សៀមរាប៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ លេខាធិការដ្ឋានអាយស៊ីស៊ី-អង្គរ អង្គការយូណេស្កូប្រចាំកម្ពុជា ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានចុះពិនិត្យការងារនៅការដ្ឋានជួសជុលប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច ដែលស្ថិតនៅកណ្ដាលបារាយណ៍ខាងលិច។
សូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិចបានចាប់ផ្តើមជួសជុលពីឆ្នាំ២០១២។ បច្ចុប្បន្ន ច្រាំងកសិន្ធុជុំវិញបានជួសជុលរួចជាស្ថាពរ និងកំពុងដំឡើងតួប៉មសងខាងជុំវិញសរុបមានចំនួន១២៕
អត្ថបទ៖ នាយកដ្ឋានផ្សព្វផ្សាយ
រូបភាព៖ ហាប់ គឹមអាន
ព្រះសីហនុ៖ នៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ លោក សាយ សំអាល់ សមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាល និងជាប្រធានក្រុមការងារគណបក្សចុះមូលដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុ បានអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំដើម្បីពិនិត្យលើវឌ្ឍនភាពការងារ សម្រាប់ត្រៀមការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ នាពេលខាងមុខ ដោយមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសមាជិកសមាជិកាក្រុមការងារគណបក្សចុះមូលដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុ និងគណៈកម្មាធិការគណបក្សខេត្ត ក្រុងស្រុក ឃុំសង្កាត់នៃខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក សាយ សំអាល់ ប្រធានក្រុមការងារបានបន្តជំរុញឱ្យសមាជិកសមាជិកាក្រុមការងារបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតក្នុងការចុះមូលដ្ឋានឱ្យបានខ្លាំងក្លា។ ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏បានថ្លែងការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញភារកិច្ចរបស់គណៈកម្មាធិការគណបក្សខេត្ត ក្រុងស្រុក និងឃុំសង្កាត់នាពេលកន្លងមក ទាំងការងារនយោបាយ សតិអារម្មណ៍ ចាត់តាំង ព្រមទាំងការចិញ្ចឹមចលនានៅតាមមូលដ្ឋាន។ ក្នុងនោះ លោកបានបន្តលើកទឹកចិត្តមន្ត្រីទាំងអស់ ឱ្យធ្វើអំពើល្អ និងបម្រើប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរបន្ថែមទៀត ព្រោះនេះគឺជាមូលដ្ឋាននៃ ភាពរឹងមាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោកប្រធានក្រុមការងារ បានថ្លែងថាចាប់តាំងពីថ្ងៃបដិសន្ធិ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានពុះពារឆ្លងកាត់បណ្តាដំណាក់កាលធំៗ ជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសជាតិប្រកបដោយវីរភាព លើមូលដ្ឋានប្រកាន់ខ្ជាប់ឥតប្រែប្រួលនូវគោលបំណង និងឧត្តមគតិរបស់ខ្លួន គឺឈរនៅខាងប្រជាជន ផ្សារភ្ជាប់រួមសុខទុក្ខជាមួយប្រជាជន គ្រប់កាលៈទេសៈ ប្រឹងប្រែងជម្នះគ្រប់ឧបសគ្គ ហ៊ានធ្វើពលិកម្មឥតរុញរា ដើម្បីប្រទេសកម្ពុជាមួយ ឯករាជ្យ សន្តិភាព សេរីភាព ប្រជាធិបតេយ្យ អព្យាក្រឹត និងវឌ្ឍនភាពសង្គម។
ជាមួយគ្នានេះ លោកប្រធានក្រុមការងារ បានណែនាំដល់សមាជិកសមាជិកាទាំងអស់ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ជំរុញប្រជាពលរដ្ឋ រស់នៅក្នុងភូមិឃុំសង្កាត់ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតរួច ឱ្យទៅពិនិត្យឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត និងជំរុញអ្នកដែលមិនទាន់បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ឬទើបគ្រប់អាយុឱ្យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត នៅតាមឃុំសង្កាត់ដែលពួកគាត់រស់នៅចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ខែ តុលា ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២១ និងត្រៀមសម្រាប់ទៅបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានាថ្ងៃបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នាថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣ និងការបោះឆ្នោតនាអាណត្តិក្រោយៗទៀត ដើម្បីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បន្តដឹកនាំ និងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យរីកចម្រើនខ្លាំងលើគ្រប់វិស័យបន្ថែមទៀត ព្រមទាំងថែរក្សា ការពារសុខសន្តិភាព ដែលកម្ពុជារកបានដោយលំបាកនេះ បានគង់វង្សយូរអង្វែងតរៀងទៅ៕
