កាលពី
រសៀលថ្ងៃច័ន្ទទី២៣
ដើមសប្ដាហ៍នេះ
គេឃើញអង្គការ «ខុមហ្រ្វែល» បានបើកសន្និសីទកាសែតនៅទីស្នាក់ការ
របស់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។
តាមសេចក្ដីរាយការណ៍ពីវិទ្យុ អាស៊ីសេរីបាននិយាយថា
«ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនពេញចិត្ដនឹងការអនុវត្ដគោលនយោបាយរបស់
រដ្ឋាភិបាល»។
មុននឹងយើងឈានចូលដល់ចំណុចពិចារណា
យើងសូមធ្វើការកត់សម្គាល់ជាបំបូង ដើម្បីឲ្យអ្នកអានយល់ថា
តើអង្គការខុមហ្រ្វែលជាអ្វី នឹងធ្វើសកម្មភាពអ្វីនៅស្រុកខ្មែរ?
ខុមហ្រ្វែល ជាភាសាអង់់គ្លេស Comfrel (Committee for Free
and Fair Election)
ជាភាសាខ្មែរថា «គណៈកម្មាការដើម្បីបោះឆ្នោតដោយ
សេរី និងយុត្ដិធម៌នៅកម្ពុជា»។
គេដឹងថាអង្គការនេះ
បានទទួលថវិកាយ៉ាងក្រាស់ក្រែល ឬស្ទើរតែទាំងអស់ពីបរទេស ដើ
ម្បីធ្វើការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ តែនៅថ្ងៃចន្ទ័
កន្លងទៅនេះ
គេបានចេញរបាយការណ៍ឯណាមួយឆ្កុយទៅវិញ
ដែលការផ្សាយរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីឲ្យឈ្មោះថា «ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនពេញចិត្តការអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
សេចក្ដីរាយការណ៍ពីប្រភពដដែលបានឲ្យដឹងថា
របាយការណ៍នេះមានកំរាស់ជាង១០០ទំព័រ បានរកឃើញថា
រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនំាដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចំណាយថវិកាក្នុង១ឆ្នាំកន្លងមក មានប្រមាណ៣.៤០០ដុល្លារ (សរសេរតែ ៣.៤០០ ដុល្លារអាមេរិក
ប៉ុណ្ណោះ ប្រហែលជាខ្វះពាក្យ «លាន» ទេដឹង?)។ យើងមិនដឹងថា
តើវិទ្យុអាស៊ីសេរី ឬក៏ ខុមហ្រ្វែល សរសេរមិនមានរបរអាជីព?
ក្នុង
របាយការណ៍ អង្គការខុមហ្រ្វែលដែលបានចោទរដ្ឋាភិបាលនោះ គឺដោយសារ
បានស្តាប់ពាក្យសំដីប្រជាពលរដ្ឋ ចំនួនមួយដំបរស្វា (២៥០) ប្រមូល
មកពី២ខេត្ដ/ក្រុង
គឺ
ខេត្ដសៀមរាប
នឹងរាជធានីភ្នំពេញ។ គេសួរថាតើចំនួន២៥០នាក់នេះអាច ខុម
ហ្រ្វែល យកមកធ្វើជាតំណាងឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះ
ឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៣ជាង៩លាននាក់បានដែរឬទេ។ ជាការគួរឲ្យអស់សំ
ណើច។ អង្គការ ខុមហ្រ្វែល យកមនុស្ស២៥០មកដាក់ពិន្ទុរដ្ឋាភិបាល។ រី
ឯសំនួរ ទំាងអម្បាលម៉ានសុទ្ធតែតាក់តែងដោយខ្លួនឯងទៅទៀត មិនបានសួរ
យោបល់គេឯង។យើងសូមសួរទៀតថា តើមនុស្សចំនួនទំាង២៥០នាក់ដែល
ខុមហ្រ្វែលបានធ្វើការជ្រើសរើសនោះតើអាចសុទ្ធតែជាសមាជិករបស់
អង្គការខ្លួន
ឬជាសមាជិករបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ ឬក៏ជាសកម្មជនក្រុមប្រឆំាង
ទាំងអស់ឬ?
ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ តើមតិសាធារណៈ ទំាងនៅក្នុងស្រុកក្ដី
ទំាងនៅក្រៅស្រុកក្ដី
អាចជឿបានថា ជារបាយការណ៍ មានលក្ខណៈឯករាជ្យ និងមិនលំអៀងបាន
ទេ ឬក៏គ្រាន់តែមានបំណងប្រឆំាងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនំាដោយ
លោក
ហ៊ុន សែន តែប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុអ្វីនៅសុខៗ
អង្គការ ខុមហ្រ្វែល បានងើបទំាងសើងមម៉ើង
ដោយមិនបានពិចារណាទៅលើសកម្មភាពអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងបាន
ធ្វើ
ហើយមិនធ្វើរបាយការណ៍ពិចារណាពីសកម្មភាពរបស់គណបក្សប្រឆំាង ដែលបាន
និងកំពុងធ្វើនោះ។
បើយល់ហើយធ្វើជាមិនយល់
បើមើលឃើញហើយ ធ្វើជាមិនឃើញ អាចជាការសមហេតុសមផលឬទេ? ព្រោះថា៖
ទី១
) តើមានបានឃើញទេថា
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានកើនទ្បើងជាង៧ភាគរយជារៀងរាល់ឆ្នាំទេឬអ្វី?
