators, and the people. If we talk about the results, everyone, those who criticize, who do not trust, and who do not believe, and remain skeptical of the win-win politics benefits from the peace that the win-win politics makes […]

Now, why the Win-Win Monument? […] everyone certainly wants an end to the war, does not want (his/her life and country to experience) misery. (6) This Win-Win Monument was built for all Cambodians to celebrate the achievements realized by all Cambodian parties, as well as to reminder our history so that the next generation of Cambodians will remember the value of peace and the historical facts. If we do not remember history, we cannot move forward. We will be lost. We need to have a clear historical identity […]

Researching, compiling various documents to disseminate to the next generation of Cambodian children to learn, and to keep records of various pieces of important evidences of military histories. Let this peace continue forever to ensure the development of our nation […] (7) Hopefully, these and other achievements will continue to be built and carved on these walls. Let me emphasize that this Win-Win Monument is not for honoring someone or any groups, but for the record keeping as a testimony for Cambodian children and foreigners to see our historical journey […]

[2]

[…] (8) Why did the win-win politics in Cambodia end the war sustainably? […] let me emphasize that we have the key principles such as the three guarantees and the DIFID strategy. However, the real key is trust. These three guarantees cannot end the war without trust […]

Samdech Techo, who is the guarantor (of the implementation of this win-win policy) himself […] confirmed that there is no document written and/or agreement signed. It is purely a a guarantee with trust. (9) (If there were an agreement on) paper, it would not have mean anything, because it would just be only the contract paper […] however, (the parties to the implementation of this policy), first of all, have trusted Samdech Techo as a guarantor and second of all, the Khmer Rouge leaders at all levels believed in themselves, trusted their own eyes, and trusted their own ears […]

They have seen with their own eyes and heard with their own ears that those who joined the government previously (are really safe) and (10) the two smart elements of the DIFID strategy – integration and practical development – have indeed increased credibility. This is why the win-win politics is successful as it increases trust, and this trust is not on paper, but on the ground (obviously) – impunity, assurance of wealth, life, and retention of their official functions […] this is different from a ceasefire in which all parties would cease fire, but there are no conditions for building trust. Some places stop for decades, but one day, explosion could have happened anytime again because both sides still hate and do not trust each other[…]

[3]

As for the question if the war is not over 25 years ago, what will the situation be like? (The answer is to ask) a simple question. For the army standing here, the police standing here, if the war is not over, how many can be absent due to deaths and injuries. How many of our officers on this platform could have lost their lives? How many women, how many children, became widows and orphans? […] (11) officers from one side in the former state of Cambodia and the other in the former Khmer Rouge have now discussed combat experiences, […] had food together, and lead the national defense plan together […]

(12) There is no benefit (from) war […] nothing but taking lives, especially the war that the Cambodians would kill each other. On the contrary, great benefit comes from peace. We can measure […] we ended the war 25 years ago and you are all here. Our officers and soldiers have the opportunity to unite irrespective of who they formerly beoned, but as the unified Royal Cambodian Armed Forces who together protect the peace and stability of the country and for the people […]

(13) I went down to many provinces to declare mines free area/provinces. By this time, more than half (of the provinces in the country are mines free). If there is no win-win policy to end the 1998 war, one may ask how many provinces would have the chance to declare mines free? Not only that it would not be without mines, but also the number of mines would be increasing. In that case, one can ask how many more people will continue to die from landmines? (Declaring mines-free provinces) is the result of our win-win politics and the end of the war […]

[4]

The word “former battlefield” means it was a place where people killed to conquer. They laid down mines not only to take people lives, but also make the areas ghostly, and/or uncultivated […] (14) Now along the border, we have transformed the misery war-torn areas into the development areas. The simplest development we can see and say is to make people rich, have peace, have the opportunity to learn, have the opportunity to do business, and have the opportunity to build a pagoda, etc. […] (15) We clear all the mines, and we build villages. This is the definition of transforming from war, division, doom of human and animals, risky geography and land into a place for the development of our nation […]

[5]

The win-win politics does not only benefit us. As Cambodia is peaceful, the region is also peaceful […] the current conflict in Myanmar also extends its impacts in the region […] (16] As Cambodia has peace, Cambodia strengthens its role in maintaining peace and economic development in the region. Not only that, we also participate in peacekeeping in other countries in the world. We now have more than 8,000 peacekeepers on missions in many countries. Demining troops have been involved in demining training, and humanitarian assistance in some war-torn countries. Therefore, (17) the fruits of the win-win politics are not only for the Cambodian nation, the descendants of Cambodia now and in the future, but also for other countries in the region and in the world […] ending the war helps us improve the economy and reduce poverty for the people […]

[6]

There is no more fighting (in Cambodia). People learn to work, to help families and the nation […] (18) peace creates choices/opportunities for the younger generation, especially our children (of the next generation) in areas where there had been war activities before. (There are) veterans who have survived (the war and have) their children benefited from this development. All these benefits are not only for the present, but for future Cambodian children and for hundreds of thousands of years to come. We must be committed to maintaining peace and national development, (thanks to the) end of infighting/war (that divided Cambodia) in 500 years, on December 29, 1998, and will continue to bear fruit in the future for Cambodian generations to come […]

[7]

Before I finish (19), please join together to fulfill the following five points:

First, encourage continued research and documentation on the win-win politics, and processes related to the search for peace and the end of the war in Cambodia […] there are more experiences to learn and more angles to look at […] since the compilers/researchers are the ones who executed the policies personally, they know a lot of information and can gather more ingredients to compile for future generations. Otherwise, in the next 20-30 years, or 50 years, new researches would be the results of the authors who conducted the paper researches […]

Second, continue to disseminate the content of the win-win policy through seminars, forums, as well as integrate historical content related to win-win policy in the curriculum so that students have a deeper understanding and value of the win-win policy […]

Third, continue to research and organize the win-win monuments in key areas, as well as organize some important military sites with historical significance for evidence and for study visits […]

Fourth, pay attention to mobilizing and finding partners to build and maintain the win-win monument, a symbol of our country’s peace. I would appeal to the benefactors, the tycoon, and the generous people to continue to support this work […]

(5) I thank the efforts of the leadership in the construction committee, as well as the participation of our people from all walks of life in the records keeping as well as historical evidence through building and organizing various historical sites […]./.

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ផ្ញើសារលិខិតជូនពរ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានក្រុមឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ផ្ញើសារលិខិតជូនពរ  សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានក្រុមឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

 

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ៖ អង្គការចាត់តាំងនយោបាយនិងយោធារបស់ខ្មែរក្រហមត្រូវបានរំលាយទាំងស្រុង តាមរយៈការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ជាមួយនិងខ្លឹមសារស្នូលចំនួន ៣

 

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ការស្រាវជ្រាវ ចងក្រង និងកសាងវិមានឈ្នះឈ្នះ គឺដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានរៀនសូត្រ ក៏ដូចជាដើម្បីរៀបចំនូវតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្តយោធា ដែលជាតឹកតាងមួយដ៏សំខាន់។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបន្តថា យើងបានបញ្ចប់សង្រ្គាមដ៏រ៉ាំរៃតាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលបាននាំមកនូវសន្តិភាព និងការឯកជាតិពេញលេញ និងឯកភាពទឹកដីទាំងស្រុងចាប់ពីចុងឆ្នាំ១៩៩៨ មក ដោយមានយុទ្ធសាស្រ្ត DIFID (Divide, Isolate, Finish, Integrate, Develop) ដែលជាយុទ្ធសាស្រ្តមួយក្នុងចំណោមយុទ្ធសាស្រ្តដទៃទៀត ដើម្បីឈានទៅរំលាយអង្គការចាត់តាំងនយោបាយ និងយោធារបស់ខ្មែរក្រហមទាំងស្រុង តាមរយៈការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះជាមួយនឹងខ្លឹមសារស្នូលចំនួន ៣ គឺ៖

-ទី១: ការធានាអាយុជីវិត និងរូបកាយ ដែលជាបញ្ហាដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតចំពោះអ្នកផ្តាច់ខ្លួនចេញពីខ្មែរក្រហម ដោយមិនត្រូវបានគេចាប់ចង និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនោះទេ ។

-ទី២: ការធានានូវអាជីពនិងមុខរបរ ដោយរាជរដ្ឋាភិបាលបានរក្សាទុកទាំងអស់ដោយគ្មានរុះរើ ឬដកហូតអាវុធ រថក្រោះ ពីអ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុក និងគ្រូបង្រៀន និងអ្នកដែលមានតួនាទីក្នុងកងទ័ពរបស់ខ្មែរក្រហម នៅតែបន្តរក្សាដដែល គ្រាន់តែផ្លាស់ប្តូរឯកសណ្ឋានពីខ្មែរក្រហម មកជាឯកសណ្ឋានកងទ័ពរាជរដ្ឋាភិបាល។ សម្ដេចបានបន្តថា លើសពីនេះ ជាជាងការធ្វើផែនការកម្ទេចគ្នា យើងត្រូវរួមគ្នាធ្វើផែនការការពារជាតិ និងមាតុភូមិរបស់យើង។

-ទី៣: ការធានាកម្មសិទ្ធិទាំងចលនទ្រព្យនិងអចលនទ្រព្យ ចំពោះបងប្អូនដែលផ្ដាច់ខ្លួនមកចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងដូចនេះនៅក្នុងឱកាសដែលសម្ដេចអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធី «ពិធីខួបទី២៥ឆ្នាំនៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា តាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងខួប៥ឆ្នាំនៃវិមានឈ្នះឈ្នះ»  នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ៕

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ៖ វិមានឈ្នះឈ្នះសង់ឡើងជានិម្មិតរូបនៃខ្មែរទាំងអស់គ្នា

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានថ្លែងថា វិមានឈ្នះឈ្នះគឺជាឃ្លាំងនៃចំណេះដឹង ជាឃ្លាំងនៃឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជាឃ្លាំងដែលរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិរបស់យើងទាំងអស់គ្នាដោយសង្ខេប ។ នៅពេលដែលថ្នាក់ដឹកនាំ ទាំងកងទ័ព ទាំងស៊ីវិល បានដើរឆ្លងកាត់ទីកន្លែងនេះ ពួកគេនឹងបានឃើញនូវអត្ថន័យ និងការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា ដែលមានទាំងភាពជូរចត់ និងភាពជោគជ័យ ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបន្តថា នៅពេលគេសួរថា តើវិមានឈ្នះឈ្នះនេះសង់ឡើងដើម្បីលើកតម្កើងសម្តេចតេជោ និងថ្នាក់ដឹកនាំប្រតិបត្តិករស្នូលមួយចំនួន ឬមួយក៏សង់ឡើងដើម្បីហេតុផលអ្វី? 

ចម្លើយគឺ វិមានឈ្នះឈ្នះសង់ឡើងដើម្បីជានិម្មិតរូបនៃខ្មែរទាំងអស់គ្នា ជានិម្មិតរូបនៃសន្តិភាព ហើយក៏ជាការអបអរនូវសម្ធិទ្ធិផលដែលយើងរួមគ្នាសម្រេចបានក្នុងចំណោមគ្រប់ភាគីខ្មែរទាំងអស់ ក៏ដូចជាការរំលឹកនូវប្រវត្តិសាស្រ្តដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយចងចាំអំពីតម្លៃនៃសន្តិភាព និងតថភាពជាក់ស្តែងនៃប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់យើង ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងដូចនេះនៅពេលអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធី «ពិធីខួបទី២៥ឆ្នាំនៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា តាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងខួប៥ឆ្នាំវិមានឈ្នះឈ្នះ»  នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ។  

ទន្ទឹមគ្នានេះដែរសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា នយោបាយឈ្នះឈ្នះកើតចេញពីការដឹកនាំ ដែលដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយដ៏ឆ្លាតវៃ និងប្រាកដប្រជារបស់សម្តេចតេជោ ដែលជាស្ថាបនិកមគ្គុទេសក៍ឯកដែលមានការចូលរួមដ៏ស្មោះត្រង់របស់ប្រតិបត្តិករស្នូល និងប្រជាពលរដ្ឋ ហើយអ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺផលបានមកប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូល ៕

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត រំលឹកគុណដល់អ្នកស្នេហាជាតិដែលបានពលីអាយុជីវិតដើម្បីសុខសន្តិភាពនិងប្រជាជន

សម្តេចធិតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងរំលឹកគុណដល់យុវជន យុវនារី កុលបុត្រ កុលធីតា អ្នកស្នេហាជាតិគ្រប់ៗរូប គ្រប់ជំនាន់ រួមទាំងយុទ្ធមិត្តអតីតយុទ្ធជន និងប្រតិបត្តិករដែលបានពលិកម្ម និងលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង រហូតបូជាអាយុជីវិត ដើម្បីបុព្វហេតុនៃការរស់រានមានជីវិតឡើងវិញរបស់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជន ព្រមទាំងដើម្បីសុខសន្តិភាពសម្រាប់មាតុភូមិជាទីស្នេហារបស់យើង។ 

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងដូចនេះ នៅព្រឹកថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញអបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ក្រោមនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបន្តថា ដួងព្រលឹងបុព្វបុរសនិងអ្នកស្នេហាជាតិទាំងអស់ នឹងស្ថិតនៅជាម្លប់ និងជានិម្មិតរូបនៃការពលិកម្មសម្រាប់បងប្អូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗ ដើម្បីបន្តវីរភាព និងដើម្បីបម្រើឱ្យឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ មាតុភូមិកម្ពុជាជាទីស្នេហានៃយើងជានិច្ចនិរន្តរ៍តរៀងទៅ៕

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ៖ ពិធីអបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា មានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្នុងការរំលឹកគុណ និងការចងចាំ

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានថ្លែងថា ពិធីអបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជានេះ មានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ពោលគឺជាការរំលឹកពីការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលដ៏រ៉ាំរ៉ៃនៅកម្ពុជា និងការទទួលបាននូវសុខសន្តិភាពពេញលេញនៅទូទាំងផ្ទៃប្រទេស ដែលកម្ពុជាមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលជាង ៥០០ឆ្នាំ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងដូចនេះ នៅព្រឹកថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញអបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ក្រោមនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។

