សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត អញ្ជើញបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ ២០២៣ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ ២០២៤ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ

នៅរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥រោច ខែមាឃ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤នេះ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអញ្ជើញជា​អធិប​តី​បិទ​សន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ២០២៣ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០២៤ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។

យោងតាមរបាយការណ៍ របស់ឯកឧត្តមអភិសន្តិ ស សុខា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានឲ្យដឹងថា ឆ្នាំ២០២៣ ដែលជាឆ្នាំចុងក្រោយនៃការអនុវត្ត​កម្មវិធី​នយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណដំណាក់កាលទី៤ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៦ ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ ដោយមានការចូលរួមសហការ និងការគាំទ្រពីក្រសួង សា្ថប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ ទាំងនៅថ្នាក់​ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងប្រជាពលរដ្ឋ បានជម្នះរាល់ឧបសគ្គ សម្រេចបាន​សមិទ្ធ​ផលជាច្រើនទាំងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដែនដី និងការគ្រប់គ្រង សន្តិសុខជាតិ សណ្តាប់​ធ្នាប់​សាធារណៈ និងសុវត្ថិភាពសង្គម បម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិលើគ្រប់វិស័យ ។

ក្រសួងមហាផ្ទៃបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការថែរក្សា ការពារបានយ៉ាងរឹងមាំនូវសុខសន្តិភាព ខឿនឯក​រាជ្យ អធិបតេយ្យជាតិ បូរណភាពទឹកដី និងស្ថិរភាពនយោបាយ បញ្ចៀសបានសកម្មភាពភេរវកម្មទាំង​ឡាយ ទប់ស្កាត់ បានឧបាយកល សកម្មភាពប៉ុនប៉ងបំបែកបំបាក់សាមគ្គីជាតិ និងការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជ​រដ្ឋាភិបាល​ស្របច្បាប់ ធានាយ៉ាងល្អប្រសើរនូវព្រះរាជសុវត្ថិភាពព្រះមហាក្សត្រ និងសុវត្ថិភាពឥស្សរជន​ដឹក​នាំប្រទេស ព្រមទាំងសម្រប សម្រួលរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយជាតិ និងអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ឱ្យ​ប្រព្រឹត្តិ​ទៅដោយរលូន និងជោគជ័យ។

ឯកឧត្តមបានបន្តទៀតថា នៅឆ្នាំ២០២៣ គោលនយោបាយ «ភូមិ-ឃុំ-​សង្កាត់ មានសុវត្ថិភាព» ការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ការបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស និងអាជីវកម្មផ្លូវភេទគ្រប់ទម្រង់ ការបង្ក្រាបសកម្មភាព ក្មេងទំនើង ការពង្រឹងច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ការផ្តល់អន្តរាគមន៍ពន្លត់អគ្គិភ័យ ត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់អនុវត្តជា ប្រចាំ ដែលធានាបាននូវជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋប្រកបដោយភាពសុខសាន្ត រក្សាបាន​នូវប្រក្រតី​ភាព​សង្គមគ្រប់វិស័យ។ ទោះបីស្ថានភាពបទល្មើសមានការកើនឡើង ប៉ុន្តែការបង្ក្រាបមានរហូតដល់ ៩០ភាគរយ នៃបទល្មើស ដែលបានកើតឡើង។ ការងារអត្តសញ្ញាណកម្ម ត្រូវបានពង្រឹងទាំងក្នុងក្រប​ខ័ណ្ឌ​នៃការរៀបចំច្បាប់ លិខិតបទដ្ឋាន គតិយុត្ត និងការផ្តល់សេវាអត្តសញ្ញាណកម្មជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីធានាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានអត្តសញ្ញណ ខាងផ្លូវច្បាប់ពេញលេញ ព្រមទាំងទទួលបាននូវ​ការគោរព​សិទ្ធិ និងសេវាជាមូលដ្ឋានចាំបាច់នានាស្របតាមច្បាប់។

សម្ដេចមហាបវរអធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ វាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះអង្គសន្និបាតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងចំពោះការងារលាឆ្នាំកន្លងមករបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃដែលសម្រេចបាននូវភាពជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់ជូនជាតិមាតុភូមិ ជាពិសេសការចូលរួមថែរក្សាសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម។ 

