សមុទ្រចិនខាងត្បូង: វៀតណាមបានចាប់ផ្តើមប្រយុទ្ធតទល់ចិន

នៅពេលនិយាយអំពីដែនទឹកដែលមានជម្លោះនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង មេដឹកនាំរបស់ប្រទេស វៀតណាមត្រូវតែមានអារម្មណ៍ឯកោខ្លាំងណាស់នាបច្ចុប្បន្ននេះ។ ប្រទេសជាប់ជម្លោះនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់ពួកគេបានផ្លាស់ប្តូរផ្លូវដើរ បន្ទាប់ពីជាច្រើនឆ្នាំនៃការបង្កើនភាពតានតឹងជាមួយទីក្រុងប៉េកាំង ឬកំពុងរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យទីក្រុងហាណូយចាប់ផ្តើមតទល់វិញ។

កាលពីខែមិថុនា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានបដិសេធការទាមទាររបស់ចិន ដើម្បីបញ្ឈប់ការខួងប្រេងដោយក្រុមហ៊ុន Repsol របស់អេស្ប៉ាញ នៅក្នុងប្លុកប្រេង និងឧស្ម័ននៅលើកោះ Vanguard Bank ជាតំបន់បាតសមុទ្រ ដែលច្បាប់អន្តរជាតិគឺជាតំបន់របស់វៀតណាមទាំងស្រុង។ មួយខែក្រោយមក ទីក្រុងហាណូយបានផ្លាស់ប្តូរផ្លូវដើរ បន្ទាប់ពីទីក្រុងប៉េកាំងបានគំរាមកំហែងប្រើកងកម្លាំងយោធាប្រឆាំងនឹងទីតាំងយោធារបស់ខ្លួនមួយ នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលវៀតណាមហៅថា សមុទ្រខាងកើត។ បច្ចុប្បន្នវៀតណាមអាចនឹងទទួលបានប្រាក់រាប់លានដុល្លារពីក្រុមហ៊ុន Repsol ហើយវានឹងមានការលំបាកក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតថា កិច្ចសន្យាសមុទ្ររបស់ខ្លួនណាមួយនោះគឺជម្រើសដ៏វៃឆ្លាត។

តើប្រទេសជិតខាងរបស់វៀតណាម និងសហគមន៍អន្តរជាតិបានឆ្លើយតបយ៉ាងណាចំពោះទង្វើគំរាមកំហែងដោយប្រទេសចិននេះ? ជាមួយនឹងការស្ងៀមស្ងាត់នោះ។ បន្ទាប់ពីការរុញច្រានប្រឆាំងនឹងការបង្ខិតបង្ខំរបស់ចិនអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមក ប្រទេស ហ្វីលីពីនបានប្រែក្លាយទៅជាអ្នកបរាជ័យ នៅក្រោមរដ្ឋាភិបាលទើបតែបានមួយឆ្នាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte។ ទីក្រុងម៉ានីលបច្ចុប្បន្នមានបំណងចង់ធ្វើពាណិជ្ជកម្មស្ងាត់ស្ងៀមទាក់ទងនឹងការទាម ទារដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន ចំពោះការជួយជ្រោមជ្រែងសេដ្ឋកិច្ចពីទីក្រុងប៉េកាំង។

ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការចោទប្រកាន់អំពើពុករលួយនិងកំពុងតែធ្លាក់ចុះទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងការបោះឆ្នោតទូទៅក្រោយនោះ មានចំណង់តិចតួចចំពោះការប្រឈមមុខគ្នាជាមួយចិន ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភដ៏សំខាន់។ ហើយប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីសប្បាយរីករាយក្នុងការប្រកាន់ចំណុចកណ្តាល ប៉ុន្តែមានវិធានការម៉ឺងម៉ាត់ នៅពេលនិយាយអំពីការនេសាទត្រីរបស់ចិននៅក្នុងដែនទឹករបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនចាប់ អារម្មណ៍ក្នុងការដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងជម្លោះនោះទេ។

សូម្បីតែប្រទេសសឹង្ហបុរី ដែលនៅតែមានការសង្ស័យយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះចេតនាយូរអង្វែងរបស់ ចិន ដែលកំពុងតែរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីទទួលរងការរិះគន់ផ្នែកការទូតយ៉ាងខ្លាំងពីទីក្រុងប៉េកាំង ចំពោះការគាំទ្ររបស់ខ្លួនលើជ័យជំនះរបស់ហ្វីលីពីននៅតុលាការអន្តរជាតិ កាលពីខែកក្កដា។ ការបែកបាក់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺស្ថិតនៅក្នុងការបង្ហាញពេញលេញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានកាលពីដើមខែនេះ។

រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានទាំង ១០ ប្រទេសបានចំណាយពេលជាច្រើនថ្ងៃ ដើម្បីជជែកវែកញែកថា តើជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង គួរតែត្រូវបានដោះស្រាយក្នុងការប្រកាសរួមគ្នាតាមប្រពៃណីរបស់ ពួកគេ ឬយ៉ាងណា។ ប្រទេសហ្វីលីពីនដែលជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ ហើយប្រទេសកម្ពុជាចង់ដកចេញនូវអ្វីដែលអាចធ្វើឱ្យចិនខឹងសម្បា។ ប៉ុន្តែវៀតណាមឆ្លាតវៃពីព្រឹត្តការណ៍របស់កោះ Vanguard Bank ហើយបានបញ្ចុះបញ្ចូលថា ភាពទន់ភ្លន់ផ្នែកការទូតរបស់ចិនក្នុងមួយឆ្នាំមុននោះ គ្រាន់តែជាកលយុទ្ធពន្យារពេលតែប៉ុណ្ណោះ។

កលយុទ្ធរបស់ខ្លួនត្រូវបានច្រានចោលនៅក្នុងអត្ថបទវិចារណកថារបស់សារព័ត៌មាន China Daily ដែលបានរិះគន់ទីក្រុងហាណូយថា បាន «ព្យាយាមលាក់កំបាំងដើម្បីបញ្ចូលភាសាតឹងរ៉ឹងដែលរិះគន់ទៅលើការសាងសង់កោះរបស់ចិន»។ រឿងមិនសប្បាយចិត្តពីរដែលកើតឡើងជាមួយគ្នា ការបង្ខិតបង្ខំដោយជោគជ័យរបស់ចិនលើកោះ Vanguard Bank និងមតិឯកភាពគ្នារបស់អាស៊ានក្នុងទីក្រុងម៉ានីល បានធ្វើឱ្យទីក្រុងហាណូយត្រូវបានលាតត្រដាង។ ភាពឯកោនោះ ដែលត្រូវបានកសាងអស់ជាច្រើនខែ បានជួយពន្យល់ពីមូលហេតុដែលរដ្ឋ  មន្ត្រីការពារជាតិវៀតណាមលោក Ngo Xuan Lich បានរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ទីក្រុង  វ៉ាស៊ីនតោនបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន។

បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំរបស់គាត់ជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិលោក James Mattis មន្ទីរបានបញ្ចកោណបានប្រកាសថា ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការពារជាតិ រួមទាំងការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្រផងដែរ។ ពួកគេថែមទាំងបានអះអាងថា ផែនការសម្រាប់នាវាផ្ទុកយន្តហោះអាមេរិកនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាមនាពេលអនាគត ដែលជារឿង មិននឹកស្មានដល់ទេកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន៕

(ប្រភព : CNN ចុះថ្ងៃទី ២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧)