Thursday, July 31, 2014

សុន្ទរកថា ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភា​ចារ្យ សុខ អាន ក្នុង​ពិធីបិទ​មហោ​ស្រព​សិល្បៈ​ចម្រៀង​ខ្មែរ​ជា​សកល​លើកទី៣

រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤

-  លោកជំទាវ ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ
-  ឯកឧត្តម ថោង ខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍
-  ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិនិងអន្តរជាតិ
-   សិល្បករ ក្មួយៗសិស្សានុសិស្ស និស្សិត និងក្មួយៗយុវជនទាំងអស់ជាទីមេត្រី!

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំនិងភរិយាខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយចូលរួមជាមួយឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី សិល្បករ ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ និងក្មួយៗយុវជនទាំងអស់ ក្នុងពិធីបិទមហោស្រពសិល្បៈចម្រៀងខ្មែរជាសកលលើកទី នាពេល​​​នេះ។ ឆ្លៀតឱកាសនេះ ក្នុងនាមសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមកោតសរសើរ និងវាយ​តម្លៃ​​ខ្ពស់ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់នៃក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និង​គណៈកម្មការអន្តរក្រសួង ដែល​បានរៀបចំមហោស្រពសិល្បៈចម្រៀងខ្មែរដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ ​ប្រកបដោយជោគជ័យ ដើម្បី​​បុព្វហេតុអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍសិល្បៈវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវអំណរគុណចំពោះក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន សប្បុរសជន និងដៃគូ​​ឯកជននានា ជាពិសេសធនាគារកាណាឌីយ៉ា និងស្ថានីយ៍​វិទ្យុ​​និងទូរទស្សន៍​​បាយ័ន ដែលបានសហការឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់​​ដំណើរការរៀប​ចំ​មហោ​ស្រព​សិល្បៈ​ចម្រៀងខ្មែរជាសកលលើកទី៣នេះ ឱ្យដំណើការបានយ៉ាងអធិកអធម

ខ្ញុំសូមចាត់ទុកថា មហោស្រពសិល្បៈចម្រៀងខ្មែរជាសកលនេះ គឺជាព្រឹត្តិ​ការណ៍​សិល្បៈ​និងវប្បធម៌ដ៏ធំនិងមានសារៈសំខាន់ ដែលមិនត្រឹម​តែជាសក្ខីភាព​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ឱ្យឃើញ​ពីការ​បន្តគាំទ្ររបស់មហាជនចំពោះវិស័យវប្បធម៌ផ្នែកសិល្បៈចម្រៀងបុរាណ សម័យ និង​កំណាព្យប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានចូលរួមចំណែកដោយផ្ទាល់ដល់ការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍ​បេតិកភណ្ឌអរូបីដ៏មានតម្លៃរបស់ជាតិយើងឱ្យកាន់តែរឹងមាំស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស និងរីក​ចម្រើន​បន្ថែម​ទៀត។