(ភ្នំពេញ)៖ ដូចយើងបានដឹងហើយថាអ្នកនយោបាយ សម រង្ស៉ី ជាអ្នកនយោបាយក្បត់ជាតិ នៅក្នុងខួរក្បាលមានតែមហិច្ចតាគំនុំសងសឹក និងបំផ្លិចបំផ្លាញកម្ពុជាតាមគ្រប់រូប ហើយរឿងរ៉ាវអាក្រក់ៗជាច្រើនដែលអ្នកទោស សម រង្ស៉ី បានធ្វើមកលើកម្ពុជា និងប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដឹងយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែត។
ទង្វើរបស់ទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី ជាច្រើនដែលប្រជាជនពេញផ្ទៃកម្ពុជាបានដឹងរួមមាន៖ ការលក់ក្បាលដាច់ថ្លៃឲ្យបរទេសធ្វើតាមបង្គាប់បញ្ជាបរទេសដើម្បីបំផ្លិចបំផ្លាញកម្ពុជា និងរាស្រ្តខ្មែរ, ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្ររំលាយរាជបល្ល័ង, ញុះញង់ឲ្យបរទេសកាត់ផ្តាច់ជំនួយសម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង, ញុះញង់ឲ្យសហគមន៍អឺរ៉ុបកាត់ EBA សម្លាប់កម្មកររោងចក្ររាប់លាននាក់, ញុះញង់ឲ្យកងទ័ពងើបឡើងបះបោរផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដើម្បីបង្កឲ្យមានប្រវត្តិសាស្រ្តនៃសង្រ្គាមកម្ពុជាត្រឡប់មកវិញ រួមទាំងទង្វើបំផ្លាញឧត្តមប្រយោជន៍ខ្មែរជាច្រើនទៀត ដើម្បីបម្រើមហិច្ឆិតាសួនតួផ្ទាល់ខ្លួន និងបម្រើការសងសិកចំពោះគំនុំឪពុកដែលត្រូវបានកត់ត្រាជា “ជនក្បត់ជាតិ” របស់កម្ពុជា។ អពើបម្រើប្រយោជន៍បរទេស និងបំផ្លាញឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ឯង ត្រូវបានប្រវត្តិវិទូក្នុងសម័យទំនើបកត់ត្រាជា «ជនក្បត់ជាតិតឈាមពីឪពុក»។
បន្ថែមពីនេះទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី ក៏ជាអ្នកនយោបាយដែលត្រូវបានកត់ត្រាក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មីមួយទៀតរបស់កម្ពុជាថា ជា «អ្នកនយោបាយចាញ់មិនដែលឈ្នះ»។ ប៉ុន្តែ នៅពេលនេះ ចៅចាក់ស្មុក មើលឃើញថា សម រង្ស៉ី កំពុងក្តាប់ឱកាសមាសក្នុងដៃ ដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តកត់ត្រាឈ្មោះគាត់ទុកបានល្អបន្តិច និងមានកិត្តិយសបន្តិចវិញបាន ប្រសិនបើគាត់អង់អាចក្លាហានហ៊ានធ្វើរឿងពីរយ៉ាង៖
ទី១៖ លះបង់សញ្ជាតិបារាំង និងឈប់ស៉ីនំប័ងបារាំង ដើម្បីបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ចំពោះប្រជាជាតិខ្មែរពីពេលឥឡូវនេះតទៅ។
ទី២៖ សម្រេចចិត្តចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយ ដោយប្រើឱកាសមាសនាពេលនេះជាលេស ព្រោះបើបន្តជីវិតនយោបាយទៀត ក៏ឃើញច្បាស់ថា មិនអាចឈ្នះបានដដែល ហើយជាប់ឈ្មោះកាន់តែអាក្រក់ថា ជា «អ្នកនយោបាយក្បត់ជាតិចាញ់រហូតដល់ដង្ហើមចុងក្រោយនៃជីវិត» ប៉ុន្តែបើប្រើឱកាសមាសពេលនេះ ដើម្បីចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយ គឺអាចបិទបាំងបរាជ័យនៃជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួនគាត់ផង ហើយអ្នកគាំទ្រគាត់ ប្រាកដជាអាចយល់ថា ការចូលនិវត្តន៍នាពេលនេះ គឺដោយសារគាត់ឈានដល់អាយុ៧០ប្លាយ និងពុំមែនដោយសារគាត់ដឹកនាំក្រុមប្រឆាំង «ចាញ់មិនដែលឈ្នះ» នោះឡើយ។
បើគាត់មានភាពអង់អាចក្លាហានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើរឿងទាំងពីរខាងលើនេះ គឺគាត់អាចទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ជាថ្មីពីមហាជនទូទៅ និងពិភពលោក ហើយក៏អាចបន្សល់ទុកកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អខ្លះ និងប្រជាប្រិយភាពល្អខ្លះឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់គាត់ ខុសពី សម សារី ដែលជាឪពុកបន្សល់ទុកឈ្មោះក្បត់ជាតិ ឲ្យលំបាកវេទនាដល់គាត់ដែលជាកូនត្រូវស្ពាយឈ្មោះជា «កូនក្បត់ជាតិរបស់កម្ពុជា»។