សម្ដេចធិបតី បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា ក្រោយពីបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានធ្វើទំនើបកម្មស្ថាប័ន ជាបណ្តើរៗបន្ថែម ដោយបានធ្វើវិចារណកម្មមុខងារ និងបានកែសម្រួលរបៀបរបបការងាររបស់អង្គភាពនីមួយៗឱ្យឆ្លើយតបទៅនឹងអាទិភាពការងារ និងការទទួលខុសត្រូវរបស់អង្គភាពទាំងនោះ ដោយក្នុងនោះ ក្នុងនីតិកាលថ្មីនេះ ក្រសួងបានដាក់ឱ្យអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្រស្តីពី “ ការលើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដែនដី និងសន្តិសុខជាតិ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសុវត្ថិភាពសង្គម ” ដែលជាសមិទ្ធផលថ្មីដ៏មានសារៈសំខាន់មួយសម្រាប់ធ្វើជាផែនទីបង្ហាញផ្លូវក្នុងការដឹកនាំ គ្រប់គ្រង និងអនុវត្តតួនាទី ភារកិច្ចជាសេនាធិការជូនរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ នៃរដ្ឋសភា ដើម្បីចូលរួមអនុវត្ត យុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ-ដំណាក់កាលទី១ ឱ្យសម្រេចបានតាមគោលដៅ គោលបំណង និងចក្ខុវិស័យដែលបានកំណត់៕

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ ទិវាវប្បធម៌ជាតិ គឺជាទិវាដ៏មានសារៈសំខាន់មួយរបស់ប្រជាជាតិកម្ពុជាដើម្បីរំលឹកដល់គុណូបការៈបុព្វបុរសខ្មែរគ្រប់ជំនាន់

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ថា ទិវាវប្បធម៌ជាតិ គឺជាទិវាដ៏មានសារៈសំខាន់មួយរបស់ប្រជាជាតិកម្ពុជា ដើម្បីរំលឹកដល់គុណូបការៈបុព្វបុរសខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ដែលបានលះបង់ទាំងកម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្ត បញ្ញាស្មារតី និងអាយុជីវិតក្នុងការបង្កើត ថែរក្សា និងការពារសម្បត្តិវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបនិងមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន បន្សល់ទុកមកដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។

នៅក្នុងសារាចរស្តីពីការរៀបចំទិវាវប្បធម៌ជាតិ ៣មីនា លើកទី២៦ ឆ្នាំ២០២៤ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានគូសបញ្ជាក់ថា ទិវាវប្បធម៌ជាតិ ក៏ជាឱកាសដ៏មានតម្លៃដើម្បីចូលរួមបំផុសនូវមនសិការស្រឡាញ់សិល្បៈវប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងកេរដំណែលដូនតាជាច្រើនទៀតដែលជាដួងព្រលឹង និងអត្តសញ្ញាណជាតិសម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប ក្នុងគោលបំណងធានាឱ្យបាននូវការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ប្រកបដោយចីរភាព និងបរិយាបន្ន ស្របតាមគោលនយោបាយជាតិស្តីពីវិស័យវប្បធម៌ និងកម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១របស់រាជរដ្ឋាភិបាល នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា។

នៅក្នុងខ្លឹមសារនៃសារាចរដដែលនេះដែរ បានឱ្យដឹងថា រាជរដ្ឋាភិបាល បានកំណត់យកថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ជារៀងរាល់ឆ្នាំសម្រាប់រៀបចំប្រារព្ធេ «ទិវាវប្បធម៌ជាតិ» នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដោយអនុវត្តតាមស្មារតីអនុក្រឹត្យលេខ០៦ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ ស្តីពីការបង្កើតទិវាវប្បធម៌ជាតិ និងស្របតាមទិសស្លោក «កម្ពុជាៈ ព្រះរាជាណាចក្រនៃវប្បធម៌»៕

សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដឹកនាំគណៈប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អញ្ជើញដាក់កម្រងផ្កាគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធព្រះសពសម្តេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីកិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

នៅព្រឹកថ្ងៃទី ២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អញ្ជើញដាក់កម្រងផ្កាគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធព្រះសពសម្តេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីកិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលបានយាងចូលទិវង្គត វេលាម៉ោង១៧:៤០នាទីល្ងាច កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងព្រះជន្មាយុ៩៣ព្រះវស្សា ដោយព្រះជរាពាធ។

ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល និងសម្តេចធិបតីក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋ ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធសាសនិកទាំងអស់ ពិតជាមានសេចក្តីក្រៀមក្រំក្ដុលក្តួល ជាអនេកចំពោះការយាងចូលទិវង្គតរបស់សម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីកិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្តេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលព្រះអង្គបានបូជាព្រះកាយក្នុងមួយព្រះជន្មរបស់ព្រះអង្គឧទ្ទិសដើម្បីព្រះពុទ្ធសាសនាបានគង់វង្ស និងចម្រើនរុងរឿងពុទ្ធបរិស័ទចូលរួមគោរពប្រតិបត្តិតាមគន្លងឱវាទ ហើយព្រះអង្គបានបន្សល់ទុកនូវស្នាព្រហស្ថជាច្រើន ទាំងពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ។

សូមឧទ្ទិសថ្វាយព្រះរាជកុសលដល់ដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់សម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីកិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស បានយាងទៅកាន់ឋានព្រះបរមសុខជានិច្ចនិរន្តរ៍កុំបីឃ្លៀង ឃ្លាតឡើយ។

ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពិនិត្យ និងពិភាក្សាលើការងារគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ និងសេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការកែសម្រួលសមាសភាព និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់!

យោងតាមការណែនាំដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃពុធ ៤រោច ខែមាឃ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៨  ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំដើម្បីពិនិត្យ និងពិភាក្សាលើការងារគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ និងសេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការកែសម្រួលសមាសភាព និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ ដោយមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ ឯកឧត្តម កែវ រតនៈ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល, ឯកឧត្តម ថោ ជេដ្ឋា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ព្រមទាំងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់មកពីតំណាងក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។

ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចប្រជុំនេះមានគោលបំណងត្រួតពិនិត្យអំពីរបៀបរបប បទប្បញ្ញត្តិ និងនីតិវិធីទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការគ្រប់គ្រងសំដៅធានាបាននូវផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងបរិស្ថាន ក្នុងតុល្យការដែលធានាបានប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព និងចីរភាពនៃការប្រើប្រាស់ធនធានខ្សាច់ ស្របតាមការណែនាំដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ សម្តេចមហាបវរធិបតី។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ក៏បានគូសបញ្ជាក់ថា អង្គប្រជុំទាំងមូលមានភារកិច្ចរិះរកវិធានការ យ៉ាងណាឱ្យយន្តការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ជារួម រួមទាំងការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណធ្វើអាជីវកម្ម និងនីតិវិធីពាក់ព័ន្ធនានា មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់បំផុត ដោយមានការគិតគូរជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងមានការថ្លឹងថ្លែងច្បាស់លាស់អំពីម្ខាងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់បម្រើឱ្យការអភិវឌ្ឍ និងចំណូលថវិកាជាតិ និងម្ខាងទៀតផលប៉ះពាល់លើបរិស្ថាន និងសហគមន៍ក្នុងមូលដ្ឋាន។

ក្នុងស្មារតីនេះ អង្គប្រជុំបានពិភាក្សាលើរាល់សមាសភាគសំខាន់ៗនៃយន្តការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ក្នុងខ្សែច្រវាក់នៃនីតិវិធីនិងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់ ជាពិសេសក្នុងការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណ យន្តការនៃការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់លើបរិស្ថាន (Environmental Impact Assessment – EIA) ការកំណត់អត្រាសួយសារជាដើម។ល។ ជាលទ្ធផល អង្គប្រជុំបានពិភាក្សាលើវិធានការកែទម្រង់មួយចំនួន និងមុខងារភារកិច្ចរបស់ក្រសួង ស្ថាប័ន ព្រមទាំងមុខសញ្ញាសម្រាប់ការកែទម្រង់ផ្សេងៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព ក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានខ្សាច់ និងជាពិសេសឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការនៃការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចជាក់ស្តែង និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់លើសហគមន៍ក្នុងមូលដ្ឋានឱ្យនៅកម្រិតអប្បបរមា។

នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Jones Group International ប្ដេជ្ញាចិត្តជំរុញ និងលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យឯកជន កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក

នាព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យ លោក Jim Jones នាយកប្រតិបត្តិ នៃក្រុមហ៊ុន Jones Group International ចូលជួបសម្តែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារ នៅវិមានសន្តិភាព។

ក្នុងឱកាសនៃជំនួប លោកនាយកប្រតិបត្តិ បានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជូនចំពោះ សម្តេចធិបតី ដែលបានឆ្លៀតពេលវេលាដ៏មមាញឹកអនុញ្ញាតឱ្យរូបលោក និងសហការី  ចូលជួបសម្តែងការគួរសម ព្រមទាំងបានវាយតម្លៃខ្ពស់ និងកោតសរសើរចំពោះភាពរីកចម្រើន និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកនាយកប្រតិបត្តិ បានគោរពជម្រាបជូន សម្តេចធិបតី ថា គោលបំណងនៃទស្សនកិច្ចនាឱកាសនេះ  គឺដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយដៃគូ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ អំពីការងារនៃការជំរុញការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យឯកជននៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលតាមរយៈជំនួបនេះ លោកនាយកប្រតិបត្តិបាន បង្ហាញក្តីសង្ឃឹមខ្ពស់ និងសុទិដ្ឋិនិយម ក្នុងការជំរុញ និងប្រែក្លាយទំនាក់ទំនងវិស័យឯកជននៃប្រទេសទាំងពីរ  ឱ្យក្លាយជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង និងប្រកបដោយលទ្ធផលផ្លែផ្កា។ ជាមួយគ្នានេះ លោកនាយកប្រតិបត្តិបានបញ្ជាក់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការជំរុញ និងលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងវិស័យឯកជនកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិក ។ 

ជាការឆ្លើយតប សម្តេចធិបតី បានសម្តែងនូវការស្វាគមន៍ចំពោះលោកនាយកប្រតិបត្តិ និងសហការី ដែលបានអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា និងបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះទំនាក់ទំនងដ៏ល្អកម្ពុជា-អាមេរិក ទាំងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃទំនាក់ទំនងរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលនិងរាជរដ្ឋាភិបាល និងទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យឯកជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ សម្តេចធិបតី ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការគាំទ្រដល់ការវិនិយោគរបស់វិស័យឯកជននៅកម្ពុជា ដោយផ្តល់នូវទំនុកចិត្តចំពោះវិនិយោគិន តាមរយ:ការផ្តល់នូវបរិស្ថានវិនិយោគអំណោយផល ជាមួយនឹងការធានានូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និងជាពិសេស ជាមួយនឹងគោលនយោបាយនៃការផ្ដល់នូវការលើកទឹកចិត្ត សម្រាប់វិនិយោគិន និងការដាក់ចេញនូវគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនៃគំរូអាជីវកម្មថ្មីៗ ដូចជា គំរូថ្មីនៃតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស តាមប្រភេទឧស្សាហកម្ម និងតម្រូវការរបស់ប្រទេសនីមួយៗ។ សម្ដេចធិបតី ក៏បានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបើកទ្វារស្វាគមន៍ជានិច្ចចំពោះការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន ដោយកម្ពុជាបានបានចាត់ទុកថា វិស័យឯកជនដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកសាងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម ហើយវិស័យឯកជន ក៏ដើរតួជាការទូតនៃភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និងឯកជន និងជាអ្នកជួយផ្សព្វផ្សាយអំពីការពិតនៅកម្ពុជា។ ទន្ទឹមនេះ សម្ដេចធិបតីក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់ លោកនាយកប្រតិបត្តិ បន្តកិច្ចសហការជាមួយនឹងក្រសួង-ស្ថាប័ន និងភាគីពាក់ព័ន្ធនៅកម្ពុជា ក្នុងការដាក់ចេញ និងរៀបចំផែនការ ដើម្បីអនុវត្តឱ្យចេញជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែងក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជាការវិនិយោគលើវិស័យឯកជននៅព្រះរាជាណចក្រកម្ពុជាផងដែរ ៕

លិខិតមិត្តអ្នកអាន៖ ស្ថាបនិក «អរគុណសន្តិភាព» ស្ថាបនិកសន្តិភាព គឺតេជោសែន!

(ភ្នំពេញ)៖ ហេតុអ្វីបានជាត្រូវអរគុណសន្តិភាព?

អរគុណសន្តិភាព! ពាក្យនេះត្រូវបានសាទរយ៉ាងឱឡារិកដោយប្រជាជនខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ព្រមទាំងប្រជាជននានានៅលើសកលលោក ហើយជាពិសេសនៅឆ្នាំ២០២៣នេះ លោក Antonio Guterres អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានដាក់ចេញនូវពាក្យមួយគឺ «របៀបវារៈថ្មីសម្រាប់សន្តិភាព» (New Agenda for Peace) ដោយបង្ហាញពីចក្ខុវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងរបៀបដែលសហគមន៍អន្តរជាតិអាចទប់ស្កាត់ជម្លោះ និងធ្វើឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពនូវនិរន្តរភាពនៃសន្តិភាព នៅពេលដែលពិភពលោកកំពុងតែជួបប្រទះវិបត្តិច្រំដែល និងធ្ងន់ធ្ងរដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។

តាមគេហទំព័ររបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ចុះថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ «របៀបវារៈថ្មីសម្រាប់សន្តិភាព» ផ្តោតសំខាន់ទៅលើប្រាំចំណុច ដូចខាងក្រោម៖

* ពិភពលោកដែលកំពុងតែបែកបាក់កាន់តែខ្លាំង យើងត្រូវកសាងទំនុកចិត្ត សាមគ្កីភាព និងគណនេយ្យភាពឡើងវិញ។ វេទិកាដែលអាចធ្វើបានដូចជា «កិច្ចសន្ទនាអន្តរជាតិស្តីពីការកសាងសន្តិភាពនិងការកសាងរដ្ឋ» (IDPS)

* ការគាំទ្រភាពជាម្ចាស់របស់ប្រទេសដើម្បីការទប់ស្កាត់គឺជារឿងដ៏មានសារៈសំខាន់ជាងគេ

* ដំណោះស្រាយថ្មីគឺទាមទារសម្លេងថ្មីនៅលើតុធ្វើការសម្រេចចិត្ត

* ការរួមបញ្ចូលគ្នាគឺជាកត្តាសំខាន់បំផុតសម្រាប់រកបានសន្តិភាពនិងនិរន្តរភាពនិង

* ការទប់ស្កាត់ គួរតែជាគោលដៅសកលសម្រាប់គ្រប់ប្រទេស មិនសម្រាប់តែប្រទេសដែលមានជម្លោះនោះទេកត្តាទាំងនេះ សបញ្ជាក់ឲ្យឃើញនូវតម្លៃសន្តិភាពដែលយើងកំពុងមាន និងដែលកម្ពុជារកបានដោយកំរ តាមរយៈការលះបង់ដ៏ធំធេង និងច្រើនឥតគណនា។

ផ្ទុយទៅវិញជនអគតិមួយចំនួន ឬអ្នកដែលមិនបានឆ្លងកាត់មហាវិនាសកម្មនាសតវត្សរ៍ទី២០នៅកម្ពុជា បែរជាមិនគាំទ្រ និងរិះគន់ថាតើត្រូវអរគុណសន្តិភាពអីទៀត បើកម្ពុជាមានសន្តិភាពជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ តាំងពីចុងឆ្នាំ១៩៩៨។ ការលើកឡើងបែបនេះ មិនខុសពីពាក្យចាស់ពោលថាបើស្រលាញ់ផឹកទឹកទន្លេក៏ផ្អែម ហើយបើស្អប់ស៊ីអំពៅក៏ជូរ។

ប្រទេសសេណេហ្គាល់ តែមួយប៉ប្រិចភ្នែកបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិ និងអសន្តិសុខប្រទេសនេះដែលមានស្ថេរភាពនយោបាយតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៣ និងត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាគម្រូនៃប្រជាធិបតេយ្យនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ លោក Macky Sall បានធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលនៅទូទាំងប្រទេស ដោយប្រកាសលើកពេលបោះឆ្នោតប្រធានាធីបតី ដែលគ្រោងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ទៅពេលក្រោយ ដោយគ្មានពេលកំណត់ នៅតែប៉ុន្មានម៉ោងមុនពេលចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត។ ជាង៦០ឆ្នាំក្រោយមក ប្រទេសសេណេហ្គាល់បានស្គាល់បាតុកម្មដ៏ហិង្សាដោយក្រុមបាតុករដែលផ្ទុះកំហឹងយ៉ាងស្រួចស្រាវ និងសំដែងនូវភាពជូរចត់ចំពោះការលើកពេលបោះឆ្នោតប្រធានាធីបតី។ ភាពមិនច្បាស់លាស់ និងមិនពិតប្រាកដកំពុងតែគ្របដណ្តប់ពេញផ្ទៃប្រទេសនិងលាតសន្ធឹងហួសពីព្រំដែនប្រទេសទៅទៀត។

សង្រ្គាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និងភេវរករហាម៉ាស នៅ៥០ឆ្នាំគត់ ក្រោយមកពិតជាគ្មាននរណាជឿទេថាសង្រ្គាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និងហាម៉ាស អាចផ្ទុះឡើងបានយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅបែបនេះ។ អ៊ីស្រាអែលមានសន្តិភាពតាំងពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៣ បើគិតទៅគឺ៥០ឆ្នាំគត់។

ថ្ងៃទី ៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លះសតវត្សរ៍ក្រោយមក សង្រ្គាមបានផ្ទុះឡើងនៅពេលដែលអ៊ីស្រាអែល ជាពិសេសយុវវ័យ កំពុងតែអបអរសាទរបុណ្យឯករាជ្យ រាំលេងកំសាន្តសប្បាយ ក្នុងបរិយាកាសជឿជាក់ ហើយប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល បានឱកាសឈប់សម្រាក។

បុគ្គលិកប្រចាំការត្រូវបានកាត់បន្ថយ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី Benjamin Netanyhu ជឿជាក់ថានឹងមិនមានអ្វីកើតឡើងទេ ហើយក៏មិនបានចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងឯកសារនៃផែនការវាយប្រហាររបស់ហាម៉ាសកម្រាស់៤០ទំព័រដែរ បើតាមការអង្កេតមួយដែលចុះផ្សាយដោយកាសែតអាមេរិកាំង New York Times នៅថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ថាអ្នកទទួលខុសត្រូវអ៊ីស្រាអែលបានដឹងផែនការនេះ ជិត១ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ «ប៉ុន្តែថ្នាក់ដឹកនាំយោធា និងភ្នាក់ងារស៊ើបការអ៊ីស្រាអែល បានបដិសេធផែនការនេះ ដោយចាត់ទុកថាវាហួសហេតុពេក ហើយផែនការរបស់ហាម៉ាសពិតជាលំបាកអនុវត្ត»។

នៅរាត្រីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ៥០ឆ្នាំគត់ ភេវរករហាម៉ាសបានអនុវត្តផែនការឈ្មោះ «ជញ្ជាំង Jericho» របស់ខ្លួនគ្មានឲ្យខុសបន្តិចណាទេ បើតាមកាសែត New York Times ដដែលនេះ ដោយវាយប្រហារដោយគ្រាប់រ៉ុកកែត ប្រើដ្រូនកំទេចប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាព កំទេច Dome de fer ដុំដែកការពារនិងកំទេចម៉ីស៊ីល និងក្រុមប្រយុទ្ធហាម៉ាសលោតឆ័ត្រ តាមរថយន្ត និងថ្មើជើង សម្រុកចូលជាពិសេសទៅកាន់ទីតាំងដែលយុវជនអ៊ីស្រាអែលកំពុងតែសប្បាយភ្លេចខ្លួន បំផ្លាញកាម៉េរ៉ាសុវត្ថិភាពយ៉ាងងាយស្រួល។ ហាម៉ាសបានសម្លាប់យុវជនអ៊ីស្រាអែលដោយគ្មានញញើតដៃ ចាប់រំលោភស្រ្តី បោះទារកជាល្បែងដូចលេងបាល់ទាត់មុននឹងសម្លាប់ ចាប់បងប្អូនអ៊ីស្រាអែលជាចំណាប់ខ្មាំង ព្រៃផ្សៃដូចសត្វតិរិច្ឆាន។