ដូចដែលលោកជំទាវ ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និង​ជា​ប្រធានគណៈកម្មការអន្តរក្រសួង បានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍ គោលបំណង​​សំខាន់នៃការប្រារឰធ្វើមហោស្រពសិល្បៈចម្រៀងខ្មែរជាសកលនេះ គឺដើម្បីបំផុសចលនាមហាជនឱ្យគាំទ្រនិងលើកទឹកចិត្តដល់សិល្បករ ទាំងនៅក្នុងប្រទេសនិងមកពីក្រៅប្រទេស ឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងបញ្ចេញនូវសមត្ថភាព និងទេពកោសល្យ​​ពិតៗរបស់ខ្លួន ក្នុងផ្នែក​សិល្បៈចម្រៀងសម័យ ឬចម្រៀងបុរាណដែលរួមមានយីកេ មហោរី និង​ស្មូត​ឬសូត្រ​កំណាព្យ។ មហោស្រពនេះ មិនត្រឹមតែជាការផ្តល់នូវកាលានុវត្តភាពសម្រាប់សិល្បករចម្រៀង​​សម័យ បុរាណ និងកំណាព្យ ឈានចូលក្នុងអាជីពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងមានសារៈសំខាន់​​ចូលរួមចំណែក​​ថែរក្សា​​ការពារ ​​និងលើកកម្ពស់តម្លៃសិល្បៈខ្មែរយើងផងដែរ ម្យ៉ាងទៀត ការរៀបចំឱ្យមានព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ ក៏អាចជួយបំផុស និងដាស់​អារម្មណ៍​ដល់យុវជនដែលជាទំពាំងស្នងឫស្សី ឱ្យបានឃើញកាន់តែច្បាស់អំពីលក្ខណៈពិសេស និង​ភាពសម្បូរបែបនៃសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលបន្សល់ទុក​ដោយដូន​តាយើងជា​ច្រើន​ជំនាន់​មក​ហើយ ដែលនេះគឺជាវិធីដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយក្នុងការផ្សព្វផ្សាយបញ្ជ្រាបការយល់ដឹង បណ្តុះស្មារតីឱ្យចេះ​ស្រឡាញ់ និងជំរុញការចូលរួមរបស់កូនខ្មែរគ្រប់រូប ដើម្បីថែរក្សាឱ្យបាន​ស្ថិត​ស្ថេរគង់វង្សនូវ​សិល្បៈវប្បធម៌ដែល​ជាអត្តសញ្ញាណនិង​ជាព្រលឹង​​​ជាតិយើង 

- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិនិងអន្តរជាតិ
- សិល្បករ និងក្មួយៗយុវជនទាំងអស់!

យើងទាំងអស់គ្នាទន្ទឹងរង់ចាំថ្ងៃនេះជាយូរមកហើយ ដើម្បីទទួលស្វាគមន៍ និងអបអរសាទរ​​ចំពោះជ័យលាភីថ្មី ដែលប្រសូត្រចេញពីការជ្រើសរើសចម្រាញ់យ៉ាងហ្មត់ចត់និង​​ជាច្រើនដំណាក់កាលប្រកបដោយយុត្តិធម៌ នេះជាសមិទ្ធផលថ្មីមួយទៀតដែលមានអត្ថន័យ​​មិនត្រឹម​​តែជាការផ្តល់នូវពានរង្វាន់ជូនជ័យលាភី​​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាការបង្ហាញ​​​នូវការខិតខំអភិរក្ស លើកស្ទួយ និងប្រមែប្រមូលពូនផ្តុំនូវអ្នកដែលមានទេពកោសល្យពិត​ប្រាកដក្នុងផ្នែកសិល្បៈចម្រៀងនេះផងដែរ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏ចាំបាច់ត្រូវខិត​ខំ​ប្រែក្លាយគុណភាព​​​ផលិតផលសិល្បៈចម្រៀងឱ្យមានលក្ខណៈអប់រំ និងសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងតម្រូវ​ទៅ​តាមតថភាពសង្គម​​ផងដែរ ដោយ​ធ្វើ​​យ៉ាងណារក្សាឱ្យបាននូវលក្ខណៈដើមនៃប្រពៃណី ទំនៀម​ទម្លាប់វប្បធម៌ ពណ៌សម្បុរ និងអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរយើង ក្នុង​ន័យនេះ ខ្ញុំ​មាន​ជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា ការចូលរួមប្រកួតប្រជែងពីគ្រប់មជ្ឈ​ដ្ឋានជាប្រចាំ នឹងអាច​ធ្វើឱ្យសិល្បៈចម្រៀងសម័យ បុរាណ និងកំណាព្យខ្មែរ​មានលក្ខណៈច្នៃប្រឌិត និងបង្កើតថ្មីឱ្យសមស្រប​ទៅ​តាមតថភាពសង្គម ទៅតាម​​ចំណង់​ចំណូល​​​ចិត្ត ការពេញនិយមរបស់មហាជន និងយុវជន​សម័យថ្មីនេះ។ ការទាក់ទាញបាននូវការគាំទ្រ​​និងការចូលចិត្តរបស់មហាជន ជាពិសេសយុវជន មកលើសិល្បៈជាតិយើង គឺជាការចាំ​បាច់​ដើម្បី​​​​​ជួយកាត់បន្ថយនូវ​ការហូរ​ចូល​​​ឥតឈប់ឈរ​នៃផលិតផលវប្បធម៌​ពីខាងក្រៅ ជាពិសេស​​វប្បធម៌អវិជ្ជមាន និងជាការចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ ក៏ដូចជាការរួមចំណែកលើកកម្ពស់តម្លៃវប្បធម៌របស់ជាតិយើង តាមរូបភាព «សិល្បៈ​ដើម្បី​សិល្បៈ សិល្បៈ​​​ដើម្បីការអប់រំ សិល្បៈដើម្បីភាពរីករាយ សិល្បៈដើម្បីការអភិវឌ្ឍ សិល្បៈដើម្បីផលកម្រៃ និងសិល្បៈដើម្បីវប្បធម៌សន្តិភាព​» 