ដោយ៖ ចៅចាក់ស្មុក
ភ្នំពេញ, ថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១
១-សេចក្តីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ស្ដីពីវិសោធនកម្មមាត្រា១៩ថ្មី មាត្រា៨២ថ្មី មាត្រា១០៦ថ្មី(មួយ) មាត្រា១១៩ថ្មី និងមាត្រា១៣៧ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង មាត្រា៣និងមាត្រា៤ នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែមសំដៅធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ។
២-សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋនិងឯកជន។
៣-សេចក្តីព្រាងកម្មវិធីវិនិយោគសាធារណៈ ៣ឆ្នាំរំកិល ២០២២-២០២៤។
៤-បញ្ហាផ្សេងៗ៖ សំណើសុំការយល់ព្រមពីគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីសុំការអនុម័តពីស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងបន្ថែមទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងអង្គការសហប្រជាជាតិទាក់ទងទៅនឹងការកាត់សេចក្តីនៅក្រោមច្បាប់កម្ពុជានូវឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ស្តីពីការរៀបចំក្នុងពេលអន្តរកាល និងការបញ្ចប់ការងាររបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ។
ក្រោយពីបានស្ដាប់របាយការណ៍និងមតិពិភាក្សាផ្លាស់ប្ដូរយោបល់រួចមក សម័យប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានសម្រេចអនុម័ត៖
(ភ្នំពេញ)៖ កិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពី ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី០៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ នៅទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ ដោយមានរដ្ឋចំនួន៣១ ចូលរួមថ្លែងបទអន្តរាគមន៍។
គណៈប្រតិភូមកពីប្រទេសចំនួន២២ បានថ្លែងគាំទ្រចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង វឌ្ឍនភាព និងសមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជា លើការលើកកម្ពស់និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ ក្នុងនោះ គណៈប្រតិភូជាច្រើនបានអបអរសាទរចំពោះអត្រាដ៏ខ្ពស់នៃចំនួនប្រជាជនកម្ពុជាដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងរួច កម្មវិធីគាំពារសង្គមជាច្រើនសម្រាប់ក្រុមងាយរងគ្រោះ និងការបើកសាលាឱ្យសិស្ស-និស្សិតចូលរៀនក្នុងថ្នាក់ដោយផ្ទាល់ឡើងវិញ រួមទាំងការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជូនគ្រូបង្រៀន និងក្មេងជំទង់។ វឌ្ឍនភាពគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍមនុស្ស កំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប អាត្រាអក្ខរកម្មខ្ពស់ និងអត្រាមរណភាពមាតានិងទារកទាប ក៏ត្រូវបានលើកឡើងផងដែរ។ គណៈប្រតិភូផ្សេងទៀតបានទទួលស្គាល់គំនិតផ្តួចផ្តើមសំដៅលើកកម្ពស់កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងតុលាការ និងជំរុញភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងការបង្កើតស្ថាប័នជាតិសិទ្ធិមនុស្ស។
គណៈប្រតិភូខាងលើខ្លះក៏បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរថា របៀបរបបការងាររបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស គួរតែមានភាពសត្យានុម័ត តុល្យភាព មិនធ្វើនយោបាយូបនីយកម្ម និងមិនជ្រើសរើសតែមួយជ្រុង ដោយគិតគូរផងដែរអំពីទស្សនៈរបស់រដ្ឋាភិបាល កាលៈទេសៈរបស់ប្រទេស និងសារៈសំខាន់នៃប្រភពព័ត៌មានដែលមានការផ្ទៀងផ្ទាត់ត្រឹមត្រូវ និងអាចជឿជាក់បាន។ អាណត្តិអ្នករាយការណ៍ពិសេស គួរកំណត់នូវភាពខ្វះចន្លោះ និងផ្តល់យោបល់ណែនាំ តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបច្ចេកទេស និងការកសាងសមត្ថភាព ដើម្បីដោះស្រាយមូលហេតុចម្បង ជាជាងការផ្តោតលើតែអាការៈខាងក្រៅ។
