អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលភាគច្រើនដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយអ្វីដែលហៅថា សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត (Electoral Reform Alliance) បានចាត់ទុកខ្លួនថាជាអ្នកគាំទ្រសិទ្ធិមនុស្ស។ ដូច្នេះ វាអាចជាការភ្ញាក់ផ្អើលមួយចំពោះអ្នកអានមួយចំនួនដែលរកឃើញថា របាយការណ៍របស់ ERA ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ មានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដើម្បីកាត់បន្ថយសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបំរើការងារនៅក្នុងជួរកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬក្នុង ជួរមន្រ្តីរាជការ។
របាយការណ៍នេះ ធ្វើឡើងតាមវិធីសាស្រ្តពីរយ៉ាង។ វិធីទីមួយ បានអះអាងថាបានច្បាប់ដកហូតរួចហើយ សិទ្ធិរបស់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការមិនឲ្យចូលរួមក្នុងនយោបាយ។ វិធីទីពីរ បានអះអាងថា “ការអនុវត្ត” ច្បាប់ត្រូវតែពង្រឹងក្នុងគោលដៅរិតត្បិតយ៉ាងខ្លាំងលើសិទ្ធិនយោបាយរបស់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការ។
របាយការណ៍នេះ បានចាប់ផ្តើមដោយដកស្រង់ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងមន្រ្តីរាជការដែលថា៖ “មន្តី្ររាជការគ្រប់រូបត្រូវតែអព្យាក្រិត នៅពេលអនុវត្តមុខងាររបស់ខ្លួន និងត្រូវហាមចំពោះការប្រើប្រាស់មុខតំណែងរបស់ខ្លួន និងសម្ភារៈរបស់រដ្ឋដើម្បីធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដូចជា ធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រ ឬប្រឆាំងគណបក្សនយោបាយណាមួយ និងគាំទ្រ ឬក៏ប្រឆាំងនឹងបេក្ខជនណាមួយ។ ការ ប្រព្រឹត្តណាដែលផ្ទុយនឹងមាត្រានេះ គឺជាអំពើខុសឆ្គង ឬជាការរំលោភលើវិជ្ជាជីវៈ។” (ទំព័រ ១២)
ចំណុចនេះ គឺជាការចង្អុលចំៗ ដូចគ្នានឹងច្បាប់ស្ដីពីយោធាដែរ ដែលចែងថា “មន្រ្តីយោធាត្រូវស្ថិតនៅអព្យាក្រិតក្នុងមុខងារ និងសកម្មភាពការងាររបស់ខ្លួន ហើយការប្រើប្រាស់មុខនាទី និងសម្ភារៈរបស់រដ្ឋសំរាប់បំរើឲ្យសកម្មភាពនយោបាយណាមួយ ត្រូវបានហាមឃាត់។”
ច្បាប់ហាមឃាត់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬមន្ត្រីរាជការ មិនឲ្យប្រើប្រាស់សម្បត្តិរដ្ឋ ឬ បំពេញ មុខងាររបស់ខ្លួនក្នុងគោលដៅគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ។ ប៉ុន្តែទាំងមន្ត្រីរាជការ និងយោធា គ្មាននរណាម្នាក់បំពេញការងារ ២៤ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ប្រាំពីរថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ទេ។ ច្បាប់មិនហាមឃាត់សកម្មភាពនយោបាយក្នុងពេលមិនបំពេញភារកិច្ចផ្លូវការរបស់ពួកគេឡើយ។ ប៉ុន្តែអ្នកសរសេររបាយការណ៍របស់ ERA ព្រងើយកន្តើយខ្លឹមសារងាយៗរបស់ច្បាប់នេះ ដែលពួកគេបានដកស្រង់ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេចោទថា មន្រ្តីយោធា និងមន្រ្តីរាជការ ដែលមាននិន្នាការគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនរំលោភច្បាប់ដោយចោទថា៖
“គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្សយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងរដ្ឋបាលរបស់រដ្ឋ ប៉ូលិស និងយោធាដែលផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់ជាធរមាន... [អភិបាលខេត្ត ស្រុក ប្រធានមន្ទីរ ។ល។] គឺជាមន្រ្តីរាជការ ហើយដូច្នេះត្រូវហាមឃាត់មិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពរបស់គណបក្សនយោបាយ។ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងពួកគេកំពុងធ្វើជាប្រធាន និងជាសមាជិកាគណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតាមបណ្តាខេត្ត និងស្រុកមួយចំនួន។”
“ហាមឃាត់មិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពគណបក្សនយោបាយ”! នេះគឺជាការប្រឌិតសុទ្ធសាធ ដោយ ERA ហើយវាផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់កម្ពុជា ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិ។