សម្តេចធិបតី បានថ្លែងបន្តថា ពិធីដែលមានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ត្រូវបានរៀបចំ ស្របពេលជាមួយនឹងពិធីឆ្លងឆ្នាំសកលឆ្នាំ២០២៤ ក្រោមបរិយាកាសសប្បាយរីករាយ និងមោទនភាពជាតិខ្ពស់។

នាឱកាសនោះដែរ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបន្ថែមទៀតថា ពិធីដ៏មហាឡារឹកនេះ ប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងបរិវេណសំណង់ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលជានិម្មិតរូបនៃសុខសន្តិភាព ឯករាជ្យភាពទឹកដី និងសុខរមនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងមូល ដែលកើតចេញពីនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដើម្បីទុកជាកេរ្ត៍ដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត៕

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

 ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ  សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ យើងត្រូវរួមគ្នាការពារសន្តិភាព ព្រោះសង្រ្គាមមិនមែនជាអ្វីដែលយើងចង់បាននោះទេ

សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានថ្លែងថា វិមានឈ្នះឈ្នះបានរៀបរាប់ពីតថភាពជាក់ស្តែងនៃការខិតខំប្រឹងប្រែងដឹកនាំ និងការចូលរួមរបស់ស្ថាបនិក និងមគ្គុទេសក៍ឯកសម្តេចតេជោ ក៏ដូចជាប្រតិបត្តិករសំខាន់ៗផ្សេងទៀតផងដែរ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបន្តថា អ្វីដែលយើងឃើញនៅទីកន្លែងនេះ គឺមានផ្សារភ្ជាប់ពីភាពសុខុដុមរមនាពីអតីតកាល រហូតមកដល់ភាពសុខុដុមរមនានិងការអភិវឌ្ឍក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល ប៉ុន្តែត្រូវឆ្លងកាត់នូវដំណាក់កាលវេទនា ដើម្បីអោយយើងមើលឃើញថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់អ្វីខ្លះ ទម្រាំយើងបានប៉ុណ្ណេះ និងដើម្បីឱ្យយើងស្គាល់តម្លៃនៃសន្តិភាពកាន់តែខ្លាំង។ ជាក់ស្ដែង ទិន្នន័យនៃគ្រាប់បែកសម្លាប់មនុស្ស និងយោធូបករណ៍ដែលធ្លាប់យកមកសម្លាប់គ្នា ក៏អាចបញ្ជាក់អោយយើងជាកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានចងចាំថា សង្រ្គាមមិនមែនជាអ្វីដែលយើងចង់បាននោះទេ ដូច្នេះហើយយើងត្រូវរួមគ្នាការពារសន្តិភាព។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងដូចនេះក្នុងឱកាសដែលសម្ដេចអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធី «ពិធីខួបទី២៥ឆ្នាំនៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា តាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងខួប៥ឆ្នាំនៃវិមានឈ្នះឈ្នះ»  នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ៕

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

 

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ថ្វាយសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ  ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល២០២៤

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ វិមានឈ្នះឈ្នះ ជានិមិត្តរូបនៃសន្តិភាពសម្រាប់ខ្មែរទាំងអស់គ្នា

ក្នុងពិធីអបអរសាទរការប្រារព្ធខួបលើកទី២៥នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាម ស៊ីវិលនៅកម្ពុជា និងការអនុវត្តប្រកបដោយជោគជ័យនយោបាយឈ្នះឈ្នះ និងខួប៥ឆាំ្ននៃការកសាងវិមាន ឈ្នះ ឈ្នះ ដែលប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅវិមាន ឈ្នះ ឈ្នះ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា វិមានឈ្នះឈ្នះ ត្រូវបានសង់ឡើងដើម្បីខ្មែរយើងទាំងអស់គ្នា ជានិមិត្តរូបនៃសន្តិភាពសម្រាប់ខ្មែរទាំងអស់គ្នា។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ថា ការសាងសង់វិមានឈ្នះឈ្នះនេះ ក៏ដើម្បីជាការអបអរសាទរសមិទ្ធផលនៃសុខសន្តិភាពដែលយើងសម្រេចបានរវាងខ្មែរទាំងអស់គ្នា។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា ការសាងសង់វិមានឈ្នះឈ្នះនេះ មិនមែនសម្រាប់តែក្រុមណាមួយនោះទេ តែគឺជារបស់រួមសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរយើងទាំងអស់គ្នា៕

ផ្សាយបន្តផ្តាល់៖ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត អញ្ជើញជាអធិបតី អបអរសាទរខួប២៥ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជាក្រោមនយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ

ព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ២រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អញ្ជើញជាអធិបតី ក្នុងពិធីអបអរសាទរ “ខួបលើកទី២៥ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា និងការអនុវត្តប្រកបដោយជោគជ័យ នយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ និងខួប ៥ឆ្នាំ នៃការកសាងវិមានឈ្នះ ឈ្នះ” ។

នេះ គឺជាខួប២៥ឆ្នាំហើយ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជា ក្រោមនយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ (២៩ ធ្នូ ១៩៩៨-២៩ ធ្នូ ២០២៣) ដែលកម្ពុជារកបាននូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ និងមានការ ឯកភាពជាតិទាំងស្រុងជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ការបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមហែកហួរ និងការបែកបាក់ជាតិនេះ បានកើតមានឡើងតាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាស្ថាបនិក។

នយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រគោលការណ៍ទាំងឡាយណា ដែលបាននាំមកនូវការធានា ដល់សន្តិសុខសង្គម ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ឯកភាពជាតិ សនិ្តភាព ការធានាដល់បូរណភាពដែនដី អធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយសង្គមប្រកបដោយចីរភាព៕

លោក វ៉ា ឈូដា ត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សាសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា

(ភ្នំពេញ)៖ លោក វ៉ា ឈូដា ត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សាសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ 

ខាងក្រោមនេះ ជាសេចក្តីសម្រេច ស្តីពីការតែងតាំងមន្ត្រីគណបក្ស៖

ថ្ងៃនេះ នាវាទេសចរណ៍ Westerdam ចូលចតនៅខេត្តព្រះសីហនុ ជាមួយភ្ញៀវទេសចរជាង២ពាន់នាក់ ក្រោយចូលចតកាលពី៣ឆ្នាំមុនអំឡុងកូវីដ១៩

(ភ្នំពេញ)៖ នាវាទេសចរណ៍ដ៏ល្បីឈ្មោះ Westerdam នឹងចូលចតនៅកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុម្ដងទៀត ជាមួយភ្ញៀវទេសចរជាងជាង២ពាន់នាក់ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣នេះ ក្រោយចូលចតកាលពី៣ឆ្នាំមុនអំឡុងកូវីដ១៩ ខណៈរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុនឹងរៀបចំពិធីទទួលទេសចរ និងការរំលឹកខួប៣ឆ្នាំនៃការសុំចតរបស់នាវា Westerdam នេះផងដែរ។

ទាំងអាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ និងមន្រ្តីទេសចរណ៍ បានចាត់ទុកការវិលត្រឡប់របស់នាវាទេសចរណ៍ Westerdam ម្ដងទៀត ជាឱកាសសម្រាប់បង្ហាញពិភពលោកពីសក្ដានុពលរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសខេត្តព្រះសីហនុ និងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគមកខេត្តទៀតផង។

នាវាទេសចរណ៍អាម៉េរិក Westerdam នឹងត្រូវចុះចតនៅកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ រយៈពេលពេញមួយថ្ងៃ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ដោយផ្ទុកភ្ញៀវទេសចរជាង២ពាន់នាក់។

គួររំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចឱ្យនាវាទេសចរណ៍អាម៉េរិក Westerdam ចូលចតនៅកំពង់ផែស្វយ័តខេត្តព្រះសីហនុ ក្រោយពីប្រទេសនិងកោះចំនួន៥បានបដិសេធលើការស្នើសុំចតរបស់ក្រុមហ៊ុន Holland America Line ដោយសារបារម្ភពីជំងឺកូវីដ១៩។

មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចឱ្យនាវាអាម៉េរិកចូលចតនេះ ក្រោមហេតុផលថាជួយសង្គ្រោះមនុស្ស និងបង្ហាញពីសកម្មភាពមនុស្សធម៌ ជាពិសេសលុបបំបាត់ភាពភ័យខ្លាចរបស់ពលរដ្ឋលើបញ្ហាជំងឺរលាកសួតដែលបង្កឡើងដោយជំងឺកូវីដ១៩។

មនុស្សនៅលើនាវានោះមានជាង២២០០នាក់ ក្នុងនោះអ្នកដំណើរ១,៤៥៥នាក់ មានជាង៤០សញ្ជាតិ និងបុគ្គលិកបម្រើការងារតាមផ្នែកលើនាវា៨០២នាក់។ អ្នកទេសចរដែលច្រើនជាងគេមានអាម៉េរិកមាន៦៥១នាក់ (មានពលរដ្ឋខ្មែរសញ្ជាតិអាមេរិក) កាណាដា២៧១នាក់ អង់គ្លេស១២៧នាក់ ហូឡង់៩១នាក់ អូស្ត្រាលី៧៩នាក់ អាល្លឺម៉ង់៥៧នាក់៕

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ផ្ញើសារលិខិតជូនពរ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០២៤

 ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ផ្ញើសារលិខិតជូនពរ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០២៤

សម្រង់ប្រសាសន៍សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត, ពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក ក្រោមហិរញ្ញប្បទានឥតសំណងពីរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជប៉ុន

 CMF: 27 December, 2023

ឯកឧត្តម UENO Atsushi ឯកអគ្គរាជទូតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា
ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិប្រទេសជប៉ុន JIACA ប្រចាំកម្ពុជា
គណៈអធិបតី ភ្ញៀវកិត្តិយស អង្គពិធីទាំងមូល និងបងប្អូនជនរួមជាតិជាទីស្រឡាញ់រាប់អាន

[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១]

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនូវស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក គម្រោងអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកកខ្វក់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលជាហិរញ្ញប្បទានឥតសំណងរបស់ប្រទេសជប៉ុន។ ពិធីបើកការដ្ឋាននេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រ ធានក្រុមឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រ កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅនេះ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមពាំនាំនូវការផ្តាំផ្ញើសួរសុខទុក្ខពីសម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ផ្ញើជូនប្រជាពលរដ្ឋ អ៊ំ ពូមីងទាំងអស់ … សូមពាំនាំនូវការផ្តាំផ្ញើប្រសិទ្ធពរពីសម្តេចតេជោ សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងឱកាសដែលជិតចូលឆ្នាំថ្មីនេះ ទទួលបាននូវពុទ្ធពរទាំង ៤ ប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។

(១) ខួបទី ៧០ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងចាស់ បើកបញ្ជីថ្មីរវាងកម្ពុជានិងជប៉ុន

ថ្ងៃនេះគឺជាលើកទី៣ ដែលខ្ញុំជាមួយឯកឧត្តម UENO Atsushi ក្នុងរយៈពេល ៤ ខែនេះ បានសម្ពោធរួមគ្នានូវសមិទ្ធផលសំខាន់ៗ ក្នុងចំណោមសមិទ្ធផលជាង ៧០ គម្រោង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលកើតឡើងពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជានិងជប៉ុន។ ខួប ៧០ឆ្នាំនៃកម្ពុជាជប៉ុន នៅសល់តែ ៤ថ្ងៃទៀតឈានទៅដល់ដាច់ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថា ដាច់ឆ្នាំដាច់ទំនាក់ទំនងនោះទេ។ វាគ្រាន់តែឈានទៅដល់ឆ្នាំទី ៧១ នៃទំនាក់ទំនង ដែលយើងបន្តទៅទៀត។ អញ្ចឹងការបិទបញ្ជីនៅថ្ងៃនេះ គឺបិទបញ្ជីសម្រាប់ខួបទី ៧០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែយើងបើកបញ្ជីច្រើនណាស់ មុខព្រួញច្រើនណាស់ សម្រាប់កិច្ចការងារបន្ត។ ម្សិលម្ង៉ៃ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល ក៏បានដឹកនាំប្រជុំអន្តរក្រសួងជាមួយភាគីជប៉ុន ដើម្បគិតគូរអំពីក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ត្របន្តទៅទៀត ជាពិសេសគម្រោងយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការពង្រឹងនិងតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់យើងទាំងពីរ។

នេះបានន័យថា ៣ ថ្ងៃឈានទៅដល់ការចប់នៃឆ្នាំចាស់ ប៉ុន្តែបើយើងមើលមួយជ្រុងទៀត គឺ ៣ថ្ងៃ ឈានទៅដល់ការចាប់ផ្តើមនៃឆ្នាំថ្មី។ នេះគឺជាតថភាពជាក់ស្តែង។ អ្វីដែលសំខាន់ ហើយខ្ញុំសូមអរគុណណាស់ឯកឧត្តមឯកអគ្គរាជទូតដែលបានសង្ខេប ​និងគម្រោងជាច្រើន ដែលយើងធ្វើតែក្នុងមួយឆ្នាំនេះ និងទិសដៅទៅខាងមុខទៀត។ ខ្ញុំក៏សូមឆ្លៀតឱកាសនេះ ថ្លែងអំណរគុណទៅដល់ឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូត មន្ត្រីស្ថានទូតគ្រប់ជំនាញ ក៏ដូចជាលោកស្រី​ KAMEI Haruko ប្រធានទីភ្នាក់ងារស្ថាប័នសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិជប៉ុន JIACA ប្រចាំកម្ពុជា ក៏ដូចជាសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជនជប៉ុន ដែលជានិច្ចជាកាលតែងតែផ្តល់នូវជំនួយ និងការគាំទ្រមកដល់ប្រជាជនយើង។