ប្រទេសចំនួន៩ផ្សេងទៀត ដែលបានចូលរួមក្នុងកិច្ចពិភាក្សាខាងលើ បានបញ្ចេញមតិយោបល់ទិតៀនលំហពលរដ្ឋ និងនយោបាយ រួមទាំង សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការបង្កើតសមាគម និងការប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធី។ ទោះបីជាមានការរិះគន់បែបនេះក៏ដោយ គណៈប្រតិភូទាំងនោះភាគច្រើនបានស្វាគមន៍កិច្ចសហការ ដែលកំពុងកើតមានរវាងកម្ពុជានិងអ្នករាយការណ៍ពិសេស ក៏ដូចជាការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ដែលប្រការនេះបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការធ្វើការងារសិទ្ធិមនុស្ស។ គណៈប្រតិភូខ្លះទៀតបានថ្លែងទទួលស្គាល់កម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំងដោយជោគជ័យប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ នៅកម្ពុជា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងស្ទុះងើបទ្បើងវិញ កម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជូនពលរដ្ឋ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយជំងឺកូវីដ១៩ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច និងសិទ្ធិអប់រំ។ល។ វាគ្មិនផ្សេងទៀតក៏បានថ្លែងថា ពួកគេរីករាយនឹងធ្វើការជាមួយកម្ពុជា ដែលនឹងក្លាយជាប្រធានអាស៊ាន នៅឆ្នាំ២០២២។
អំទ្បុងពេលនៃកិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មនេះ ឯកអគ្គរាជទូតនិងជាតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ បានលើកឡើងអំពីកិច្ចសន្ទនាកម្រិតខ្ពស់ជាបន្តបន្ទាប់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងអ្នករាយការណ៍ពិសេស ជាពិសេសជំនួបតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ រវាងអ្នករាយការណ៍ពិសេសខាងលើ ជាមួយ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ។
តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា ក៏បានចោទសួរអ្នករាយការណ៍ពិសេសចំពោះការវាយតម្លៃដែលអះអាងថា ធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ យុត្តិធម៌ និងមិនលម្អៀង ខណៈពេលអ្នករាយការណ៍ពិសេសសំងំស្ងៀមឈឹង ចំពោះការកើនឡើងនូវការប្រើប្រាស់ភាសាស្អប់ខ្ពើម ការនិយាយបង្កាច់បង្ខូច ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត និងការញុះញង់ ពួនជ្រកក្រោមរូបភាពសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ដែលអាចបង្កឱ្យមានការបែកខ្ញែកក្នុងសង្គមប្រជាពលរដ្ឋ និងកំពុងវាយប្រហារលើគោលតម្លៃនៃបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្ស។
តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាបានថ្លែងបន្តថា «ជាប្រការគួរឱ្យសោកស្តាយ ដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេស និងអ្នកតស៊ូមតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅស្ងៀមធ្មឹង ចំពោះនិន្នាការគួរឱ្យព្រួយបារម្ភខាងលើនេះ រួមទាំងការប្រើភាសាប្រជាភិថុតិប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ របស់អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងជ្រុលនិយម ដែលត្រូវបានថ្កោលទោសដោយអ្នករាយការណ៍ពិសេសអាណត្តិមុន នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងដោយអតីតសហការីរបស់មេបក្សប្រឆាំងរូបនោះ ម្តងហើយម្តងទៀត ចំពោះការប្រើភាសាបរិហារកេរ្តិ៍ ញុះញង់ឱ្យមានការរើសអើងពូជសាសន៍ និងអុជអាលឱ្យមានការបះបោរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល»។
នៅចំពោះមុខនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «កម្ពុជាពុំធ្លាប់បានដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្នម្តងណាឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ កម្ពុជាបានជ្រើសរើសយកការអនុវត្តច្បាប់ដែលកាន់តែមានភាពបត់បែន តាមរយៈវិធានការសុខាភិបាល រដ្ឋបាល និងច្បាប់។ ច្បាប់ស្តីពីវិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលមានគោលដៅសង្គ្រោះអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍នីត្យានុកូលភាព ភាពចាំបាច់ និងសមាមាត្រ។ យើងសូមស្នើអ្នករាយការណ៍ពិសេស ធ្វើការពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ឡើងវិញនូវចំនួនករណីចាប់ខ្លួន ការចោទប្រកាន់ និងស្ថានភាពពាក់ព័ន្ធនៃករណីនីមួយៗខាងលើ»។
ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់អំពីការរួមចង្អៀតនៃលំហសេរីភាពសង្គមស៊ីវិល តំណាងអចិន្រ្តៃយ៍កម្ពុជាក៏បានចោទសំណួរតបថា «ប្រសិនបើច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មានការរឹតត្បិត មូលហេតុអ្វីបានជាចំនួនអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលទើបចុះឈ្មោះថ្មី នៅតែបន្តកើនឡើង ធ្វើឱ្យចំនួនសរុបកើនដល់ជិត៦.០០០ អង្គការ? ការពិតនោះគឺថា ការត្អូញត្អែរទាំងនេះកើតចេញពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនតូច ដែលមាននិន្នាការនយោបាយខ្លាំង និងបានទទួលថវិកាគាំទ្រពីបរទេស ស្រែកទាមទាររកតម្លាភាព ប៉ុន្តែអង្គការទាំងនោះបែរជាបដិសេធមិនបង្ហាញនូវតម្លាភាពអំពីអង្គភាពខ្លួនទៅវិញ។ ដើម្បីដោះស្រាយកង្វល់របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកការងារធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានពិនិត្យរួចរាល់លើមាត្រាចំនួន១១ ក្នុងចំណោម១៤ មាត្រា នៃច្បាប់ខាងលើ ដែលបានស្នើដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ ក្រុមការងាររំពឹងថា ការពិនិត្យលើសំណើដែលនៅសេសសល់ នឹងត្រូវបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ២០២១ នេះ។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីវេទិកាពិគ្រោះយោបល់ចំនួនពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងលំហនយោបាយ តំណាងអចិន្រ្តៃយ៍កម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់ថា «អតីតអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងចំនួន២៦រូប បានទទួលសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ដែលក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះ ខ្លះបានបង្កើតគណបក្សនយោបាយថ្មីចំនួន៦ ដើម្បីចូលរួមប្រកួតប្រជែង នៅក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ លំហនយោបាយបើកទូលាយនេះ បែរជាត្រូវរារាំងដោយអតីតថា្នក់ដឹកនាំនៃបក្សប្រឆាំងរបស់ពួកគាត់ ដែលចាត់ទុករាល់សមាជិកទាំងទ្បាយណាដែលស្នើសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយទ្បើងវិញនោះ ថាជាជនក្បត់ ឬអាយ៉ង។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយ ដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេស និងប្រទេសលោកខាងលិច បានបិទភ្នែកធ្វើមិនឃើញ»។
នៅចុងបញ្ចប់ តំណាងអចិន្រ្តៃយ៍កម្ពុជា បានបន្តថ្លែងតបថា «បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច និងសហភាពអឺរ៉ុបមួយចំនួនដែលបានទ្បើងថ្លែងក្នុងឱកាសនេះ បានចាត់ទុកការអនុវត្តច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលសំដៅការពារពលរដ្ឋគោរពច្បាប់ ថា ជាការរិតត្បិតសេរីភាពទៅវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលវិធានការដូចគ្នានេះ ត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ពួកគេបែរជាចាត់ទុកថា ជាវិធានការចាំបាច់ និងស្របច្បាប់ ដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ស្ថិរភាពសង្គម និងសន្តិសុខជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍ត្រួសៗ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនោះ ខ្លះបានអនុម័តច្បាប់សន្តិសុខសកល បង្ក្រាបក្រុមបាតុករអាវកាក់ពណ៌លឿង ចាប់ខ្លួនស្ត្រីពីបទញុះញង់លើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមឱ្យប្រឆាំងនឹងការបិទខ្ទប់ប្រទេស ហាមឃាត់គណនីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ដែលអាចបង្កហានិភ័យញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សាជាដើម ។ល។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ឯកឧត្តម អន់តូនីយ៉ូ ហ្គូទែរែស បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះថា សិទ្ធិមនុស្សមិនត្រូវក្លាយជាមធ្យោបាយ ដើម្បីអនុវត្តស្ដង់ដារពីរ ឬជាឧបករណ៍ ដើម្បីសម្រេចរបៀបវារៈលាក់ពុតណាមួយឡើយ»៕
(ភ្នំពេញ)៖ ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៅយប់ថ្ងៃទី០៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះ បានប្រកាសអំពីលទ្ធផលនៃកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរវាង លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្រ្ដីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងលោកស្រី ម៉ារីស ផេន រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស និងជារដ្ឋមន្រ្តីកិច្ចការនារីអូស្រ្តាលី ដែលធ្វេីឡេីងនៅព្រឹកមិញ។
តាមការប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេស បានឱ្យដឹងថា ក្នុងការសន្ទនានេះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសទាំងពីរបានពិភាក្សាគ្នាអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនដែលជាចំណាប់អារម្មណ៍ និងការបារម្ភរួមគ្នា រួមទាំងភាពជាដៃគូសន្តិសុខត្រីភាគីអូស្ត្រាលី-អង់គ្លេស- អាមេរិក (AUKUS) ដែលទើបត្រូវបានបង្កើតឡើងនាពេលថ្មីនេះផងដែរ។
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសទាំងពីរ បានកត់សម្គាល់ដោយការពេញចិត្តចំពោះវឌ្ឍនភាពនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី រវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយរួមបញ្ចូលទាំងវឌ្ឍនភាពស្ថិតក្រោមភាពជាដៃគូមេគង្គ-អូស្រ្តាលី ផងដែរ។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសទាំងពីរបានអះអាងជាថ្មីនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការធ្វើការកាន់តែជិតស្និទ្ធ ដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនង ទាំងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគី និងពហុភាគី ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំងពីរ សម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពនៅក្នុងតំបន់ ជាពិសេស នៅពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅក្នុងឆ្នាំក្រោយ។
ចំពោះបញ្ហាតំបន់ លោកស្រី ម៉ារីស ផេន បានជម្រាបជូន លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន អំពីបញ្ហានានាពាក់ព័ន្ធនឹងភាពជាដៃគូ AUKUS និងគោលបំណងរបស់ភាពជាដៃគូនេះ។ លោកស្រី បានសង្កត់ធ្ងន់ថា AUKUS ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីប្រយោជន៍ទូទៅ ដើម្បីសន្តិភាព វិបុលភាព និងសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយគ្មានចេតនាណាមួយដើម្បីទទួលបានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងសមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិលនោះទេ។ បន្ថែមលើនេះផងដែរ AUKUS មិនមែនជាការបន្ថែមទៅលើការប្រកួតប្រជែងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់នោះទេ។ ជាផ្នែកមួយនៃ AUKUS ប្រទេសអូស្ត្រាលី នឹងអាចទទួលបាននាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពរបស់កងនាវាចរ អូស្ត្រាលី។ លោកស្រី បានបញ្ជាក់ជាថ្មីថា ប្រទេសអូស្ត្រាលីប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះកាតព្វកិច្ចនៃការមិនរីកសាយភាយនៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ (IAEA) ។