ក្នុងន័យនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន  នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជានិច្ចកាលតែងតែបានផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តចំពោះគំនិតផ្តួចផ្តើម ទាំងរដ្ឋនិងឯកជន ដែលឆ្លើយតបទៅនឹង​​គោលដៅខាងលើ។ ជាក់ស្តែង រាជរដ្ឋាភិបាល​​ទើបបានផ្តល់ការអនុញ្ញាតជាគោលការណ៍​​ឱ្យ​ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និងក្រសួងទេសចរណ៍ រៀបចំការសម្តែងទស្សនីយភាពលក់សំបុត្រជូនភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិ រៀងរាល់ចុងសប្តាហ៍នៅសាលសន្និសីទចតុម្មុខ​ជាលក្ខណៈសាកល្បងដកពិសោធន៍ ដើម្បីឈានទៅបង្កើតគោលដៅទេសចរណ៍វប្បធម៌ថ្មីបន្ថែម​ទៀតសម្រាប់រាជធានីភ្នំពេញយើង។ ខ្ញុំសូមគាំទ្រនិងជំរុញឱ្យមានការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍​​​និងបង្កើតទីផ្សារវប្បធម៌ថ្មីៗបន្ថែមទៀត សម្រាប់បម្រើដល់សាធារណជននៅទូទាំងប្រទេសឱ្យកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង ដើម្បីទាញយកផលកម្រៃ​មកទ្រទ្រង់ជីវភាពរបស់សិល្បករយើង ក៏ដូចជាដើម្បីរួមចំណែកលើកកម្ពស់តម្លៃសិល្បៈវប្បធម៌និងកិត្យានុភាពជាតិ ឱ្យស្របតាមគោលដៅ «កម្ពុជា៖ ព្រះរាជាណាចក្រនៃវប្បធម៌»  រួមជាមួយនឹងយុទ្ធសាស្ត្រ​​ទេសចរណ៍ «កម្ពុជា៖ ព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរិយៈ» ដូច្នេះ ការរៀបចំឱ្យមានព្រឹត្តិការណ៍សិល្បៈវប្បធម៌គឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា​​​​ ដែលមានសក្តានុពលទេសចរណ៍ខ្ពស់ ជាពិសេសទេសចរណ៍វប្បធម៌។

- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិនិងអន្តរជាតិ
- សិល្បករ និងក្មួយៗយុវជនជាទីស្រឡាញ់!

បើតាមសិលាចារឹកវត្តទួលគំនូរ ស្រុកអង្គរបុរី ខេត្តតាកែវ K.៦០០ និង K.៥៥៧ ចុះ​កាល​បរិច្ចេទ មហាសករាជឆ្នាំ៥៣៣ ត្រូវនឹងគ្រិស្តសករាជ៦១១ ដែលចាត់ជា​សិលាចារឹក​ភាសា​ខ្មែរបុរាណចំណាស់ជាងគេ បានចារឹកនូវពាក្យ ចំរេង៑ (ចម្រៀង) ជ្មះគេចំរេង៑ (ឈ្មោះ​អ្នកចម្រៀង) រមំ (របាំ) ជ្មះគេរម៑ (ឈ្មោះអ្នករាំ) ត្មឹងវីណ (អ្នកដេញពិណ) ត្មឹងកញ្ជង៑ ត្មឹងលាហ្វ ជាដើម។ នេះជាភស្តុតាងដ៏មានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែល​បញ្ជាក់​ពីវត្តមាន​សិល្បៈ​ខ្មែរ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងចម្រៀង ឧបករណ៍តន្ត្រីខ្មែរនាសម័យ​​កាលនោះ។ បទចម្រៀង គឺជាកោសិការស់នៃវប្បធម៌ ហើយសិល្បករ គឺជាស្ថាបត្យករឆ្លាក់ព្រលឹងនៃវប្បធម៌។ សិល្បៈចម្រៀងមិនគ្រាន់តែមានគោលដៅបម្រើអារម្មណ៍ក្នុងភាពសប្បាយរីករាយ ឬទុក្ខសោក បញ្ជាក់​​នូវមនោសញ្ចេតនារបស់មនុស្សទៅតាមកាលៈទេសៈ​​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងមាន​​តួនាទី​ដ៏សំខាន់ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយអំពីវប្បធម៌និងអរិយធម៌ និងក្នុងការអប់រំ បណ្តុះផ្នត់គំនិត និងស្មារតី ព្រមទាំងអាចការកែប្រែឥរិយាបថរបស់មនុស្សនៅក្នុងសង្គមផងដែរ។

ក្នុងន័យនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលជានិច្ចកាលតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ដល់ការលើកកម្ពស់វប្បធម៌ខ្មែរ ទាំងរូបីនិងអរូបី ដោយបានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជាតិ យុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនការជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីធានាឱ្យការអនុវត្តការងារនេះមានប្រសិទ្ធភាព​​និងចីរភាព។ ជាក់ស្តែង ដើម្បីគាំទ្រនិងតម្រែតម្រង់ការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌ​​វប្បធម៌ជាតិឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត នៅឆ្នាំ២០១៤ នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលទើបបានដាក់ចេញ​​នូវគោលនយោបាយជាតិស្តីពីវិស័យវប្បធម៌។

​​ដូចដែលឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី សិល្បករ និង​ក្មួយៗ​​និស្សិតទាំងអស់ បានជ្រាបស្រាប់ហើយថា​ កន្លងមក នៅក្នុងផ្នែកបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ ជាពិសេសបេតិកភណ្ឌរូបី រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចនូវសមិទ្ធផលធំៗជាច្រើន ដែល​បាន​ធ្វើឱ្យពិភពលោក​​ទទួលស្គាល់កម្ពុជាយើង​យ៉ាងទូលំទូលាយ តាមរយៈលទ្ធផលការងារ​ដ៏មានប្រសិទ្ធភាព​​ដើម្បីស្រោចស្រង់និងអភិរក្សរមណីយដ្ឋានអង្គរ បន្ទាប់ពី​រមណីយដ្ឋាន​​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចុះក្នុង ​«បញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់» របស់​អង្គការយូណេស្កូ​នៅឆ្នាំ១៩៩២។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរាជរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការយូណេស្កូ ក្នុងក្របខណ្ឌគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលអន្តរជាតិសម្រាប់​កិច្ចការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រអង្គរ (ICC-Angkor) ដែលត្រូវបាន​បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបាន​ចាត់ទុក​ជាគំរូដ៏ល្អក្នុងការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌពិភពលោក​ ដែលត្រូវបានយកទៅអនុវត្តនៅ​ប្រទេសមួយចំនួនលើសកលលោក។ ក្នុងរយៈពេល២១ឆ្នាំកន្លងមកនេះ យើងបានកៀរគរ​មូល​និធិពីសហគមន៍អន្តរជាតិចំនួនជាង៥០០លានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់គម្រោងជិត៧០ ដោយ​មានការចូលរួមពីអ្នកជំនាញជាន់ខ្ពស់មកពីបណ្ដាប្រទេសជិត២០ និងអង្គការអន្តរជាតិ​ប្រហែល៣០ បានអនុវត្តយ៉ាងសកម្មនិងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ក្រោមកិច្ច​សម្រប​សម្រួល​នេះ ដោយមាន​កិច្ចសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធពីសំណាក់អាជ្ញាធរអប្សរា។