(២) ប្រវត្តិទំនាក់ទំនងប្រជាជនកម្ពុជាជប៉ុនអាយុជាង ៤០០ឆ្នាំ

ទំនាក់ទំនង(ការទូតរវាងប្រទេស)យើង(ទាំងពីរមានអាយុ) ៧០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋជប៉ុន(និងប្រជាជនកម្ពុជា)មានទំនាក់ទំនងតាមប្រវត្តិសាស្ត្រជាង ៤០០ ឆ្នាំហើយ។ តាមការស្រាវជ្រាវគឺនៅក្នុងសម័យឧត្តុងនោះ ក៏មានវត្តមាននៃប្រជាជនជប៉ុន ដែលមានភូមិជប៉ុនមួយនៅរាជធានីឧត្តុងរបស់យើងដែរ និងការតភ្ជាប់កំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន។ អញ្ចឹងមិនមែនទើបតែ ៧០ឆ្នាំនេះទេ។ អ្វីដែលសំខាន់គឺពីមុនមកយើងមានដាច់ៗ ពី ៧០ឆ្នាំនេះយើងបានឡើង ដាច់មួយតង់ជំនាន់យើងសង្គ្រាមខ្មែរក្រហម ហើយយើងភ្ជាប់ឡើងវិញក្នុងទំនាក់ទំនងនេះ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាធានានូវនិរន្តភាពនៃទំនាក់ទំនងនេះ។ ខ្ញុំក៏សូមអរគុណណាស់ ចំពោះឯកឧត្តមអគ្គរាជទូតដែលបានលើកឡើងអំពីចំណុចខ្ពស់នៃទំនាក់ទំនងយើង ៧០ ឆ្នាំ។ យើងដើរដល់ណា? ទំនាក់ទំនងយើង ៧០ ឆ្នាំនេះ ទោះបីជាមានផ្លូវរលាក់ខ្លះ កន្លែងខ្លះត្រូវដាច់តំណបន្តិចបន្តួច ប៉ុន្តែក្រោយពីការភ្ជាប់ឡើងវិញនេះ ជាពិសេសក្រោយកម្ពុជាសម្រេចបាននូវសុខសន្តិភាពនៅដើមទស្សវត្សរ៍ទី ៩០ ជប៉ុនក៏បានដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការចូលរួមជួយកម្ពុជា រាប់ទាំងក្នុងដំណាក់កាលនៃការចរចា។

(៣) តម្លើងកម្រិតទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជប៉ុនដល់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ

ថ្ងៃមុន ខ្ញុំបានចូលគាល់ព្រះចៅអធិរាជជប៉ុននៅទីក្រុងតូក្យូ។ ឪពុករបស់ព្រះមហេសី/empress ជប៉ុន ពីដើមជាអ្នកការទូតម្នាក់ ជាមន្ត្រីម្នាក់ដែលបានដើរតួនាទីក្នុងការជួយសម្របសម្រួលនៃកិច្ចចរចាសន្តិភាព(កម្ពុជា)ដែរ។ លោកបានមានបន្ទូលជាមួយខ្ញុំផ្ទាល់ថា “ខ្ញុំសូមនិយាយរឿងផ្ទាល់ខ្លួនមួយ។ ខ្ញុំមានទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួនជាមួយកម្ពុជាដោយសារឪពុករបស់ខ្ញុំធ្លាប់ដើរតួនាទីក្នុងការសម្របសម្រួលនេះ”។ ដោយហេតុនេះ តាំងពីរាជវង្សរហូតដល់ប្រជាជនជប៉ុនគឺមានទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា។ អញ្ចឹងការរៀបចំតភ្ជាប់ពង្រឹងនិងការតម្លើងទំនាក់ទំនងបន្ថែមទៀត ជាពិសេសឆ្នាំនេះ មិនត្រឹមតែជាខួបទី ៧០ឆ្នាំទេ ក៏ប៉ុន្តែជាការតម្លើងកម្រិតទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជប៉ុន ដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតនៃប្រវតិ្តសាស្ត្រ គឺភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដែលនេះមានអត្ថន័យធំណាស់ថា យើងបានលើកកម្ពស់ និងពង្រឹងបន្ថែមទំនាក់ទំនងលើវិស័យសំខាន់ៗជាច្រើន។

(៤) ស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ ជានិមិត្តរូបសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជាជប៉ុន ធ្វើឱ្យបរិស្ថានកាន់តែល្អ

សូមអបអរសាទរសាជាថ្មី ជាមួយនឹងសាលារាជធានី និងប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានទទួលសមិទ្ធផលថ្មីនេះ ហើយក៏សូមអរគុណទៅដល់មិត្តជប៉ុនដែលបានជួយកសាងនូវស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់នេះ ដើម្បីជាគុណប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅ(ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ)។ ស្ថានីយ៍ប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ថ្ងៃនេះ គឺជានិមិត្តរូបនៃការបន្តអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់យើង ក៏ដូចជានិមិត្តរូបនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជានិងជប៉ុន ដែលយើងនឹងបន្តទៅទៀតឲ្យកាន់តែល្អប្រសើរ។ ការកសាង(ប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់)នៅទីនេះនឹងជួយធ្វើឲ្យបរិស្ថានកាន់តែល្អ ហើយផាសុខភាពរបស់ប្រជាជនកាន់តែល្អ។ ទំនាក់ទំនងយើងក៏ដូចគ្នា។ បើប្រៀបធៀបជា​មួយប្រជាជននិងបរិស្ថាន ទំនាក់ទំនងយើងក៏នឹងកសាងនូវសមិទ្ធផលនានាបន្តទៀតនិងកាន់តែល្អប្រសើរ។ នេះ ជាសមិទ្ធផលពិសេសមួយនៃផែនការគ្រប់គ្រងទឹកកខ្វក់នៅ​កម្ពុជា ដែលកន្លងទៅភាគីជប៉ុនក៏បានជួយនៅក្នុងការកសាងនិងអភិវឌ្ឍន៍ផែនការមេ ក៏ដូចជាអនុវត្តគម្រោងជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងការរំដោះទឹកជំនន់នៅភ្នំពេញ។

(៥) ប្រែក្លាយបឹងជើងឯកពីកន្លែងកប់សាកសពមនុស្សជាង ២ម៉ឺននាក់ ជាសមិទ្ធផលបម្រើមនុស្សរាប់សែននាក់

ការគ្រប់គ្រងទឹកកខ្វក់នេះជាគម្រោងមួយពិសេសមែនទែន។ បើយើងឈប់ ហើយក្រឡេកមើលក្រោយបន្តិច នៅទីនេះយើងប្រហែលជាដឹងថាកាន់តែពិសេសតទៅទៀត។ បើយើងនិយាយពីគុកទួលស្លែង ហើយ(និង)បឹងជើងឯក ប្រហែលជាគ្រប់គ្នាស្រមៃឃើញលលាដ៍ក្បាលជនរងគ្រោះដែលត្រូវ(របបប៉ុល ពតសម្លាប់)ដោយអកុសល។ អ៊ំ ពូមីង បងប្អូន ងាកមើលជុំវិញខ្លួន (ក៏ឃើញថាមាន)គ្នាប្រហែលជាខ្ទង់ ៣ពាន់នាក់ជាង។ យកចំនួនហ្នឹងគុណនឹង៧ ឃើញ ២ម៉ឺននាក់។ តើដឹងថា ចំនួន ២ម៉ឺននាក់ហ្នឹងអីគេទេ? គឺចំនួនអ្នកដែលរងគ្រោះគេយកវាយចោល(នៅបឹងជើងឯក)ហ្នឹង។ ជំនាន់ ប៉ុល ពត (ពួកគេបាន)យក(អ្នកទោស) ២ម៉ឺននាក់ពីគុកទួលស្លែងមក(សម្លាប់)ចោលនៅកន្លែងហ្នឹង … ២ម៉ឺននាក់នោះជាអ្នកណា? បើសិនជាគាត់នៅមានជីវិត ប្រហែលជាមានកូនចៅរាប់ម៉ឺននាក់តទៅទៀត។ ប៉ុន្តែជាអកុសលពួកគាត់ត្រូវបានផ្ដាច់ជីវិត។ កន្លែងនេះ ពីមុនគេហៅថាកន្លែងកប់ខ្មោចឬព្រៃខ្មោច … យើងមានមណ្ឌលចងចាំបឹងជើងឯកមួយនៅទីនេះ។ អញ្ចឹង យើងឃើញថាកន្លែងកប់ខ្មោច កន្លែងដែល ២ម៉ឺននាក់ត្រូវគេយកមកផ្ដាច់ជីវិតនៅទីនេះ ថ្ងៃនេះបានប្រែក្លាយជារស់រវើក។ កន្លែងដែល ៣ពាន់នាក់មកចូលរួមអបអរសាទរសមិទ្ធផលសម្រាប់បម្រើដល់ការរស់នៅ នៃមនុស្សរាប់សែននាក់ទៀត។ នេះហើយជាចំណុចពិសេសនៃបឹងជើងឯកនិងសមិទ្ធផលថ្ងៃនេះ។

តើអ្នក ២ម៉ឺននាក់ នេះស្លាប់ដោយសារអី? ស្លាប់ដោយសារគេវាយសម្លាប់។ មូលហេតុអីបានជាគេចាប់ពួកគាត់មកវាយសម្លាប់? ដោយសាររឿងហេតុដែលបានកើតពី ៥៣ឆ្នាំមុន។ រដ្ឋប្រ​ហារ ១៨ មីនា បានធ្វើឱ្យសង្គ្រាមឆេះឡើងនៅក្នុងទឹកដីយើង រហូតដល់ខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច វាយមនុស្សសម្លាប់នៅទីនេះ។ បើគ្មានសង្គ្រាមផ្ទុះនៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៧០ គ្មានខ្មែរក្រហមមកត្រួតត្រា យក(មនុស្ស) ២ម៉ឺននាក់មកវាយសម្លាប់កន្លែងនេះទេ។ នេះជាការពិត។ បើយើងមើលតែ(រូបភាពនា)ពេលបច្ចុប្បន្ន យើងគិតថាជាកន្លែងធម្មតា។ ភ្នំពេញកន្លែងណាក៏មានបុរីដែរ។ កន្លែងនេះ កាលពីមុនជាបឹង ឥឡូវទៅជាផ្លូវច្រើនខ្សែ។ វាធម្មតាទៅហើយ។ ប្រទេសយើងឃើញ(ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ)ហ្នឹងរាប់ឆ្នាំមកហើយ … ប៉ុន្តែបើយើងមើលទៅក្រោយបន្ដិច យើងនឹង​ដឹងពីប្រវត្តិកន្លែងនេះ ដែលប្រែក្លាយពីកន្លែងដែលគេយកមនុស្ស ២ម៉ឺននាក់មកវាយចោល កន្លែងដែលស្ងាត់ជ្រងំនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ កន្លែងដែលមានដោយរណ្ដៅខ្មោច ទៅជាកន្លែងដែលរស់រវើក កន្លែងដែលមានសេដ្ឋកិច្ច កន្លែងដែលយើងសម្ពោធសមិទ្ធផលថ្ងៃនេះ ជានិមិត្តរូបទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងជប៉ុនដ៏រស់រវើក ជាកន្លែងដែលបម្រើការប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជួយដល់បរិស្ថាន និងផាសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋអ្នកភ្នំពេញ …។

(៦) ការពារសមិទ្ធផលដែលកំពុងសំរេចបាន និងធានាការវិវឌ្ឍតទៅមុខទៀត

យើងត្រូវចងចាំករណីពិសេសដែលកើតមានឡើងនេះ។ (យើងអាចធ្វើបាន)ដោយសារសុខសន្តិភាព។ បើ(យើងនៅបន្តមាន)សង្គ្រាម យើងវេទនាដូចមុន។ តែយើងមានសន្តិភាព។ ២ថ្ងៃទៀត យើងត្រូវគោរពខួប ២៥ឆ្នាំនៃការសម្រេចបាននយោបាយឈ្នះឈ្នះគឺការបញ្ចប់សង្គ្រាម។ ថ្ងៃមុនមានគេលើកយោបល់ឱ្យខ្ញុំថា គួរតែមានទិវាសន្តិភាព។ មិនចាំបាច់មានទិវាសន្តិភាពទេ។ ទិវាដែលនាំដល់ការបញ្ចប់សង្គ្រាមនិងបង្រួបបង្រួមទឹកដីហ្នឹង អត្ថន័យគឺទិវាសន្តិភាពហើយ។ ៥០០ឆ្នាំ (ប្រទេសកម្ពុជា)បែកបាក់គ្នា កាប់ចាក់គ្នា។ អញ្ចឹងផលលាភដែលយើងបានថ្ងៃនេះគឺដោយសារ ២៥ឆ្នាំមុន យើងបានបញ្ចប់សង្គ្រាម និងសេដ្ឋកិច្ចយើង(មានការ)កើនឡើងជាវិជ្ជមាន … ទន្ទឹមនឹងនិយាយពីបច្ចុប្បន្ន និងសមិទ្ធផលយើងទៅអនាគត យើងត្រូវនិយាយផងដែរពីការដាក់ទិសដៅការពារសមិទ្ធផល(ដែលកំពុងសំរេចបាន)នេះ និងធានានូវការវិវឌ្ឍតទៅមុខទៀត កុំវាឱ្យវាថយ ដូច(កាលពីជាង) ៤០ឆ្នាំមុន។ យើងត្រូវការពារសុខសន្តិភាពឱ្យបានដាច់ខាត … បើយើងមើលសមិទ្ធផលនៅទីនេះ ត្រូវកុំភ្លេចឈប់មួយភ្លែតងាកមើលក្រោយផង។

(៧) រំលឹកប្រវត្តិសាស្ត្រដើម្បីអោយមានការចងចាំ និងដឹងថាមកពីត្រឹមណា ដល់ត្រឹមណា

អ្នកខ្លះចោទ ហ៊ុន ម៉ាណែត និងសម្ដេចតេជោ ឬថ្នាក់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ទៅណានិយាយតែរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ និយាយតែរឿងដដែលៗ។ និយាយដើម្បីឱ្យចងចាំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និយាយឱ្យដឹងថាយើងដើរដល់ណា ដើម្បីយើងមានភាពជឿជាក់និងមានមោទនភាពថា ខ្មែរយើងបានរួមគ្នាដល់ចំណុចនេះ។ ទោះបីយើងមិនទាន់វិវឌ្ឍដូចអាមេរិកដូចអីក៏ដោយ ប៉ុន្តែបើប្រៀបការវិវឌ្ឍពីកន្លែងទៅមួយកន្លែង នៅក្នុងមួយកន្លែងពីដំណាក់កាលមួយទៅដំណាក់កាលមួយ យើងគួរតែមានមោទនភាពក្នុងនាមជាខ្មែរ។ យើងចេញពីដំណាក់កាលនៃការបែកបាក់កាប់សម្លាប់គ្នា ដែលសូម្បីតែកន្លែងនេះ ដែល ៦០ឆ្នាំមុន ជាកន្លែងធម្មតា ៤០ឆ្នាំមុនកន្លែងវាយ(មនុស្ស កប់)ខ្មោច ឥឡូវយើងទៅជាកន្លែងដែលកសាងសមិទ្ធផល។ ទៅអនាគត ដរាបណាសន្តិភាពត្រូវបានធានា មិនបែកបាក់ទៀត កន្លែងនេះនឹងកាន់តែអភិវឌ្ឍតទៅទៀត។ យើងជាខ្មែរត្រូវមានមោទនភាព និងត្រូវការពារឱកាសនេះឱ្យបាន … យើងត្រូវចាំអ្វីដែលជាកត្តាជាក់ស្ដែង។ កាលណាបើយើងនិយាយពីសមិទ្ធផល យើងត្រូវនិយាយពីការថែរក្សាផង។ នៅក្នុងរបាយការណ៍កសាងសមិទ្ធផលនេះ យើងនិយាយពីការកសាង តែយើងក៏និយាយពីការថែទាំផងដើម្បីឱ្យបានយូរអង្វែង។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតត្រូវថែទាំឱ្យបានគឺបរិស្ថាន ព្រោះវាអំណោយផលឱ្យយើងរស់រានមានជីវិត។ គប្បីឈប់កាប់ចាក់គ្នា កសាងប្រទេស ថែរក្សាសុខសន្តិភាព ឯកភាពជាតិ ដែលសម្រេចបានដោយការលំបាក …។

