Wednesday, November 10, 2021

បទវិភាគ៖ នយោបាយវ៉ាក់សាំងរបស់សម្ដេចតេជោ ជាមរតកប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មីមួយទៀត ក្នុងសម័យកាលកូវីដ បានសង្រ្គោះជីវិតពលរដ្ឋ ក៏ដោយសារជំរើសដ៏ត្រឹមត្រូវ យកចិនជាបង្អែកផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំង


(ប៉េកាំង)៖ ពលរដ្ឋកម្ពុជាកំពុងបង្ហាញស្នាមញញឹម ជាមួយការបើកប្រទេសជាថ្មី ស្របតាមផែនការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រកាសបើកប្រទេសពេញលេញទ្បើងវិញ កាលពីថ្ងៃ១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ លើគ្រប់វិស័យនិងការរស់នៅជាមួយកូវីដ១៩ តាមបែបគន្លងថ្មីដើម្បីស្ដារសេដ្ឋកិច្ចសង្គមកម្ពុជា បន្ទាប់ពីរងផលប៉ះពាល់អស់រយៈពេលជិត ២ឆ្នាំកន្លងទៅ ហើយកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសមួយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេហ៍ និងលើពិភពលោកដែលផ្ដើមចាកចេញពីវិបត្តិកូវីដជាបណ្ដើរៗ ព្រមទាំងជាប្រទេសទេសចរណ៍សុវត្ថិភាពថែមទៀតផង។


បន្ទាប់ពីការប្រថុយសាកល្បងក្នុងការបើកទេសចរណ៍ផ្ទៃក្នុង អំទ្បុងឱកាសពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌដែលឃើញថា កម្ពុជាពុំមានករណីឆ្លងកូវីដ១៩ ផ្ទុះទ្បើងជាថ្មីនោះ បានផ្ដល់លទ្ធភាពដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានក្ដីសង្ឃឹមក្នុងការបើកសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តាមរយៈការបើកប្រទេសទ្បើងវិញ តាមវិស័យជំហានៗដំបូងគេគឺវិស័យអប់រំ និងវិស័យទេសចរណ៍ ព្រមទាំងបើកទទួលទេសចរវ៉ាក់សាំង ចាប់ពីចុងខែវិច្ឆិការឆ្នាំ២០២១ តទៅក្នុងការទាញយកភ្ញៀវបរទេសមកកម្សាន្ត និងទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា។


ការបើកសេដ្ឋកិច្ចសង្គមជាថ្មីនេះ តាមបែបគន្លងប្រក្រតីភាពថ្មីនេះ ដែលអាចធ្វើទៅបានគឺដោយសារពលរដ្ឋបានស្ម័គ្រចិត្ត ទទួលយកការចាក់វ៉ាក់សាំងស្ទើរតែគ្រប់ៗគ្នា រួមទាំងកុមារផងដែរ បន្ថែមលើសពីនេះ កម្ពុជាកំពុងដើរឈានទៅមុខមួយជំហានទៀត គឺចាក់ដូសជំរុញបន្ថែមទៀតដល់ប្រជាជន ខណៈដែលវ៉ាក់សាំងកម្ពុជា មាននៅក្នុងឃ្លាំងគ្រប់គ្រាន់ ក៏មិនខ្វះខាតដើម្បីត្រៀមតាមផែនការ ចាក់ស្រោចដូសជំរុញនេះដែរ។


ភាពឈ្លាសវៃ និងប៉ិនប្រសព្វរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាំងផ្នែកនយោបាយ និងការទូត ដែលបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តយកចិនជាបង្អែក ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំង ឯប្រភពផ្សេងទៀតជាប្រភពគាំទ្រ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យបរទេសមួយចំនួនថា កម្ពុជាអ្វីក៏ទៅពឹងចិន ទាំងប្រទេសទាំងនោះ ពុំមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ផ្ដល់វ៉ាក់សាំងដល់កម្ពុជាដូចប្រទេសចិនទ្បើយ។ ត្រង់ប្រការនេះក៏ត្រូវបានសម្ដេចតេជោថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើមិនឲ្យកម្ពុជាពឹងចិន តើអោយកម្ពុជាពឹងប្រទេសណា? តើប្រទេសណាដែលអាចមានលទ្ធភាពផ្ដល់វ៉ាក់សាំងដល់កម្ពុជា ទាន់សភាពការណ៍ដូចប្រទេសចិនទៅ?»


