ក្នុងនាមខ្ញុំជាពលរដ្ឋសមាញ្ញម្នាក់តែងតែបានស្តាប់ការវិភាគជាច្រើនរបស់លោកបណ្ឌិត អំពីបញ្ហាសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន តាមរយៈបណ្តាញសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិខ្លះ ហើយលោកបណ្ឌិត តែងតែបានចែករំលែងការចេះដឹងដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់លោកបណ្ឌិដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅឱ្យបានយល់ដឹង អំពីបញ្ហាសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយក្នុងស្រុកជាច្រើន។ ប៉ុន្តែ ថ្មីៗនេះ តាមរយៈការផ្សាយរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក្នុងថ្ងៃទី០៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ លោកបណ្ឌិត ហាក់ដូចជាបានធ្វើការអធិប្បាយហួសពីខ្សែបន្ទាត់នៃភាពត្រឹមត្រូវ សុច្ចរិតភាព និងយុត្តិធម៌ សម្រាប់មហាជនទូទៅដែលស្រឡាញ់សន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ និងស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែរនោះ មិនអាចទទួលយកបានក្នុងន័យដែលលោកបណ្ឌិតបានអះអាងថា «អ្នកលែងគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អ្នកលែងគោរពច្បាប់អីហ្នឹង គឺ គេចាត់ទុកថា ក្បត់ឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយធ្វើអ៊ីចឹងគេថា ទៅជាឧទ្ទាម» ដែលលោកបណ្ឌិតសំដៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាលថា ជាក្រុមឧទ្ទាម ឬជាសត្រូវនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាសត្រូវនៃនីតិរដ្ឋ និងជាសត្រូវនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងទស្សនៈរបស់លោកបណ្ឌិត តើមានរដ្ឋាភិបាលជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតជាសាកលណាខ្លះក្នុងលោកនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជារដ្ឋាភិបាលឧទ្ទាម? តើប្រជាជនអ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនអាចចាត់ទុក រដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនបានបោះឆ្នោត និងបានផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តថា ជារដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងបានដឹកនាំប្រទេស រក្សាការពារជ្រោងទង់សន្តិភាព ស្ថេរភាព និងការអភិវឌ្ឍដើម្បីវិបុលភាព និងឥស្សរភាពថា ជាឧទ្ទាមបានឬទេ?
ទី១ ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋខ្មែរម្នាក់ក៏ដូចពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ ខ្ញុំមានការសោកស្តាយបំផុតចំពោះការអធិប្បាយដ៏អយុត្តិធម៌ គ្មានសុច្ចរិតភាព និងគ្មានភាពត្រឹមត្រូវរបស់លោកបណ្ឌិត ដែលបានចាត់ទុករាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់មួយថា ជាក្រុមឧទ្ទាម ដែលការអធិប្បាយរបស់លោកបណ្ឌិត គឺជាការប្រមាថដល់ម្ចាស់ឆ្នោតដែលបានផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តដោយសម្លេងភាគច្រើន ហើយក៏ជាការរដៀលត្មេះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមួយទៅនឹងស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលបានកំណត់ឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល សមាជិករដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា ត្រូវធ្វើសច្ចាប្រណិធាន មុនចូលកាន់តំណែង នៅចំពោះព្រះភ័ក្រ្តព្រះមហាក្សត្រ ព្រះភ័ក្រ្តនៃសម្តេចព្រះសង្ឈរាជ និងទេវតារក្សាស្វេតច្ឆត្រ ដោយសច្ចាប្តេជ្ញាដាច់ខាត ការពារឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យជាតិ និងឯកភាពជាតិខ្មែរ ប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស តាមគ្រប់រូបភាព និងដើម្បីតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជនជាធំ។