(៨) ជប៉ុនជួយកម្ពុជាទាំងក្នុងដំណាក់កាលចរចាស្វែងរកសន្តិភាព ទាំងក្នុងដំណាក់កាលកសាងប្រទេសឡើងវិញ

ក្នុងដំណាក់កាលនៃការស្វែងរកសន្តិភាព និងទម្រាំតែយើងរកបានហើយកសាងប្រទេសឡើងវិញនេះ … យើងត្រូវទទួលស្គាល់និងអរគុណចំពោះការចូលរួមរបស់មិត្តជប៉ុន។ ​ហូតែលដែលគណៈប្រតិភូខ្មែរទៅជប៉ុន(ស្នាក់នៅតាំងពីដំណាក់កាលនៃការចរចាសន្តិភាព) New Otani ហ្នឹង … មានប្រវត្តិនៅទីនោះ។ ថ្ងៃមុន នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រ​ទេសផ្សេងៗ បានសួរខ្ញុំថាសម្រាកនៅឯណា? (ខ្ញុំឆ្លើយថា) កម្ពុជា(ស្នាក់)នៅតែសណ្ឋាគារ New Otani ព្រោះមានប្រវត្តិតាំងពីសម្ដេចតេជោ (អញ្ជើញស្នាក់)នៅក្នុងដំណាក់កាលចរចាសន្តិភាព។ ក្នុងដំណាក់កាលនៃការកសាង មិត្តជប៉ុនបានដើរតួនាទីសម្របសម្រួល។ ក្នុងដំណាក់កាលការចរចា ក៏ដូចជាការរៀបចំ SNC (ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាជាតិ យើងមាន) ឯកឧត្តម Yasushi Akashi ជនជាតិជប៉ុនជាប្រធានអ៊ុនតាក់ (UNTAC) កងទ័ពជប៉ុនដែលចូលរួមរក្សាសន្តិភាពដែលជប៉ុនបញ្ជូនចេញក្រៅប្រទេសជាលើកទីមួយ ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ គឺមកកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព។

ថ្ងៃមុន ខ្ញុំបានជួបនាយឧត្តមសេនីយ៍ Watanabe ដែលកាលពីពេលនោះ ជាមេបញ្ជាការកងវិស្វកម្ម។ កាលនោះ(ប្រហែលជា)វរសេនីយ៍ទោ ឬវរសេនីយ៍ឯកទេ។ ឆ្នាំ៩០ ជាងគាត់មកធ្វើផ្លូវ។ គាត់មានរូបភាពដែលគាត់ធ្វើផ្លូវមួយនៅតាកែវ។ ចេញពីរង្វង់នាគព័ន្ធបន្តិចទៅ។ ផ្លូវទៅទន្លេបាទី។ កាលនោះផ្លូវតូច ហើយស្ពានមានតែឈើ២កំណាត់។ ខ្ញុំប្រាប់គាត់ថា បើអញ្ជើញមកទៀត គឺមើលអត់ស្គាល់ទេ ព្រោះផ្លូវនឹងរីកធំ ហើយជុំវិញហ្នឹងអត់មានស្រែទៀតទេ។ គាត់(អាយុ)៩០ឆ្នាំជាងហើយ។ ក្នុងដំណាក់កាលនៃការកសាងប្រទេសឡើងវិញដំបូង ជប៉ុនក៏ជាដៃគូសំខាន់ជួយនៅក្នុងការពង្រឹកសមត្ថភាពជំនាញ ជួយជាបច្ចេកទេស ជួយជំនួយអភិវឌ្ឍផ្សេងៗ កសាងស្ពានហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធ។ មកដល់ម៉ោងនេះ នៅតែជាដៃគូ ហើយមិនត្រឹមតែជាដៃគូដែលបានជួយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងនិងភាពសកម្មនៃដៃគូនេះកាន់តែកើនបន្តទៅទៀត។ ឆ្នាំនេះជាខួបទំនាក់ទំនងទី ៧០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែក៏ជាការឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតនូវភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជប៉ុន ដែលត្រូវដើរតួនាទីនិងពង្រឹងតទៅអនាគត។

(៩) ជប៉ុននិងកម្ពុជា បន្តគាំទ្រ ពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនង ទៅវិញទៅមក

ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះប្រជាពលរដ្ឋជប៉ុន ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលជប៉ុនក្នុងការជួយទៅដល់កិច្ចការនេះក្នុងរយៈពេល ៧០ ចូល ៧១ឆ្នាំនេះ។ ឯកឧត្តមឯកអគ្គរាជទូត បានស្នើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាប្រជាជនកម្ពុជា បន្តចូលរួមគាំទ្រពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជប៉ុន។ ខ្ញុំក៏ដូចគ្នា សូមស្នើតាមរយៈឯកឧត្តមជូនចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនជប៉ុនបន្តចូលរួមគាំទ្រកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជប៉ុនកាន់តែច្រើនផងដែរ។ ធ្វើអីទាល់តែធ្វើទាំងសងខាង។ ទះដៃម្ខាងអត់ឮ​ … បើត្រូវគ្នាគឺកសាងបានច្រើន ហើយយល់ចិត្តគ្នា … សូមអរគុណសាជាថ្មីជូនចំពោះរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនដែលបានផ្តល់ជំនួយឥណទានឥតសំណង សម្រាប់ការកសាងនូវគម្រោងប្រព្រឹត្តិកម្មនេះ និងបន្តទៅទៀតការជួយជាបច្ចេកទេសដើម្បីប្រើប្រាស់និងអនុវត្ត។ ខ្ញុំឯកភាពជាមួយនឹងឯកឧត្តមថាមិនមែនគ្រាន់តែការសាង​សង់អ្វីមួយហើយចប់នោះទេ ត្រូវចេះប្រើប្រាស់ថែទាំដើម្បីទាញយកផលប្រ​យោជន៍ឲ្យបានច្រើន។ បើគ្រាន់តែសង់ ទុកមួយឆ្នាំ ២ឆ្នាំចោល ពុកផុយអត់ប្រយោជន៍ ឬមួយប្រើមិនចំគោលដៅ។ ចំពោះការកសាងនៅទីនេះគឺប្រើបច្ចេកទេសទំនើបរបស់ជប៉ុន អញ្ចឹងត្រូវការការបណ្តុះបណ្តាល ត្រូវការការជួយដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលអ្នកបច្ចេកទេសវិស្វកររបស់យើងដើម្បីជាធនធានបន្តការប្រើប្រាស់និងថែទាំបានត្រឹមត្រូវ។ 

(១០) រាជធានីភ្នំពេញកាន់តែរីកធំ ចំនួនមនុស្សកាន់់តែកើនឡើង ប្រព្រឹត្តទឹកស្អាតកាន់តែសំខាន់

រាជធានីភ្នំពេញបានរីកធំ។ ក្នុងទំហំប៉ុណ្ណេះ (យើងមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ)ជាង ២លាន ជិត ៣លាន(នាក់)។ បន្តិចទៀតនឹងរីកបន្ថែមទៀត។ ឥឡូវមកទិសខាងត្បូងនេះ យើងរីកបន្តិចទៀត។ យើងមានព្រលានយន្តហោះនៅកន្លែងនេះ នៅតំបន់បឹងជើងឯក និងតំបន់ផ្លូវ ៦០ ម៉ែត្រ ជាតំណភ្ជាប់រវាងចាក់អង្រែជាមួយនឹងមានជ័យ … កាលមុនជាបឹង តែឥឡូវមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់គ្រួសារ សាលារៀន អ្នកមានការងារធ្វើ។ គ្រាន់តែនៅ Aeon ក្បែរនេះ ការងារចូលរាប់ពាន់កន្លែងទៅហើយ។ សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចបម្រើបានច្រើន។ បន្តិចទៀត គឺរីកដល់រាប់សែន រាប់លាននាក់អ្នកនៅទីនេះ។ អញ្ចឹងត្រូវការប្រព្រឹត្តិកម្មនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបម្រើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីរស់នៅ។ ការធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹកស្អាតនេះសំខាន់ណាស់។ បងប្អូនដឹងហើយ បើយើងមិនមានប្រព័ន្ធលូ សូម្បីតែផ្ទះមួយ កូនភូមិមួយក៏ពិបាកទៅហើយរឿងអនាម័យរឿងអី ទម្រាំតែរាប់សែនគ្រួសារ រាប់សែនផ្ទះ បើយើងមិនមានប្រព័ន្ធប្រព្រឹត្តិកម្មនេះទេគឺមានបញ្ហា … ខ្ញុំគិតថា ក្នុងមួយផ្ទះៗ តិចបំ​ផុតមួយថ្ងៃត្រូវចំ​ណាយថា ១០លីត្រចុះចូលមកក្នុងប្រព័ន្ធលូ។ ហ្នឹងប្រើតិចបំផុត … ទម្រាំរាប់សែនខ្នង​ផ្ទះ។ បើសិនជាចាក់ចូលបឹងជើងឯក ចូលទន្លេទាំងអស់ បងប្អូនគិតមើលទៅ ប្រហែលជាមិនបានសអញ្ចេះទេ។ ប្រហែលជាខ្មៅ … មិនដឹងស្អីខ្លះទេ … អញ្ចឹងវាពុលបរិស្ថាន ពុលត្រី ហើយប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅហ្នឹងក៏ពិបាក។

(១១) រាជរដ្ឋាភិបាលគិតពីការបង្ការជងឺ ដោយខំបង្កើនសេដ្ឋកិច្ច បង្កើតការងារ បង្កើនចំណូលជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យមានអាហារូបត្ថម្ភបានល្អ

ប្រព្រឹត្តិទឹកនៅទីនេះ នឹងផ្តល់ផលច្រើនដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋជាកិច្ចការធំរបស់យើង។ ទាក់ទងនឹងសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ យើងបានដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ជាច្រើន។ អាណត្តិទី ៧នេះគឺផ្តោតទៅលើការពង្រឹងការផ្តល់ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមនិងការជួយពង្រឹងសេវា។ ល្ងាចមិញ បានប្រជុំមួយល្ងាចជាមួយឯកឧត្តម ឈាង រ៉ា និងក្រុមការងារ (ពិភាក្សារក)វិធានគន្លឹះពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាលមូលដ្ឋាន មណ្ឌលសុខភាព ពេទ្យបង្អែក កម្រិតមួយ កម្រិតពីរ កម្រិតបី និងរៀបចំជាផែនការសកម្មភាពដើម្បីអនុវត្ត ជំរុញការរៀបចំមណ្ឌលសុខភាព ពេទ្យបង្អែកនេះឲ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ផ្តល់សេវាកាន់តែប្រសើរជូនប្រជាពលរដ្ឋ មានគុណភាពថ្នាំ គុណភាពសម្ភារៈកាន់តែល្អ … បង្កើនកម្រិតសមត្ថភាពព្យាបាលប្រជាពលរដ្ឋ។ យ៉ាងណាក្តី ការព្យាបាលគឺជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ។ ដំណាក់កាលដែលសំខាន់បំផុត រាជរដ្ឋាភិបាលគិតពីការបង្ការការឈឺថ្កាត់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការខិតខំបង្កើនសេដ្ឋកិច្ច បង្កើតការងារ បង្កើនចំណូលជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យអាហារូបត្ថម្ភបានល្អ។ យើងតែងតែនិយាយដោយសាមញ្ញថា ពីក្មេង ខ្ញុំឮគេថាប្រជាជនខ្មែរយើងជំនាន់អង្គរ សុទ្ធតែ(កម្ពស់) ២ម៉ែត្រ។ ដល់ឥឡូវចេះតែរួញខ្លី។ ប៉ុន្តែជំនាន់ក្មេងក្រោយ ប៉ុល ពត ជំនាន់ក្រោយសង្រ្គាមគឺរីកឡើងវិញ។ ក្មួយខ្ញុំអាយុ ១៦ ឆ្នាំ (កម្ពស់) ១ ម៉ែត្រ ៩០។ ខ្ញុំមានកំពស់ ១ ម៉ែត្រ ៦៨។ អត់លាក់កម្ពស់ទេ។ កាលពីក្មេងចេះតែប្រាប់គេថា ១ ម៉ែត្រ ៧០ ជាពិសេសកាលពីនៅលីវ … ខុសពីឥឡូវ។ ខ្ញុំអាយុជិត ៥០ឆ្នាំហើយ .. តែកាត់សក់ទៅច្រឡំ ២០ជាង ព្រោះយើងមានអាហារូបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ (ស្បែក)មិនសូវជ្រួញ។ មិនមែនតែខ្ញុំទេ អ្នកជំនាន់ខ្ញុំក៏អញ្ចឹងដែរ។ លើកលែងតែអ្នកដាច់យប់ច្រើន …។