មិត្តភាពដែកថែប បានរួមគ្នាតស៊ូប្រឆាំងពីជ្រោះមរណៈកូវីដ១៩ យ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដោយមិត្តចិនធ្លាប់បានអះអាងប្ដេជ្ញាចិត្តថា ដរាបណាកូវីដ១៩នៅកម្ពុជាមិនរលត់ទេនោះ ចិននៅតែបន្តរួមដៃជាមួយកម្ពុជាប្រយុទ្ធប្រឆាំង ក្នុងការផ្ដល់ប្រភពគាំទ្រពីក្រោយកម្ពុជាជានិច្ច។ ការរួមប្រឆាំងកូវីដ១៩នេះ ក៏ជាគំរូដល់បណ្តាប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ក្នុងការដឹកនាំគ្រប់គ្រងប្រឆាំង រហូតទទួលបានសម្មទិផលជាប្រវត្តិសាស្រ្ត នៅក្នុងបរិបទជំងឺកូវីដ១៩នេះ។


បើទោះបីបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ ក៏ប៉ុន្តែសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន នៅតែអាចឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំបាន ហើយភាពរីកធំធាត់របស់ប្រទេសចិន ក៏មិនអាចមើលរំលងក្នុងការចែករំលែកដល់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់ និងលើពិភពលោកដែរ នៅតែបន្តពង្រីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ក្នុងការស្ដារសេដ្ឋកិច្ចសង្គមក្នុងការរស់នៅរបស់ប្រជាជន និងចំណងមិត្តភាពលើគ្រប់វិស័យ។


បើនិយាយអំពីមោទកភាពនៃការគ្រប់គ្រង និងប្រយុទ្ធសមរភូមិកូវីដ១៩នេះ បណ្ដាប្រទេសនានារួមទាំងមិត្តចិន ក៏បានកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះសមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជាសម្រេចបានក្នុងពេលនេះ វាជារឿងដ៏មហិមា នៃផែនការយុទ្ធសាស្រ្តជាតិរបស់សម្ដេចតេជោ ដែលអាចយកឈ្នះជំងឺកាចសហាវ ស្របពេលដែលប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួន បានបរាជ័យក្នុងការប្រយុទ្ធជំងឺកូវីដ ដែលបានបណ្ដាលអោយពលរដ្ឋជាច្រើនបានស្លាប់ ដោយពុំបានចាក់វ៉ាក់សាំងថែមទៀត ខណៈដែលកម្ពុជាប្រទេសតូចតែមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការបញ្ជាទិញវ៉ាក់សាំង និងសល់វ៉ាក់សាំងនៅក្នុងឃ្លាំង កំពុងចាក់ជូនពលរដ្ឋដូសជម្រុញថែមទៀតនោះ។ ពលរដ្ឋកម្ពុជាក៏បានយល់កាន់តែច្បាស់ អំពីនយោបាយវ៉ាក់សាំងនេះ ប្រសិនគ្មានវត្តមានវ៉ាក់សាំងចិនទេ ម្ល៉េះសមពេលនេះពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនតិចទេ ដែលត្រូវទទួលរងគ្រោះមហន្តរាយវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរពីមេរោគកូវីដ១៩នោះ។


សូម្បីតែគេហទំព័រអន្តរជាតិ Our World in Data របស់ចក្រភពអង់គ្លេសកាលពីថ្ងៃ២៤ ខែតុលា ក៏បានចេញរបាយការណ៍មួយដែលបង្ហាញពីល្បឿន នៃប្រទេសដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងរបស់ខ្លួន ដោយបានរកឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជាឈរកំពូលតារាងលើគេ ក្នុងចំណោមប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ាន ដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងដល់ពលរដ្ឋបានច្រើន និងស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ប្រសើរ ក្នុងចំណោមប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួនទៀតផង។


បើទោះបីកម្ពុជាលំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការជំនះនូវការលំបាក ដើម្បីស្វែងរកវ៉ាក់សាំងពីបរទេសមក ចាក់ជូនពលរដ្ឋទាំងការបញ្ជាទិញ និងតាមរយៈជំនួយក្ដី ការចាក់ជូនដោយមិនគិតថ្លៃពីពលរដ្ឋសូម្បីតែមួយសេនទ្បើយ។


សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ដ្រីនៃកម្ពុជានៅថ្ងៃទី០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ នេះបានបញ្ជាក់ថាចាប់តាំងពីផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩ រហូតមកដល់ពេលនេះកម្ពុជាចំណាយថវិកាអស់ ២,៣០០លានដុល្លារសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងកូវីដ-១៩ ហើយក្នុងនោះចំណាយថវិកាអស់ជាង ៤០០លានដុល្លារសម្រាប់សង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ។


ការសម្រេចបាននូវចំនួនពលរដ្ឋដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ ប្រសិនបើគ្មានមិត្តចិនទេ ម្ល៉េះកម្ពុជាមិនអាចសម្រចបានតាមផែនការ ដែលបានគ្រោងទុកទេ ដែលការពិតនៅតែមិនអាចប្រកែកបាន ពីការចូលរួមរបស់ប្រទេសចិន ជាបង្អែកយុទ្ធសាស្រ្តវ៉ាក់សាំងដ៏សំខាន់ រឺឯប្រទេសផ្សេងទៀតជាប្រភពគាំទ្រ ដែលយើងសម្រេចបានល្បឿនលឿនផែនការចាក់វ៉ាក់សាំង ដល់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ស្របពេលដែលប្រទេសមួយចំនួនពុំអាចមានលទ្ធភាព ស្វែងរកវ៉ាក់សាំងដូចកម្ពុជា ដែលនៅតែធ្វើឲ្យអត្រានៃការចាក់ក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន មានអត្រាទាប បើទោះបីប្រទេសទំាងនោះ មានថវិការគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទិញវ៉ាក់សាំងក៏ដោយនោះ តែបើគ្មាននយោបាយការទូតល្អទេ ក៏ពុំអាចមានវ៉ាក់សាំងស្ដុកទុកក្នុងឃ្លាំងដូចកម្ពុជាទ្បើយ។


នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដែលប្រទេសព្រុយណេធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ តាមរយៈអនទ្បាញ កាលពីថ្ងៃ២៦ ខែតុលា សម្ដេចតេជា ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា អស់រយៈពេល ២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ បានក្លាយជាវិញ្ញាសារសាកល្បងសមត្ថភាពដ៏ធំមួយ ក្នុងការដឹកនាំអភិវឌ្ឍទាំងអាស៊ានទាំងមូល ក៏ដូចជាប្រទេសនានាលើពិភពលោកដែរ។


សម្ដេចបានចែករំលែកពីបទពិសោធន៍ ក្នុងការទប់ស្កាត់ការរាតត្បាត ព្រមទាំងដណើរការចាក់វ៉ាក់សាំងបានលឿន ប្រកបដោយភាពត្រចះត្រចង់ នេះគឺដោយសារកម្ពុជាកំណត់យកការចាក់វ៉ាក់សាំង ជាវិធានការយុទ្ធសាស្រ្តគន្លឹះ គួបផ្សំនឹងវិធានការសុខាភិបាលដាក់ចេញ ព្រមទាំងមិនអាចខ្វះបាន នោះគឺការសហការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានទៅទទួលយកវ៉ាក់សាំង តាមគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្តនេះឯង ដែលធ្វើអោយកម្ពុជាសម្រេចទៅបានលឿន ជាងផែនការដែលបានគ្រោងទុក។


សម្ដេចតេជោបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ជាទិសដៅទៅមុខបន្តបន្ទាប់ គឺការស្ដារ និងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមទ្បើងវិញ តាមរយៈលំហូរពាណិជ្ជកម្ម ជំរុញការវិនិយោគ បន្តកិច្ចសហប្រតិបតិ្តការល្អ តាមរយៈការធានាប្រក្រតីភាពជាដើម។


មិនថានៅក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធដែលមានទ័ពចម្បាំង មិនថាសមរភូមិឥតស្រមោលក៏ដោយ ក៏សម្ដេចតេជោនៅតែអាចយកឈ្នះលើគូសត្រូវបានជានិច្ច ពលរដ្ឋកម្ពុជាពិតជាមានភ័ព្វសំណាងខ្លាំងណាស់ ដែលមានមេដឹកនាំឈ្លាសវៃ ប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត ដែលអាចដោះស្រាយរាល់វិញ្ញាសារ ចំពោះមុខដោយគ្មានការញញើតដៃទ្បើយ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតពលរដ្ឋកម្ពុជា។ គ្រប់កាលៈទេសៈរាល់ពេលដែលកម្ពុជាលំបាក គឺខ្មែរអាចធ្វើបានគ្រប់បញ្ហា ដែលកើតទ្បើងរាល់បញ្ហាចំពោះមុខ ស្របតាមទស្សនៈទានមួយលើកទ្បើងថា «ខ្មែររួបរួមខ្មែរខ្លាំង ខ្មែររួបរួមខ្មែរឈ្នះ ខ្មែរជឿជាក់ថាអាចធ្វើបាន»៕


អត្ថបទ៖ សុភ័ក្រ្ត (វិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន)




ទីបំផុតឧកញ៉ា លី សាយឃាង ចូលខ្លួនទៅកាន់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តសៀមរាប តាមដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងកំពុងបញ្ជូនខ្លួនមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ

 (សៀមរាប)៖ ទីបំផុតឧកញ៉ា លី សាយឃាង ចូលខ្លួនទៅកាន់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តសៀមរាប តាមដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ហើយសមត្ថកិច្ចកំពុងបញ្ជូនខ្លួនពីខេត្តសៀមរាប មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ នេះបើតាមនគរបាលជាន់ខ្ពស់ នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិបញ្ជាក់នៅមុននេះ។

ការចូលខ្លួននេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោក សេង លាង ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួន ឧកញ៉ា លី សាយឃាង ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសរំលោភលើទំនុកចិត្ត និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ ប្រព្រឹត្តនៅឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ សង្កាត់និមិត្ត និងសង្កាត់ផ្សារកណ្តាល ក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៨ និងអំឡុងឆ្នាំ២០១៩។

តុលាការបានបញ្ជាក់ថា ករណីរំលោភលើទំនុកចិត្ត និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈនេះ មានចែងឱ្យផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា ៣៩១ មាត្រា ៣៩២ និងមាត្រា ៣០៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ «ហេតុដូច្នេះ ដើម្បីធានាដល់ការស៊ើបសួរឱ្យ បានពេញលេញ គប្បីសម្រេចនាំខ្លួនឈ្មោះ លី សាយឃាង ភេទប្រុស អាយុ ៥៨ឆ្នាំ ជនជាតិខ្មែរ មកចំពោះចៅក្រមស៊ើប សួរដើម្បីធ្វើការសាកសួរបំភ្លឺការពិត»។ នេះបើតាមដីការបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន។

លោក សេង លាង ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ក៏បាន បង្គាប់មកកងកម្លាំងសាធារណៈ ឱ្យចាប់ និងនាំខ្លួនលោកឧកញ៉ា លី សាយឃាង មកប្រគល់ជូនសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ឱ្យបានមុនថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ដើម្បីចាត់ការតាមច្បាប់ផងដែរ៕






តុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនឧកញ៉ា លី សាយឃាង ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសរំលោភលើទំនុកចិត្ត និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ

  

(ភ្នំពេញ)៖ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនឧកញ៉ា លី សាយឃាង ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសរំលោភលើទំនុកចិត្ត និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ ប្រព្រឹត្តនៅឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ សង្កាត់និមិត្ត និងសង្កាត់ផ្សារកណ្តាល ក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នេះបើយោងតាមដីការរបស់តុលាការដែលទទួលបានមុននេះបន្តិច នាថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។




សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន រៀបរាប់អំពីការឈឺចាប់ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន នៃការបាត់បង់កូនប្រុសដ៏កំសត់ ចំខួប៤៥ឆ្នាំ


(ភ្នំពេញ)៖ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១នេះ បានរៀបរាប់អំពីការឈឺចាប់ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន នៃការបាត់បង់កូនប្រុសដ៏កំសត់ម្នាក់ឈ្មោះ «ហ៊ុន កំសត់» ដែលចំនឹងខួប៤៥ឆ្នាំ នៃការស្លាប់យ៉ាងវេទនារបស់ទារកហ៊ុន កំសត់ នៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត (១០ វិច្ឆិកា ១៩៧៦-១០ វិច្ឆិកា ២០២១)។



តាមរយៈបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានរំលឹករឿងរ៉ាវយ៉ាងដូច្នេះថា៖

«កូនប្រុសដ៏កំសត់របស់ពុកថ្ងៃនេះជាខួប ៤៥ឆ្នាំ នៃការស្លាប់យ៉ាងវេទនារបស់កូន នៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត (១០ វិច្ឆិកា ១៩៧៦-១០ វិច្ឆិកា ២០២១)»។ ពុក និងម៉ែកូន មិនដែលភ្លេចទេនូវសោកនាដកម្មដែលបានកើតឡើងចំពោះរូបកូន ព្រមទាំងពុកនិងម៉ែនោះទេ។ ការរៀបចំឡើងនូវផ្នូររបស់កូន និងចម្រៀង «អនិច្ចារកូនកំសត់ប្រវត្តិម្ដាយកម្ម» «ទំនួញកំសត់ប្រវត្តិវិទ្យាល័យ» និង «ព្រលឹងកំសត់» ដែលពុកម៉ែបានធ្វើឡើងក្នុងបំណងរំលឹកដល់វិញ្ញាណក្ខន្ឋកូន និងការឈឺចាប់នាពេលនោះ។

ពុកនៅចាំបានយ៉ាងច្បាស់ថា ក្រោយម៉ោង៦ព្រឹក ថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ចិកា ឆ្នាំ១៩៧៦ ក្រោយពេលកូនប្រសូត្រចាកផ្ទៃម្តាយកូន គ្រូពេទ្យបានធ្វើឱ្យកូនរបូតធ្លាក់ពីដៃត្រូវនឹងជ្រុងគ្រែធ្វើឱ្យកូនបាក់ឆ្អឹងខ្នងធ្លាក់ដល់ដីគាប់ជួនពុកបានធ្វើដំណើរពីភូមិកោះថ្មឃុំទន្លូង ទៅដល់មន្ទីរពេទ្យតំបន់ដែលតាំងនៅអតីតអនុវិទ្យាល័យស្រុកមេមត់។