មាត្រា ៧.៧ នៃបទប្បញ្ញត្តិ និងនីតិវិធីសំរាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រនីតិកាលទី៥ ចែងយ៉ាងច្បាស់ថា “បន្ទាប់ ឬក្រៅពីម៉ោងធ្វើការ មន្រ្តីរាជការ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់កម្រិតកងយុទ្ធពលខេមរភូមិន្ទ មន្រ្តីប៉ូលិស និងតុលាការអាចចូលរួមក្នុងសកម្មភាពយុទ្ធនាការដើម្បីគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ ឬបេក្ខជនណាមួយ ប៉ុន្តែមិនត្រូវស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាន និងឬ មិនត្រូវកាន់អាវុធ។”
មាត្រា ២៥ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិស៊ីវិល និងនយោបាយចែងថា៖
“ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិ និងឱកាសដោយគ្មានការលើកលែងដូចមានចែងក្នុងមាត្រា២ និងដោយគ្មានការរិតត្បិតដែលគ្មានហេតុផល៖
(ក) ចូលរួមធ្វើកិច្ចការសាធារណៈដោយផ្ទាល់ ឬតាមរយៈតំណាងដែលបានជ្រើសរើស ដោយសេរី។
(ខ) បោះឆ្នោត នឹងត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតយ៉ាងទៀងទាត់តាមពេលកំណត់ពិតប្រាកដមួយតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកល និងស្មើភាពតាមការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់ ដោយធានាការសម្តែងឆន្ទៈដោយសេរីរបស់អ្នកបោះឆ្នោត។
(គ) មានសិទ្ធិទទួលបានសេវាសាធារណនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនប្រកបដោយសមភាព។”
ផ្ទុយទៅនឹងអនុសញ្ញាអន្តរជាតិនេះ អង្គការ “សិទ្ធិមនុស្ស” មិនមែនរដ្ឋាភិបាលរបស់ ERA មិនចង់ឲ្យកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ និងមន្ត្រីរាជការប្រើប្រាស់សិទ្ធិនយោបាយជាធម្មតានេះទេ។ “អនុសាសន៍មួយក្នុងចំណោមអនុសាសន៍ដទៃទៀត” របស់ពួកគេគឺ៖ “ការអនុវត្តច្បាប់ដែលធានាអព្យាក្រិតភាពរបស់ចៅក្រម ប្រធានភូមិ អាជ្ញាធរ និង មន្រ្តីកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ (រួមទាំង ប៉ូលីស) ត្រូវពង្រឹងដើម្បីទប់ស្កាត់ពួកគេមិនឲ្យចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងសកម្មភាពបក្សនយោបាយ និងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ក្នុងអំឡុងពេល ឬ ក្រោយម៉ោងធ្វើការ(ទំព័រ ១៤ ការសង្កត់ធ្ងន់របស់ខ្ញុំ)។”
ហេតុអ្វីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលចូលរួមក្នុងកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ឬទទួលការងារជាមន្ត្រីរាជការ ត្រូវតែបោះបង់សិទ្ធិចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយឬ? ប្រសិនបើនរណាម្នាក់នៅក្នុងតំណែង បែបនេះនិយាយទៅកាន់សមាជិកគ្រួសាររបស់ខ្លួនថា “ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្ស “ក” តើមនុស្សម្នាក់នោះត្រូវបណ្តេញចេញពីមុខតំណែង ឬនៅក្រោម ”ការពង្រឹងច្បាប់” ដែលជាការតស៊ូមតិរបស់ ERA ដោយសារតែកំហុសនៃការចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត? សិទ្ធិបោះឆ្នោតដែល មិនរាប់បញ្ចូលសិទ្ធិពិភាក្សាបញ្ហាគណបក្ស និងបញ្ហានយោបាយនោះគ្មានន័យទាល់តែសោះ។
ដូចខ្ញុំបានលើកឡើងនៅក្នុងអត្ថបទមុនរួចហើយ របាយការណ៍របស់ ERA គឺចា្រនចោលជាចំហរនូវអង្គដែលបានជ្រើសតាំង ដូចជា ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ព្រោះតែពួកគេត្រូវបានជ្រើសតាំង។ របាយការណ៍នេះបានអំពាវនាវឲ្យមាន “ស្ថាប័នឯករាជ្យ” (មានន័យថា មានការពាក់ព័ន្ធពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល) ដើម្បីមើលការខុសត្រូវលើការបោះឆ្នោតនានា រួមទាំងការជ្រើសរើស គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតផងដែរ។ ការចង់កម្រិតសិទ្ធិនយោបាយរបស់មន្ត្រីរាជការ និងមន្រ្តីយោធា គឺមានន័យស្មើនឹងការមិនទុកចិត្តអ្នកបោះឆ្នោត។
ចំពោះការនិយាយទាំងអម្បាលម៉ានរបស់ពួកគេអំពី “លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ” និង “សិទ្ធិមនុស្ស”បណ្តាអង្គការដែលប្រើប្រាស់ឈ្មោះថា “ERA” បានបង្ហាញឥរិយាបថប្រឆាំងប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាង ច្បាស់ក្រឡែត ដែលក្នុងនោះពួកគេបានចាត់តាំងខ្លួនឯងជាឥស្សរជន ដែលភាគច្រើនទទួលបានថវិកាពីបរទេស ក្នុងការធ្វើសេចក្តីសំរេចចិត្តសំខាន់ៗ ប៉ុន្តែគ្មានការទទួលខុសត្រូវ សូម្បីតែអនុសាសន៍របស់ខ្លួនដែលបានដកស្រង់ចេញពី “អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ” នោះ ក៏ចង់សំដៅថា ប្រជាជនសាមញ្ញគ្មានសិទ្ធិដឹងថាតើនរណាជាអ្នកស្នើច្បាប់ និងបញ្ញតិ្តច្បាប់ក្នុងនាមពួកគេនោះ៕
ដោយ Allen Myers
No comments:
Post a Comment