លោកស្រី ម៉ារីស ផេន ក៏បានអះអាងជាថ្មីនូវការបន្តគាំទ្ររបស់អូស្រ្តាលីចំពោះមជ្ឈភាពអាស៊ាន និងគោលការណ៍នានាដែលមានចែងនៅក្នុងទស្សនៈវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក(AOIP) ។ លោកជំទាវបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រទេសអូស្ត្រាលីប្តេជ្ញាចិត្តប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកាតព្វកិច្ចក្រោមសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ (TAC) សន្ធិសញ្ញាតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូងគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (SPNWFZ) និងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (SEANWFZ)។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រាក់ សុខុន បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះ លោកស្រី ម៉ារីស ផេន សម្រាប់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ AUKUS ។ លោក ប្រាក់ សុខុន បានកោតសរសើរចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អូស្រ្តាលីក្នុងការគាំទ្រមជ្ឈភាពអាស៊ាន និងពង្រីកការចូលរួមរបស់ខ្លួននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញានានា ជាពិសេសសន្ធិសញ្ញា TAC SEANWFZ និងតំបន់សន្តិភាព សេរីភាព និងអព្យាក្រឹត (ZOPFAN)។ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់អូស្រ្តាលីឱ្យមានការចូលរួមប្រកបដោយស្ថាបនាជាមួយអាស៊ាន តាមរយៈយន្តការនានាដែលដឹកនាំដោយអាស៊ាន នៅក្នុងការ កសាងការទុកចិត្ត និងជំនឿជាក់លើគ្នាទៅវិញទៅមក សំដៅការពារបាននូវនិម្មាបនកម្មតំបន់ដែលបើកចំហ មានតម្លាភាព ប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់។ លោក បានគូសបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាដែលជាប្រទេសធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្រ្គាម ការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងការឈឺចាប់រាប់មិនអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ ចង់ឃើញតំបន់ទាំងមូលនៅតែរក្សាបាននូវសន្តិភាព ស្ថិរភាព និង វិបុលភាព ហើយនិងបានសង្ឃឹមថា AUKUS នឹងមិនបន្ថែមសាំងទៅលើការប្រកួតប្រជែងដែលកំពុងមានស្ថានភាពមិនល្អស្រាប់ និងបង្កើនភាពតានតឹងបន្ថែមទៀតនោះទេ។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់អូស្រ្តាលី និងដៃគូខាងក្រៅរបស់អាស៊ានឱ្យគាំទ្រ បន្ថែមទៀតដល់វិស័យអាទិភាពទាំងបួននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលមានចែងនៅក្នុងទស្សនៈវិស័យ អាស៊ាន ស្តីពីឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក (AOIP) រួមមាន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលំហសមុទ្រ ការតភ្ជាប់ គោលដៅ អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (SDGs) និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យ សេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យផ្សេងៗទៀត។
ភាគីទាំងពីរ ក៏បានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈគ្នាលើបញ្ហាតំបន់បន្ទាន់ ដែលមានសារៈសំខាន់ចំពោះសន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាព នៅក្នុងតំបន់ រួមមានស្ថានការណ៍នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ផងដែរ៕