ម្តាយកូនឆ្លងទន្លេម្នាក់ឯងដោយមិនមានពុកនៅមើលថែទេ។ ពុកមិនបានបំពេញការងារជាប្តី ជាឪពុកទេ ព្រោះពេលនោះមិនថាតែពុកនោះទេ គឺប្រជាជនទូទាំងប្រទេសមានសិទ្ឋិតិចជាងសត្វឆ្កែឬឆ្មាទៅទៀត។ ឆ្កែ ឆ្មាវាមានសិទ្ឋិការពារកូនវាច្រើនជាងមនុស្ស។ តែដូចទេវតាបានជួយរៀបចំឱ្យពុកបានធ្វើដំណើរជាមួយមេបញ្ជាការទៅកាន់ស្រុកត្បូងឃ្មុំនាពេលនោះ ដែលពុកមានឱកាសចូលមើល ម្តាយកូននៅមន្ទីរពេទ្យប្រចាំស្រុកមេមត់។

ភាពតក់ស្លុតបានកើតឡើងចំពោះរូបពុកនៅពេលដែលពុកឈានជើងចូលដល់មន្ទីរពេទ្យ ហើយត្រូវអ្នកជម្ងឺដែលសម្រាកជាមួយម្តាយកូនស្រែកប្រាប់ថា “រ៉ានីឆ្លងទន្លេ ហើយកូនស្លាប់ហើយ”។ ពុកប្រឹងរត់ទៅរកកូនឃើញឈាមកូនកំពុងហូរចេញតាមមាត់ ពុកប្រឹងស្រែកឱ្យគេជួយដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតកូន ក្នុងពេលដែលម្តាយកូនសន្លប់មិនទាន់ដឹងខ្លួន និងមិនទាន់ដឹងថាកូនស្លាប់នៅឡើយ អាស្រ័យដោយនៅបន្ទប់នៅផ្សេងគ្នា។

ពុកអត់ធ្វើអ្វីបានទេកូន ពុកបានសុំមេបញ្ជាការឃោរឃៅ ដើម្បីយកសពកូនទៅកប់នឹងនៅមើលថែទាំ ម្តាយកូនក្រោយឆ្លងទន្លេ។ មិនត្រឹមតែមិនបានទទួលការអនុញ្ញាតប៉ុណ្ណោះទេ តែពុកត្រូវរងនូវការប្រមាថយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៀតផង «កម្មសិទ្ឋិមនោសញ្ចេតនាក្រាស់» «មិត្តឯងមិនមែនគ្រូពេទ្យទេ» «បើមិត្តឯងនៅ ក៏អាកូននេះមិនរស់ឡើងវិញដែរ» «មានពេទ្យយកខ្មោចកូននេះទៅកប់ហើយ មិនបាច់កប់ខ្លួនឯងទេ» «ការងារអង្គការសំខាន់ជាងការងារបុគ្គល»។ល។

ឈឺចាប់ណាស់កូន តែពុកត្រូវទ្រាំអត់ធ្មត់ព្រោះការងារដែលពុកត្រូវធ្វើ គឺរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសចេញពីរបបឃោរឃៅនេះ។ ពុកពុំមានអ្វីផ្តល់ឱ្យកូនក្រៅតែពីក្រម៉ា១ ដែលដោះចេញពីកពុកដើម្បីរុំខ្មោចកូននោះទេ។ ពុកខំប្រឹងទៅរកម្តាយកូនដែលទើបដឹងខ្លួនបន្ទាប់ពីសន្លប់ ហើយប្រាប់គាត់ថា កូនស្លាប់ហើយនឹងដាក់ឈ្មោះកូនថា «កំសត់»។ ឈ្មោះនេះនៅជាប់ជានិច្ចក្នុងវិញ្ញាណពុក ហើយកូន កំសត់នេះហាក់តាមថែរក្សាពុកម៉ែគ្រប់ពេលវេលា។

ពួកគេបង្ខំឱ្យពុកចាកចេញពីម្តាយកូននិងខ្មោចកូនទាំងការឈឺចាប់ជាមួយទឹកភ្នែករាប់ម៉ឺនដំណក់។ ៣ថ្ងៃក្រោយមកទើបពុកបានការអនុញ្ញាតទៅជួបម្តាយកូនសារជាថ្មីដែលកំពុងមានជម្ងឺជាទម្ងន់ ដែលខ្មែរយើងនិយមហៅថា ”សល់សុក”។ ពុកត្រូវយកម្តាយកូនចេញពីពេទ្យដើម្បីឱ្យឆ្មបបុរាណខ្មែរកាយទម្លាក់សុកចេញ ទើបសង្គ្រោះជីវិតម្ដាយកូនបាន។ ពុកសុំទោសកូន ដែលពុកមិនដឹងថា សាកសពកូនគេយកទៅកប់ ឬបោះចោលនៅទីណា ព្រោះការងារបន្ទាន់របស់ពុក គឺត្រូវយកម្តាយកូនចេញពីមន្ទីរពេទ្យទៅព្យាបាលតាមបែបបុរាណវិញ។ ពុកពុំមានពេលស្វែងរកសាកសពកូននៅពេលនោះទេ សង្ឃឹមថាកូនយោគយល់ ហើយមកនៅផ្នូរដែលពុកម៉ែបានសាងសង់សំរាប់កូនតាំងពីទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ មក។

