ហេតុអ្វីបាន​ជា​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល ​អាបេ-ពូទីន ​ទំនង​ជា​នឹង​ខក​ចិត្ត​?

ប្រធានាធិបតី Vladimir Putin នឹងបំពេញទស្សនកិច្ចទៅជប៉ុននៅថ្ងៃទី ១៥ ធ្នូ។ ក្នុងខណៈដែលកាលពីមុនត្រូវគេរំពឹងថា នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅឆ្នាំ ២០១៤នោះ កិច្ចប្រជុំនោះត្រូវបានពន្យាពេលជាច្រើនដងដោយសារតែវិបត្តិនៅអ៊ុយក្រែន ហើយនាំឲ្យមានការធ្លាក់ចុះទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ីនិងជប៉ុន។ មេដឹកនាំរុស្ស៊ីរូបនោះនឹងជួបសមភាគីជប៉ុនរបស់គាត់គឺនាយករដ្ឋមន្ត្រី Shinzo Abe នៅ Nagota ក្នុងតំបន់ Yamaguchi មុនពេលចូលរួមក្នុងវេទិការសេដ្ឋកិច្ចមួយនៅតូក្យូនៅថ្ងៃបន្ទាប់។

ដំណើរទស្សនកិច្ចដោយប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ីគឺតែងតែជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងឱកាសនេះ អារម្មណ៍នៃក្តីរំពឹងជុំវិញកិច្ចប្រជុំនោះគឺមានភាពខ្ពស់ណាស់ ដោយសារតែការប្រកាសរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនអំពី “អភិក្រមថ្មី” មួយចំពោះទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ី។ គោលនយោបាយនេះត្រូវបានបង្ហាញក្នុងអំឡុងពេលដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក អាបេ ទៅកាន់ទីក្រុង Sochi កាលពីខែឧសភា និងបានស្នើឲ្យបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងវិស័យសំខាន់ៗ ៨។ គោលបំណងសំខាន់របស់លោក អាបេ គឺដើម្បីបង្ហាញពីតម្លៃនៃទំនាក់ទំនងជាមួយជប៉ុន ហើយនាំឲ្យមានការធ្វើសម្បទានពីរុស្ស៊ីលើជម្លោះទឹកដីរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។

ការខ្វែងគំនិតគ្នានោះពាក់ព័ន្ធនឹងប្រជុំកោះដែលគឺស្គាល់ថា ជាប្រជុំកោះ គូរីល ខាងត្បូងជាភាសារុស្ស៊ី (ដែនដីភាគខាងជើងជាភាសាជប៉ុន) ដែលត្រូវបានកាន់កាប់យកដោយសហភាពសូវៀតនៅចុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។ ជម្លោះនេះបានរារាំងដល់ការចុះហត្ថលេខាសន្តិភាពចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ ឥឡូវ មានក្តីសង្ឃឹមថា ការចុះហត្ថលេខាសន្តិភាពនេះអាចសម្រេចបានតាមរយៈ “អភិក្រមថ្មី” របស់លោក អាបេ។ មេដឹកនាំជប៉ុនរូបនោះមានការរំពឹងទុកខ្ពស់នៅខែឧសភាដោយបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា “ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា យើងកំពុងធ្វើដំណើរទៅរកការបំបែកភាពទាល់ច្រកនៅក្នុងការចរចាលើសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពដែលបានជាប់គាំងនោះ”។