តើមានបានមើលឃើញថា
ទេសចរណ៍បានកើនទ្បើងជារៀងរាល់ឆ្នាំទេឬអី្វ
ជាពិសេសឆ្នាំ២០១៤កន្លងទៅនេះ អ្នកទេសចរដែលចូលមកកម្ពុជា បានកើ
នទ្បើង៤,៥
លាននាក់ «លើសពីឆ្នាំ២០១៣ជាង៣០ម៉ឺននាក់»
តើមានបានឃើញទេថា
កំណើនផលិតផលនំាចេញទៅក្រៅប្រទេស ក្នុងនោះមានផលិតផលឧស្សាហ
កម្មកាត់ដេរខោអាវ
ស្បែកជើង ។ល។ កើនដល់ជាង៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក នៅឆ្នាំ២០១៤
ដែលកំណើននេះបានកើនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក
ម៉្លេះ។
តើមានបានមើលឃើញរបាយរាយការណ៍របស់ក្រសួងឧស្សាហកម្ម
នឹងសិប្បកម្ម ថារោងចក្រ «ខ្នាតធំ ខ្នាតមធ្សម
និងខ្នាតតូច បានកើន ប្រមាណ៨ភាគរយ គឺចំនួនជាង១២០០ មកទល់នឹង
ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៤នេះឬទេ?
ទី២
) តើមានបានមើលឃើញថារាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី
ជាបន្ដបន្ទាប់និង បានលុបចោលកិច្ចសន្សាជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយ
ចំនួនធំ ពីរឿងដីសម្បទានដែលមិនបានអនុវត្ដ
។
មានបានមើលឃើញ ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ដរាប់ម៉ឺននាក់ បានចុះ
វាស់វែងដីធ្លី ដើម្បីផ្ដល់កម្មសិទ្ធិជូនប្រជាពលរដ្ឋ
ចំនួនប្រមាណ៥សែនគ្រួសារ ក្នុងទំហំដីប្រមាណ២លានហិកតារដែរឬទេ?
ទី៣) តើមានបានមើលឃើញផ្លូវថ្នល់
ដែលខ្លួនកំពុងបើកបរយ៉ាងខ្វាត់ខ្វែង ស្ពានតូចធំ ដែលខ្លួនកំពុងឆ្លងកាត់
ផ្សារធំតូច ដែលពួកខ្លួនបាន និងកំពុងពពាក់ពពួនចូលទៅទិញឥវ៉ាន់ទំនើបៗដែរឬទេ?។
ទី៤) តើ
មានបានឃើញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជួយ
ផ្ចុងផ្ដើម ជួយសម្របសម្រួលពលករចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស
ពិសេសប្រទេសថៃ ឲ្យបានវិលត្រទ្បប់ទៅធ្វើការវិញមានចំនួនរាប់
សែននាក់
និងជួយសម្របសម្រួលកិច្ចការដល់ពលករទៅធ្វើការនៅប្រទេសកូរ៉េ
និងប្រទេសដ៏ទៃទៀតរាប់ម៉ឺននាក់
ដែលលទ្ធផលជាវិជ្ជមានគឺពលករទំាងនោះបានផ្ញើប្រាក់កំរ៉ៃមកស្រុក
ទេស
ភូមិឃុំគ្រូសារគេយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ប្រៀបបីដូចជាឧស្សាហ
កម្មគ្មានផ្សែងមួយយ៉ាងដូច្នេះដែរ។
ទី៥) តើមានបានមើលឃើញទេថា នៅកម្ពុជាអស់លោកក្រុមប្រឆំាងក្ដី
អស់លោកដែលធ្វើការអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្ដី ថារដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់សិទ្ធិដល់ពួកគេយ៉ាងបរិបូរណ៍
រហូតដល់ពួកគេហ៊ានស្រែកឡូឡា មើលងាយមើលថោកដល់ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេបង្កើតអង្គការ/សមាគម ពួក
សង្គមស៊ីវិល នៅក្នុងស្រុក
និងទាំងនៅក្រៅស្រុក មានចំនួនរាប់ពាន់អង្គការ។ តើមានបានប្រៀប
ធៀបសេរីភាពដ៏លើសលប់នេះទៅនឹងប្រទេសជិតខាងដែលរដ្ឋាភិបាលគេ
បានផ្តល់សេរីភាពប៉ុណ្ណាទៅពួកសង្គមស៊ីវិលនោះ។
ទី៦) តើ
មានបានឃើញកិត្សានុភាពរបស់កម្ពុជា ដែលទើបតែងើបផុតពីភក់ជ្រំា
ពីរបបប៉ុលពត ដែលក្លាយជាប្រទេសមួយ គេស្ទើរតែមិនស្គាល់សោះ
ស្ទើរតែរលុបបាត់ពីផែនទីពិភពលោក
រហូតដល់ក្លាយជាប្រទេសមួយល្បីរន្ទឺលើឆាកអន្ដរជាតិ ក្លាយជាទឹក
ដីដ៏មានសុវត្ថិភាព
សន្ដិភាពអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសមហាអំណាចធំៗ
ប្រទេសអ្នកមានទំាងធំទាំងតូច យកធ្វើជាទីតាំង ប្រជុំថា្នក់ដឹកនាំពិភពលោក ទំាងនយោបាយ
ទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទេសចរណ៍ ទាំងវប្បធម៌។ល។
ខាងលើនេះ យើងគ្រាន់តែលើកយ៉ៗប៉ុណ្ណោះ
យើងមិនបានលម្អិតដូចរបាយការណ៍របស់អង្គការ ខុមហ្រ្វែល នោះទេ។
ទ
ន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏គួរលើកបង្ហាញពីសកម្មភាពខ្លះៗ ដែលបន្ទុច
បង្អាក់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែល អង្គការ ខុម
ហ្រ្វែល បានដឹងច្បាស់ និងឃើញច្បាស់
តែធ្វើជាមិនឃើញ ក្នុងនោះមាន៖
ទី១
) តើមានបានឃើញទេ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតសកល
នាខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍អន្ដរជាតិ
បូករួមទំាងខុមហ្រ្វែល ព្រមទំាងអង្គការផ្សេងៗទៀត
មានភ្នាក់ងាររាប់ម៉ឹននាក់
បានចុះសង្កេតការណ៍ការបោះឆ្នោត
ហើយសូម្បីតែតំណាងរបស់បក្សប្រឆាំងក៍បានចុះហត្ថលេខា
ឯកភាពលើលទ្ធផលរាប់សន្លឹកឆ្នោតតាមស្ថានីយបោះឆ្នោតនីមួយៗដែរ
។ អ្នកសង្កេតការណ៍អន្ដរជាតិបានបញ្ជាក់ថា
ការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្ដទៅដោយសេរី យុត្តិធម៌
និងជឿទុកចិត្ដបាន។ ផ្ទុយទៅវិញ បែរជាក្រុម
ប្រឆំាង រួមទាំងពួកខ្លួនផង
ស្រែកទ្បំាប៉ា ថាមានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត
ថាការបោះឆ្នោតនេះបានប្រព្រឹត្តទៅមិនត្រឹមត្រូវ។ល។
ទី២) អង្គការ ខុម
ហ្រ្វែល មានមើលឃើញទេ ថាពួកក្រុមប្រឆំាងបានរារាំង បង្ទុច
បង្អាក់ដំណើរការប្រព្រឹត្ដទៅ របស់ស្ថាប័នជាតិ គឺបានរារុំាង
ដល់ស្ថាប័ននិតិបញ្ញត្ដអាណតិទី៥
ថ្វីត្បិតតែបក្សប្រឆំាងបានទទួលសន្លឹកឆ្នោតលើសពីនីតិកាលសភាមុន
ៗ រហូតដល់ទទួលបាន៥៥អាសនៈហើយក្អេងក្អាងធ្វើពហិការមិនព្រមចូល
សភា
ដែលជាទង្វើប្រមាថដល់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលព្រះអង្គបានកោះឲ្យពួកគេ
មកចូលប្រជុំយ៉ាងណាក៏ដោយ។
ទី៣) តើ
មានបានមើលឃើញក្រុមប្រឆំាងរារាំងដំណើរការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិ
បាល ជារៀងរាល់ថ្ងៃ តាមរយៈបង្កធ្វើបាតុកម្មអស់រយៈពេលជិត
មួយឆ្នាំ រហូតដល់ថ្ងៃទី២២
ខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៤
រំខានដល់ការរស់នៅ និងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែរឬ
ទេ?។
ក្នុង
នាមខ្ញុំជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយរូប
ដែលបានសិក្សាវិទ្យាសាស្រ្ដនយោបាយ ប្រវត្ដិសាស្រ្ដ
ខ្ញុំមិនដែលមានគំនិតទុទិដ្ឋិនិយម វាយតម្លៃអវិជ្ជមាន
ឃើញតែភាពខ្មៅងងឹតនោះទេ
ព្រោះខ្ញុំគិតថាគឺជាសំណាងណាស់ ដែលខ្ញុំបានកើតមកជាខ្មែរ រស់
នៅក្នុងសង្គមមួយមានសេរីភាព
វឌ្ឈនភាព ឃើញតែការវិវត្ដ និងអភិវឌ្ឍន៍ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។
ដូច
ច្នេះ យើងសូមផ្ដាំថា អ្នកដែលកំពុងវាយតម្លៃការងាររបស់រាជរដ្ឋាភិ
បាល គួរតែវាយតម្លៃរាល់ទង្វើអវិជ្ជមានរបស់ក្រុមប្រឆំាងផង
គួរបើកភ្នែកសម្លឹងមើលឲ្យឃើញនូវអ្វីថាជា «ស»
និងនូវអ្វីថាជា «ខ្មៅ»
ទើបគេរាប់ថា អ្នកនោះជាមនុស្សមាន «សតិសម្បជញ្ញៈ»!