(១២) មធ្យមភាគនៃអ្នកយកកូននឹងកាន់តែថយ អត្រារំពឹងរស់កាន់តែវែង ដោយសារថ្នាំសង្កូវ

អង្គុយនិយាយគ្នាជាមួយឯកឧត្តម ឈាង រ៉ា (ក៏ដល់ប្រធានបទ)ថាប្រហែលជាប៉ុន្មានសិបឆ្នាំទៀត យើងនឹងមានមនុស្សចាស់ច្រើនជាងក្មេង ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋយើង(ដែលនៅក្មេង) នឹងមានអ្នកយកកូនកាន់តែតិច។ បានន័យថាឥឡូវ ៤, ៥, ៦ នាក់។ ទៅថ្ងៃមុ​ខ មធ្យមភាគនៃអ្នកយកកូនហ្នឹងកាន់តែថយ ហើយអត្រា(រំពឹងរស់របស់)ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែវែង។ អញ្ចឹងអត្រាប្រជាពលរដ្ឋយើងថា អ្នកកើតតិចជាងអ្នកស្លាប់ដោយសារថ្នាំសង្កូវជួយជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ (ជួយ)សុខភាព។ បានន័យថានៅ​មូលដ្ឋានក៏ដោយ នៅខេត្តក៏ដោយ យើងជួយបានច្រើននៅពេលដែលចំនួនតិច​។ អញ្ចឹងការបង្ការ និងការការពារប្រជាពលរដ្ឋយើងតាមរយៈការបង្កើនអាហារូបត្ថម្ភ ធានាជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែកើន ជាគោលដៅសំខាន់។ បើសិនជាការ​ពារមិនបាន ត្រូវព្យាបាល។ យើងត្រូវបង្កើនប្រព័ន្ធសុខាភិបាល ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសុខភាពបានល្អ។ នេះគឺជាគោលដៅធំ ដែលយើងបានធ្វើក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំមកនេះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ៧ ប្តេជ្ញាចិត្តខិតខំលើកកម្ពស់គុណភាព សុខភាព សមត្ថភាព និងជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ការកសាង និងពង្រឹងប្រព្រឹត្តិកម្មទឹកកង្វក់នៅថ្ងៃនេះ ក៏ជាផ្នែកមួយនៃការកសាង(ពង្រឹងផាសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ)។

(១៣) Winston S. Churchill៖ “បើរវល់តែរើសដុំថ្មគប់គ្រប់តែឆ្កែដែលព្រូស នឹងដើរមិនមដល់គោលដៅ”

និយាយរឿងប្រព្រឹត្តកម្មទឹកហ្នឹង ខ្ញុំសុំបើករង្វង់ក្រចកបន្តិច … ការធ្វើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់របស់យើង តាំងពីថ្ងៃ ២២(ធ្នូ) ដែលខ្ញុំជួបឯកឧត្តម UENO Atsushi … អ្នកវាយប្រហារមួយក្រុមនៅក្រៅប្រទេស …. គឺមនុស្សមួយក្រុមជាអ្នកសរសេរ ដែលខ្ញុំបូកទៅប្រហែលមិនដល់ ២០នាក់ទេ ទាំងអនឡាញទាំងអី វាយប្រហាររឿងព្រែកជីក ហ្វូណនតេជោ ដែលយើងចង់ធ្វើដើម្បីភ្ជាប់ទន្លេរទៅសមុទ្របម្រើឱ្យសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ការដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹករបស់ប្រជាពលរដ្ឋភ្ជាប់(ទៅសមុទ្រ) … រឿងបកស្រាយ បញ្ចេញមតិ ខ្ញុំមិនខ្វល់ទេ។ រឿង(វិភាគជា)សិទ្ធិរបស់អ្នកឯង … ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំផ្តោតទៅលើការងារស្នូលគឺប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំចូលចិត្តពាក្យស្លោករបស់អតីតនា​យករដ្ឋមន្ត្រី Winston S. Churchill របស់អង់គ្លេស នៅសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ដែលថាបើ «បើយើងរវល់តែរើសដុំថ្មគប់គ្រប់តែឆ្កែដែលព្រូស យើងនឹងដើរមិនដល់គោលដៅទេ»។ (និយាយដូចនេះ) មានអ្នកខ្លះថាខ្ញុំហៅគេថាឆ្កែ។ ខ្ញុំមិនបានហៅថាឆ្កែឯណា។ ខ្ញុំនិយាយពីពាក្យស្លោករបស់លោក Winston S. Churchill … បានន័យថា អ្នកនយោបាយ ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល បើរវល់តែគិតរឿងគេលើកយោបល់ស្អីៗ យើងមិនអាចសម្រេចភារកិច្ចបម្រើជាតិនិងប្រជាជនទេ។ កន្លងទៅខ្ញុំមិនសូវនិយាយទេ អ្នកឯងថាអីថាទៅ ប៉ុន្តែរបៀបដែលពួកគេធ្វើហ្នឹងគឺ “វាយប្រហារ។ បើមិនតប គេនឹងយល់ថាការពិត។ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងជឿ។ បើតបគេនឹងថានាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្នឹងគ្មានភាពអំណត់។ ប៉ះមិនបាន” … រាល់ថ្ងៃហ្នឹង បើគិតថារឿងវាយប្រហារជាបាយ ខ្ញុំត្រូវហូបព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ និងល្ងាច ហើយនៅសល់ច្រើនទៀត។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែល(ចាំបាច់)តប (ទើបខ្ញុំ)ឆ្លយតប … ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមឆ្លើយតបបន្តិច តែខ្ញុំមិនមែនឆ្លើយតបទៅអ្នកឯងទេ (តែបកស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋបានេជ្រាប) … ឯកឧត្តម ស្វាយ  ស៊ីថា អាចដឹងហើយ។ អ្នកធ្វើកាសែតបានតែប៉ុណ្ណឹងយកទៅស្លប្រហែលជា ២០ឆ្នាំងទៀត។ ខ្ញុំមានកាតព្វកិច្ច ២ ដែលត្រូវឆ្លើយបញ្ជាក់ចំពោះការប្រឌិតទាំងនោះ។​ ទី១ ខ្ញុំត្រូវបំភ្លឺជូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្ញុំ។ ទី២ ខ្ញុំត្រូវការពារមន្ត្រីរបស់ខ្ញុំរាប់សិបនាក់ដែលខិតខំធ្វើការបម្រើជាតិ តែគេថាគាត់ធ្វើដើម្បីបំផ្លាញជាតិ។ ខ្ញុំផ្ញើសារទៅអស់លោក ដែលបូកទៅប្រហែលត្រឹម ២០នាក់ហ្នឹងឯង មិនដល់ ២០នាក់ផង មានទាំងអ្នកស្លៀកស្បង់ចីវរ វិភាគនយោបាយរហូត មិនដឹងស្អីជាស្អីទេ។

(១៤) ការផ្សាយថារាជរដ្ឋាភិបាលខ្ចីលុយចិនសំរាប់គំរោងព្រែកជីកហ្វូណនជាការប្រឌិតព័ត៌មានកុហក

ម្សិលមិញហ្នឹងវាចេញមកអញ្ចេះថា “តាមប្រភពច្បាស់ការពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មួយរូប ដែលសូមមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានខ្សឹបថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានខ្ចីលុយចិន ៥០០០ លាន(ដុល្លារ) ដើម្បីយកមកវិនិយោគធ្វើព្រែកជីកហ្វូណន ដែលមន្ត្រីនោះគិតថាគ្មានប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិ”។ រឿងទស្សនៈមានប្រ​យោជន៍ ឬគ្មានប្រយោជន៍ជារឿងមួយ។ អ្នកឯងបញ្ចេញចុះ។ ប៉ុន្តែរឿងកុហកចោទថារដ្ឋាភិបាលនេះអត់មានការទទួលខុសត្រូវ ដើរខ្ចីលុយគេឱ្យប្រទេសជំពាក់គេវណ្ឌក យកមកធ្វើព្រែកជីក (…) គឺជាការប្រឌិតទាំងស្រុង។ មិនមែនពួកអស់លោកមិនដឹងទេ។ សម្តេចតេជោ បានបញ្ជាក់រួចហើយថាគម្រោងនេះ មិនមែនគម្រោងឥណទានខ្ចីថវិកាគេមកធ្វើទេ គឺជាគម្រោងឯកជនតាមរូបភាព BOT។ បានន័យថាសាងសង់ ធ្វើអាជីវកម្មហើយផ្ទេរ។ ក្រុមហ៊ុនដែលសុំសិទ្ធិវិនិយោគនេះ គាត់ទទួលខុសត្រូវក្នុងការរកខ្ចីលុយគេមកចំណាយសាងសង់ ហើយដោយសាររដ្ឋាភិបាលយើងអត់ចេញលុយ ក្រុមហ៊ុននឹងយកលុយមកធ្វើ។ យើងអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើ និងប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មមួយរយៈ។ ប្រទេសជាច្រើនធ្វើតែអញ្ចឹង។ ដល់ពេលចប់កុងត្រាហ្នឹង គេផ្ទេរឱ្យជាតិយើង។ រដ្ឋាភិបាលយើងត្រូវគិតថាត្រូវ(អោយប្រតិបត្តិការ)បន្ត ឬមួយយកជារបស់ជាតិ …។

ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ប្រទេស ការជំពាក់ ការខ្ចីបំណុល គឺជាការកាតព្វកិច្ចរបស់យើងដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋនិងកូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ យើងមិនខ្ចីរហូតទៅដល់ជំពាក់វណ្ឌករដូចគេថានោះទេ។ យើងមានច្បាប់ប្រចាំឆ្នាំ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាខ្ចីកម្រិតណាដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ច។ យើងខ្ចីមកវិនិយោគតែលើគម្រោងណាដែលមានផលប្រយោជន៍ជាតិ ហើយធ្វើដោយតម្លាភាព។ យើងមិនមែនចេះតែធ្វើទេ … (រឿង​នៅទីនេះគឺការនិយាយថា) “តាមប្រភពពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដែលសូមមិនបញ្ចេញមុខ”។ ហ្នឹងប្រើចិត្តសាស្ត្រ … មនុស្សយើង បើសិនគេនិយាយប្រាប់ឡូងៗ មិនសូវជឿទេ។ បើតែខ្សឹបហ្នឹង ក៏ជឿណាស់ … កាសែតក៏ចេះតែដាក់ ទាំងមិនដឹងថាប្រភពមកពីណា។ ជួនកាលដេកស្រមៃ ដេកយល់សប្តិសោះ … ខ្ញុំមិនជឿថាមានមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់នៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលជាមនុស្សមានចំណេះដឹងនិងសមត្ថភាព បទពិសោធន៍ ល្ងង់ដល់ថ្នាក់មិនស្គាល់ភាពខុសគ្នារវាងអ្វីទៅដែលជាឥណទានដែលយើងខ្ចី និងអ្វីទៅជាគម្រោង BOT … យកអ្នកណាមិនយក ទៅយកមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់(ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) … រឿងនេះគ្មានអ្នកណាលាក់ទេ។ សម្តេចតេ​ជោបានប្រកាស ហើយមានទាំងព្រែកជីក មានទាំងវីដេអូ ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។ ឯកឧត្តម ស៊ុន ចាន់ថុល ផ្សព្វផ្សាយពីគម្រោងហ្នឹងថាយ៉ាងណាទៀតផង។

សួរថាអ្នករកស៊ីដឹកជញ្ជូនរាល់ថ្ងៃដឹកតាមទន្លេសាបចុះទៅកាន់វៀតណាម ទៅសមុទ្រ ប្រាកដជាចង់បានផ្លូវពីរបីហើយបងប្អូន។ ខ្ញុំសួរអ្នកណាខ្លះនៅចាក់អង្រែ សូមលើកដៃបន្តិច? អ្នកណានៅមានជ័យខ្លះ? … មុននឹងកន្លែងនេះធ្វើ មានផ្លូវតភ្ជាប់ពីចាក់អង្រែទៅមានជ័យ យើងពិបាកទេ ដែលមានផ្លូវតែមួយ? (ផ្លូវវា)វែង។ តើបងប្អូនចង់បានផ្លូវច្រើនខ្សែឬទេដើម្បីធ្វើដំណើរ? បើមានតែមួយខ្សែ ចរាចរណ៍ស្ទះទៀត ដឹងតែរាប់ម៉ោង​។ អញ្ចឹងបានជាយើងចង់បានផ្លូវច្រើនខ្សែដើម្បីយើងមានជម្រើស។ ឥឡូវយើងបានផ្លូវបណ្ដើរៗហើយ … ផ្លូវទឹកក៏ដូចគ្នាដែរ។ បើមានតែផ្លូវមួយ ដឹកទំនិញពីក្រចេះ កំពង់ចាម ចេញទៅអឺរ៉ុប ជប៉ុន ទៅអីផ្សេងៗ ដើម្បីទីផ្សារ យើងកាត់តាមផ្លូវតែមួយ តើយើងមិនចង់បានផ្លូវមួយទៀតទេឬ? ប្រជាពលរដ្ឋយើងដែលរស់នៅតាមសណ្ដបណ្ដោយព្រែកជីកហ្នឹងនៅខេត្តកំពត តាកែវអីហ្នឹង ពេលដែលបង្កើតព្រែកហ្នឹង គេនឹងដាក់រោងចក្រ បង្កើតការងារ ដឹកទំនិញគាត់ចេញទៅ។ សួរគាត់ទៅមើលចង់បានឬអត់? ខ្ញុំគិតថាគាត់ចង់បានហើយ។ (អ្នក)ដឹកទំនិញ គេចង់មានជម្រើសទាំងផ្លូវគោកនិងផ្លូវទឹក។ នៅលើពិភពលោកនេះ ហេតុអីបានជា ៩០%នៃទំ​និញទូទាំងពិភពលោកនៅតែដឹកតាមផ្លូវទឹក? ដោយសារដឹកបានច្រើន ហើយវាថោក។ អញ្ចឹងហើយបានជាយើងខំបង្កើតផ្លូវទឹកមួយទៀត តភ្ជាប់ក្នុងទឹកដីយើង។ មិនមែនធ្វើដើម្បីកាត់មួយកំណាត់ខាងក្រោមឲ្យទៅអ្នកណាទេ។ គឺដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើង ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្វើសេដ្ឋកិច្ចភ្ជាប់ផែទឹកសាបនិងផែទឹកប្រៃ …។