រៀងរាល់ពេលដែលពុកនឹកដល់រឿងដ៏ឈឺចាប់នេះ ទឹកភ្នែកពុកតែងតែហូរចេញមក នេះជាទឹកភ្នែកនឹកដល់កូនកំសត់ ជាទឹកភ្នែកនឹកដល់ការឈឺចាប់លើសពីការអត់ធ្មត់បានរបស់មនុស្ស ជាទឹកភ្នែកនឹកដល់ប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់ដែលត្រូវពួកប៉ុលពត សម្លាប់ និងធ្វើបាបដូចក្រុមគ្រួសារយើងដែរ។

កន្លងមកប្អូនប្រុសប្អូនស្រី និងក្មួយៗរបស់កូនបានទៅដល់ផ្នូរកូន ហើយពុកម៉ែក៏បានរៀបចំបង្សុកូលឱ្យ កូនផងដែរ។ កូន កំសត់ សូមព្រលឹងកូនបន្តតាមថែរក្សាពុក ម៉ែ ប្អូនៗ និងក្មួយៗរបស់កូនតទៅទៀត។

ពុកនៅតែសូមការយោគយល់ពីកូនដែលមិនបានយកសពកូនទៅបញ្ចុះដោយខ្លួនឯង។ ពុកត្រូវអត់ធ្មត់ និងធ្វើតាមបញ្ជាររបស់ពួកឃាតករ «តែការអត់ធ្មត់នោះហើយដែលរក្សាជីវិតពុក និងម៉ែកូន ព្រមទាំងផ្តល់ឱកាសឱ្យពុករួមចំណែកដឹកនាំចលនាតស៊ូរំដោះជាតិ និងប្រជាជនពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និងកសាងប្រទេសបានរីកចម្រើនរហូតសព្វថ្ងៃ»៕






វិភាគអន្តរជាតិ៖ សន្តិសុខរបស់អឺរ៉ុប លែងជាអាទិភាពរបស់អាមេរិក?

(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពសន្តិសុខត្រីភាគីរវាងអូស្ត្រាលី អង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក (AUKUS) គឺជាបញ្ហារបស់អឺរ៉ុបទាំងមូល មិនមែនជាបញ្ហារបស់បារាំងតែម្នាក់ឯង នោះទេ។ ខណៈការលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងទិញនាវាមុជទឹកដើរដោយម៉ាស៊ូតពីបារាំងដែលជាប្រទេសអឺរ៉ុបដោយអូស្ត្រាលី ដើម្បីស្រវាយកនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពល នុយក្លេអ៊ែររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បូករួមទាំងការផាត់សហភាពអឺរ៉ុបចេញពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្រោមសម្ព័ន្ធភាព AUKUS, ថ្នាក់ដឹកនាំសហភាពអឺរ៉ុប និងអឺរ៉ុបបានបង្ហាញ ជំហរឈរនៅខាងទីក្រុងប៉ារីស។

តំណាងជាន់ខ្ពស់សហភាពអឺរ៉ុបទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ លោក Josep Borell បានកត់សម្គាល់ថាបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប (EU) បានចាត់ទុកថា AUKUS គឺជាបញ្ហារបស់សហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល ស្របពេលក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អឺរ៉ុបដទៃទៀត អំពាវនាវឱ្យអឺរ៉ុបភ្ញាក់ខ្លួនឡើងដោយមិនត្រូវពឹងផ្អែកលើអាមេរិកទៀត ទេ។ តើហេតុអ្វីបានជាអឺរ៉ុបបង្ហាញការព្រួយបារម្ភបែបនេះ? នៅត្រង់នេះ, យើងអាចសាកគិតបានពី «ទង្វើ» ដែលអាមេរិកបានធ្វើដាក់សម្ព័ន្ធមិត្តអឺរ៉ុបរបស់ខ្លួន។ ពោលគឺវិធីសាស្ត្រ ចរចាជាសម្ងាត់ និងការប្រកាសពីការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS បានបង្កឱ្យមាន «វិបត្តិនៃទំនុកចិត្ត» នៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពអាត្លង់ទិចរវាងអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ដ្បិតវាត្រូវបានគេសន្មត់ថា «អឺរ៉ុប មិនមែនជាអាទិភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក តទៀត»។