ជាងនេះទៀត តាមរយៈយុទ្ធនាការយ៉ាងស្វិតស្វាញ រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ទទួល​ជោគ​ជ័យ​ក្នុងការចុះបញ្ជីរមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈ ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌ​ពិភព​លោក នៅឆ្នាំ២០០៨។ នៅឆ្នាំ២០១៣ កម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ និងជាប្រធាន​នៃកិច្ច​ប្រជុំ​ពេញអង្គលើកទី៣៧ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភព​​លោកដោយ​ទទួលបាន​​លទ្ធផល​​យ៉ាងត្រចះត្រចង់ និងទទួលបាន​ការកោតសរសើរពីគ្រប់សំណាក់​គណៈប្រតិភូ​ចូលរួមថាជាកិច្ចប្រជុំដ៏ល្អកម្រមានពីមុន​មក។ ថ្មីៗ​កន្លងទៅនេះ ក្រោមកិច្ច​សហប្រតិ​បត្តិការ​ដ៏ល្អ​រវាង​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋអាមេរិក និងការតស៊ូដ៏វែងឆ្ងាយ រាជរដ្ឋា​ភិបាល​​បាន​ទាមទារមកវិញនូវបដិមាចំនួន៥ រួមមាន សហទេព នកុល ទុរយោធន៍ ភីម និង ពលរាម ដែលបានបាត់បង់ពីប្រាសាទចិននៃរមណីយដ្ឋាន​កោះកេរអស់​រយៈ​ពេល​ជាង៤០ឆ្នាំ។ ជោគជ័យនៃការវិលត្រឡប់មកវិញ​នៃបដិមាទាំង៥នេះ ត្រូវបានអង្គការ​យូណេស្កូចាត់​ទុកថាជាគំរូនៃការអនុវត្ត «អនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៧០ ស្ដីពីការហាមប្រាម​និង​ទប់​ស្កាត់​ការនាំចូល ការនាំចេញ និងការបញ្ជូន​ដោយខុសច្បាប់​នូវសម្បត្តិវប្បធម៌» ហើយបាន​អញ្ជើញភាគី​កម្ពុជាទៅធ្វើបទបង្ហាញស្ដីពីបទពិសោធន៍របស់កម្ពុជាក្នុងកិច្ច​ការនេះ នៅទីស្នាក់ការកណ្ដាល​នៃអង្គការយូណេស្កូកាលពីខែមិថុនា​កន្លងទៅនេះ។