ខ្ញុំមិនជឿថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មិនយល់​ពីអត្ថប្រយោជន៍ដែលថាគម្រោងនេះបានផលយ៉ាងណាសម្រាប់កម្ពុជានោះទេ។ បើមន្រ្តីកម្រិតកណ្ដាល កម្រិតក្មេងៗ ក្រែងលោគ្នាមិនដឹង … ក្រុម ២០ នាក់ជ្រកក្រោមស្លាក (Cambodia) Daily នៅក្រៅប្រទេស មួយថ្ងៃៗគិតតែបង្កើតរឿង។ ថ្ងៃមុន នៅមិននៅ ចោទឧកញ៉ា ឌួង ឆាយ បើកក្លិប​លក់គ្រឿងញៀន។ ឧកញ៉ា ឌួង ឆាយ ចេញមកថា ក្លិបហ្នឹងខ្ញុំបិទ ៥ ឆ្នាំហើយ។ ដល់ថ្នាក់ហ្នឹង។ វាគ្មានក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ។ ជ្រកក្រោមពាក្យថាសារព័ត៌មាន តែធ្វើទង្វើថោកទាប … អ្វីដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេសដែលតាមដានរឿងគម្រោងព្រែកជីកហ្វ៊ូណននេះ គឺ(យើងធ្វើ)ដើម្បីផ្គុំគ្នាជាមួយគម្រោងហេដ្ឋាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ ដែលជប៉ុនបានធ្វើ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលជាជំនួយពីចិន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលបានពី ADB ពីធនាគារផ្សេងៗ និងធ្វើខ្លួនឯង ដើម្បីភ្ជាប់ជាសរសៃឈាម។ តើយើងធ្វើដើម្បីអ្នកណា? ដើម្បីជាតិនិងប្រជាជនរបស់យើង ដើម្បីលើកសេដ្ឋកិច្ចយើងឲ្យកើន ដើម្បីបានផលយកមកចែកឲ្យកូនចៅប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅគ្រប់កន្លែង …។

(១៥) ប្រភពថវិកាវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមានឥណទានឥតសំនង កម្ចីការប្រាក់សមរម្យ និង BOT

ជាការល្អហើយ ដែលក្រុមអស់លោកហ្នឹងមិនបានដឹកនាំប្រទេស។ បើសិនជាបានដឹកនាំវិញ (មុខជា)រលាយ(មិនខាន)។ ប្រទេសមួយរីកចម្រើនត្រូវការការវិនិយោគ។ ការវិនិយោគត្រូវការមូលធន ត្រូវការលុយ និយាយតាមបែបសាមញ្ញ ដែលមួយផ្នែកជាលុយរបស់ជាតិ តែវាមិនគ្រប់។ លុយរបស់ជាតិនេះ យើងចំណាយច្រើនទៅលើសុខាភិបាល អប់រំ បម្រើប្រជាពលរដ្ឋ។ តើយើងនៅចាំសន្សំតក់ៗដើម្បីធ្វើឬ? ដូចបងប្អូនធ្វើអាជីវកម្ម បើសន្សំលុយខ្លួនឯង ពង្រីកបានតិច។ អញ្ចឹងទៅខ្ចីធនាគារដើម្បីពង្រីកអាជីវកម្មឲ្យបានលឿន ដោះស្រាយការងារ។ អញ្ចឹងយើងត្រូវមានប្រភព ក្រៅពីលុយសន្សំរបស់ជាតិ … ដើម្បីដោះស្រាយការវិនិយោគបង្កើតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការងារផ្សេងៗ។ ទីមួយ យើងស្នើសុំជំនួយឥណទានឥតសំណង ដូចគម្រោងនៅទីនេះ។ ទីពីរ យើងខ្ចីកម្ចីមានការប្រាក់សមរម្យ ដើម្បីយើងវិនិយោគ តាមលទ្ធភាពដែលយើងអាចសងបាន។ ទីបី អញ្ជើញវិនិយោគទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស យកលុយឯកជនមកវិនិយោគ (BOT)។

ក្រុមលោកអស់នោះតាំងខ្លួនសុទ្ធតែអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច (មើលឃើញ)ស្អីក៏ខុសដែរ។ ជំនួយជប៉ុនដែលជួយឥតសំណងនេះ (កាលពី)ជំនាន់សម្ដេច(តេជោ) គេថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជារដ្ឋាភិបាលស្មុំ។ ខុសទៀត។ សុំជំនួយឥតសំ​ណង ថាជារដ្ឋាភិបាលស្មុំ។ ដល់រដ្ឋាភិបាលទៅខ្ចីឥណទានយកមក ថាជារដ្ឋាភិបាលជំពាក់គេវ័ណ្ឌក។ ដល់រដ្ឋាភិបាលហៅវិនិយោគបរទេសមកធ្វើការ ថារដ្ឋាភិបាលហៅតែវិនិយោគយកមក បាត់អធិបតេយ្យភាព។ ទីបំផុតមិនដឹងថាស្អីជាស្អី អត់លុយធ្វើអីតែម្ដង។ ជាការល្អហើយដែលបងប្អូនជ្រើសរើសត្រូវ បន្តឲ្យសម្ដេចតេជោនិងគណបក្សប្រជាជននៅបន្តដឹកនាំ ដឹកនាំ ៤០ឆ្នាំ ដាក់គោលនយោបាយត្រូវ … ជាការប្រឆាំងដើម្បីតែប្រឆាំង។ ធ្វើការតាមអារម្មណ៍។ វិភាគបែបស៊ីអារម្មណ៍។ ស្អីក៏ខុសដែរ … ម្ង៉ៃៗ ជេរខ្ញុំថាទន់ខ្សោយ ជា bébé។ ម្ង៉ៃថាខ្ញុំផ្ដាច់ការ។ ប្រហែលតាមទ្រឹស្ដីរបស់គាត់មានជនផ្ដាច់ការដែលជា bébé … ខ្ញុំមិនរើសដុំថ្មគប់គ្រប់តែពេលទេ។ តែពេលខ្លះត្រូវការពារខ្លួន។ ត្រូវការពារអី? ត្រូវការពារភាពស្អាតស្អំរបស់មន្រ្តីរាជការ។ ការចរចារគម្រោងនេះ មិនមែន(ដូច)អស់លោកប្រមាណ ២០នាក់ថាទេ។

យើងបានផ្គុំគ្នា គ្រាន់តែអ្នកសេដ្ឋកិច្ច អ្នកជំនាញកម្ពុជាគ្រប់ស្ថាប័នទាំងបរិស្ថាន ទាំងធនធានទឹក សុទ្ធតែមានជំនាញបទពិសោធន៍កម្រិតខ្ពស់ រួមគ្នាគិតពិចារណា រួមទាំងអ្នកប្រឹក្សាយោបល់បរទេសផ្សេងៗទៀត ដើម្បីពិនិត្យ​មើលថាតើគម្រោងនេះចំណេញឬទេ? គម្រោងនេះមានប៉ះពាល់ដល់ធនធានទឹក ប៉ះពាល់ផលដល់ប្រទេសជាតិ/ប្រជាជន ប៉ះពាល់ដល់ទន្លេមេគង្គឬអត់? គេខំគិតខំចរចាជាមួយក្រុមហ៊ុន ទម្រាំតែបានធ្វើម៉េចឲ្យបានថោកបំផុតនិងខ្លីបំផុត ឲ្យមានគុណភាព … សូមទោស ឯកឧត្ដម Ueno (សម្រាប់ការនិយាយ)ថ្ងៃនេះ ប៉ុន្តែត្រូវតែបកស្រាយលើការងារនេះ ត្រូវការពារមន្រ្តីទាំងអស់។ សួរថាតើគាត់ជាអ្នកក្បត់ជាតិឬទេ យកលុយមកដើម្បីបំផ្លាញនៅលើស្អីមួយឬ? មន្រ្តីទាំងអស់នោះ ឯកឧត្ដម ស៊ុន ចាន់ថុល មន្រ្តីក្រសួងសាធារណការ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ខិតខំកសាង ការពារ រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិមុន សម្ដេចតេជោ និងថ្នាក់ដឹកនាំតាំងពីអាណត្តិមុន ខិតខំធ្វើការដើម្បីបម្រើជាតិ។ ខ្ញុំត្រូវតែការពារភាពត្រឹមត្រូវរបស់គាត់ ដែលខ្ញុំបំភ្លឺឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងបានយល់ថាមន្រ្តីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទាំងពីអាណត្តិទី៦ និងអាណត្តិទី៧នេះ មិនធ្វើអីដែលមិនទទួលខុសត្រូវ ហើយមិនធ្វើអីដើម្បីបំផ្លាញជាតិនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ គិតគូរគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ រួមទាំងការកសាងព្រែកជីកនេះផង។ មិនមែនស្នេហាជាតិតែអ្នកឯងប៉ុន្មាននាក់ដែលស្រែកជេររហូតហ្នឹងទេ … ទី២ ត្រូវផ្ដល់យុត្តិ​ធម៌ដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេសឲ្យបានដឹង ថាតើអ្វីដែលគេលើកមកបង្កាច់បង្ខូចនេះវាពិតឬទេ? ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងអនាគតរបស់បងប្អូនយើង …។

អ្នកខ្លះបង្កើតវេទិកា “មហាជន” មានតែ ២នាក់គត់ គឺប្រធាននិងអនុប្រធាន។ អនុប្រធានហ្នឹងអួតណាស់ ហើយរិះគន់។ ប៉ុន្តែថ្ងៃមុន ងោចៗផ្ញើសារតាមអ្នកធ្វើការឱ្យខ្ញុំម្នាក់អង្វរសុំចូលស្រុក។ នៅក្រៅប្រទេស តាមហ្វេសប៊ុក សុទ្ធតែ ហ៊ុន ម៉ាណែត ចង់ជួបគេ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងផ្ញើសារសុំអង្វរ(ចូលស្រុក) … រឿងអ្នកឯងវិភាគ ជាទស្សនៈ ខ្ញុំមិនថាខ្ញុំមិនឆ្លើយតបទេ។ ធ្វើអីធ្វើចុះ ប៉ុន្តែកុំប្រឌិតរឿងទិតៀន រិះគន់ក្នុងចេតនាណាមួយ ក្នុងទស្សនៈណាមួយ។ រឿងរិះគន់ស្ថាបនា … វាខុសគ្នាពីការប្រឌិតរឿងប្រឌិតបញ្ហាដើម្បីបំផ្លាញ។ សំខាន់បំផុតរឿងនេះ វាពាក់ព័ន្ធនឹងប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលខ្ញុំត្រូវបកស្រាយ … បើមិនឆ្លើយតប មិនពន្យល់ គេថារឿងហ្នឹងរឿងពិត។ ព្រោះតែរឿងពិតហើយ បានអត់មាន(ការបកស្រាយ)។ ស្ងាត់ជ្រាប។ ម្សិលមិញ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ បានពន្យល់ហើយ តែថ្ងៃនេះខ្ញុំសុំពន្យល់ទៀត ព្រោះឃើញមួយអាទិត្យហ្នឹងចេញរហូត ស្អីៗភាគអាថ៌កំបាំង។ សម្ដេចតេជោ លោកតែងតែនិយាយ “២៣តុលា ហ្នឹង សម្បូរអ្នកចេញមកបកស្រាយណាស់ អាថ៌កំបាំង ២៣តុលា អត្ថន័យ ២៣តុលា។ ត្រង់សម្ដេចតេជោដែលចរចា ២៣តុលាខ្លួនឯង អត់ព្រមសួរទេ … ថ្ងៃមុនគេថា កាលពីនៅរៀននៅអាមេរិក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្រលាញ់ស្រីអាមេរិកាំង ចង់ការជាមួយនឹងស្រីអាមេរិកាំង។ ខ្ញុំអត់ទាំងដឹងអីផង។ គេថាបានព័ត៌មានជាក់លាក់ណាស់។ ឪពុកខ្ញុំអត់ដឹង ម្ដាយខ្ញុំអត់ដឹង ខ្ញុំអត់ដឹង …។

រឿងនេះ រឿងក្រមសីលធម៌។ ខ្ញុំមិនអង្វរ ហើយខ្ញុំមិនសុំឱ្យឈប់រិះគន់នោះទេ សិទ្ធិរបស់អ្នកឯង។ ធ្វើចុះ។ ប៉ុន្តែសុំឱ្យមានក្រមសីលធម៌ គោរពសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផង។ បានន័យថា ខ្លួនឯងតាំងខ្លួនជាអ្នកវិភាគ តាំងខ្លួនជាអ្នកផ្ដល់ព័ត៌មាន សូមស្រាវជ្រាវព័ត៌មានពិត ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងផង កុំយករឿងក្លែងក្លាយយកមកឱ្យប្រជាជនមានការកង្វល់ អត់មានហេតុផលច្បាស់លាស់។ អ្នកឯងមិនបានបម្រើប្រជាជនពិតប្រាកដទេ តែទីបំផុតកេងប្រវ័ញ្ចលើប្រជាជន ដោយយកព័ត៌មានមកបំភ្លៃដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ ធ្វើឱ្យប្រជាជនភ័យខ្លាច … រដ្ឋាភិបាលមិនខ្លាចនឹងទទួលខុសត្រូវនូវទង្វើអវិជ្ជមាននិងការរិះគន់។ កន្លងទៅ បានដឹងរឿងហ្នឹងហើយ ដែលយើងដោះស្រាយបញ្ហាច្រើនណាស់។ រឿងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ បញ្ហាដីធ្លី … ម្សិលមិញដោះស្រាយរឿងអ្នកគ្រូមួយនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលសារព័ត៌មានបានដឹង និងសរសេរមកមានចន្លោះប្រហោង … (ព័ត៌មាន)ចេញមក មិនមែនយើងចេះតែទទួលទេ។ យើងបញ្ជូនឱ្យពិនិត្យមើលករណីពិតឬមិនពិតយ៉ាងម៉េច ដើម្បីដោះស្រាយ …។