ទី២ ខ្ញុំយល់ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់មានកាតព្វកិច្ចតាមច្បាប់ក្នុងអាណត្តិត្រូវអនុវត្តនីតិរដ្ឋ ដើម្បីរក្សាការពារសន្តិភាព ស្ថេរភាព សន្តិសុខសណ្តាប់សង្គមដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសំខាន់បំផុត ដើម្បីធានាដល់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍជាតិ ដោយផ្អែកលើការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឈរលើមូលដ្ឋាននៃការពង្រឹងការអនុវត្តនីតិរដ្ឋផងដែរ។
ទី៣ ខ្ញុំបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសគូសបញ្ជាក់នូវជំហរឥតងាករេក្នុងការគោរព និងអនុវត្តការដឹកនាំប្រទេសតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងការបោះឆ្នោតសាកល និង អសាកលយ៉ាងទៀងទាត់តាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ព្រឹទ្ធសភា និងក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត ខណ្ឌ ស្រុក ឃុំ សង្កាត់។
ទី៤ ក្នុងទស្សនៈទូលាយ ខ្ញុំយល់ថា លោកបណ្ឌិតគួរគប្បីសម្លឹងមើលក្នុងទស្សនៈវិស័យវែងឆ្ងាយក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ដើម្បីឱ្យប្រជាជន និងប្រជាជាតិមួយនេះ បានដើរចាកឆ្ងាយពីស្រមោលអតីតកាលដែលបានផ្តល់ឱ្យបរទេសជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ធ្វើឱ្យប្រជាជាតិខ្មែរស្គាល់តែការបែកបាក់ និងបានធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្រ្គាមអស់ជាងពីរទសវត្ស ធ្វើឱ្យប្រជាជនខ្មែររាប់លាននាក់បានស្លាប់បាត់ជីវិត និងបង្ករឱ្យប្រទេសជាតិរងនូវក្តីវិនាសអន្តរាយដ៏គួឱ្យសោកស្តាយបំផុត។ ជាការពិតកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ បានផ្តល់នូវមូលដ្ឋានរូមនៃដំណោះស្រាយរវាងខ្មែរនិងខ្មែរដែលបាននាំមកនូវការបោះឆ្នោតជាតិលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ជាមួយនឹងការបង្កើតឡើងនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣។ ហើយក៏ជាភ័ព្វសំណាងផងដែរសម្រាប់ប្រជាជន និងប្រជាជាតិខ្មែរដែលបានទទួលសុខសន្តិភាព និងការឯកភាពទឹកដីពេញលេញក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ស្ថិរភាព និងការកសាងកម្ពុជារហូតមកដល់បច្ចប្បន្ន។
ជារួមក្នុងរយៈពេលប្រហែល២០ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ដែលប្រជាជន និងប្រជាជាតិមួយនេះ បាននិងកំពុងហែលឆ្លងកាត់លើវិថីប្រជាធិបតេយ្យដ៏ផុយស្រួយមួយ អាស្រ័យដោយមានការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសខ្លះចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា និងការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់មួយតាមរយៈការធ្វើបដិវត្តពណ៌រៀបចំឡើងដោយអតីតបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ ការអនុវត្តនីតិរដ្ឋ និងវិធានការទាំងឡាយកន្លងមករបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទប់ស្កាត់មហិច្ចតាផ្តួលរំលំរដ្ឋអំណាចស្របច្បាប់ដោយអតីតបក្សសង្រ្គោះជាតិ គឺពិតជាភ័ព្វសំណាងរបស់ប្រជាជន និងប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលដែលមិនត្រូវបានទាញធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាមស៊ីវិលដូចប្រទេសទុយណេហ្ស៊ី អេហ្ស៊ីប លីប៊ី និងស៊ីរ៊ី។ល។ ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកបណ្ឌិត មិនគួរធ្វើការវិនិឆ្ឆ័យដោយខ្វះភាពត្រឹមត្រូវ សុច្ចរិតភាព និងភាពយុត្តិធម៌ថា រាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់មួយកើតចេញពីការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តដោយអ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនជារដ្ឋាភិបាលឧទ្ទាមនោះទេ។
ថ្ងៃទី០៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨
ភឿង សុផល ពីខេត្តកណ្តាល