ចុះកម្លាំងសន្តិសុខអ៊ីស្រាអែលនៅឯណា កំពុងធ្វើអ្វី ហេតុអ្វីបានជាបណ្តោយឲ្យក្រុមភេវរករហាម៉ាសធ្វើអ្វីស្រេចតែចិត្ត ក្រែងនរណាក៏ដឹងដែរថាអ៊ីស្រាអែលខ្លាំងខាងយោធា និងមានរហូតដល់ Dome de fer ដែលជាដុំដែកការពារនិងកំទេចម៉ីស៊ីល មានប្រសិទ្ធិភាពការពាររហូតដល់៨០-៩០% ទៅទៀត? ស្អែកឡើង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Benjamin Netanyahu បានកំណត់គោលដៅបី គឺកំទេចដល់ឫសគល់ពួកហាម៉ាស រំដោះជនដែលត្រូវបានចាប់ជំរិត និងរារាំងតំបន់ហ្គាស្សា កុំឲ្យគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខអ៊ីស្រាអែលទៀត។

តើអ៊ីស្រាអែលអាចធ្វើទៅរួចទេ តើក្រុមភេវរករហាម៉ាសការពារខ្លួនបែបណា តើសង្រ្គាមនេះអាចនឹងរាលដាលដល់ប្រទេសជិតខាងដែរឬទេ? តើអង្គការសហប្រជាជាតិអាចធ្វើអ្វីបាននៅចំពោះការប្រយុទ្ធគ្នាដ៏ស្រួចស្រាវនេះ? សង្រ្គាមរវាងរុស្សីនិងអ៊ុយក្រែនផ្ទុះឡើង នៅថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ អស់រយៈពេលជាងពីរឆ្នាំហើយ ដែលសង្រ្គាមរវាងរុស្សីនិងអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឡើងយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅនៅមាត់ច្រកទ្វារនៃទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប ដែលធ្វើឲ្យសហគមអ៊ឺរ៉ុបទាំង២៧ប្រទេស ត្រូវរួបរួមគ្នា ពីព្រោះថាភ្លើងសង្រ្គាមបាននិងកំពុងឆាបឆេះនៅជាប់នឹងរបងផ្ទះ បើមិនជួយពន្លត់ទេ សង្រ្គាមនឹងរីករាលដាលដល់ផ្ទះខ្លួន។

ហេតុផលនៃសង្គ្រាមនេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគភូមិសាស្រ្តនយោបាយជាច្រើនរូបបានកត់សម្គាល់មូលហេតុជាច្រើន ក្នុងនោះហេតុផល១នៃការផ្ទុះសង្រ្គាមនេះគឺការព្រងើយកន្តើយរបស់សហភាពអ៊ឺរ៉ុប និងអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង(ណាតូ)ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអតីតសហភាពសូវៀតនិងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក Mikhail Gorbachev និងលោក Ronald Regan នៅថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧ គឺការមិនពង្រីកខ្លួនរបស់ណាតូ មកកាន់ភាគខាងកើត នៃទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបដែលក្នុងនោះមានអ៊ុយក្រែន។