ដូច្នេះ តើដំណើរទស្សនកិច្ចនៅខែធ្នូរបស់លោក ពូទីន នឹងក្លាយជាឱកាសមួយក្នុងការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទឹកដីឬ? ឆ្នាំ ២០១៦ បានក្លាយជាឆ្នាំនៃការភ្ញាក់ផ្អើល ដោយមានការបោះឆ្នោតចាកចេញរបស់អង់គ្លេស និងការជាប់ឆ្នោតរបស់ ត្រាំ ដែលបង្ហាញពីភាពទន់ខ្សោយនៃបរិយាកាសនយោបាយ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំហានព្យាករណ៍នៅទីនេះថា កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅ Yamaguchi នឹងមិនមានការបំបែកភាពទាល់ច្រកធំនៅក្នុងទំនាក់ទំនងជប៉ុន-រុស្ស៊ីនោះទេ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី អាបេ ប្រកាន់យកឥរិយាបទចេះបទបែនលើជម្លោះទឹកដីជាងអ្នកកាន់តំណែងមុនៗជាច្រើនរបស់គាត់។ គាត់បានដឹងពីការមិនអាចយកបានកោះទាំង ៤ ទាំងអស់នោះមកវិញនោះទេ ហើយដូច្នេះនឹងមានឆន្ទៈក្នុងការសម្រុះសម្រួល។ ផែនការរបស់ អាបេ ហាក់បីដូចជានឹងសម្រេចបានការយកកោះតូចៗចំនួនពីរ (កោះ Shikotan និងកោះHabomai) រួមបញ្ចូលទាំងការយល់ព្រមបន្តការចរចាអំពីឋានៈនៃកោះធំពីរទៀតគឺកោះ Iturup និងកោះ Kunashir។ ទោះបីជាលោក អាបេ ដឹងថា ការចរចាបន្ទាប់ៗមកមិនទំនងជានឹងនាំឲ្យមានការយកទឹកដីត្រឡប់វិញក៏ដោយ ក៏កិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងអាចឲ្យគាត់រក្សាថា គាត់មិនបានបោះបង់ការទាមទាររបស់ជប៉ុនចំពោះកោះទាំង ៤ នោះទេ។

ដោយជឿថា សំណើរនេះបង្ហាញពីការធ្វើសម្បទានដ៏ធំពីភាគីជប៉ុននិងជឿថា រុស្ស៊ីត្រូវការជំនួយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ជប៉ុននោះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក អាបេ បានជឿជាក់លើខ្លួនឯងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះអាចជោគជ័យមួយកម្រិត។ ប៉ុន្តែ តាមជាក់ស្តែង រុស្ស៊ីមិនដែលបង្ហាញឆន្ទៈណាមួយក្នុងការធ្វើហួសពីកិច្ចព្រមព្រៀងមួយក្នុងការផ្ទេរកោះតូចៗទាំងពីរនោះ បន្ទាប់ពីការចុះហត្ថលេខាសន្តិភាពដែលដោះស្រាយជម្លោះនោះទេ។ នេះគឺជាសំណើរដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមសូវៀត-ជប៉ុននៅឆ្នាំ ១៩៥៦។

ពេញមួយឆ្នាំនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ខ្លួននឹងមិនឈានទៅដល់ការធ្វើសម្បទានបន្ថែមទៀតនោះទេ។ ឧទាហរណ៍ គ្រាន់តែនៅមុនជួបលោក អាបេ នៅទីក្រុង Vladivostok នៅខែកញ្ញា លោក ពូទីន បាននិយាយជាសាធារណៈថា “យើងមិនឈ្លោះគ្នាលើទឹកដី” នោះទេ។ មួយខែក្រោយមក គាត់ក៏បានឆ្លើយតបទៅសំណួរមួយអំពីសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពដោយនិយាយថា “តើនៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានធ្វើរួច ហើយគេធ្វើវារបៀបណានោះ ខ្ញុំមិនអាចនិយាយបានទេនៅពេលនេះ”។ សញ្ញាមួយទៀតដែលថា ការបំបែកភាពទាល់ច្រកនឹងមិនកើតមាននៅពេលខាងមុខនោះគឺថា គ្មានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងណាមួយត្រូវគេធ្វើឡើងនៅក្នុងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋរុស្ស៊ីដើម្បីត្រៀមទស្សនសាធារណៈសម្រាប់ការធ្វើសម្បទានទឹកដីនោះទេ។