សម្រាប់អឺរ៉ុប, បញ្ហាធំមិនមែនស្ថិតនៅត្រង់ការលុបចោលកិច្ចសន្យាមួយទេ តែអ្វីដែលសំខាន់ នោះគឺទង្វើដែលអូស្ត្រាលី, អង់គ្លេស, អាមេរិកបានធ្វើដាក់បារាំង។ ពីព្រោះថាពួកគេ ម្នាក់ៗ ប្រហែលជាគិតនៅក្នុងចិត្តថាអាមេរិកហ៊ានដល់ថ្នាក់ប្រព្រឹត្តទង្វើដែលទីក្រុងប៉ារីសហៅថា «ជាការលួចចាក់សម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនឯងពីក្រោយខ្នង» ដាក់បារាំងដែលជាមហាអំណាច យោធាមួយ និងជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំលំដាប់ទី២ នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប, ម្លោះហើយថាតើគេអាចធានាបានទេថាអាមេរិកនឹងមិនធ្វើទង្វើបែបនេះម្ដងទៀតដាក់ប្រទេសអឺរ៉ុប ដទៃ?

លើសពីនេះទៅទៀត, ប្រសិនបើ AUKUS អាចបញ្ជាក់បានថា «តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» គឺជាអាទិភាពបច្ចុប្បន្នរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក, នោះវាមានន័យថាអឺរ៉ុបលែងក្លាយជាដៃគូ យុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដូចពីមុនទៀតទេ។ ពិតមែនទៅ, ការបង្កើត AUKUS ដោយទាត់បារាំងដែលជាប្រទេសអឺរ៉ុបនាំមុខគេក្នុងការចូលរួមក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក
ចេញក្រៅសម្ព័ន្ធភាពនេះ កើតមានឡើងនៅចំពេលសហភាពអឺរ៉ុបបានបញ្ចេញយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកផ្ទាល់ខ្លួន។ អឺរ៉ុបក៏មានផលប្រយោជន៍ និងវិធីសាស្ត្រផ្ទាល់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹង តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកដែរ។ ប៉ុន្តែការបង្កើត AUKUS នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍អឺរ៉ុប ដោយវានឹងរឹតត្បិតការចូលរួមរបស់បណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុបក្នុងតំបន់នេះ។

ហេតុផលដទៃទៀតដែលអាចបង្ហាញពីវិបត្តិទំនុកចិត្តរវាងអាមេរិក និងអឺរ៉ុប នោះគឺរដ្ឋបាលប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន មិនទាន់បានតែងតាំងអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំ តំបន់អឺរ៉ុបនោះទេ ដោយគ្រាន់តែងតាំងលោកស្រី Karen Donfried ជាប្រមុខការិយាល័យអាមេរិកទទួលបន្ទុកកិច្ចការអឺរ៉ុប និងអឺរ៉ាស៊ី កាលពីចុងខែកញ្ញាកន្លងទៅតែប៉ុណ្ណោះ។ ព្រមពេលជាមួយគ្នា, សេតវិមានបានធ្វើសកម្មភាព និងចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ ដែលគេមើលឃើញថាអាមេរិកគិតគូរជាអាទិភាពទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីខ្ទប់ការកើនឡើងឥទ្ធិពលចិន។ ចេតនាបែបនេះរបស់អាមេរិក បានចាប់ផ្ដើមលេចចេញជារូបរាង នៅពេលលោក ចូ បៃដិនបានបញ្ជូនរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់លោកឱ្យបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ កាលពីប៉ុន្មានខែមុននេះ។

ជាងនេះទៅទៀត, ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកក៏បានបង្ហាញបញ្ហាជាអាទិភាពរបស់ខ្លួនផងដែរគឺ «ចិន» ហើយបូករួមទាំងការស្ដារឡើងនូវកិច្ចសន្ទនាចតុភាគី ឬហៅថាក្វាដ (Quad) វាបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ទៅទៀតថាសព្វថ្ងៃ នៅខួរក្បាលរបស់អាមេរិកមានតែពាក្យ «ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» និង «ចិន»។ តួយ៉ាង, សូម្បីតែនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ តំបន់អឺរ៉ុប កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ និងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមដែលចេញផ្សាយក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃក្រុមប្រទេស G7, NATO និងសហភាពអឺរ៉ុប-អាមេរិក សុទ្ធតែលើកឡើងពី ឈ្មោះ «ចិន» ទាំងអស់ដែលនេះអាចធ្វើឱ្យអឺរ៉ុបយល់បានថាខ្លួនលែងសំខាន់ដូចមុនចំពោះអាមេរិក។