ខ្ញុំអរគុណដល់បងប្អូនសារព័ត៌មានដែលខិតខំចែករំលែកព័ត៌មានលឿន ប៉ុន្តែធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយបើសិនជាខុស សូមកែសម្រួលដើម្បីឱ្យបងប្អូន(ប្រជាពលរដ្ឋបានដឹងខុសឬត្រូវ) កុំដល់ពេលដឹងថាខុស មិនខ្ចីមាត់ ខ្លាចបាក់មុខ។ ត្រូវតែមានក្រមសីលធម៌ថា “ខ្ញុំផ្សាយអត់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ខ្ញុំសូមកែតម្រូវ”។ នេះជាកាតព្វកិច្ច(វិជ្ជាជីវៈរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន)។ ឯកឧត្តម នេត ភក្រ្តា មកឬទេ? បានន័យថា យើងស្រាវជ្រាវហើយ តែបើយើងចន្លោះប្រហោង ពេលដែលយើងបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ យើងចេញកែសម្រួល ដើម្បីឱ្យដឹង។ ហ្នឹងជាកាតព្វកិច្ច មិនមែនយកមកផ្សាយមិនត្រូវ … ដើម្បីបាន like ដើម្បីបានគេតាមទេ។ ខ្ញុំសូមបងប្អូនទាំងអស់ អនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិសេរីភាព ដោយមានក្រមសីលធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវ … បើយើងភរ យើងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់អ្នកផ្សេងទៀត។ យើងមួលបង្កាច់បង្ខូចអ្នកដទៃ យើងរំលោភសិទ្ធិលើអ្នកដទៃ យើងបញ្ជូនព័ត៌មានជាចេតនាអាក្រក់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ យើងរំលោភសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការទទួលនូវព័ត៌មានពិតពីអនាគតជាតិ …។

រឿងនេះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់បន្ថែម ក្រែងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ ចេញសារបច្ចេកទេស ២សន្លឹកទៅស្ដាប់អត់យល់ … មានរឿងផ្សេងៗទៀតច្រើនណាស់។ ខ្ញុំមិនខ្ចីខ្វល់ទេ … តែរឿងសំខាន់មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធត្រូវឱ្យយល់។ កុំយករូបភាពថាតាមប្រភពព័ត៌មានច្បាស់លាស់ តែមិនហ៊ានបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណ។ វាស្មើនឹងភរហ្នឹងហើយ។ ដូចតែខ្សឹបគេហ្នឹងថា “រឿងសំងាត់ ខ្ញុំដឹងច្បាស់ណាស់”។ ចិត្តសាស្រ្ត តែភរប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ យកឱកាសនេះឆ្លើយតបបកស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋយើងឱ្យបានដឹងពីទិដ្ឋភាពនេះ។ កិច្ចការនេះ ខ្ញុំសូមបើកវង់ក្រចកតែប៉ុណ្ណេះ។ ខ្ញុំសូមបិទវិញប៉ុណ្ណឹង។

ឥឡូវត្រឡប់មកជើង​ឯកវិញ។ អម្បាញ់មិញយើងទៅដល់ហ្វូណន ភ្ជាប់ពីទន្លេទៅដល់សមុទ្រកំពត។ ឥឡូវយើងត្រឡប់មកខណ្ឌមានជ័យបន្តរឿងយើងទៀត។ ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ក៏ធ្វើការថ្លែងអំណរគុណ និងកោតសរសើរទៅដល់អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ អាជ្ញាធរ​ខណ្ឌ​មានជ័យ ក៏ដូចជាបណ្ដាខណ្ឌសង្កាត់ទាំងអស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានខិតខំយកចិត្តទុកដាក់បម្រើប្រជាពលរដ្ឋជាសេវាសាធារណៈគ្រប់ប្រភេទ ទាំងសន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម។ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំងអស់ ទាំងកងនគរបាល កងរាជអាវុធហត្ថ ប្រជាការពារ ដែលបានធ្វើការយ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ដើម្បីធានានូវសុខសន្ដិភាព ស្ថិរភាព ប្រែក្លាយតំបន់មួយ ជាតំបន់ដែលងងឹតឈឹង ទៅជាតំបន់ដែលមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ភ្លើងផ្លូវភ្លឺចែងចាំង ដែលមានការកសាងនិងអភិវឌ្ឍ រួមទាំងស្ថិរភាពសង្គម ជាពិសេសក្នុងពេលព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ ពីខែមុន ៥ លាននាក់ជាង ដែលមកកម្សាន្តនៅភ្នំពេញ ប្រព្រឹត្តិទៅដោយមិនមានបញ្ហាអ្វីធំដុំ។

ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ដើម្បីផ្ដល់ការណែនាំឱ្យអាជ្ញាធរ កម្លាំងសមត្ថកិច្ច បន្តយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេស ថែរក្សានូវសន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ ប្រឆាំងនឹងបទល្មើសគ្រប់បែបយ៉ាង ការអនុវត្តឱ្យបានប្រសិទ្ធភាពនូវគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាព។ ជាពិសេស ប្រឆាំងបទល្មើសល្បែងស៊ីសងគ្រប់ប្រភេទ និងការជួញដូរនិងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីជួយធ្វើយ៉ាងណាលុបបំបាត់នូវភាពអសកម្ម និងភាពហានិភ័យដល់ប្រជាពលរដ្ឋយើង ដើម្បីរក្សាកន្លែងនេះ និងរាជធានីភ្នំពេញទៅជាកន្លែងដែលរស់នៅដោយផា​សុខភាព និងសន្ដិភាពទាំងផ្លូវកាយ ទាំងផ្លូវចិត្តរបស់យើង។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១]

[សុន្ទរកថា]

ឈរលើមូលដ្ឋាននេះ នឹងស្របពេលដែលព្រឹត្តិការណ៍ចូលឆ្នាំសកល ឆ្នាំ ២០២៣-២០២៤ កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់ ក្នុងរយៈពេល ៤ថ្ងៃខាងមុខនេះ ខ្ញុំសូមផ្ដល់នូវអនុសាសន៍មួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖

ទី១ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញក៏ដូចជារដ្ឋបាលខេត្តនានាត្រូវបន្តពង្រឹងការងារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងការគ្រប់គ្រងសភាពការតាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីដាក់ចេញនូវចំណាត់ការទប់ស្កាត់បានទាន់ពេលវេលាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវរាល់សកម្មភាពប៉ុនប៉ង បង្កអោយមានចលាចលវឹកវរ និងអសន្តិសុខ​ក្នុងសង្គមជាពិសេស ក្នុងអំឡុងពេលព្រឹត្តការណ៍ចូលឆ្នាំសកល ឆ្នាំ ២០២៣ ខាងមុខ។ នឹងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ការពារសន្តិសុខសុវត្ថិភាពជូនថ្នាក់ដឹកនាំ ភ្ញៀវជាតិ អន្តរជាតិ និងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានឱ្យមានភាពសប្បាយរីករាយជាអធិកអធម។

ទី២ ក្រសួងទេចរណ៍ ត្រូវសហការជាមួយរដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត ដើម្បីរៀបចំតុបតែងលំអទីតាំងសប្បាយ អាទិភាព អោយបានច្រើនជំរើសបម្រើជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ភ្ញៀវទេសចរជាតិ អន្តរជាតិ ក្នុងឱកាសអបអរសាទរឆ្នាំសកល ២០២៣-២៤ ជាពិសេសទីតាំងដែលរាប់ថយក្រោយ សូមលើកទឹកចិត្តឱ្យមានចូលរួមប្រាស្រ័យតាមរយៈការរៀបចំព្រឹត្តការណ៍ប្រគំតន្រីសំដែងសិល្បៈ កីឡាប្រដាល់គុណខ្មែរ  ជម្រើសនិងការកម្សាន្តផ្សេងៗដើម្បីបង្កើនការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុកឱ្យបាន។

ទី៣ ក្រសួងទេសចរណ៍ និងគណៈកម្មាធិការជាតិវាយតម្លៃទីក្រុងស្អាត ត្រូវបន្តរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតប្រជែងទីក្រុងដែលមានពិធីបុណ្យឆ្លងឆ្នាំសកលដែលល្អជាងគេ ប្រចាំឆ្នាំ Best count down city of the year ដែលត្រូវពិនិត្យនិងវាយតម្លៃផ្អែកលើលក្ខណៈពិសេសសំខាន់ៗ ដូចជាសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព អនាម័យ បរិស្ថាន ការតុបតែងលំអ។ ជំរើសនៃការកម្សាន្តទីតាំង នៃការសប្បាយ ភាពពេញចិត្តនិងភាពសប្បាយរីករាយរបស់ភ្ញៀវទេសចរ ព្រោះនេះគឺផ្នែកមួយនៃការលើកកម្ពស់វិស័យទេចរជាតិរបស់យើង

[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ២]

ខ្ញុំតែងតែប្រាប់បងប្អូនប្រជាជន ជាពិសេសមិត្តបរទេសថាម៉េចបានខ្ញុំស្កូវលឿន? ដោយសារនៅកម្ពុជាខ្ញុំចូលឆ្នាំច្រើនដងណាស់។ ឆ្នាំខ្មែរ ឆ្នាំចិន និងឆ្នាំសកល ហើយមានរ៉ាម៉ាដាន។ ខាងបងប្អូនខ្មែរឥស្លាម ខ្ញុំចូលរួមអបអរសា​ទរដែរ។ អញ្ចឹងមួយឆ្នាំចូល ៤ដង។ កាលពីក្មេង បុណ្យណូអែលនេះមិនសូវមានទេ ទូតរុស្ស៊ីធ្វើបន្តិចបន្តួច ក្រៅពីហ្នឹងស្ងាត់ឈឹង។ តែឥឡូវយើងក៏អបអរសាទរ។ ក្រៅពីនោះ ចន្លោះហ្នឹងមានបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ អុំទូក និងទិវានៃក្ដីស្រឡាញ់ … ខ្ញុំថាទិវាសង្សារ ឯកឧត្ដមខាងលើថា ទិវានៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ …។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ២]

មុននឹងបញ្ចប់ទន្ទឹមនឹងការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៃសមិទ្ធផលនេះ ខ្ញុំសូមណែនាំដល់ក្រុមការងារគ្រប់គ្រងស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក មន្ត្រីបច្ចេកទេសដែលបានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាល ពីមន្ត្រីជំនាញការរបស់ជប៉ុន ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំនិងប្រើប្រាស់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវនឹងបទដ្ឋានបច្ចេកទេស​ នូវរាល់គ្រឿងយន្តស​ម្ភារនិងឧបករណ៍បច្ចេកទេសនានា ដើម្បីធានាអាយុកាលប្រើប្រាស់យូរអង្វែង។ ជាមួយគ្នានេះតាមរយៈវេទិកាថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ គ្រប់មជ្ឈដ្ឋានត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាអនាម័យបរិស្ថាន ការទុកសម្រាម ដាក់សម្រាម សំណល់រឹង សំណល់ប្លាស្ទិក ការបញ្ចេញចោលនូវសំណល់រាវគ្រប់ប្រភេទដោយយោងត្រូវចាត់ទុកថាការលើកកម្ពស់អនាម័យ បរិស្ថាន គឺជាកាតព្វកិច្ចរួមគ្នា ទីក្រុងស្អាតត្រូវផ្ដើមចេញពីយើងទាំងអស់គ្នាផងដែរ។

[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៣]

ក្រៅពីបរិស្ថានស្អាតនេះ ក៏វាជួយកាត់បន្ថយនូវរឿងទឹកលិចក្រុងផងដែរ។ កន្លងទៅ ជប៉ុនក៏បានជួយនៅក្នុងការកសាងផែនការមេនិងអនុវត្តប្រព័ន្ធរំដោះទឹកកុំឲ្យលិចនៅក្នុងក្រុង។ ការស្ដារលូសំខាន់ណាស់។ រាជធានីភ្នំពេញក៏បានធ្វើ។ ខ្ញុំបានចារឯកភាព កាលពីខែមុននូវគម្រោងរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុជាមួយរាជធានីភ្នំពេញ។ ខ្ញុំសូមអរគុណគម្រោងរបស់ជប៉ុនដែលយើងធ្វើការរំដោះទឹកនៅប៉ុន្មានខណ្ឌ ហើយខណ្ឌទាំងនោះមិនសូវមានបញ្ហា។ ប៉ុន្តែយើងមិនទាន់បានដោះអស់នៅតាមគ្រប់ខណ្ឌ។ អញ្ចឹងបានជាពេលដែលភ្លៀងលើសបរិមាណ កន្លែងខ្លះនៅលិច។ អញ្ចឹង អាទិភាពមួយផងដែរនៅក្នុងអាណត្តិនេះ នៅរាជធានីភ្នំពេញ គឺការកសាងប្រព័ន្ធរំដោះទឹកបន្ថែម។ ​​​​ខ្ញុំក៏បានចារហើយគម្រោងប៉ុន្មានរយលានឯណោះ។ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ រៀបចំ master plan និងអនុវត្តជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយសាលារាជធានីភ្នំពេញ សហការជាមួយគម្រោងដៃគូភាគីមិត្ត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាបណ្ដាខណ្ឌមួយចំនួនដែលមិនទាន់ដោះ បូកជាមួយប្រព័ន្ធបញ្ចៀសទឹកកុំឲ្យបុកមកភ្នំពេញ ដោះទឹកនៅរាជធានីភ្នំពេញទៅថ្ងៃមុខ កុំឲ្យមានបញ្ហាចោទពីការលិចលង់ដោយទឹកភ្លៀងច្រើន។ យើងមិនអាចធានាថាមិនឲ្យលិចនោះទេ។ ជាបច្ចេកទេស តែភ្លៀងលើសពីប៉ុន្មានសង់ទីម៉ែត្រ ឯកឧត្ដម ថោ ជេដ្ឋា នៅទីនេះស្រាប់ ប្រព័ន្ធលូ​កម្រិតណាក៏ពិបាក។ នៅតូក្យូ ញូវយ៉ក បាងកក សិង្ហបុរីអី តែលើស(ក៏នឹងលិច)។ គ្រាន់តែថា វាហូរមិនទាន់អស់ តែយើងត្រូវខិតខំដោះប្រភេទណា ដែលថាប្រព័ន្ធមិនទាន់ធ្វើ យើងនៅតែខិតខំដើម្បីភ្ជាប់ប្រព័ន្ធ និងបញ្ចៀសទឹកជាច្រើន។ នេះជាអាទិភាព។ តែធាតុផ្សំមួយគឺការថែរក្សាបរិស្ថានស្អាតនេះឯង។ ការរក្សាសំរាមកុំឲ្យចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធលូអីផ្សេងៗ គឺជាកិច្ចការសំខាន់ជួយបន្ថែម។ យើងស្ដារបន្ថែមទៀត។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៣]