ក៏មានសញ្ញាថា ពូទីន ថែមទាំងមិនមានឆន្ទៈក្នុងការបោះបង់ចោលកោះទាំងពីរនោះទាំងស្រុងទៀតផង។ នៅកិច្ចប្រជុំកំពូលក្រុមប្រទេស ២០ នៅខែកញ្ញា លោក ពូទីន បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា សេចក្តីប្រកាសរួមឆ្នាំ ១៩៥៦ នោះមិន “លើកឡើងលើលក្ខខណ្ឌអ្វីដែលការប្រគល់នេះនឹងប្រព្រឹត្តិឡើងនោះទេ ហើយនរណាមានអធិបតេយ្យនៅពេលក្រោយមកនោះទេ”។ នេះហាក់បីដូចជាលើឡើងថា ក្នុងខណៈដែលលោក អាបេ កំពុងសង្ឃឹម “កោះពីរ បូក – two islands plus” ដែលមានន័យថា ទទួលបានកោះ Shikotan និងកោះ Habomai បូកនឹងការបន្តការចរចាលើកោះ Etorofu និងកោះ Kunashiri នោះ លោក ពូទីន កំពុងគិតអំពី “កោះពីរ ដក – two islands minus” ដែលមានន័យថា ជប៉ុនថែមទាំងមិនអាចគ្រប់គ្រងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌលើកោះ Shikotan និងកោះ Habomai នោះថែមទៀតផង។

នៅទីបំផុត មានសំណួរអំពីសារៈសំខាន់ដែលថា រុស្ស៊ីចង់មានទំនាក់ទំនងជាមួយជប៉ុន។ វិមាន Kremlin ច្បាស់ណាស់ចង់បង្កើនទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចនិងស្វាគមន៍ឱកាសនោះដើម្បីបង្ហាញពីការបែកបាក់នៅក្នុងក្រុមប្រទេស ៧។ ប៉ុន្តែ ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីហាក់បីដូចជាមិនចាត់ទុកជប៉ុនថា ជាប្រទេសដែលមានសារៈសំខាន់ដែលនាំឲ្យខ្លួនគួរតែលះបង់ទឹកដឹកដើម្បីធានាឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍កាន់តែជិតស្និទ្ធនោះទេ។ ជាឧទាហរណ៍ នៅក្នុងទស្សនៈគោលនយោបាយថ្មីរបស់រុស្ស៊ី ដែលបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៦ ជប៉ុនត្រូវបានរាយឈ្មោះមិនគ្រាន់តែនៅពីក្រោយចិននិងឥណ្ឌាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងនៅពីក្រោយប្រទេសម៉ុងហ្គូលីទៀតផង។

កិច្ចប្រជុំនោះ Yamaguchi ហាក់បីដូចជាមានការខកចិត្ត។ នេះត្រូវបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងពាក្យសម្តីស្ងប់ស្ងាត់របស់លោក អាបេ បន្ទាប់ពីជួបជាមួយលោក ពូទីន នៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំ APEC នៅខែវិច្ឆិកា។ ប៉ុន្តែ ទស្សនកិច្ចនោះនឹងមិនបរាជ័យទាំងស្រុងនោះទេ។ ប្រទេសទាំងពីរទំនងជានឹងចុះហត្ថលេខាលើឯកសារជាច្រើនស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍សេដ្ឋកិច្ច។ ក៏មានការប្រកាសមួយអំពីទំនាក់ទំនងសន្តិសុខ ដូចជាការចាប់ផ្តើមការចរចា ពីរបូកពីរ រវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់ប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។

លោក ពូទីន ចង់បន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍សេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ដូច្នេះទំនងជានឹងប្រើពាក្យសម្តីមិនច្បាស់លាស់ខ្លះដែលធ្វើឲ្យជប៉ុនមានក្តីសង្ឃឹមលើទឹកដី និងលើកទស្សនៈដែលថា កិច្ចព្រមព្រៀងមួយអាចធ្វើទៅបាននៅថ្ងៃអនាគត ប្រសិនបើទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកាន់តែជិតស្និទ្ធគ្នាខ្លាំង។ បន្ទាប់ពីក្តីសង្ឃឹមដ៏ខ្ពស់សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ពូទីន នេះ ការខ្វះដំណើរការទៅមុខលើបញ្ហាទឹកដីនឹងក្លាយជាប្រភពនៃការខកចិត្តសម្រាប់មនុស្សជាច្រើននៅជប៉ុន៕

ប្រភព៖ East Asia Forum