ក្រៅពីនេះ, ការដកកងទ័ពបរទេសចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានមិនបានធ្វើឡើងតាមរយៈការសម្រេចចិត្តជាសមូហភាពនោះទេ។ ប្រទេសជាសមាជិក G7, សហភាពអឺរ៉ុប, UN រួមទាំង អគ្គលេខាធិការអង្គការ NATO បានអំពាវនាវឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកពន្យារពេលដកកងទ័ព និងជម្លៀសជនបរទេសចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន លើសកាលបរិច្ឆេទកំណត់ថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា តែសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានធ្វើការអំពាវនាវនេះឡើយ។ ចុងក្រោយបំផុត, ការដកបម្រាមធ្វើដំណើរលើបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុប (ដែលត្រូវបានរំពឹងថានឹងធ្វើឡើងនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១នេះ) មិនត្រូវបានប្រកាសឡើយរហូតដល់ថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះបើទោះជាអាត្រាចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការ COVID-19 នៅអឺរ៉ុបមានកម្រិតខ្ពស់ក៏ដោយ រីឯប្រទេស អឺរ៉ុបដែលមានអាត្រាចាក់វ៉ាក់សាំងទាប នៅតែជាប់បម្រាមធ្វើដំណើរចូលសហរដ្ឋអាមេរិកដដែល។

*ការខកចិត្តលើកចុងក្រោយ?

ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS គឺជាការខកចិត្តលើកចុងក្រោយបំផុតរបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយវាក៏ត្រូវបានអ្នកនយោបាយអឺរ៉ុបខ្លះយកទៅបកស្រាយដែរថា អឺរ៉ុបគួរតែភ្ញាក់ខ្លួនឡើង ហើយប្រឹងប្រែងពង្រឹងសមត្ថភាពដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន។ ជាការពិតណាស់, ទោះជាអាមេរិកបង្កើត AUKUS ក៏ការប្ដេជ្ញាចិត្តការពារ
សម្ព័ន្ធមិត្តនៅក្រោមមាត្រា ៥ នៃបក្សសម្ព័ន្ធយោធា NATO នៅតែរក្សាដដែល។ ប៉ុន្តែ អំណេះតទៅ, បណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុបនៅតែមានការសង្ស័យ ហើយកាន់តែចង់ដឹងឱ្យច្បាស់ថាតើ អាមេរិកនឹងមានគោលជំហរបែបណា នៅពេលវិបត្តិណាមួយកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប ជាពិសេសប្រសិនបើវិបត្តិនោះប៉ះពាល់តែអឺរ៉ុប មិនមែនអាមេរិក?

ក្រោយការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS, មេដឹកនាំអឺរ៉ុបជាច្រើនដូចជាប្រធានាធិបតីបារាំង លោក ម៉ាក្រុង បានលើកឡើងជាថ្មីពី «យុទ្ធសាស្ត្រស្វយ័តភាពរបស់អឺរ៉ុប» ដោយមិនត្រូវពឹង ផ្អែកលើសហរដ្ឋអាមេរិកទៀតនោះទេ។ ប៉ុន្តែ បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញ អឺរ៉ុបខ្លួនឯងមិនមានចក្ខុវិស័យយុទ្ធសាស្ត្ររួមឡើយ ដូចជាលោកស្រី Judy Dempsey ជាអ្នជំនាញម្នាក់មកពី វិទ្យាស្ថាន Carnegie Europe បាននិយាយថា «យុទ្ធសាស្ត្រស្វយ័តភាពរបស់អឺរ៉ុប» នឹងមិនមានន័យអ្វីទាំងអស់ ប្រសិនបើអឺរ៉ុបមិនមាន «ចក្ខុវិស័យយុទ្ធសាស្ត្ររួម»។

ថ្វីត្បិតជាមហាអំណាចមួយហ្នឹងគេ, សហភាពអឺរ៉ុបមិនមានចក្ខុវិស័យយុទ្ធសាស្ត្ររួមឡើយ ហើយតែងតែផ្ដោតជាសំខាន់លើការពារសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ និង នៅតែបន្តពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើ NATO ក្នុងកិច្ចការពារសន្តិសុខអឺរ៉ុប។ បើតាមលោកស្រី Judy Dempsey ចាប់ពីពេលនេះតទៅ, អឺរ៉ុបត្រូវតែបង្ហាញថាខ្លួនត្រៀមរួចជាស្រេចក្នុង ការដើរតួនាទីជាតួអង្គដ៏សំខាន់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសកលលោក ហើយដើម្បីអាចធ្វើបែបនេះបានអឺរ៉ុបគួរណាស់តែបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាយោធា, អភិវឌ្ឍសមត្ថភាពសំខាន់ៗ និងពង្រឹងជំហរនយោបាយរបស់ខ្លួន៕

ដោយៈ Fresh News