(ភ្នំពេញ)៖ ការធ្វើច្បាប់កំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់» ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលទាំង៤របស់ជាតិ មានគោលបំណងដ៏មុតមាំក្នុងការធានាទាំងខាងផ្លូវច្បាប់ និងនយោបាយ ចំពោះគោលជំហរ និងការប្តេជ្ញាចិត្តស្មោះត្រង់ឥតងាករេចំពោះជាតិ មាតុភូមិ និងប្រជាជននៅគ្រប់កាលៈទេសៈ។
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានអនុម័ត្តរួចហើយនូវសេចក្តីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពីវិសោធនកម្មមាត្រា១៩ថ្មី មាត្រា៤២ថ្មី មាត្រា១០៦ថ្មី(មួយ) មាត្រា១១៩ថ្មី និង មាត្រា ១៣ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងមាត្រា៣ នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ដែលជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយនឹងកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់» ចំពោះតួនាទីប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃសុក្រ ទី០៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះ។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានសំណើរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែតុលា កន្លងទៅ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់បានផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើប្រធានព្រឹទ្ធសភា, ប្រធានរដ្ឋសភា, នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលជាមេដឹកនាំមានការទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការសម្រេចលើកិច្ចការសំខាន់ៗ ដែលជាអាយុជីវិតរបស់ប្រទេសជាតិ សំដៅធានាការពារឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យជាតិ និងបូរណភាពទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជា និងការប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុង របស់ជាតិ ឬ ការបង្គាប់បញ្ហាចំពោះគោលនយោបាយជាតិ និងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងហេតុដែលអានដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៊ិន ឈិន រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានគូសបញ្ជាក់ពីគោលបំណងនៃការកសាងច្បាប់នេះឡើងយ៉ាងដូច្នេះថា «ដើម្បីធានាបានឱឡារិកភាពទាំងខាងផ្លូវច្បាប់ ទាំងខាងនយោបាយ ចំពោះគោលជំហរ និងការប្តេជ្ញាចិត្តស្មោះត្រង់ឥតងាករេចំពោះជាតិ មាតុភូមិ និងប្រជាជនកម្ពុជា នៅគ្រប់កាលៈទេសៈ ទាំងអស់ និងដើម្បីធានាការពារឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជាពីការជ្រៀតជ្រែក ពីបរទេស»។
ការធ្វើច្បាប់ដើម្បីកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» សម្រាប់មេដឹកនាំនៃស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិទាំង៤នេះ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយទៀតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ដែលមិនធ្លាប់មានចែងនោះឡើយចាប់តាំងពីការកកើតឡើងនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បើទោះបីយ៉ាងណា ការកសាងឡើងនូវច្បាប់នេះ ទទួលបានការសាទរ និងគាំទ្រយ៉ាងខ្ទរខ្ទារពីប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ និងឋានានុក្រម រួមទាំងស្ថាប័នព្រះសង្ឃ ដែលជាសាសនារបស់ជាតិផងដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបានសាទរ ដោយបានមើលឃើញថា ការកំណត់បែបនេះ គឺជាការធានាបាននូវការការពារបានយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់នូវឧបត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជា តាមរយៈមេដឹកនាំនៃស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិទាំង៤នេះ៕