ជាថ្មីម្ដងទៀតក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមចូលរួមអបអរសាទរយ៉ាងក្លៀវក្លា ចំពោះបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងមូលដ្ឋានរាជធានីភ្នំពេញ ដែលទទួលបានូវសមិទ្ធផលថ្មី ក្រោមហិរញ្ញប្បទានឥតសំណងរបស់មិត្តជប៉ុន និងសូមយកឱកាសដ៏វិសេសវិសាលនេះ ជូនពរទំនាក់ទំនងការទូតនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ កម្ពុជា-ជប៉ុន កាន់តែរឹងមាំប្រកបដោយផ្លែផ្កាយូរអង្វែងជានិច្ចនិរន្ត។ ជាទីបញ្ចប់ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំសកល ២០២៣-២៤ នេះខ្ញុំសូមជូនពរ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្មួយៗយុវជន និងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមនៅក្នុងពិធីនេះ​ សូមបានប្រកបតែនឹងពុទ្ធពរនិងពរទាំង៥ប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ បដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។

[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ៤]

នៅក្នុងឱកាសនេះផងដែរ សូមជូនក្រុមយុវជនកាយឫទ្ធិ កាកបាទក្រហម សសយក ៦០០នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា ២ម៉ឺនរៀល។  មិនច្រើន តែបើផ្គុំគ្នាអាចច្រើន។ ជូនសាលាខណ្ឌមានជ័យថវិកា ២លានរៀល។ ជូនគ្រូពេទ្យប្រចាំការក្នុងអង្គពិធីថវិកា ៣លានរៀល និងក្រុមតន្រី្តសម័យថវិកា ៥លានរៀលផង៕

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៤]

---

Selected Comments Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet, at the inauguration of the Choeung Ek Wastewater Treatment Plant built with grant from the Government and people of Japan

[ Unofficial translations]

*************

CMF: 27/12/2023

Today, I am pleased to participate in the inauguration ceremony of the Choeung Ek Wastewater Treatment Plant in Phnom Penh, a project to develop a sewage system in Phnom Penh, a grant from Japan. The groundbreaking ceremony was presided over by Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen, former Prime Minister of the Kingdom of Cambodia, currently the Chairman of the King’s Personal Advisory Council, on February 22, 2022 […]

Third inaugurations with the Japanese Ambassador in four months

This is the third time that HE UENO Atsushi and I, in a period of four months, have jointly inaugurated the major achievements of the more than 70 projects in Cambodia resulting from the cooperation between Cambodia and Japan. We have a lot on the list for further works. Yesterday, HE Deputy Prime Minister Sun Chanthol chaired an inter-ministerial meeting with the Japanese side to consider further strategic cooperation frameworks, especially strategic projects to strengthen and connect our two national economies. I thank the Ambassador, embassy officials, and Ms. KAMEI Haruko, Director of the Japan International Cooperation Agency (JIACA) in Cambodia, as well as the Government and people of Japan for their continued assistance and support to our people […]

History of Cambodian-Japanese people over 400 years old

(Diplomatic relations between our two countries) is 70 years old but the people of Japan (and the people of Cambodia) have a historical relationship of more than 400 years. According to research, during the Udong period, there was the presence of the Japanese people and we had a Japanese village in the Udong capital, and there were connections of many historical records […] (during the diplomatic relation of) 70 years, it was severed for a while under the Khmer Rouge and war, and we have connected this relationship again and ensured the sustainability of this relationship […] our relationship of these 70 years, although there have been some bumps, after this reconnection, especially after Cambodia achieved peace in the early 1990s, Japan played an important role in helping Cambodia, including its efforts in the (Cambodian political settlement) negotiation phase […]

Upgrading Cambodia-Japan relations to a comprehensive strategic partnership

The other day I called on the Emperor of Japan in Tokyo. The father of the Japanese empress was originally a diplomat, an official who played a role in facilitating peace talks (for Cambodia). “Let me tell you a personal story,” the princess said to me. “I have a personal relationship with Cambodia because my father used to play a role in the (peace) mediation.” As a result, from the dynasty to the Japanese people were associated with Cambodia. Therefore, from the Japanese royal family to its people, they have connection with Cambodia. Therefore, it is a magnificent effort to strengthen and further develop relations, especially this year, not only for the sake of the 70th anniversary, but also the elevation of the Cambodia-Japan relations to the highest level in history – a comprehensive strategic partnership […]

Wastewater treatment plant – a symbol of Cambodia-Japan cooperation to improve the environment

[…] We thank our Japanese friends for helping build this wastewater treatment plant for the benefit of the people living (in Phnom Penh). Today’s wastewater treatment plant is a symbol of the country’s continued development, as well as a symbol of Cambodia-Japan cooperation that will continue to improve. The construction (of wastewater treatment) here will help make the environment better and the comfort of the people better […] this is a special achievement of the wastewater management plan in Cambodia, which in the past the Japanese side also helped in the development of the master plan, as well as the implementation of various projects related to flood relief in Phnom Penh […]

Transforming Choeung Ek from the burial place of more than 20,000 people as an achievement to serve hundreds of thousands of people

[…] If we talk about Tuol Sleng prison and Boeung Choeung Ek, probably everyone imagines the skulls of the victims unfortunately killed by (the Pol Pot regime). If you look back a little […] and look around you, (you will see that there are) about 3,000 people. If you multiply that number by 7, you will get 20,000 people. Do you know what 20,000 people (that I am talking about) are? It is the number of people who were taken by Pol Pot from Tuol Sleng prison (to be killed) at that place […] the burial place of 20,000 people today has become a lively place where 3,000 people come to celebrate the achievement for service to the lives of hundreds of thousands more […]

These 20,000 people die for what reason? […] They died because of an incident that happened 53 years ago. The March-18 coup set war on our territory until the Khmer Rouge came to power and killed those people here. Without the outbreak of war in the 1970s, the Khmer Rouge would not have taken power and killed the 20,000 people […] if we were to look back, we would have learnt the history of this place, and disbelieved that such a place where 20,000 people were killed in 1979, inhabited by a mass grave, is a place of economic achievement today – a symbol of the lively relationship between Cambodia and Japan, a place that serves wastewater treatment to help the environment and the comfort of the people of Phnom Penh […]

The profit we get today is because (of the peace achievement) of 25 years ago when we ended the war and our economy (has been) growing positively (ever since) […] while talking about our present and future achievements, we also need to talk about defending those achievements so far realized and ensure further progress, not to let it slow down (like more than 40 years ago). We must absolutely protect peace […] if we look at the achievements here, do not forget to stop for a moment and look back as to what had happened here […]

Memorize history to know how far we have traveled and where we are

Some accused Hun Manet and Samdech Techo or the leaders of the Royal Government of talking only about historical facts over and over again. We talk about it so as to memorize history, to know where we have gone, so that we can be confident and proud that our Cambodians have come together to this point […] and in the future, as long as peace is guaranteed, and there would be no more division, this place will continue to develop. We, the Cambodians, must be proud and must protect this opportunity […] when we talk about achievements, we must also talk about caretaking, […] which means there is no more fighting each other, but building a country, maintaining peace, national unity, that we have achieved with difficulty […]

Japan helps Cambodia in the peace talks and in the reconstruction phase

In the process of finding peace, before we found peace and started rebuilding this country […] we must acknowledge and thank the contribution from our Japanese friends. The hotel where the Cambodian delegation (stayed) in Japan (since the stage of peace talks) is the New Otani […] and it has a history there […] during the period of rebuilding the country, our Japanese friends played a coordinating role. During the (peace) negotiations phase, as well as the organization of the SNC (Supreme National Council, we had) HE Yasushi Akashi, a Japanese, as the President of UNTAC (United Nations Transitional Authority in Cambodia), and for the first time, the Japanese army was sent abroad, after World War II, to participate in maintaining peace in Cambodia. The other day, I met General Watanabe, who was then the Commander of the Engineering Corps […] and he showed me pictures of him and his team working on a road in Takeo […]

Japan and Cambodia continue to support, strengthen and expand mutual relations

HE the Ambassador (of Japan) requested that the Royal Government as well as the people of Cambodia continue to support, strengthen and expand Cambodia-Japan relations. I would also like to request through His Excellency to the Government and the people of Japan to continue to support the cooperation and to strengthen Cambodian-Japanese relations even more […] if we are in good term with each other, we can build more and understand each other better […] once again I thank the Government of Japan for providing grant assistance for the construction of this water treatment project and for the provision of technical assistance in the use of related equipment. I agree with HE the Ambassador that the job is not finished with the construction, but it has (to make sure that the recipient party know how) to use or carry out maintenance to get the most out of it. If we just build it and leave it, in one or two years, it will be useless and will not be responding to our need. The construction (of the water treatment) here used the latest Japanese technology, so we need to have our technicians and engineers trained to be resourceful and to continue to use and maintain it properly […]

The bigger Phnom Penh grows, the more people reside, and the more important the clean water is

[…] Phnom Penh has grown (and there are now) more than 2 million or nearly 3 million (people). It will soon expand […] (here where) it used to be a lake has now economic activity, reside tens of thousands of people, families, schools, and jobs. Take for instance in this Aeon III super market, there are thousands of jobs […] there will be more economic activity in the area. Soon the residents in this area will grow to hundreds of thousands or millions of people here. In this case, wastewater treatment and infrastructure are needed to support people’s livelihoods […]

The Royal Government acts on disease prevention by growing economy, creating jobs, increasing income for people to have good nutrition

The wastewater treatment project here will greatly benefit the national economy, where the health of the people is the big task. Regarding the health of the people, we have set out many principles. The seventh legislature Royal Government focuses on strengthening the provision of social protection systems and strengthening services. Last evening, I had a meeting with (the Minister of Health,) HE Chheang Ra and the working group (to discuss) key measures to strengthen the local health sector, referral level health center – level one, level two, level three and prepare an action plan to promote the better organization of this referral health center, to provide better services to the people, better quality of medicine, better quality of materials […] and to increase the level of medical treatment capability for  the people. However, treatment is the last resort. As for the most important stage, the Royal Government acts on preventing people’s illness through efforts to improve economy, create jobs, and increase income for people so that they can get good nutrition […]

The percentage of people choosing to have kids will be smaller, the life expectancy will be longer because of medication

The discussion with (the Health Minister,) HE Chheang Ra (came to the issue that possibly) in a few decades, we will have more old people than young people because fewer people (who are still young) will choose to have kids […] in the future, the percentage of people choosing to have kids will decrease and the people’s (life expectancy) rate will be longer. Thus, there will be lower rate of birth […] (along with this) with availability of medicines, we can take care of the people’s health […] and prevent and protect our people through increasing nutrition to ensure the living standard of more people, […] if prevention does not work, we have to come to treatment stage. We need to improve the health system to make people healthier […]

Winston S. Churchill: “You will never reach your destination if you stop and throw stones at every dog that barks”

A group of people, […] maybe less than 20 people, who wrote this piece and spread it on both online and offline media, attacking the Funan Techo canal project that we plan to carry out to serve the economic activities, and the water transportation of our people (between the rivers and the sea). The slogan of former British Prime Minister Winston S. Churchill during World War II is: “You will never reach your destination if you stop and throw stones at every dog that barks.” (Having repeating this slogan,) some said that I called them a dog. I did not call anyone a dog […]

Reporting the Royal Government borrowed Chinese money for the Funan canal project is a fabrication

Yesterday, (their writing and publicity in the press) came out saying that “the well-informed source, a senior official of the Ministry of Economy and Finance, who asked not to be named, whispered that the Royal Government has borrowed five billion USD from China to invest in the Funan canal, which that(?) official thinks are useless for the nation” […] they kept on discrediting the Government for not being responsible to have borrowed the loan putting the country in debt for building the canal […] all these (that they preached) are completely fabricated. It is not that they do not know. Samdech Techo has already confirmed that the government will carry out this project not with a loan, but in the form of BOT […]

(The point here is what they say) “according to a source from a high-ranking official who asked not to be identified.” It is a psychological attack […] (and) the press posted the story without knowing where it comes from […] I do not believe that there are senior government officials at the Ministry of Economy and Finance […] ignorant to the point that they do not know the difference between a loan implemented project and a BOT project […]

What I want to emphasize to the Cambodians throughout the country who are following the news on the Funan canal project that (what we are planning to do is) to combine (the canal) with other infrastructural projects that Japan has built, that are built with Chinese assistance, with the ADB loans, other banks and by ourself to connect the (transportation) arteries. Who do we work for? It is for the sake of our nation and people, to grow our economy for benefit to distribute to the Cambodians everywhere […]

It is a good thing that this group did not lead the country. If they were on the contrary, (the country will) melt (inevitably). To develop a country needs investment. Investment needs capital, or money, in other words. Part of it is the national money […] (part of it) we need from other sources […] to address investment, build infrastructure and create jobs. First, we apply for a grant like what we did with the project here. Second, we borrow at a reasonable interest rate so that we can invest according to our repaying ability, and third, invite both domestic and foreign investors to invest in private money (BOT) […]

All of them claim to be economists (and they see) everything not right (according to them). The Japanese grant provided (during) the Samdech (Techo) time (as Prime Minister) and they said the Cambodian government was a beggar. It was not right. When the government takes the loans, they say the government will not be recoverable from debt. As the government calls for foreign investment, they say the government allows investment and that the government will lose sovereignty. Finally, there would be no money to do anything. It is a good thing that our people had chosen Samdech Techo and the CPP to continue to lead the country for 40 years, and to put in place the correct policies […] (they blamed) me weak and a bébé(baby). They blamed me a dictator. Perhaps, according to their theory, there could a dictator who is still a bébé […]

I do not ask them to stop criticizing. It is their rights. But they should have ethics, and respected the rights of the people. That they impersonate themselves analysts and informants, they have to search for the true facts to share with the people, and they should not trouble people with their fabricated and fake news […] they have not been serving the people, and ultimately exploited the people by misinforming them for political gain, and frightening the people […] the government is not afraid to take responsibility for negative actions and facing with criticism. In the past, we learnt of many issues and we solved a lot of problems, like traffic accidents, land issues […]

By the way, I thank all the journalists who try to share information quickly, but please do that comprehensively, and if it is wrong, please correct it so that our people/readers/viewers (know right from wrong). Please do not go silent fearing of embarrassment when you know that your report is an incomplete fact. There must be a code of conduct that “if one does not tell a complete fact, one should make a correction.” This is the (professional) duty (of a journalists) […] I wish you all practice democracy, rights and freedoms with ethics and responsibility […] if one lies, one will hurt others. One slanders others, one violates the rights of others. Giving wrong information to the people purposefully, one violates the people’s right to receive true information about the future of the nation […]./.