ក្រៅពីនោះ នៅក្នុងផ្នែកបេតិកភណ្ឌអរូបី រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានសម្រេចនូវសមិទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈផងដែរ។ បេតិកភណ្ឌអរូបីរបស់យើងមួយចំនួន ត្រូវបានពិភពលោកទទួល​ស្គាល់ ដូចជា​របាំព្រះរាជ​ទ្រព្យត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជី​បេតិកភណ្ឌអរូបី​ពិភពលោក​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៣ និង​ល្ខោនស្បែកធំនៅឆ្នាំ​២០០៥។ ថ្មីៗនេះ រឿងរាមកេរ្តិ៍ដែលនិទានដោយលោកតាគ្រុឌ ត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកមួយប្រភេទទៀត ហៅថា ​​«ស្មារតីចងចាំរបស់​ពិភព​លោក​ (Memory of the World)»។ ជាងនេះ​ទៅទៀត អង្គការយូណេស្កូ និង​គណៈ​កម្មា​ធិការ​បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ​កំពុង​ពិចារណាលើការចុះក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរ «ល្បុក្កតោ» ជាបេតិកភណ្ឌអរូបីពិភពលោក ហើយ​រាជរដ្ឋាភិបាលក៏​បាន​និងកំពុង​រៀបចំ​បែបបទស្នើ​សុំ​ដាក់​បញ្ចូល​​​តន្រ្តីប្រគុំ​​ដោយ​ឧបករណ៍​​ភ្លេង​បុរាណខ្មែរ ក្នុង​​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​អរូបី​ពិភពលោក​ផងដែរ។

នេះគឺជាសមិទ្ធផលដ៏មានសារៈសំខាន់យ៉ាងធំធេង សម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង ពីព្រោះ ដូចដែលយើងទាំងអស់គ្នា​បាន​ដឹង​ហើយថា បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌និងសិល្បៈមិនត្រឹមតែមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអប់រំចិត្ត ស្មារតី និងបណ្តុះឧត្តមគតិ និងការ​ថែរក្សា​​​​អត្តសញ្ញាណជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានចូល​រួមចំណែក​ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍ​​​សេដ្ឋកិច្ចសង្គមនិងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រផងដែរ តាមរយៈការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍បេតិកភណ្ឌនិងវប្បធម៌។ ក្នុងន័យនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិងកំពុង​​យកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់និងគិតគូរយ៉ាងច្បាស់លាស់ក្នុងការអភិរក្ស ថែរក្សា ការពារ និង​អភិវឌ្ឍ​​បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ជាតិប្រកប​ដោយចីរភាព ដោយឈរលើ​គោលការណ៍ «អភិរក្សដើម្បី​អភិវឌ្ឍ និង​អភិវឌ្ឍ​ដើម្បី​អភិរក្ស»  សំដៅផ្ទេរមរតកដ៏មានតម្លៃនេះដល់ជំនាន់ក្រោយៗទៀត។
- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិនិងអន្តរជាតិ
- សិល្បករ និងក្មួយៗនិស្សិត!

មុននឹងបញ្ចប់ ដោយហេតុថាសិល្បៈវប្បធម៌មានតួនាទីស្នូលនៅក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់សង្គមខ្មែរយើង ខ្ញុំសូមផ្តាំផ្ញើដល់សិល្បករ​​ទាំងអស់ ត្រូវរក្សាឱ្យបាននូវសេច​ក្តី​ថ្លៃថ្នូរ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីផ្តល់ជាគំរូល្អដល់សង្គម និងខិតខំពង្រឹងសមត្ថភាព​ក្នុងអាជីព ដើម្បីអាចឈានទៅប្រកួតប្រជែងនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់​​និងពិភពលោក។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ខ្ញុំក៏សូមស្នើដល់ស្ថានីយ៍​វិទ្យុទូរទស្សន៍ទាំងអស់ និងក្លឹប​សិល្បៈ​នានា ជួយជ្រោមជ្រែង និងផ្តល់ឱកាស​​ថែមទៀត​​ដល់ជ័យលាភីលើ​វិញ្ញាសាចម្រៀងសម័យ ចម្រៀង​បុរាណ (មហោរី និងយីកេ) និងស្មូតកំណាព្យ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់មានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ក្នុង​ការអភិវឌ្ឍ​​​សមត្ថភាពខ្លួនឯង និងបង្កើនកម្រិតជីវភាព ក៏ដូចជា​ការរួម​ចំណែក​លើក​កម្ពស់តម្លៃសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិផងដែរ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ខ្ញុំសូម​​ឱ្យក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ គណៈកម្មការអន្តរក្រសួងបន្តសហការឱ្យបានល្អជាមួយគ្រប់ក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន អង្គការសមាគម ជាពិសេសដៃគូឯកជន ដើម្បីប្រែក្លាយសក្តានុពលវប្បធម៌ខ្មែរទៅជាការផ្តល់កម្លាំងលើកទឹក​ចិត្តកូនខ្មែរឱ្យចេះប្រើប្រាស់គំនិតបញ្ញាស្មារតី ដើម្បីបង្កើតនូវស្នាដៃវប្បធម៌ឱ្យកាន់​តែសម្បូរ​​​បែបសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់​​សង្គម​​​ជាតិ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ យើងត្រូវពង្រឹង ពង្រីកនិងបង្កើនគុណភាពសិល្បៈចម្រៀងសម័យ ចម្រៀងបុរាណ និងស្មូតកំណាព្យ ដែលជាសក្តានុពលវប្បធម៌ និងជាឆ្អឹងខ្នងសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាមធ្យោបាយលើកស្ទួយសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ សហគមន៍ និងសង្គមជាតិឱ្យកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង។ សកម្មភាពនេះពិតជាមាន​សារៈ​សំខាន់ណាស់ ក្នុងការរួមចំណែកផ្តល់ការងារ រកចំណូល​សម្រាប់សិល្បករ និងកាត់​បន្ថយ​ភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍។

ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅខាងលើនេះ យើងទាំងអស់គ្នាគប្បីរួមចំណែកគាំទ្រ​​និងលើកទឹកចិត្តអ្នកនិពន្ធ និងសិល្បករទាំងអស់ ឱ្យបង្កើតស្នាដៃថ្មី ប្រកប​ដោយគុណ​ភាព​និងគុណធម៌ និងស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់​​ក្នុងអាជីពរបស់ខ្លួន តាមរយៈ​​​ការគោរព​និង​ឱ្យ​តម្លៃចំពោះកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ ជាពិសេសគឺជួយជំរុញឱ្យស្នាដៃទាំងនោះមានបង្កប់ទៅដោយតម្លៃវប្បធម៌ និងអត្តសញ្ញាណជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ កវីនិពន្ធ តួសម្តែង និងសិល្បករ​​គ្រប់រូប មិនត្រឹមតែ ត្រូវខិតខំសិក្សាស្វែងយល់ឱ្យបានទូលំទូលាយ​​និងស៊ីជម្រៅអំពីវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំង ត្រូវមាន​ការយល់​ដឹងអំពីគោលនយោបាយជាតិ និងផែនការអាទិភាពផ្នែកវប្បធម៌ ដើម្បីជាមូលដ្ឋាន និង​ជា​ត្រីវិស័យតម្រង់ទិសដល់ការតែងនិពន្ធ ការសម្តែង និងការផលិតស្នាដៃសិល្បៈនានា ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងនូវតថភាពសង្គម។

ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវអំណរគុណដល់ក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ក៏ដូចជា សប្បុរសជន និងដៃគូឯកជនទាំងអស់ ដែលបានចូលរួមសហការនិងជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រជាថវិកា សម្ភារៈ បច្ចេកទេស និងមធ្យោបាយផ្សេងៗ ដើម្បីជំរុញឱ្យការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ដ៏មានសារៈសំខាន់នេះប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយជោគជ័យ 

ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនពរឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកឧកញ៉ា អស់លោក លោកស្រី សិល្បករ ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ ក្មួយៗសិស្សានុសិស្ស និស្សិត និងក្មួយៗយុវជនទាំងអស់ សូមមានសុខភាព​​​​​​​ល្អ ទទួល​បានជោគជ័យគ្រប់​​ភារកិច្ច និងមាន​​សុភមង្គល​ក្នុងក្រុមគ្រួសារ។

សូមអរគុណ!