ប៉ុន្តែអ៊ុយក្រែនបានព្យាយាមក្លាយជាសមាជិកសហភាពអ៊ឺរ៉ុប និងណាតូ ដែលជាជាការគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខរបស់រុស្សី ហើយការក្លាយជាសមាជិកណាតូ មាត្រា៥ដែលជាកូនសោនៃសន្ធិសញ្ញាណាតូចែងថា «ប្រសិនបើសម្ព័ន្ធមិត្តណាតូ ជាជនរងគ្រោះនៃការវាយប្រហារដោយប្រដាប់អាវុធ សមាជិកម្នាក់ៗនៃសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងចាត់ទុកអំពើហឹង្សានេះ ថាជាការវាយប្រហារប្រដាប់អាវុធប្រឆាំងនឹងសមាជិកទាំងអស់ ហើយនឹងចាត់វិធានការដែលខ្លួនយល់ថាចាំបាច់ ដើម្បីជួយសម្ព័ន្ធមិត្តដែលបានវាយប្រហារ»។

បើយ៉ាងដូច្នេះ តើសង្រ្គាមលោកលើកទីបីអាចនឹងកើតឡើងដែរឬទេ? ចំពោះចំណុចនេះ យើងគួររំលឹកនូវអ្វីដែលលោក Ronald Regan និយាយទៅកាន់លោក Mikhail Gorbachev៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពសូវៀត គឺជាប្រទេសមហាអំណាចដ៏ធំពីរនៅលើភពផែនដី។ មានតែប្រទេសតែពីរនេះទេដែលអាចចាប់ផ្តើមសង្រ្គាមលោកលើកទីបី ហើយក៏ជាប្រទេសតែពីរគត់ដែលអាចនាំមកនូវសន្តិភាពជូនពិភពលោក»។

ប៉ុន្តែ តាមការវិវត្តន៍ និងការសង្កេតជាទូទៅ អ្វីៗមានការប្រែប្រួល ហើយពិភពលោកបានផ្លាស់ប្តូរ អាមេរិកលែងជាកងរាជអាវុធហត្ថពិភពលោកទៀតហើយ ពិភពលោកបានបែងចែកជាប៉ូលច្រើន ក្នុងទំនាស់ផលប្រយោជន៍ និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។

ជារួមប្រទេសនីមួយៗសុទ្ធតែមានបញ្ហារៀងៗខ្លួន ហើយបើដឹងអញ្ចឹងដែរ ហេតុអ្វីប្រទេសខ្លះ ឬអ្នកខ្លះ ចូលចិត្តឈឺឆ្អាលនឹងរឿងគេខ្លាំងម្ល៉េះ ឬឆ្នាំងមិនក្តៅ ក្តៅគ្រប?

តាមទំព័រព័ត៌មានសង្គមកម្ពុជា មួយថ្ងៃៗឮតែពាក្យឈ្លោះគ្នា រិះគន់គ្នាឥតសំចៃថាអ្នកនេះមិនកើត អ្នកនោះមិនកើត កើតតែខ្លួនឯង ប្រទេសជិតខាងគេធ្វើអញ្ចេះ កម្ពុជាបាត់បង់នេះ បាត់បង់នោះ ត្រូវទាមទារយកមកវិញ នៅពេលដែលអ្នកជិតខាង គេហាក់ដូចជាមិនដូចយើង គេរវល់ណាស់ គេរវល់អភិវឌ្ឍប្រទេសគេ។ បើនៅតែបែបនឹង តើពេលណាទើបចប់ តើពេលណាទើបយើងដើរទាន់គេ? បើឈប់បាន ឈប់ទៅ វាគ្មានចំណេញអ្វីទេក្រៅតែពីបន្សល់ទុកមរតកមិនល្អដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។

អញ្ចឹងហើយបានជារាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកយកទស្សនៈដ៏ល្បីរបស់លោក Winston Churchill អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃចក្រភពអង់គ្លេស៖ «អ្នកនឹងមិនទៅដល់គោលដៅរបស់អ្នកទេ ប្រសិនបើអ្នកឈប់ ហើយគប់ដុំថ្មទៅគ្រប់ឆ្កែដែលព្រុស - You will never reach your destination if you stop and throw stones at every dog that barks.»។ គោលដៅរបស់កម្ពុជា គឺដំណើរឆ្ពោះទៅប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ នៅឆ្នាំ២០៣០ និងប្រទេសអភិវឌ្ឍ នៅឆ្នាំ២០៥០។

អរគុណសន្តិភាព!

ដោយ៖ ខាល(KARL)